Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Τρεις ριζικές ανατροπές στον τρόπο υπολογισμού των νέων συντάξεων χηρείας φέρνει το νομοσχέδιο το οποίο κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση και αναμένεται να ψηφισθεί κατά την τρέχουσα εβδομάδα.
Κατά πρώτον, καταργείται ο ηλικιακός περιορισμός των 55 ετών.
Κατά δεύτερον βελτιώνεται η "βάση" υπολογισμού τους. Κατά τρίτον, αυξάνεται το ποσοστό αναπλήρωσης τους από το 50% στο 70%.
Έτσι οι νέες συντάξεις χηρείας οι οποίες είχαν εκδοθεί (αλλά και όσες εκδοθούν εφεξής για θανάτους μετά την 12η/5/2016) θα επωφεληθούν από μία διπλή αύξηση, καθώς θα αυξηθεί τόσο η βάση υπολογισμού των αποδοχών τους, όσο και το ποσοστό αναπλήρωσης.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι διατάξεις αυτές προτείνεται να ισχύσουν αναδρομικά, δηλαδή από την 13η/5/2016.
Έτσι όσες χήρες έχουν λάβει σύνταξη χηρείας θα δουν αύξηση έως 40% στις εν λόγω αποδοχές τους και, μάλιστα, από την ημερομηνία κατά την οποία εκδόθηκε η σχετική σύνταξη.
Με άλλα λόγια, όχι μόνο θα αυξηθεί άμεσα η σύνταξη τους, μετά την ψήφιση των νέων διατάξεων, αλλά θα λάβουν τη διαφορά (αναδιαμορφωμένη σύνταξη χηρείας μείον προηγούμενη σύνταξη σύνταξη χηρείας) για όλους τους μήνες μεταξύ της ημερομηνίας έκδοσης της σύνταξής τους έως και το μήνα ισχύος των νέων διατάξεων.
Επίσης, όσες είχαν αποκλειστεί από το δικαίωμα της σύνταξης χηρείας, καθώς ήταν κάτω από 55 ετών κατά τη χρονική στιγμή του θανάτου του συζύγου τους, με τις νέες διατάξεις, θα μπορούν να "θεμελιώσουν" το δικαίωμα αυτό.
Καταργείται το ηλικιακό όριο των 55 ετών
Συγκεκριμένα, βάσει του νόμου Κατρούγκαλου, για όσους θανάτους είχαν συντελεσθεί από την 13η/5/2016 και έπειτα δικαιούχοι σύνταξης χηρείας ήταν μόνο όσες σύζυγοι είχαν "κλείσει" κατά την ημερομηνία θανάτου του συζύγου τους τα 55 έτη τους.
Όσες δεν τα είχαν "κλείσει", παίρνουν τη σύνταξη χηρείας για 3 χρόνια, έπειτα την χάνουν και την παίρνουν πάλι, αφού κλείσουν τα 67 έτη τους.
Η διάταξή αυτή, προτείνεται από το νομοσχέδιο να καταργηθεί.
Συνεπώς, δικαιούχοι σύνταξης χηρείας θα είναι και οι χήρες οι οποίες ήταν κάτω από 55 ετών κατά την ημερομηνία θανάτου του συζύγου τους, ενώ δεν θα χάσουν την εν λόγω σύνταξη όσες ήταν μεν πάνω από 55 έτη κατά την ημερομηνία θανάτου του συνταξιούχου συζύγου τους και, έτσι, έλαβαν μεν σύνταξη, αλλά στην περίπτωση που πέρασαν έκτοτε τρία χρόνια θα την έχαναν (σ.σ. θα την έπαιρναν ξανά στα 67 έτη τους).
Βελτίωση της βάσης υπολογισμού
Παράλληλα, το νομοσχέδιο προτείνει να πάψει να ισχύει πρακτικά ο επανυπολογισμός των συντάξεων χηρείας –βάσει του νόμου Κατρούγκαλου -για θανάτους που συντελέστηκαν από την 13η/5/2016 και έπειτα, εφόσον αυτός ο επανυπολογισμός οδηγεί σε χαμηλότερη σύνταξη.
Αντίθετα, αν ο επανυπολογισμός οδηγεί σε υψηλότερη σύνταξη, θα ισχύσει ως "βάση" υπολογισμού των συντάξεων χηρείας.
Υπενθυμίζεται πως, με βάση το νόμο Κατρούγκαλου, οι νέες συντάξεις χηρείας υπολογίζονται επί του 50% της επανυπολογισθείας σύνταξης.
- Για παράδειγμα, έστω συνταξιούχος έπαιρνε κατά την ημερομηνία θανάτου, 15η/6/2016 σύνταξη 1000 ευρώ.
Η σύνταξη του θανόντος έπρεπε, πριν καταβληθεί μία αναλογία της (50%) στη σύζυγό του, να επανυπολογισθεί βάσει του νόμου Κατρούγκαλου. Αν μετά τον επανυπολογισμό της, έπεφτε πχ στα 800 ευρώ, η σύνταξη χηρείας θα ανερχόταν στο 50% των 800 ευρώ, δηλαδή στα 400 ευρώ.
- Αν η σύνταξη ενός θανόντος συνταξιούχου, μετά τον επανυπολογισμό της ανερχόταν κατά την ημερομηνία θανάτου του (πχ στις 20 Ιουλίου 2017) πχ στα 1100 ευρώ, τότε η σύνταξη χηρείας θα έφτανε στο 50% των 1100 ευρώ, δηλαδή στα 550 ευρώ. Η διάταξη που προβλέπει υπολογισμός σύνταξης χηρείας με βάση της επανυπολογισθείσα σύνταξη, εφόσον αυτή είναι υψηλότερη από την αρχική, θα εξακολουθήσει να ισχύει.
Ωστόσο, δεν θα συνεχίσει να ισχύει εκείνη η διάταξη που προέβλεπε την ισχύ της επανυπολογισθείσας σύνταξης, αν αυτή προκύψει χαμηλότερη από την αρχική. Έτσι, η νέα σύνταξη χηρείας που θα λάβει η χήρα του θανόντος συνταξιούχου του παραπάνω παραδείγματος (με 1000 ευρώ) θα υπολογισθεί ως ποσοστό επί των 1000 ευρώ και όχι επί των 800 ευρώ.
Πρόκειται για μεγάλη αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των νέων συντάξεων χηρείας, εφόσον αυτή ψηφισθεί, καθώς θα είναι η πρώτη φορά δεν θα ισχύσουν οι μειώσεις τις οποίες προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου σε νέες συντάξεις.
Στην ουσία, η κυβέρνηση προτείνει για τις νέες συντάξεις χηρείας, το "καθεστώς" που ισχύει για τις παλιές συντάξεις γήρατος (σ.σ: καταβλήθηκαν έως και την 12η/5/2016), όπως αυτό προέκυψε μετά την ακύρωση των περικοπών της 1ης/1/2019. Δηλαδή όσες παλιές συντάξεις, μετά τον επανυπολογισμό τους, προέκυψαν χαμηλότερες, δεν μειώθηκαν, ενώ όσες παλιές συντάξεις, μετά τον επανυπολογισμό, προέκυψαν υψηλότερες, αυξήθηκαν, λαμβάνοντας το 1/5 της θετικής προσωπικής διαφοράς.
Αύξηση ποσοστού αναπλήρωσης
Το νομοσχέδιο, όμως, προχωρά σε μία ακόμα αλλαγή: Προβλέπει την αύξηση του ποσοστό αναπλήρωσης από το 50% στο 70%. Έτσι η νέα σύνταξη χηρείας θα ανέλθει στο 70% της σύνταξης το θανόντος συνταξιούχου και όχι στο 50%.
- Αυτό σημαίνει πως για σύνταξη θανόντος 1000 ευρώ (βλέπε παραπάνω παράδειγμα σύνταξης η οποία μετά τον επανυπολογισμό, εμφάνισε αρνητική προσωπική διαφορά, αλλά αυτή δεν θα αφαιρεθεί), η σύνταξη χηρείας θα ανέλθει σε 700 ευρώ (70% Χ1000) έναντι 400 ευρώ (50% Χ800 ευρώ).
Έτσι προκύπτει μία συνολική αύξηση 300 ευρώ (700 ευρώ -400 ευρώ) 42,8%, η οποία θα πρέπει να δοθεί μετά τη ψήφιση των εν λόγω διατάξεων. Τη διαφορά των 300 ευρώ θα πρέπει, όμως, να τη να λάβει η εν λόγω δικαιούχος σύνταξης χηρείας αναδρομικά για όλο το διάστημα μεταξύ Ιουλίου 2016 και Μάη 2019, δηλαδή, 34 μήνες. Προκύπτει ένα συσσωρευμένο ποσό ύψους 10200 ευρώ (300 ευρώ Χ 34 μήνες).
- Το νέο ποσοστό αναπλήρωσης 70% θα ισχύσει και για τις συντάξεις χηρείας οι οποίες προκύπτουν επί σύνταξης θανόντος η οποία, μετά τον επανυπολογισμό της, εμφάνισε θετική προσωπική διαφορά.
Έτσι για επανυπολογισθείσα σύνταξη θανόντος (σ.σ. απεβίωσε πχ στις 20 Ιουλίου 2017) 1100 ευρώ (βλέπε παραπάνω παράδειγμα), η επανυπολογισθείσα σύνταξη χηρείας θα ανέλθει σε 770 ευρώ (70% Χ1100 ευρώ) έναντι 550 ευρώ.
Δηλαδή θα προκύψει αύξηση 220 ευρώ (770 ευρώ μείον 550 ευρώ) ή 28,5%, η οποία πρέπει να δοθεί μετά την ψήφιση των εν λόγω διατάξεων.
Τη διαφορά των 220 ευρώ, η δικαιούχος της σύνταξης χηρείας θα πρέπει να τη λάβει, όμως, και αναδρομικά, δηλαδή από τον Αύγουστο του 2017 (ένα μήνα μετά το θάνατο του συνταξιούχου συζύγου της) έως και το Μάιο του 2019 (έναρξη ισχύος του επερχόμενου νόμου), δηλαδή για 21 μήνες.
Με άλλα λόγια, θα πρέπει να λάβει το ποσό των 4.620 ευρώ (220 ευρώΧ21 μήνες).
