Περί συγγνώμης, γενικώς

Μ. Χούκλη

Ο 'Οσκαρ Ουάιλντ, με τον ευφυή κυνισμό του, το είχε διατυπώσει κάπως έτσι: Όταν κατηγορούμε τον εαυτό μας, αισθανόμαστε ότι κανείς άλλος δεν έχει δικαίωμα να το κάνει.

Εξίσου κυνικά ή μάλλον ιησουίτικα, προσέγγισε το θέμα  επιφανής Καρδινάλιος της Μπολόνια, ενοχλημένος από τη συγγνώμη που ζήτησε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος για τα αμαρτήματα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, από τις Σταυροφορίες και την Ιερά Εξέταση μέχρι την καταδίκη του Γαλιλαίου και το Ολοκαύτωμα.

Ο Ιταλός επίσκοπος φέρεται να αναρωτήθηκε «μήπως για την ιστορικές αδικίες είναι καλύτερα για όλους να περιμένουμε την Δευτέρα Παρουσία;»

Ο Μπαράκ Ομπάμα, προφανώς δεν μπορούσε να περιμένει τόσο πολύ και αποφάσισε να επισκεφθεί την Χιροσίμα. Συγγενείς των χιμπακούσα περίμεναν μια συγγνώμη, άλλοι αναγνώρισαν με πίκρα ότι δεν θα είχε καμία αξία η προεδρική απολογία: ο,τι έγινε δεν επανορθώνεται.

Κατά καιρούς πρωθυπουργοί και αρχηγοί Κρατών έχουν εκφράσει τη λύπη τους, τη οδύνη και τη συντριβή τους για άγη των χωρών και των προκατόχων τους, σε ορισμένες περιπτώσεις -ελάχιστες- υπήρξαν υλικές επανορθώσεις, αλλά η ιστορία δεν παραγράφεται. Τα “λάθη” είναι εκεί για να θυμίζουν σφαγές, εκτοπίσεις, γενοκτονίες, λιμούς, πυρηνικούς αφανισμούς.

Έχει αξία η πολιτική συγγνώμη για καταδικαστέες πράξεις παρελθόντων ετών ή αιώνων;

Τα εγκλήματα ούτως η άλλως δεν απαλείφονται, οι ζημιές δεν διορθώνονται, δεν υπάρχει undone.    

Με αφορμή την επίσκεψη Ομπάμα στη Χιροσίμα, οι Τάιμς της Νέας Υόρκης παρέθεσαν τα υπέρ και τα κατά,  της δημόσιας απολογίας από τους πολιτικούς.

Αποτελεί «χάσιμο χρόνου, ναι ή όχι» ήταν το ερώτημα που έθεσε η εφημερίδα καλώντας τους αναγνώστες να προβληματιστούν και να πουν την γνώμη τους.

Απαρίθμησε, πάντως και εκείνη επιχειρήματα υπέρ και των δυο απόψεων.

Τα «ναι, είναι άνευ αξίας»  θα μπορούσε να τα είχε γράψει ο Όσκαρ Ουάιλντ:

*Οι πολιτικοί στην πραγματικότητα ζητούν ειλικρινώς συγγνώμη μόνο για λάθη που διέπραξαν άνθρωποι οι οποίοι είναι νεκροί και δεν μπορούν να απαντήσουν.

*Δεν μπορείς να κρίνει με τις πολιτικές προδιαγραφές του σήμερα ηθικά ατοπήματα του παρελθόντος.

*Πολλοί πολιτικοί χρησιμοποιούν τη συγγνώμη για το παρελθόν σαν  δικαιολογία για την αδράνεια τους στο παρόν.

Εξίσου ισχυρά τα επιχειρήματα και του «Όχι, δεν είναι χάσιμο χρόνου μια πολιτική συγγνώμη».

*Μερικές φορές ακόμα και οι πολιτικοί μπορεί να λένε την αλήθεια, να εννοούν την απολογία τους και αυτό από μόνο του έχει αξία.

*Επειδή οι αλλαγές στην αληθινή ζωή χρειάζονται χρόνο, η αναγνώριση λαθών από τους πολιτικούς μπορεί να λειτουργήσει σαν ορόσημο και καταλύτης.

*Η δημόσια συγγνώμη μπορεί να συμβάλλει στην επούλωση κοινωνικών τραυμάτων που θα αρχίσει με λέξεις και θα ολοκληρωθεί με πράξεις.

Το θέμα απασχόλησε και αρθρογράφους από την άλλη πλευρά του Ειρηνικού. Πολλοί υποστήριξαν ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να παραδεχθούν ότι σκόρπισαν όλεθρο. Άλλοι έγραψαν ότι οι Ιάπωνες δεν μπορούν να κατηγορούν τους αμερικανούς για απανθρωπιά και να αποστρέφουν τα μάτια από την αποτρόπαια συμπεριφορά των δικών τους στρατιωτών στον πόλεμο.

Απαιτείται, πράγματι,  τεράστιο πολιτικό και ηθικό σθένος την ώρα που κατηγορείς τον άλλο για εγκληματικά λάθη, να αναγνωρίσεις και τα δικά σου που μπορεί να φαντάζουν μικρά, αν μετρηθούν με το ιστορικό υποδεκάμετρο, αλλά να είναι μεγάλα, αν υπολογιστούν με τις ζωές  των συγχρόνων σου.

http://www.liberal.gr/arthro