Της Μαρίας Συριανού*
Με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο έχει κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση, επιχειρείται για μια ακόμη φορά η μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού Συστήματος της Χώρας,με την υιοθέτηση ωστόσο της λογικής και των αρχών του προηγούμενου νόμου (νόμου Κατρούγκαλου). Οι αλλαγές που φέρει το νέο ασφαλιστικό αφορούν στις διατάξεις που είχαν κριθεί αντισυνταγματικές βάσει των πρόσφατων αποφάσεων του ΣτΕ 1880,1888,1889,1890 και 1891/2019.
Τα άρθρα του νομοσχεδίου που αντιμετωπίζουν τα βασικά νομικά προβλήματα, σύμφωνα με την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τον επίτροπο Επικρατείας είναι τα άρθρα 20,21,24,25 και 27, ενώ παράλληλα διατυπώνονται και παρατηρήσεις και σε άλλα άρθρα του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.
Ειδικά σε ότι αφορά το συνταξιοδοτικό καθεστώς των Δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών προβλέπεται ότι η κατηγορία αυτή εντάσσεται στον ΕΦΚΑ, η δε καταβαλλόμενη σύνταξή τους υπολογίζεται με βάση το άθροισμα της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης όπως προβλέπεται για το σύνολο των συνταξιούχων εν γένει.
Με το νέο σύστημα δηλαδή αντιμετωπίζονται ενιαία οι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα με τους συνταξιούχους του δημοσίου και του στρατιωτικούς, γεγονός που κατά τη γνώμη του Επιτρόπου Επικρατείας δεν συνάδει με την ιδιαίτερη θέση που τους επιφυλάσσει το Σύνταγμα.
Θεωρεί δε ότι το Συνταγματικά κατοχυρωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα των δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών είναι απόρροια της ειδικής λειτουργικής σχέσης που έχουν με το Κράτος.
Επιπλέον πλήττεται το ιδιαίτερο συνταξιοδοτικό καθεστώς τους,καθώς η σύνταξή τους δεν υπολογίζεται πλέον επί των αποδοχών ενεργείας κατά το χρόνο εξόδου τους από την υπηρεσία, αλλά θα υπολογίζεται επί του συνόλου των αποδοχών τους.
Κατά την άποψή του δεν μπορεί να υπάγονται στο ίδιο ασφαλιστικό καθεστώς συνταξιούχοι του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, ούτε μπορεί να εξομοιωθεί η συνταγματικά κατοχυρωμένη σύνταξή τους με κοινωνικοασφαλιστική παροχή και ως εκ τούτου το νέο νομοσχέδιο που υιοθετεί αυτή τη θέση είναι αντισυνταγματικό.
Ακόμη στην εισήγησή του ο Επίτροπος Επικρατείας επισημαίνει ότι, η διάταξη με την οποία καθορίζεται ότι το ύψος των καταβαλλόμενων συντάξεων μέχρι 31-12-2018 καθορίζεται από τις ισχύουσες στις 31-12-2012 διατάξεις γεννά ασάφεια ως προς το αν περιλαμβάνει τις περικοπές των νόμων 4051/2012 και 4093/2012, οι οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Ελ. Συνεδρίου.
Εδώ το θέμα αυτό απασχολεί και πάλι καθώς στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο υιοθετείται η ρύθμιση του προηγούμενου νόμου, δεν διευκρινίζεται όμως τι εννοούν με αυτό.
Υπενθυμίζουμε ότι εκκρεμεί η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ στην πιλοτική δίκη της 10-1-2020, όπου θα αποφανθεί για το κρίσιμο αυτό ζήτημα.
Εξίσου πολύ σημαντική η διαπίστωση ότι τα προβλεπόμενα με το νέο νόμο ποσοστά αναπλήρωσης δεν τεκμηριώνονται με ειδική αναλογιστική μελέτη έτσι ώστε να προκύπτει αναλογία μεταξύ αποδοχών ενεργείας και σύνταξης.
Απορία προκαλεί η δικαιολόγηση της μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης μετά το 40ο έτος ασφάλισης, καθώς όπως αναφέρεται, αυτό θα αποτελέσει αντικίνητρο για την παραμονή στην υπηρεσία και έτσι θα κενωθούν θέσεις για την είσοδο των νέων.
Ως θετική αποτιμάται η πρόβλεψη για μεγαλύτερο ποσοστό αναπλήρωσης για μετά το 45ο έτος ασφάλισης είναι υπέρ ειδικών κατηγοριών στρατιωτικών, εν όψει της ιδιαίτερης φύσης και επικινδυνότητας των καθηκόντων τους, λειτουργεί δε ως κίνητρο παραμονής τους στην Υπηρεσία παρέχοντας την εμπειρία τους στα σώματα αυτά.
Όσον αφορά στο άρθρο 27 περί απασχόλησης συνταξιούχων, παρατηρείται πολύ ορθά, ότι η διάταξη αυτή πρέπει να διευκρινίσει ποιους αφορά, διότι αν ισχύσει αναδρομικά και υπάγονται και οι απασχολούμενοι μετά την 13.5.2016 συνταξιούχοι, οι οποίοι είχαν υποστεί περικοπή 60% των συντάξεων τους, τότε θα πρέπει να τους επιστραφεί η προκύπτουσα διαφορά από τη μείωση με τον νέο ασφαλιστικό του 30%.
Τέλος,επισημαίνεται ότι σημαντικά ζητήματα αντισυνταγματικότητας που αφορούν κυρίως το καθεστώς των Δημοσίων Υπαλλήλων και των Στρατιωτικών και την υπαγωγή τους σε ενιαίο καθεστώς με τους λοιπούς εργαζόμενους έχουν παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου για να αποφανθεί.
Στην περίπτωση λοιπόν που κριθεί από την Ολομέλεια ότι είναι αντισυνταγματική η υπαγωγή των Δημοσίων Υπαλλήλων στο ΕΦΚΑ, ενώ ήδη έχει κριθεί από τις αποφάσεις του ΣτΕ ως δικαιολογημένη η ενσωμάτωση όλων των κατηγοριών- και του Δημοσίου- στον ΕΦΚΑ τότε πιθανόν θα βρεθούμε ενώπιον διαφορετικών δικαστικών αποφάσεων για μια ακόμη φορά.
*Δικηγόρος Μ.Δ.Ε. Εργατικού Δικαίου
