Βρίσκομαι στο κατακαημένο και αναγεννώμενο Κόκκινο Λιμανάκι, και η σκέψη μου γυρίζει 74 χρόνια πίσω, 10/2/1948. Βομβαρδίζεται η Θεσσαλονίκη! Ανήκουστο αλλά αληθινό. Μένω στην οδό Βότση αρ. 5 στο Μέγαρο Συνδίκα, ένα πενταώροφο ιστορικό κτίσμα μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ο Πέτρος Συνδίκας ήταν δήμαρχος της Θεσσαλονίκης στη δύσκολη τετραετία 1922-26, αντιμέτωπος με το προσφυγικό. Στην Κατοχή και στον Εμφύλιο επληρώθη το οίκημα από βομβόπληκτους και ανταρτόπληκτους.
Οι συγκάτοικοι, λιμενεργάτες, υφάντρες και παντός είδους μεροκαματιάρηδες. Είμαι στη σοφίτα, ο ξωτικός, και μπροστά στην πόρτα μου, η ταράτσα-βεράντα, όπου γίνονται τα γλέντια και οι χοροί της πολυκατοικίας και των φίλων, ενίοτε μέχρι πρωίας. Στο ισόγειο ένα καφενείο όπου τα γραφεία των λιμενεργατών. Στην άλλη πλευρά του δρόμου ο Ερυθρός Σταυρός. Στο πίσω μέρος, μεσοτοιχία σε μία πολυκατοικία οι ιέρειες της Αφροδίτης, που καλύπτουν τις έκτακτες «ανάγκες» του λιμανιού. Είμαι μαθητής της 7ης, του τότε εξαταξίου Γυμνασίου. Βρισκόμαστε στο 3ο έτος του εμφυλίου πολέμου και τέσσερα χρόνια μετά την Κατοχή. Για το πηγαινέλα στο Πλατύ, όπου η οικογένειά μου, Χριστούγεννα, Πάσχα και άλλες γιορτές, χρειάζομαι άδεια από την αστυνομία. Το Πλατύ ανήκε τότε στον νομό Θεσσαλονίκης και ήταν το όριο που χώριζε τον γερμανικό από τον ιταλικό τομέα. Στη διαδρομή, με παλιά στρατιωτικά φορτηγά αυτοκίνητα (οι γραμμές του τρένου ήταν χαλασμένες), γινόταν δύο τρεις φορές έλεγχος από χωροφύλακες. Ο πόλεμος μαίνεται ανάμεσα στον εθνικό στρατό και στους μαχητές του Μάρκου Βαφειάδη (ΔΣΕ, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, κομμουνιστοσυμμορίτες τους έλεγαν τότε).
Στη Θεσσαλονίκη γλεντάμε στα οικογενειακά πάρτι όπου και χορεύουμε, διότι στα κέντρα απαγορεύονται οι ευρωπαϊκοί χοροί. Και ξαφνικά, μετά τα μεσάνυχτα 9 προς 10 Φεβρουαρίου, πεταγόμαστε τρομαγμένοι από εκρήξεις οβίδων ή βομβών. Το γυναικομάνι μαζεύτηκε στη βεράντα. Δύο τρεις ανέβηκαν στα κεραμίδια για καλύτερη θέα. Δύο οβίδες έπεσαν στον δρόμο ανάμεσα στην πολυκατοικία μας και στον Ερυθρό Σταυρό. Η κάννη του κανονιού αν πήγαινε χιλιοστό του χιλιοστού της μοίρας πιο δεξιά, οι οβίδες θα έπεφταν στα κεφάλια μας. Δεν ξέραμε πως εμείς (το λιμάνι) ήμασταν ο στόχος των ανταρτών. Όπως μάθαμε το πρωί από τις εφημερίδες «Φως», «Βορράς», «Μακεδονία», ένα τάγμα ανταρτών ήλθε από τα Κρούσια όρη, ανατολικά του Κιλκίς. Εστησαν ένα γερμανικό πυροβόλο 75 χιλ. σε απόσταση 7 χλμ. και από την Ανω Πόλη άρχισαν να βομβαρδίζουν τις αποθήκες στο λιμάνι. Το κανονίδι κράτησε μία ώρα, 02.30-03.30. Επεσαν 40-50 οβίδες, οι περισσότερες γύρω από την πλατεία Αριστοτέλους. Ο στρατός μπλόκαρε τους αντάρτες στη λίμνη Λαγκαδά. Απολογισμός. Νεκροί τρεις Άγγλοι στρατιώτες, πέντε πολίτες και έντεκα τραυματίες. Δεν αναφέρθηκαν στις εφημερίδες απώλειες του στρατού. Από τους αντάρτες 100 νεκροί, μαζί και ο Νίκος Τριανταφύλλου, διοικητής των δυνάμεων Κεντρικής Μακεδονίας, και 111 αιχμάλωτοι. Αρκετοί πνίγηκαν στη λίμνη.
Οι αιχμάλωτοι «παρήλασαν» επί της Εγνατίας Οδού από την πλατεία Βαρδαρίου έως την έδρα του στρατού. Οι εφημερίδες έγραφαν «πλήθος κόσμου τους αποδοκίμαζε», άλλοι τους έφτυναν επιδεικτικά, για να τους βλέπουν πως είναι «εθνικόφρονες». Το θέαμα ήταν οικτρό ή και θλιβερό. Οι περισσότεροι αντάρτες ήταν αμούστακα παιδιά και ασχημάτιστα κοράσια. Με παλιά σκισμένα ρούχα, παπούτσια με τρύπιες σόλες ή ξυπόλυτοι. Πέρασαν οι 111 αιχμάλωτοι από στρατοδικείο: Η απόφαση 27 Φεβρουαρίου: Οι 52 σε θάνατο (εκτελέστηκαν), οι 15 σε πολυετή κάθειρξη και 44 μετεφηβικής ηλικίας, αθωώθηκαν ως «βιαίως επιστρατευθέντες». Την ίδια άνοιξη είχαμε τη δολοφονία του υπουργού Χρήστου Λαδά και του δημοσιογράφου Πολκ.
πηγή:https://www.kathimerini.gr/opinion/readers/561739699/ekeini-ti-nychta-poy-evreche-ovides/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου