Νίκος Γεωργιάδης
Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας είναι ότι η Άγκυρα συζητά και διαπραγματεύεται με την Ουάσιγκτον, όταν η Αθήνα απλά περιμένει με αγωνία ένα «καλοσυνάτο νεύμα» από τον εκάστοτε πλανητάρχη.
Προφανώς και είναι ζήτημα μεγέθους. Η Τουρκία διαθέτει μία αγορά άνω των 80 εκατομμυρίων πολιτών με μία δημογραφική προοπτική που ζαλίζει τους οικονομολόγους, αφού το 50% του τουρκικού πληθυσμού είναι κάτω των 30 ετών ενώ ο πληθυσμός από τα νεογέννητα έως τη φοιτητική ηλικία ξεπερνά τα 22 εκατομμύρια.
Είναι βεβαίως και ζήτημα γεωπολιτικής θέσης. Η Τουρκία συνορεύει με τη Ρωσία μέσω Καυκάσου, με το Ιράν και δύο αραβικές χώρες, τη Συρία και το Ιράκ. Ελέγχει τα Στενά και τη ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα. Έχει γεωγραφική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Τουρκία διαθέτει πολλαπλάσιο ΑΕΠ από την Ελλάδα και είναι πολύ φυσικό. Η Τουρκία δεν έχει δημόσιο χρέος. Αντιθέτως αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις από ένα εξαιρετικά διογκωμένο ιδιωτικό χρέος. Η Τουρκία παράγει πολεμικό υλικό και μάλιστα σε επίπεδο νέων τεχνολογιών. Ανήκει στην ομάδα των 10 κρατών που παράγουν διάφορους τύπους μη επανδρωμένων αεροσκαφών με δυνατότητες προσβολής στόχων στη θάλασσα ή την ξηρά και αποτελεσματικής επεξεργασίας και αποστολής πληροφοριών. Η Τουρκία παράγει drones με βρετανική τεχνολογία και βιομηχανική πατέντα. Έχει αγοράσει, δηλαδή, τα δικαιώματα παραγωγής.
Η Τουρκία παράγει επιθετικά ελικόπτερα, καθώς και τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και μεταφοράς προσωπικού. Βρίσκεται στο στάδιο τελικής επεξεργασίας του μοντέλου παραγωγής βαρέως τεθωρακισμένου άρματος μάχης. Έχει καταφέρει να στήσει αποτελεσματική αλυσίδα παραγωγής ρουκετών μικρού βεληνεκούς με τις οποίες προμηθεύει φίλιες προς την Άγκυρα αντάρτικες ομάδες που δρουν κυρίως εντός Ισλάμ. Η Τουρκία διαθέτει στρατιωτικές βάσεις εκτός των συνόρων της, στη Σομαλία, το Κατάρ και προσφάτως στη Λιβύη. Σε στάδιο αποπεράτωσης της κατασκευής του (σκαρί) βρίσκεται το πρώτο αεροπλανοφόρο της γειτονικής χώρας.
Ολοκληρώνοντας, η Τουρκία ανήκει στην ομάδα των G 20, δηλαδή των είκοσι πλουσιότερων κρατών του κόσμου. Συνομιλεί, δηλαδή, απευθείας με τους ισχυρότερους πολιτικο-στρατιωτικούς και οικονομικούς παράγοντες του Πλανήτη.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία επισημαίνονται για να εξηγηθεί το αυτονόητο. Το ότι δηλαδή ο εκάστοτε Πρόεδρος των ΗΠΑ αλλιώς αντιμετωπίζει τον κάθε εκπρόσωπο της Τουρκικής Δημοκρατίας και αλλιώς τον εκάστοτε Έλληνα κυβερνήτη. Για να το ξεκαθαρίσουμε. Όλοι οι μεταπολεμικοί Έλληνες κυβερνήτες επισκέπτονταν την Ουάσιγκτον ως εκπρόσωποι μίας χώρας φόρου υποτελούς. Ποτέ Τούρκος κυβερνήτης μεταπολεμικά δεν διαπραγματεύτηκε με τις ΗΠΑ (και τη Δύση) από θέση υποτέλειας.
Παρακολουθώντας όλες τις επισκέψεις Ελλήνων πρωθυπουργών στην Ουάσινγκτον καταλήγουμε στο αυτονόητο συμπέρασμα πως κάθε κουβέντα περί αξιοπρεπούς παρουσίας Έλληνα κυβερνήτη στον Λευκό Οίκο είναι σχετική. Τι εννοούμε ακριβώς με τον όρο αξιοπρεπής... Δεν έχει να κάνει με το πρόσωπο του Έλληνα κυβερνήτη αλλά με τα ιστορικά, γεωπολιτικά και γεωοικονομικά δεδομένα.
Επί του προκειμένου τώρα
Ο Αλέξη Τσίπρας και η κυβέρνησή του προετοίμασαν μέχρι λεπτομέρειας τη νέα συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας - ΗΠΑ. Ο Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του υπέγραψαν αυτή τη συμφωνία. Κάθε κριτική και κάθε λέξη επιπλέον που ακούγονται είναι εκ του πονηρού και ανήκουν στη σφαίρα της ανοησίας. Η Αθήνα στο θέμα αυτό συμπεριφέρθηκε, όπως είχαν συμπεριφερθεί τις προηγούμενες δεκαετίες ο Κώστας Καραμανλής, ο Κώστας Σημίτης, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Τίποτε δεν έχει αλλάξει από το 1974 και μετά. Άλλαξε απλώς η διπλωματική αργκό η οποία αναβαθμίστηκε σε «πολιτικά ορθή». Ο Μπιλ Κλίντον ζήτησε συγγνώμη για τη στήριξη της Χούντας από τους Αμερικανούς αλλά μέχρι εκεί και τίποτε παραπάνω. Ούτε για πριν ούτε και για μετά.
Επί της ουσίας
Μία χώρα η οποία πτωχεύει ανά τεσσαρακονταετία και η οποία παγίως χρωστά το βάρος της σε χρυσάφι, μία χώρα που δεν παράγει παρά υπηρεσίες, σουβλάκια και σκιά από ομπρέλες, μία χώρα που νομίζει ότι όλοι της οφείλουν αλλά τελικά η ίδια οφείλει στους πάντες, αυτή η χώρα δεν ήταν, δεν είναι και δεν θα είναι σε θέση να διαπραγματευθεί με αξιοπρέπεια και αποτελεσματικότητα την προστασία των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Επί του πρακτέου
Η επίσκεψη Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο πραγματοποιήθηκε σε μία πολιτική συγκυρία όπου το μείζον για τον πλανητάρχη ήταν η σύγκρουση με το Ιράν και η προεκλογική του καμπάνια. Ποιος Μητσοτάκης, ποια Ελλάδα και ποια τουρκική παραβατικότητα. Επειδή δεν ακυρώνεις ένα ραντεβού με τον Αμερικανό πρόεδρο, η Ελληνική αντιπροσωπεία ήταν υποχρεωμένη να διαχειριστεί την εκ των πραγμάτων υποβάθμιση. Καμία ελληνική αντιπροσωπεία και σε καμία αντίστοιχη περίπτωση δεν θα αντιδρούσε διαφορετικά. Τουλάχιστον τα αγγλικά του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν άψογα.
Όχι σαν εκείνα του Αλέξη Τσίπρα στην περίφημη –ιστορική συζήτηση– εκπομπή με οικοδεσπότη τον Μπιλ Κλίντον. Αποφεύχθη επίσης κάποια αμφιλεγόμενη αναφορά περί διαβολικού προέδρου ο οποίος όμως δρα για το γενικό καλό που είχε ακουστεί από τα μεγάφωνα του Λευκού Οίκου διά στόματος Τσίπρα, που έκανε τον κάθε προοδευτικό παρατηρητή να ανακράξει: «Ξύπνα, Φρόιντ, έχουν τρελαθεί». Ούτε πληροφορηθήκαμε από τον κ. Τραμπ και διά μικροφώνου τα ποσά που αναμένεται να δαπανήσει η Ελλάδα για την αναβάθμιση των F16. Είχε και αυτό συμβεί στην επίσκεψη του 2017 επί πρωθυπουργίας Τσίπρα. Αυτή τη φορά είδαμε απλά τον Έλληνα πρωθυπουργό με χαρούμενο (;) ύφος ανταγωνιστικού μαθητή να σπεύδει να υπενθυμίσει στον Τραμπ πως η Ελλάδα ξοδεύει πάνω από το 2% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες. Σε στιλ «κύριε, κύριε, εμείς είμαστε καλά παιδιά». Λες και μας τρέχουν από τα μπατζάκια και μας περισσεύουν αυτά τα 2% του ΑΕΠ.
Τουλάχιστον επί Μητσοτάκη δεν μάθαμε απολύτως τίποτε για τα όσα πραγματικά διαμείφθηκαν στα ενδότερα των έσω του Λευκού Οίκου. Ίσως είναι καλύτερα έτσι. Για να κοιμόμαστε καλύτερα. Πληροφορούμεθα μόνον ό,τι απλά μεταφέρουν με αστοχίες, υπερβολές και λάθη οι ψιττακοί της ενημέρωσης. Δουλειά νεροκουβαλητή, δηλαδή.
Επί τάπητος
Αργά ή γρήγορα θα θεωρηθεί εκ νέου αυτονόητο πως η ασφάλεια της Ελλάδας και των πολιτών της εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την Ευρώπη, τα λεφτά της, τις αγορές της, τους τουρίστες της και, όταν χρειάζεται, και από τα όπλα της. Επίσης θα καταστεί εκ νέου αυτονόητο πως πέρα από καουμποϊλίκια του τύπου «ανάκτηση υπεροπλίας έναντι της Τουρκίας» που εκστόμισε ο εσχάτως φλύαρος υπουργός Άμυνας κ. Παναγιωτόπουλος, η Αθήνα θα πρέπει στα σοβαρά να δρομολογήσει την εφ’ όλης της ύλης συζήτηση με την Τουρκία για όλες τις εκκρεμότητες πριν είναι αργά και συρθεί σε μία εξαναγκαστική διαπραγμάτευση.
Θα ήταν σοφό να σκεφθούν οι αρμόδιοι πως οι συμφωνίες για τους αγωγούς έρχονται και παρέρχονται, όταν φθάσει η ώρα της πληρωμής του τιμήματος εν τη παλάμη. Μπορεί ο Νετανιάχου τώρα να ισχυρίζεται διάφορα αλλά αύριο να συνεννοηθεί για να περάσουν οι αγωγοί από την Τουρκία, όπως σχεδίαζε το Ισραήλ πριν από μία δεκαετία, διότι απλά είναι μακράν η φθηνότερη λύση. Θα ήταν σοφότερο να σκεφθούν οι αρμόδιοι πως η χώρα κλειδί στη γειτονιά μας για το ζήτημα των υδρογονανθράκων είναι η Αίγυπτος, που σήμερα είναι μεν στα μαχαίρια με την Άγκυρα αλλά μετά από δέκα χρόνια ενδεχομένως να ξαναφιλιώσουν όπως έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν.
Θα ήταν ενδεχομένως δείγμα ωριμότητας να σκεφθούν οι αρμόδιοι πως η Τουρκία και η Ρωσία πιθανότατα θα τα βρουν οσονούπω στη Λιβύη και από αντίπαλοι θα εξελιχθούν σε συνδιαχειριστές, όπως συνέβη και στη Συρία. Αυτά που ισχύουν, δηλαδή, σήμερα μπορεί να μην ισχύσουν αύριο.
Όταν είσαι «μικρομεσαίος» και άφραγκος πρέπει να σκέφτεσαι αναλόγως και να πράττεις δεόντως. Κυρίως οφείλεις να ολοκληρώσεις τον κύκλο της αυτογνωσίας ώστε να γνωρίζεις τα όρια και τα περιθώριά σου. Βασικά οφείλεις να είσαι προσεκτικός και φειδωλός ως προς την αποκάλυψη των μύχιων σκέψεών σου.
