Πηγή: Artainfo.gr (εδώ)
Εσείς τι θα απαντούσατε αν σας ρωτούσαμε τι γνωρίζετε για το Νομό Άρτας; Πιθανολογούμε ότι ακριβώς μας απάντησαν κι όσοι ρωτήσαμε και δεν κατάγονται από κείνα τα μέρη ή δεν τα έχουν επισκεφτεί…! Όλες οι γνώσεις περιορίζονταν στο θρυλικό Γεφύρι της Άρτας, της ομώνυμης πρωτεύουσας του νομού, και -βοηθούντος του δημοτικού τραγουδιού- κάποιοι μας εξιστόρησαν και τις εξαιρετικά δύσκολα και εν τέλει συγκλονιστικές για να μην πούμε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες της θεμελίωσης του…Ουδείς γνώριζε από το τυχαίο δείγμα μας ότι η Άρτα είναι ένας επίγειος παράδεισος ή καλύτερα ένας κρυφός επίγειος Παράδεισος, όπως θα ‘πρεπε να τον αποκαλούμε από δω και πέρα.
Δύο υπέροχα ποτάμια τη διασχίζουν: ο Άραχθος κι ο Λούρος, των οποίων τα δέλτα όταν συναντώνται και χύνονται στον Αμβρακικό Κόλπο, που αποτελεί τα φυσικά νότια σύνορα του Νομού Άρτας, σχηματίζουν ένα μαγευτικό τοπίο, που αποτελείται από μοναδικής ομορφιάς υδροβιότοπους και τις λιμνοθάλασσες της Λογαρούς και της Τσακαλούς,, όπου βρίσκουν καταφύγιο μεταξύ άλλων κύκνοι και φλαμίνγκο.
Τα βόρεια σύνορα του Νομού Άρτας οριοθετούνται από τα Τζουμέρκα, με τα πανέμορφα παραδοσιακά χωριά του, τους καταρράκτες του, τα δάση με τα έλατα και τις τεράστιες φτέρες, ικανά να συγκινήσουν τους τολμηρούς εξερευνητές, που δε θα απογοητευτούν από την ομορφιά που θα συναντήσουν.
Εκτός όμως από πανέμορφα βουνά, κρυστάλλινα ποτάμια και αβαθής παραλίες που μπλέκονται μέσα στους υδροβιότοπους ο Νομός Άρτας καυχιέται και για τους περίφημους πορτοκαλεώνες του, στον κάμπο του Άραχθου, στη δυτική όχθη του ποταμού μετά το θρυλικό Γεφύρι.
Ο Νομός Άρτας είναι ο ένας από τους τέσσερις της Ηπείρου, και ίσως ο πιο «κρυμμένος». Ελάτε να τον ανακαλύψουμε και να τον απολαύσουμε μαζί…
Άρτα Ιστορία
Στο Νομό Άρτας ίχνη εγκατάστασης από την παλαιολιθική εποχή επιβεβαιώνουν την παρουσία ανθρώπινης κατοίκησης από τα πολύ παλιά χρόνια. Υπάρχουν επιβεβαιωμένα ίχνη οικισμού στη θέση της σημερινής Άρτας ήδη από το 9ο αιώνα π.Χ. Τον 8ο αιώνα που οι Κορίνθιοι ξεκινούν τη δημιουργία αποικιών στο Ιόνιο, δημιουργούν και την πρώτη τους εγκατάσταση εκεί που αργότερα άποικοι με αρχηγό τον Γόργο θα ιδρύσουν την Αμβρακία το 625 π.Χ.
Η Αμβρακία σε αντίθεση με την άλλα μεγάλη αποικία των Κορινθίων στην περιοχή, την Κέρκυρα, θα μείνει πιστή στο μητροπολιτικό κέντρο. Στους Περσικούς Πολέμους η Αμβρακία λαμβάνει μέρος σε δύο σημαντικές συγκρούσεις που λήγουν με νίκη των Ελλήνων: στη ναυμαχία της Σαλαμίνας με επτά πλοία και στην μάχη των Πλαταιών με 500 οπλίτες. Στα χρόνια που ακολουθούν η Αμβρακία παραμένει πιστή σύμμαχος της Κορίνθου και στη διαμάχη της με την Κέρκυρα αλλά και κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και νιώθει αρκετά ισχυρή ώστε να έχει επεκτατικές βλέψεις στην γειτονική Ακαρνανία.Τα χρόνια της μακεδονικής παντοδυναμίας η Αμβρακία ανήκει στην επιρροή των Μολοσσών και αποφεύγει τη μακεδονική κατάκτηση χάρη στους συγγενικούς δεσμούς της βασιλικής τους δυναστείας με την μακεδονική βασιλική οικογένεια.
Η μεγάλη ακμή της Αμβρακίας στην αρχαιότητα έρχεται όταν οβασιλιάς Πύρρος της Ηπείρου την κάνει πρωτεύουσα του το 259 π.Χ. και την στολίζει με λαμπρά οικοδομήματα αντάξια μιας ελληνιστικής πρωτεύουσας. Όμως το άδοξο τέλος του βασιλιά Πύρρου ακολουθείται και από το άδοξο τέλος της βασιλικής δυναστείας των Μολοσσών όταν δολοφονείται η τελευταία βασίλισσα της Αμβρακίας η Δηιδάμεια και η πόλη αποκτάει δημοκρατικό πολίτευμα, το 232 π.Χ.
Οι Ρωμαίοι επεκτείνουν την επιρροή τους στον ελληνικό χώρο. Το 89 π.Χ. πολιορκούν την Αμβρακία και την αναγκάζουν σε συνθηκολόγηση. Η δυτική Ελλάδα τα επόμενα χρόνια γίνεται θέατρο των επιχειρήσεων των ενδορωμαικών συγκρούσεων. Ο Οκταβιανός νικάει τον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα στο Άκτιο και το 29 π.Χ. ιδρύει την Νικόπολη λίγο πιο έξω από τη σημερινή Πρέβεζα. Οι κάτοικοι της Αμβρακίας εξαναγκάζονται να μετοικήσουν στην καινούργια πόλη, ενώ τα περισσότερα οικοδομήματα της Αμβρακίας καταστρέφονται και χρησιμοποιούνται ως οικοδομικά υλικά στη νεόκτιστη Νικόπολη ενώ όλοι οι καλλιτεχνικοί θησαυροί μεταφέρονται στη Ρώμη. Η πόλη παρακμάζει.
Στους επόμενους δέκα αιώνες δεν υπάρχουν αναφορές για την Αμβρακία. Η πόλη είναι σαν να έχει πάψει να υπάρχει παρόλο που η περιοχή δεν έπαψε στιγμή να έχει κατοίκους, μιας που είναι η πιο εύφορη της Ηπείρου. Ίσως σε αυτή την ευφορία να χρωστάει το καινούργιο της όνομα, Άρτα!
Καινούργια αίγλη αποκτάει η Ήπειρος και η Άρτα όταν οι Βυζαντινοί Άρχοντες Άγγελοι Κομνηνοί-Δούκες ιδρύουν το Δεσποτάτο της Ηπείρου ως αντίδραση στην κατάληψη της Βασιλεύουσας από τους Φράγκους το 1204 και διαλέγουν την Άρτα ως έδρα τους. Χτίζουν ισχυρό κάστρο για να ενισχύσουν την άμυνα της και στολίζουν την περιοχή με υπέροχους βυζαντινούς ναούς και μοναστήρια στο πνεύμα της εποχής, που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη με το μεγαλείο τους μέχρι σήμερα.
Η περιοχή συγκλονίζεται από τις αναταραχές του τέλους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Την Άρτα καταλαμβάνουν στη σειρά οι Ορσίνοι, οι Σέρβοι, οι Αλβανοί και ο Κάρολος Τόκκο μέχρι το 1449 π.Χ. που την κατακτούν οι Τούρκοι. Τις διαδοχικές κατακτήσεις ήρθε να συμπληρώσει μια καταστροφική πυρκαγιά, που ακολούθησε μια επίσης καταστροφική πλημμύρα.
Με το τέλος της Επανάσταση του 1821 οι Έλληνες αποτυγχάνουν να συμπεριλάβουν την Άρτα στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, μολονότι τα πρώτα σύνορα έφταναν μέχρι τον Αμβρακικό. Τα κινήματα στην περιοχή των Τζουμέρκων αποτυγχάνουν και οι επαναστατημένοι Έλληνες αναγκάζονται στην Μάχη του Πέτα να υποστούν μια από τις χειρότερες ήττες κατά τη διάρκεια της Επανάστασης στην οποία χάθηκαν εκτός από Έλληνες και πολλοί εθελοντές Φιλέλληνες. Η δίψα για ελευθερία δεν θα πάψει ποτέ να φλογίζει τις καρδιές των Αρτινών.
Από την Άρτα εξάλλου κατάγεται ένας από του ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, ο Νικόλαος Σκουφάς. Από την Άρτα ξεκίνησε τη δράση του στην Επανάσταση ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, από την Άρτα κατάγεται και ο Αρχάγγελος της Επανάστασης ο Γεώργιος Καραισκάκης. Η Άρτα θα ενωθεί με την υπόλοιπη Ελλάδα τελικά μαζί με την Θεσσαλία με την συνθήκη του Βερολίνου το 1881.
Η ίδια δίψα για ελευθερία είναι αυτή που θα κάνει τα ορεινά της Άρτας μια από της κοιτίδες της Εθνικής Αντίστασης κατά τη διάρκεια της ιταλογερμανικής κατοχής, το ίδιο αδούλωτο πνεύμα που θα μείνει ακέραιο παρά τα Ολοκαυτώματα στο Κομμένο και στο Κομπότι.
Το γεφύρι της Άρτας
Μέχρι και σήμερα όταν το περνούν οι Αρτινοί, το γεφύρι της Άρτας χαμηλώνουν τη φωνή και τα μάτια αποδίδοντας φόρο τιμής στην Πρωτομαστόρισσα που με τη θυσία της αλλά και την αλλαγή των κατάρων της σε ευχές πρόσφερε στους προγόνους τους ότι πιο απαραίτητο για την επιβίωση και την ευμάρειά τους: το Γεφύρι, που ενώνει τις δύο όχθες του Άραχθου κι όχι μόνο.
Το Γεφύρι της Άρτας ενώνει το παρελθόν της Άρτας με το παρόν της και ελπίζουμε και με το μέλλον της. Σύμβολο 2.000 χρόνων που στέκεται αγέρωχο, αν και πολλές φορές πληγωμένο τόσο από τον ίδιο τον ορμητικό ποταμό όσο κι από τις πρόσκαιρες ανάγκες που προσπάθησαν να καλύψουν οι κατακτητές της Άρτας - Τούρκοι και Γερμανοί- το φράγμα που φτιάχτηκε λίγο παραπάνω για να εξυπηρετήσει τις νέες ανάγκες και παραλίγο να το καταστρέψει εντελώς όταν η πεσμένη στάθμη του νερού φανέρωσε στον ζημιογόνο ατμοσφαιρικό αέρα τα αρχαία ξύλινα πέλματά του και τέλος τη στενομυαλιά κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, που εισηγούνταν τη δεκαετία του '30 το γκρέμισμά του, αφού δεν ήταν πλέον λειτουργικό!
Το Γεφύρι της Άρτας παρ’ όλους τους «εχθρούς» του επέζησε, και σίγουρα κυρίαρχο ρόλο έπαιξαν οι ευχές της όμορφης γυναίκας του Πρωτομάστορα:
«Αν τρέμουν τ' άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι
κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες».
κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες».
Δεν ήταν όμως αυτά τα πρώτα λόγια της τραγικής γυναίκας όταν κατάλαβε ότι οι μάστορες και κυρίως ο Πρωτομάστορας άντρας της εκμεταλλευόμενοι στυγνά την αγάπη που του είχε την ξεγέλασαν στέλνοντας την στα έγκατα της κεντρικής καμάρας του Γεφυριού να αναζητήσει τάχα το χαμένο δαχτυλίδι του γάμου τους:
«Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι
κι ως πέφτουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες».
κι ως πέφτουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες».
Με το χτίσιμο της γυναίκας του Πρωτομάστορα στα θεμέλια πραγματώθηκε η θυσία που απαιτούσαν τα στοιχειά του ποταμού προκειμένου να επιτρέψουν στους ανθρώπους να επέμβουν και να γεφυρώσουν τις δύο όχθες του ορμητικού Άραχθου.
Ο θρύλος του Γεφυριού της Άρτας έκανε το πέτρινο πέρασμα γνωστό στα πέρατα της οικουμένης με αρωγό το τραγούδι που η δημοτική μούσα έβαλε στα χείλη των ανθρώπων.
Αλά και η ίδια η εικόνα του Γεφυριού έχει κοσμήσει πίνακες, κεντήματα, χαλκογραφίες, νομίσματα και ξυλόγλυπτα κάνοντας το αθάνατο και προσφέροντας του μια θέση ανάμεσα στα υπόλοιπα θρυλικά ελληνικά μνημεία.
Άρτα πρόσωπα
Πύρρος ο Βασιλιάς της Ηπείρου (319 - 272 π.Χ)
Ο Πύρρος ήταν διάδοχος της βασιλικής δυναστείας των Μολοσσών που υπερηφανεύονταν ότι είχαν καταγωγή από τον Τριπτόλεμο, τον γιό του Θεικού Αχιλλέα. Γεννήθηκε μερικά χρόνια έπειτα από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ανδρώθηκε στη σκιά της δόξας του...περισσότερα
Μία από τις πλέον εμβληματικές φυσιογνωμίες της Άρτας είναι η Θεοδώρα, βασίλισσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και κατοπινή Αγία και πολιούχος της πόλης. Μολονότι διακρίθηκε για την ευσέβεια και την αφοσίωση της στο Θεό η ζωή της χαρακτηρίζεται ως πολυτάραχη...περισσότερα
Έχει ονομαστεί από πολλούς ως ο Λούθηρος της Ανατολής και ο Διαφωτιστής των Ρώσων. Ο Μιχαήλ Τριβώλης, γιατί έτσι ήταν το κοσμικό του όνομα, γεννήθηκε το 1470 στην Άρτα. Οι γονείς του από διακεκριμένες οικογένειες του Μυστρά...περισσότερα
Νικόλαος Σκουφάς (1779-1819)
Ο Νικόλαος Σκουφάς ένα από τα τρία ιδρυτικά μέλη της Φιλικής Εταιρείας που φτιάχτηκε με σκοπό την απελευθέρωση της σκλαβωμένης Ελλάδας. Γεννήθηκε ως Νικόλαος Κουμπάρος στο Κομπότι της Άρτας το 1779. Το επίθετο Σκουφάς του κόλλησε σαν παρατσούκλι όταν δούλευε ως μικροβιοτέχνης ...περισσότερα
Ναπολέων Ζέρβας (1891-1957)
Ο Ναπολέων Ζέρβας υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αντίστασης. Γεννήθηκε στην Άρτα το 1891. Η οικογένεια του κατάγονταν από το ιστορικό Σούλι. Τελείωσε το γυμνάσιο στην Άρτα και το 1910 κατατάχθηκε εθελοντής στον στρατό. Οι ικανότητες του τον έκαναν γρήγορα να διακριθεί και κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων να φτάσει στον βαθμό του ανθυπασπιστή επ'ανδραγαθία...περισσότερα
