Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παραχώρησε συνέντευξη στο δίκτυο CNN και στη δημοσιογράφο Julia Chatterley.Julia Chatterley: Κύριε Πρωθυπουργέ, χαίρομαι πολύ που σας έχουμε μαζί μας. Ξέρω ότι είστε διαρκώς απασχολημένος. Ας ξεκινήσουμε μιλώντας για την ενεργειακή συμφωνία της ΕΕ. Νομίζω ότι η αντίδραση στην αγορά φυσικού αερίου, από πλευράς τιμών, τα λέει όλα. Υπάρχει ένα κενό αξιοπιστίας. Υπάρχει πραγματικός φόβος για τη δύναμη που συνεχίζει να κατέχει η Ρωσία. Σίγουρα πρέπει να γίνει κάτι παραπάνω.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι έχεις δίκιο, Julia. Συμφωνήσαμε επί της αρχής να μειώσουμε τη ζήτηση μας για φυσικό αέριο κατά 15%. Συμφωνήσαμε επίσης ένα υποχρεωτικό πλαίσιο για να διασφαλίσουμε ότι αυτό θα γίνει σε περίπτωση πραγματικής έκτακτης ανάγκης. Αλλά προφανώς πρέπει να στείλουμε ένα ακόμα πιο ξεκάθαρο μήνυμα στην αγορά ότι η προσέγγισή μας είναι αξιόπιστη. Αυτός είναι ο λόγος που έστειλα μία επιστολή στην Ursula von der Leyen, προτείνοντας αυτό που θεωρώ ότι είναι μια λογική μέση οδός μεταξύ των απολύτως υποχρεωτικών και των οικειοθελών μέτρων.
Ουσιαστικά, όπως το περιγράψατε, πρόκειται για έναν μηχανισμό προσαρμογής της ζήτησης στην περιορισμένη προσφορά (demand response) όσον αφορά τη βιομηχανία, ο οποίος θα έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από τον ανάλογο μηχανισμό που συνήθως χρησιμοποιούμε όταν κοιτάμε περιπτώσεις πολύ υψηλής ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια.
Κατά βάση θα πληρώσουμε τη βιομηχανία προκειμένου να μην παράγει και να μην χρησιμοποιεί φυσικό αέριο, με πολύ πιο οργανωμένο τρόπο και για πολύ μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Πιστεύουμε ότι είναι μια πολύ καλή πρόταση. Έτυχε σχετικά καλής υποδοχής και ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε σοβαρή δυναμική σε αυτά τα ζητήματα πριν από τον Σεπτέμβριο, διότι αυτή τη στιγμή υπάρχει προφανώς σημαντική αβεβαιότητα στην αγορά φυσικού αερίου. Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν δεκαπλασιαστεί και αυτό είναι κάτι που όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι βιώσιμο.
Η Ελλάδα στηρίζεται στο φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το 70% του φυσικού αερίου που εισάγουμε κατευθύνεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Λαμβάνουμε δικά μέτρα μας για να μειώσουμε την εξάρτησή μας από το φυσικό αέριο. Είμαστε αναγκασμένοι να επιστρέψουμε στον λιγνίτη για τα επόμενα δύο χρόνια, επιστρατεύουμε επίσης διάφορα άλλα μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι θα μειώσουμε την εξάρτησή μας από το φυσικό αέριο. Αλλά αυτό πρέπει να γίνει με πολύ πιο οργανωμένο τρόπο σε ευρωπαϊκό επίπεδο και επίσης με τρόπο αξιόπιστο για τις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου.
Julia Chatterley: Ναι, έχει να κάνει με το να αλλάξεις τα οικονομικά δεδομένα, να παρέχεις κίνητρα για μείωση της χρήσης παρά να επιβάλεις ποινές δυνητικά. Και με το να αμβλύνεις το επιπρόσθετο κόστος που προκύπτει λόγω των μελλοντικών κινδύνων και το οποίο δεν συνδέεται με την προσφορά και τη ζήτηση, ακόμη και όπως είναι σήμερα η κατάσταση, επειδή κάποια στιγμή οι τιμές εκτοξεύονται σε τέτοιο βαθμό που η βιομηχανία δεν μπορεί να το αντέξει οικονομικά ούτως ή άλλως και αυξάνεται το ενδεχόμενο οικονομικής επιβράδυνσης σε όλα τα έθνη. Ποια είναι λοιπόν η απάντηση; Ξέρω ότι έχουν περάσει μόλις τέσσερις μέρες;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι πολύ νωρίς για να το απαντήσουμε αυτό. Όπως γνωρίζετε, οι Βρυξέλλες δεν είναι και τόσο δραστήριες εν μέσω του θέρους. Αλλά, όσον αφορά τις τιμές, μπορώ να σας πω ότι υποστηρίζουμε από τον περασμένο Φεβρουάριο ότι κάτι δεν πάει καλά στην αγορά φυσικού αερίου. Όταν κοιτάζει κανείς τη μεταβλητότητα στον δείκτη TTF, δεν υπάρχει λόγος να είναι τόσο ευμετάβλητες οι τιμές. Αν συγκρίνετε, για παράδειγμα, τον δείκτη TTF με την αγορά πετρελαίου, θα παρατηρήσετε σημαντικά μεγαλύτερη μεταβλητότητα. Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι κερδίζουν πολλά χρήματα σε βάρος των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και, εν τέλει, σε βάρος των ευρωπαίων καταναλωτών.
Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι μια απαράδεκτη κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπιστεί πολύ πιο δραστικά. Πρέπει να επανεξετάσουμε τη σχέση μεταξύ των τιμών του φυσικού αερίου και των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Όταν θέσαμε σε εφαρμογή τον μηχανισμό της οριακής τιμής για την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ήταν πολύ λογικό. Ήταν μια εποχή που οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ήταν ακόμα η πιο ακριβή μέθοδος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Αλλά τώρα, με την εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου, αυτός ο μηχανισμός δεν έχει κανένα νόημα. Επομένως, ελπίζω πραγματικά ότι, ως Ευρωπαίοι, θα συνεννοηθούμε πριν έρθει ο χειμώνας και θα στείλουμε ένα σαφές μήνυμα όχι μόνο αλληλεγγύης, αλλά και αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που ουσιαστικά μας επηρεάζει όλους.
Julia Chatterley: Έως σήμερα έχετε δαπανήσει πολλά χρήματα επιδοτώντας, σε μεγάλο βαθμό, τις μικρές επιχειρήσεις, τους καταναλωτές, για τις αυξήσεις τιμών που έχουν δει. Είμαι σίγουρη ότι οι Έλληνες που μας παρακολουθούν θέλουν να ξέρουν και να καταλάβουν για πόσο καιρό μπορείτε να συνεχίσετε να το κάνετε αυτό, γιατί υπάρχουν και πολιτικές συνέπειες. Βλέπουμε πολιτική αστάθεια στην Ιταλία, στη βρετανική κυβέρνηση. Ναι, έχουν τους δικούς τους ιδιαίτερους λόγους για την αστάθεια, αλλά ακόμη και εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες, βλέπουμε δραματικές συνέπειες για αυτή την κρατική στήριξη.
Η σταθερότητα των κυβερνήσεων αυτή τη στιγμή, που βιώνουμε μία κρίση του κόστους διαβίωσης, είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά αναλογιζόμενοι τα όσα ζήσαμε τα τελευταία δύο χρόνια.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχετε δίκιο. Επιτρέψτε μου να απαντήσω στην πρώτη σας ερώτηση. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τα ελληνικά νοικοκυριά και τις ελληνικές επιχειρήσεις για όσο χρειαστεί. Διοχετεύουμε τα υπερκέρδη σε έναν μηχανισμό που επιδοτεί τους λογαριασμούς ρεύματος. Προσπαθούμε λοιπόν να διατηρήσουμε σε λογικά επίπεδα τις ανατιμήσεις. Για παράδειγμα, όσον αφορά τα νοικοκυριά θα απορροφήσουμε έως και το 90% της αύξησης των τιμών του ρεύματος σε σύγκριση με την τιμή βάσης που ίσχυε, ας πούμε, πριν από δύο χρόνια. Και βέβαια, σε αυτή την προσπάθεια πρέπει να συμβάλει και ο κρατικός προϋπολογισμός. Και είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό γιατί η ελληνική οικονομία παρουσιάζει ουσιαστικά καλύτερες επιδόσεις από ό,τι αναμενόταν. Τα πάμε πολύ καλύτερα σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης, και αυτό μας δίνει κάποιο δημοσιονομικό χώρο.
Αλλά, όπως συζητήθηκε στο προηγούμενο μέρος της εκπομπής σας, υπάρχουν όρια σε αυτά που μπορούν να κάνουν οι κρατικοί προϋπολογισμοί. Γι’ αυτό είναι απολύτως απαραίτητη μια ευρωπαϊκή απάντηση. Έχετε δίκιο που επισημαίνετε ότι η πολιτική σταθερότητα είναι πρωταρχικής σημασίας αυτές τις μέρες. Έχουμε μια πολύ σταθερή κυβέρνηση στην Ελλάδα και έχω δεσμευτεί, δημόσια, ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ολοκληρώσει τη θητεία της και ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν το 2023, όταν τελειώσει η θητεία μας. Πιστεύω, λοιπόν, ότι έτσι αντιστεκόμαστε στον πειρασμό για προκήρυξη πρόωρων εκλογών, αν και έχουμε μεγάλο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις.
Αλλά είναι σημαντικό, Julia, σε αυτούς τους καιρούς να στείλουμε ένα μήνυμα πολιτικής σταθερότητας και πολιτικής προβλεψιμότητας. Και το ελπίζω πως όταν τελειώσει η θητεία μας, θα πείσουμε ξανά τον ελληνικό λαό ότι αξίζουμε μια δεύτερη θητεία. Αλλά αυτό θα συμβεί μόνο στο τέλος της τετραετίας, το 2023.
Julia Chatterley: Ναι. Όπως γνωρίζετε, έχω περάσει πολλούς μήνες στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κάνοντας ρεπορτάζ για τις εκλογές. Και σε ό,τι αφορά το ζήτημα που θέσατε, πιστεύω ότι είναι σημαντικό να μπορείτε να έχετε στρατηγική σχετικά με το χρονοδιάγραμμα προκήρυξης εκλογών όταν προηγείστε στις κάλπες. Αλλά η απώλεια χρόνου όσον αφορά την ηγεσία και τις κυβερνητικές αποφάσεις θα ήταν τραγική. Οπότε το ζήτημα που θέτετε ακούγεται ορθό. Ας μιλήσουμε και για κάποια από τα καλά νέα. Για τον τουρισμό.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα ήθελα να κάνω μία παρατήρηση σχετικά με το ζήτημα της πολιτικής σταθερότητας. Η Ιταλία βυθίζεται σε πολιτική κρίση. Η Ελλάδα έχει μια σταθερή κυβέρνηση. Αυτήν τη στιγμή, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα έχουν καλύτερη απόδοση κατά 30 μονάδες βάσης σε σύγκριση με τα ιταλικά ομόλογα. Μολονότι έχουμε υψηλότερο χρέος, έχει πολύ ιδιόμορφα χαρακτηριστικά. Ένας από τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι επειδή η Ελλάδα είναι πολιτικά σταθερή και η Ιταλία, επί του παρόντος, είναι πολιτικά ασταθής. Επομένως, σε καμία περίπτωση, Julia, δεν θα έκανα ποτέ συμβιβασμούς ως προς την πολιτική σταθερότητα για να αποκομίσω βραχυπρόθεσμο πολιτικό κέρδος. Δεν είναι αυτός ο σωστός τρόπος διακυβέρνησης μιας χώρας. Και νομίζω ότι ένας από τους λόγους που οι αγορές επιβραβεύουν την Ελλάδα είναι διότι είμαστε υπεύθυνοι από θεσμικής πλευράς.
Julia Chatterley: Και οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων, νομίζω, το καταμαρτυρούν αυτό. Κύριε Πρωθυπουργέ, ας μιλήσουμε για τον τουρισμό. Λαμβάνω συνεχώς φωτογραφίες από ανθρώπους βρίσκονται σε ελληνικά νησιά, ιδιαίτερα από αυτούς που προέρχονται από την Αμερική, γιατί προφανώς τους βοηθάει και η καλή ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ. Και είχατε μερικούς επιφανείς επισκέπτες. Μιλήστε μας για έναν από τους πιο σημαντικούς συντελεστές στην οικονομία σας και την ανάκαμψη που βλέπουμε. Κάτι περισσότερο από ανάκαμψη, μάλιστα.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι η ανάκαμψη έχει υπάρξει πάρα πολύ εντυπωσιακή. Η Ελλάδα τα πάει εξαιρετικά καλά αυτό το καλοκαίρι. Πιστεύω ότι μόλις κάνουμε την αποτίμηση στο τέλος της σεζόν, ελπίζω ότι θα βρεθούμε ενωπιον μιας ευχάριστης έκπληξης. Πολλοί έρχονται στην Ελλάδα αλλά το πιο σημαντικό για εμένα, Julia, είναι ότι ο κόσμος είναι χαρούμενος και περνάει φανταστικά στην Ελλάδα. Είτε λοιπόν επισκέπτονται τα νησιά, είτε επισκέπτονται την ηπειρωτική χώρα, καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια για την αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος, για να διασφαλίσουμε ότι όλες οι νέες επενδύσεις στον τουρισμό είναι βιώσιμες και οι επισκέπτες μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα και να έχουν μία εξαιρετική εμπειρία.
Και το καλό είναι ότι πλέον δεν έρχονται μόνο το καλοκαίρι. Είδαμε φέτος ότι η τουριστική περίοδος ξεκινά πολύ νωρίς και αναμένω πως θα τελειώσει πολύ αργά. Έχουμε εννέα ή δέκα, νομίζω, απευθείας πτήσεις από τις ΗΠΑ σε καθημερινή βάση. Αναμένουμε -για να σας δώσω μια ένδειξη- ένα εκατομμύριο επισκέπτες να φτάσουν στην Αθήνα, την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου. Μας χαροποιεί λοιπόν ιδιαίτερα αυτή η εισροή τουριστών, αλλά και το γεγονός ότι οι επισκέπτες που έρχονται στην Ελλάδα φαίνεται να ξοδεύουν περισσότερα από ό,τι στο παρελθόν.
Επαναλαμβάνω όμως ότι κύριο μέλημα μας είναι να διασφαλίσουμε ότι διαχειριζόμαστε σωστά τους προορισμούς μας, ότι οι επισκέπτες περνούν υπέροχα, ότι μοιράζονται τις εμπειρίες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι μπορούν να πείσουν ανθρώπους σαν εσάς να έρθουν, να μας επισκεφτούν και ότι μπορούν να επιστρέψουν του χρόνου και να φέρουν ακόμα περισσότερους φίλους στην Ελλάδα.
Julia Chatterley: Το συγκρατώ αυτό. Πρέπει να πω επίσης ότι προσφερθήκατε να παράσχετε ένα ζεστό καταφύγιο στους Γερμανούς, ενδεχομένως αυτόν τον χειμώνα, σε περίπτωση που ήθελαν να έρθουν κι αυτοί. Το παρατήρησα αυτό τους τελευταίους δύο μήνες. Έχετε δει ανταπόκριση;.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Ελλάδα δεν είναι μόνο ένας τουριστικός προορισμός. Η Ελλάδα είναι ένας υπέροχος τόπος για να περάσεις όλο το χρόνο. Η Ελλάδα αναδείχθηκε σε εξαιρετικό προορισμό κατά τη διάρκεια του Covid για όσους ήθελαν να εργαστούν από εδώ. Θέλουμε λοιπόν να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε έναν προορισμό που οι άνθρωποι μπορούν να επισκεφτούν για διακοπές, ένα μέρος από όπου μπορούν να εργαστούν. Χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες θα έλεγα, ψηφιακοί νομάδες εργάζονται από την Ελλάδα. Έχουμε συνταξιούχους που επιλέγουν να περάσουν το χειμώνα τους στην Ελλάδα, αντί για τους σκοτεινούς βορειοευρωπαϊκούς χειμώνες, κάτι εξαιρετικό για εμάς, καθώς μας βοηθά να επεκτείνουμε την τουριστική σεζόν. Επομένως, δεν μιλάμε μόνο για ανθρώπους που εκτιμούν την ομορφιά των παραλιών μας το καλοκαίρι. Πρόκειται για κάτι πολύ παραπάνω από αυτό.
Julia Chatterley: Θα ήθελα, τέλος, να σας ρωτήσω για την Τουρκία και την τρέχουσα κατάσταση, με την κλιμάκωση των εντάσεων. Νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που παρακολουθούν την κατάσταση και ανησυχούν πολύ. Όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και με δεδομένη την εικόνα που επικρατεί στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή. Τι μπορείτε να πείτε για αυτό για να καθησυχάσετε, ενδεχομένως, κάποιες από τις σοβαρές ανησυχίες.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που θα έλεγα, Τζούλια, είναι ότι με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αντιμετωπίζουμε μία γεωπολιτική κρίση που συμβαίνει μία φορά ανά γενιά. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το ΝΑΤΟ, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Ευρώπη είναι μια άλλη πηγή αστάθειας στο νοτιοανατολικό τμήμα της.
Έχουμε υποχρέωση να λύσουμε τις διαφορές μας με την Τουρκία. Υπάρχει μόνο ένα σύνολο κανόνων που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε: το Διεθνές Δίκαιο. Η Ελλάδα πάντα συμπεριφερόταν πολύ υπεύθυνα απέναντι στην Τουρκία. Η γεωγραφία έχει ορίσει να συνυπάρχουμε. Ναι, έχουμε παρατηρήσει σειρά προκλήσεων από την πλευρά της Τουρκίας τον περασμένο μήνα, αλλά πραγματικά πιστεύω ότι ο Πρόεδρος Erdoğan θα υπηρετούσε πολύ καλύτερα τους Τούρκους πολίτες εάν εστίαζε την προσοχή του στην αναζωογόνηση της τουρκικής οικονομίας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα, αντί να αναβιώνει νεο-οθωμανικές, αναθεωρητικές φαντασιώσεις.
Πρέπει λοιπόν να καθίσουμε, να συνομιλήσουμε ως υπεύθυνοι ενήλικες. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε την εξωτερική πολιτική για να τροφοδοτούμε εθνικά πάθη. Αυτή είναι μια ανεύθυνη τακτική. Η Ελλάδα θα συμπεριφέρεται πάντα υπεύθυνα, αλλά πάντα θα κάνει ό,τι μπορεί, ό,τι πρέπει για να υπερασπιστεί την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Αυτό απλούστατα είναι αδιαπραγμάτευτο για εμάς.
