Του Σταύρου Καλεντερίδη
Φέτος συμπληρώνονται 105 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών. Στις 10 Αυγούστου 1920, οι νικήτριες Συμμαχικές Δυνάμεις του Α’ Παγκοσμίου και η ταπεινωμένη στον πόλεμο Τουρκία, υπέγραψαν την ιδιαίτερα σημαντική Συνθήκη, στην ομώνυμη πόλη, λίγο έξω από το Παρίσι.
Η Συνθήκη των Σεβρών διαμέλισε την αυταρχική και τυραννική Οθωμανική αυτοκρατορία, επιστρέφοντας τα κατεκτημένα εδάφη πίσω στους λαούς και στις πατρίδες τους.
Δυστυχώς όμως, το κίνημα των Νεοτούρκων, και ο αρχισφαγέας γενοκτόνος Μουσταφά Κεμάλ, ανέτρεψαν τον Σουλτάνο και διεκδίκησαν με επιτυχία, μία καλύτερη συνθήκη για το νεοσυσταθέν κράτος – τη Συνθήκη της Λωζάνης. Σε μια εποχή ωστόσο που η νεοθωμανική Τουρκία αντιδρά στα άρθρα της Λωζάνης, καλό θα ήταν να της υπενθυμίσουμε και να της υποδείξουμε, πως ως μόνη αντικαταστάτρια της Λωζάνης αναγνωρίζουμε την υπογεγραμμένη αλλά εκκρεμή, Συνθήκη των Σεβρών.
Οι ιμπεριαλιστικές κραυγές των τούρκων, μας προσφέρουν μάλιστα μια εξαιρετική ευκαιρία, για να εξετάσουμε και να συνειδητοποιήσουμε το πόσο ενεργή και σύγχρονη παραμένει μέχρι και σήμερα η Συνθήκη που υπεγράφη στις Σέβρες.
Στις 10/8/1920, ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον και οι πρωθυπουργοί Κλεμανσώ και Λόυντ Τζώρτζ της Γαλλίας και της Μ. Βρετανίας, αντίστοιχα, μεταξύ άλλων, αποφάσισαν τον εδαφικό ακρωτηριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στις 11/5/1920, οι Συμμαχικές Δυνάμεις είχαν παρουσιάσει το προσχέδιο της Συνθήκης των Σεβρών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, και στις 22 Ιουλίου του ίδιου έτους, ο Σουλτάνος Μωάμεθ ΣΤ΄, αποδέχθηκε την Συνθήκη και την υπέγραψε.
Η πράξη αυτή βεβαίως ήταν καθ’ όλα νόμιμη, καθώς σύμφωνα με το Οθωμανικό Σύνταγμα, ο Σουλτάνος ως απόλυτος άρχων των Οθωμανών, εκπροσωπούσε πλήρως την αυτοκρατορία (άρθ. 3) και διέθετε το δικαίωμα της σύναψης και υπογραφής διεθνών συνθηκών (άρθ. 7). Με άλλα λόγια, η Οθωμανοί όχι μόνο αποδέχθηκαν την Συνθήκη των Σεβρών, αλλά δεσμεύονται ακόμα νομικά από αυτήν.
Η Τουρκία ως κληρονόμο κράτος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεσμεύεται πλήρως από τις διεθνείς νομικές υποχρεώσεις των Οθωμανών, βάση των αρχών της συνέχειας και της ευθύνης των κρατών, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο.
Ταυτόχρονα, η Συνθήκη των Σεβρών αποτελεί ένα ιστορικό και διεθνές κείμενο, το οποίο αν και δεν επικυρώθηκε, υπεγράφη ωστόσο από τους νόμιμους κρατικούς αξιωματούχους, και παραμένει έκτοτε αναλλοίωτο, καθώς κανένα από τα μέρη που την υπέγραψε, δεν προέβη σε καταγγελία της Συνθήκης.
Επιπροσθέτως, ως νομικό κείμενο, δεν αντικαταστάθηκε ρητώς από κανένα μεταγενέστερο διεθνές έγγραφο. Η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελούσε μία περιορισμένη συμφωνία για τη λήξη της «διαμάχης» μεταξύ συγκεκριμένων χωρών, ενώ αντιθέτως, οι Σέβρες αποτελούσαν μια διεθνή Συνθήκη Ειρήνης με σκοπό τη λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου «Πολέμου». Η βαρύτητα της διαφοράς ορολογίας, μεταξύ «διαμάχης» και «πολέμου», όπως και η διαφορά εύρους εφαρμογής των δύο Συνθηκών, αναγάγει τις Σέβρες σε ισχυρότερο νομικά κείμενο. Αυτή η θέση ενισχύεται από το γεγονός πως στις Σέβρες υπέγραψαν υψηλά συμβαλλόμενα μέρη, ενώ και σύμφωνα με το Συνέδριο της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών, η Συνθήκη των Σεβρών παραμένει επιβαλλόμενη, ασχέτως της επικύρωσής της (άρθ. 2, περίπτωση f). Η σχετική αδυναμία της Λωζάνης έναντι των Σεβρών, διακρίνεται και στο άρθρο 142 της τελευταίας, με το οποίο η Τουρκία και τα λοιπά συμβαλλόμενα μέρη αναγνώρισαν ως «τρομοκρατική οργάνωση», το κίνημα των Νεοτούρκων το οποίο οδήγησε εν τέλει στη Συνθήκη της Λωζάνης.
Μία ενεργή και επίκαιρη Συνθήκη
Ιδιαίτερα για τα ζητήματα που αναγνώριζαν οι Σέβρες και δεν αναφέρονται πουθενά στη Λωζάνη, οι Σέβρες αποτελούν την μόνη νόμιμη σχετική διεθνή πράξη. Όσον αφορά την Ελλάδα, εκκρεμεί πάντα το ζήτημα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και της Μ. Ασίας, της δικαίωσης των θυμάτων, της τιμωρίας των αυτουργών, και των αποζημιώσεων. Η Συνθήκη των Σεβρών αναγνωρίζει πλήρως τα απεχθή και απάνθρωπα τουρκικά εγκλήματα με τα δύο παρακάτω άρθρα:
«Η Τουρκική κυβέρνηση αναλαμβάνει την επίσημη υποχρέωση να βοηθήσει με κάθε δυνατό τρόπο τον επαναπατρισμό, την επάνοδο στις εστίες και την επαναλειτουργία των επιχειρήσεων των μη τουρκικής φυλής Οθωμανών, οι οποίοι εκδιώχθηκαν δια της βίας από τις εστίες τους, με το φόβο σφαγής είτε άλλης μορφής πίεσης, από την 1η Ιανουαρίου 1914» (άρθ. 144).
«Η Τουρκική κυβέρνηση υποχρεούται να παραδώσει στις Συμμαχικές Δυνάμεις τα παρ’ αυτών εξαιτούμενα πρόσωπα ως υπεύθυνα των σφαγών που διεπράχθησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου σε περιοχές που αποτελούσαν μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την 1η Αυγούστου 1914» (άρθ. 230).
Η αναγνώριση των «σφαγών» και των εγκλημάτων πολέμου (άρθρο. 226) αποτελεί και αναγνώριση του εγκλήματος της Γενοκτονίας, διότι αν και δεν είχε δημιουργηθεί ακόμα ο σχετικός όρος, η Γενοκτονία απέκτησε αναδρομική ισχύ το 1945. Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κάθε Έλληνας μικρασιατικής ή/και ποντιακής καταγωγής οφείλει να προωθεί την αναγνώριση της Γενοκτονίας, το οποίο αποτελεί ενεργό ζήτημα των Σεβρών, που δεν καλύφθηκε από τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Πρόκειται δε για σφαγές, τις οποίες αν συνέχιζε το τουρκικό καθεστώς (πράγμα που προφανώς και έπραξε), έδινε το μονομερές δικαίωμα στους Συμμάχους να στερήσουν την κυριαρχία της Κωνσταντινούπολης από την Τουρκία, έτσι ώστε να προστατευθούν όλες οι μειονότητες (άρθ. 36). Σε κάθε περίπτωση, το λιμάνι της Πόλης θα παρέμενε υπό διεθνή διοίκηση (άρθ. 335).
Ταυτόχρονα τα άρθρα 152-157 και 191-192, προβλέποντας την μελλοντική επανάληψη των εγκλημάτων πολέμου και τις γενοκτονίες που διέπραττε την περίοδο εκείνη η Τουρκία (οι οποίες προβλέψει επιβεβαιώνονται σήμερα), απαγόρευσε στους πολεμοχαρείς τούρκους να διαθέτουν ένοπλες δυνάμεις, περιορίζοντάς τους σε δυνάμεις εθνοφυλακής για την εσωτερική ασφάλεια.
Για τους Αρμένιους, τα εκκρεμή και ενεργά ζητήματα σύμφωνα με τις Σέβρες, είναι βεβαίως η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, και η απόδοση των κατεχόμενων εδαφών στις περιοχές του Καρς και του Αρνταχάν.
Κατεχόμενα εδάφη όμως δεν έχουν μόνο η Ελλάδα και η Αρμενία, αλλά κυρίως οι Κούρδοι, οι οποίοι σύμφωνα με τη Συνθήκη των Σεβρών δικαιούνται την πατρίδα τους – το βόρειο Κουρδιστάν, το οποίο βρίσκεται σήμερα στα όρια του τεχνητού κράτους που λέγεται Τουρκία.
Στο Τμήμα Γ’ της Συνθήκης υπό τον τίτλο «Κουρδιστάν», οι Κούρδοι επανακτούν όλες τις περιοχές ανατολικά του Ευφράτη, τροποποιώντας υπέρ της ιστορικής τους πατρίδας, τα σύνορα Συρίας, Ιράν, Ιράκ και Τουρκίας. Με τρία άρθρα (62-64) η Συνθήκη των Σεβρών προβλέπει ρητώς την αναγέννηση και ανασύσταση του ιστορικού Κουρδικού κράτους. Ταυτόχρονα, το άρθρο 128 αναγνωρίζει επισήμως την κουρδική εθνότητα για τους Κούρδους πολίτες.
Μόνο με ηθική και ιστορική δικαιοσύνη μπορεί να επέλθει η πραγματική ειρήνη για τους λαούς της χειμαζόμενης γεωγραφικής μας περιοχής. Βασική προϋπόθεση αποτελεί η αντιμετώπιση του εγκληματικού και αιμοσταγούς παρελθόντος της Τουρκίας, πρωτίστως από την ίδια και τους πολίτες της. Αρωγός στην προσπάθεια αυτή, οφείλουν να είναι όλες οι κυβερνήσεις και οι προοδευτικά σκεπτόμενοι πολίτες της περιοχής.
πηγή:https://infognomonpolitics.gr/2020/10/se-osous-den-aresei-i-lozani-deixte-tous-tis-sevres/
