Ο Ηλίας Καραβόλιας σημειώνει ότι ελληνικό κράτος δεν ιδρύθηκε ποτέ στον τόπο. Ταμείο που εποφθαλμιούν τα κόμματα, παραμένει όπως και το γρηγορόσημο λιπαντικό για την κρατική μηχανή. Τελικά όμως το αποτυχημένο κράτος είμαστε όλοι εμείς.
Όλοι έχουμε ανεβοκατεβεί τους ορόφους στην εφορία, στο ΙΚΑ, στο πρώην ΤΕΒΕ, σε ένα νοσοκομείο. Όλοι έχουμε στηθεί με τις ώρες στην ουρά σε μια δημόσια υπηρεσία. Και όλοι αγανακτούμε καθημερινά στην “επαφή” αυτή με το κράτος. Ένα κράτος που μπορεί να σε στείλει αδιάβαστο στον άλλο κόσμο στα δίχτυα της γραφειοκρατίας. Ή να σε τρελάνει στην καλύτερη περίπτωση.
Ας μην γελιόμαστε: η σχέση μας με το Δημόσιο είναι σχέση σχιζοειδής. Παρανοϊκές διατάξεις, αντινομία, υποκειμενικές ερμηνείες νόμου και κανονιστικών οδηγιών από έναν και μόνο υπάλληλο, συμβάλλουν στην εδραίωση της πεποίθησης ότι ο πολίτης ταλαιπωρείται καθημερινά. Πληρώνει τους φόρους, τις εισφορές του, τα χαράτσια. Αλλά δεν εξυπηρετείται στην ώρα του και σχεδόν πάντα κάτι μένει σε εκκρεμότητα. Κάποιο χαρτί θα λείπει. Οι συνταξιούχοι που κάνουν αίτηση για τις συντάξεις της πείνας, ξέρουν καλά τί θα πεί αναμονή και υπομονή. (Σημ: το ίδιο φυσικά και όσοι επιχειρούν να ξεκινήσουν κάτι σε αυτό τον καταραμένο τόπο. Ή όσοι για κακή τους τύχη αρρωστήσουν και πρέπει να εισαχθούν σε νοσοκομείο).
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΟΠΟ
Άραγε πόσο εδραιωμένη στο παρελθόν είναι αυτή η αταίριαστη σχέση πολίτη-κράτους; Πόσο βαθιές είναι οι ρίζες της παράλογης αυτής “συμβίωσης” στην Ελλάδα; Όλοι ξέρουμε ότι ποτέ δεν “ιδρύθηκε” το κράτος σε αυτό τον τόπο. Ποτέ δεν οργανώθηκε σε δυτικά πρότυπα. Δέσμιο μιας ανατολίτικης λογικής, πότε συμπεριφέρεται σαν κράτος-αφέντης. Και πότε σαν φέουδο, το οποίο αφού κατακτηθεί αρχίζει να μοιράζει προνόμια σε λίγους.
Και εδώ είναι που θέλω φίλε αναγνώστη να επικεντρωθούμε. Το κράτος είναι το Ταμείο που εποφθαλμιούν τα κόμματα – και κυρίως οι ηγετικές τους ομάδες – ώστε να μοιράσουν χρήμα στους πελάτες-ψηφοφόρους τους. Είναι η πηγή χρηματοδότησης ανορθολογικών συλλογικών συμπεριφορών και μή παραγωγικών επιδοτήσεων. Είναι το φέουδο που ποτέ δεν έπαψε να δημιουργεί ανισότητες, μίση, φθόνο, ανταγωνισμό.
Παντού στον κόσμο τις ανισότητες γεννάει ο μανιακός καπιταλισμός. Εδώ στην Ελλάδα, τις θρέφει ο κρατικοδίαιτος καπιταλισμός των εθνικών εργολάβων, των προμηθευτών, των προνομιούχων κρατικών λειτουργών, της διαπλοκής ΜΜΕ – κομμάτων – τραπεζών.
Η πατερναλιστική λογική αρχίζει και τελειώνει στην ισχύ της εξουσίας που κάθε φορά αντλούν οι εκάστοτε κυβερνώντες. Ειδικά στην τοπική αυτοδιοίκηση (πεδίο “φεουδαρχικής” οικονομίας και μικροοικονομικής ανισορροπίας που τελικά προκαλεί μακροοικονομικό χάος) έχουν στηθεί μικρά υπουργεία. Μικρές ΔΕΚΟ, τις οποίες καταλαμβάνουν αιρετοί που αποκτούν ισχύ και προνόμια. Αυτά είναι ικανά να τους οδηγήσουν σε ναπολεόντιες συμπεριφορές. Μεσσιανικά σύνδρομα και νευρώσεις επιτυχίας. Οι πάντες στον τόπο τους νιώθουν “πολιτικοί”. Νιώθουν ότι τους χρωστάει η κοινωνία. Ότι η εξουσία είναι αγαθό που το δικαιούνται (μαζί με τους μισθούς φυσικά).
ΓΡΗΓΟΡΟΣΗΜΟ: ΛΙΠΑΝΤΙΚΟ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ
Ποιά είναι η πραγματικότητα; Παρασιτισμός, μικροπολιτική και έκσταση της επικοινωνίας: δελτία τύπου ακόμη και για επίσκεψη σε πανηγύρια και εκκλησίες ώστε να μας δούν στα social media.
Ας μην χαθούμε στις φιλοσοφικές και ιδεολογικές αναλύσεις για το τι εστί Δημόσιο και Κράτος. Να δούμε την πραγματικότητα.
Επί δεκαετίες η χώρα αυτή είχε μια κακή δημόσια διοίκηση. Μια κρατική μηχανή που το μόνο λιπαντικό της ήταν το γρηγορόσημο. Πολλοί φυσικά επαγγέλονταν την επανίδρυση του κράτους. Ουδείς όμως τόλμησε στην ουσία να θίξει ιερά προνόμια. Να απολύσει υπεράριθμους. Να κόψει περιττές δαπάνες και υπέρογκες αμοιβές σε μισθούς και επιδόματα. Ούτε καν οι ξένοι μπόρεσαν να επιβάλλουν στα χρόνια των μνημονίων αναγκαστικές πολιτικές μείωσης δημοσίων υπαλλήλων και περικοπής εξώφθαλμων δαπανών.
Η αλήθεια είναι ότι το Δημόσιο θράφηκε τόσο πολύ ώστε δεν μπορεί πλέον να νικηθεί. Δεν μπορεί να υποκύψει στην λογική του εξορθολογισμού, της συνετής διαχείρισης, της ουσιαστικής προσφοράς στον πολίτη. Η θετική σημερινή “ταμειακή” του εικόνα είναι γνωστό ότι οφείλεται σε υπερφορολόγηση και μόνο.
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΙΝΗΤΡΩΝ;
Οι δημόσιες επιχειρήσεις αποδείχθηκαν φορείς κομματικών διορισμών, σπατάλης και διαφθοράς. Και σήμερα που χρειαζόμαστε ένα καθοδηγητικό παραγωγικό κράτος κινήτρων (από την στιγμή που αυτό έγινε και πλεονασματικό), ώστε να συμπράξει αποδοτικά με τον ιδιωτικό τομέα, βλέπουμε την ηδονική απραξία. Την αέναη αδράνεια και αναβλητικότητα να κρύβεται πίσω από τις μάσκες της δήθεν διαφύλαξης του κοινού συμφέροντος (αρχαιολογία, δασαρχείο, πολεοδομία, κ.α.).
Φθάσαμε στο σημείο να ζούμε με διωκτικό παραλήρημα και νορμοθυμία απέναντι στο σιδερένιο χέρι του Κράτους κάθε φορά που καλούμαστε να διευθετήσουμε ένα ζήτημα με την δημόσια διοίκηση. Ζούμε με τον τρόμο της τιμωρίας. Με την αναμονή της οφειλής και της ταλαιπωρίας. Αντιπαραγωγικό, σπάταλο, αντιαναπτυξιακό, φορέας αντικινήτρων, το Δημόσιο δεν πρόκειται να διορθωθεί ποτέ.
Μπορεί να νοικοκυρεύτηκε δημοσιονομικά, όμως εξακολουθεί να παραμένει δέσμιο μιας διπολικής διαταραχής. Μεταξύ ατομικού και συλλογικού ασυνείδητου. Και αυτό γιατί “Δημόσιο” είμαστε εμείς. Το “Κράτος” είμαστε όλοι μας. Άσχετα αν το διοικούν κομματικές και συντεχνιακές παρέες. Είναι ο καθρέφτης της αντίληψης μιας ολόκληρης κοινωνίας για το πως θα πιάσουν τόπο οι θυσίες, οι φόροι και οι εισφορές μας. Σχολεία, νοσοκομεία, υπηρεσίες, υπήρξαν για πολλά χρόνια οι τόποι δυστυχίας και μή ανταπόδοσης του πολίτη. Έχουμε δικαιώματα και υποχρεώσεις που δεν ισορροπούν, δεν αντισταθμίζονται. Και αυτό για έναν απλούστατο λόγο, που δεν θα κουραστώ να τον αναφέρω φίλε αναγνώστη: δεν έχουμε αποφασίσει – ακόμα – αν είμαστε στην Δύση ή στην Ανατολή…
Το σκίτσο είναι του ΚΥΡ
