Μπορεί να είναι δύο οι απαντήσεις στο ερώτημα του αυριανού δημοψηφίσματος, αλλά τέσσερις είναι οι δρόμοι που διανοίγονται για την Ελλάδα από τη Δευτέρα. Οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το «Ναι» θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμφωνία και να επιστρέψει η οικονομία και η χώρα στην κανονικότητά τους σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ το «Οχι» θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε έξοδο της χώρας από το ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, συμφωνούν ότι ο δρόμος που θα ακολουθήσει η χώρα εξαρτάται τόσο από τις πολιτικές εξελίξεις που θα δρομολογηθούν από Δευτέρα, όσο και από το πόσο «οργανωμένα» ή «άτακτα» θα αντιδράσει η χώρα. Καθοριστικοί παράγοντες για να επέλθουν οι αλλαγές με ομαλό τρόπο είναι η γρήγορη αλλαγή της κυβερνητικής σύνθεσης χωρίς να χαθεί χρόνος από πιθανές νέες εκλογές, καθώς και η ανοχή που θα δείξουν οι δανειστές της χώρας.
Ημερομηνία «κλειδί» για όλα τα ενδεχόμενα σενάρια είναι η 20ή Ιουλίου. Τη Δευτέρα εκείνη, η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει 3,5 δισ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για την εξόφληση των ελληνικών ομολόγων που κατέχει. Τα κεφάλαια δεν υπάρχουν στα κρατικά ταμεία και για να αποφευχθεί μία χρεοκοπία έναντι της ΕΚΤ, θα πρέπει να έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και δανειστών.
Τα τέσσερα πιθανά σενάρια για το μέλλον της χώρας μετά το δημοψήφισμα και αναλόγως, βέβαια, με το αποτέλεσμά του έχουν ως εξής:
• «Ναι» με αποφυγή χρεοκοπίας: Από Δευτέρα η κυβέρνηση ξεκινά νέο γύρο διαπραγματεύσεων με τους δανειστές και συμφωνεί σε ένα νέο πρόγραμμα (με δεσμεύσεις και έλεγχο) και ένα νέο δάνειο πριν από τις 20 Ιουλίου που πρέπει να πληρωθούν τα ομόλογα προς την ΕΚΤ. Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να υπάρξει πολύ γρήγορα αλλαγή στη σύνθεση της κυβέρνησης.
Η νέα συμφωνία θα περιλαμβάνει και την αποκατάσταση των συνθηκών στην οικονομία με τις ανάγκες να υπολογίζονται σε 25 δισ. ευρώ, ώστε να καλυφθούν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του κράτους και γενικότερα να αποκατασταθεί η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Οι τράπεζες θα ανοίξουν όταν θα οριστικοποιηθεί η συμφωνία και η ΕΚΤ θα ανοίξει και πάλι τη γραμμή παροχής ρευστότητας (ELA) προς το τραπεζικό σύστημα. Επίσης, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) θα αξιοποιήσει το περιθώριο του ενός μηνός για να θέσει και τυπικά την Ελλάδα σε καθεστώς «ληξιπρόθεσμων χρεών» (λόγω της μη πληρωμής της δόσης του Ιουνίου), δίνοντας χρόνο για να επιτευχθεί η συμφωνία.
Με αυτά τα δεδομένα, εκτιμάται ότι η οικονομία θα επιστρέψει στην κανονικότητα εντός των επόμενων 6 έως 12 μηνών.
• «Ναι» με οργανωμένη χρεοκοπία: Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών ξεκινούν άμεσα, αλλά δεν καταλήγουν έως τις 20 Ιουλίου. Ετσι, η Ελλάδα χρεοκοπεί έναντι τόσο της ΕΚΤ, όσο και του ΔΝΤ, αλλά ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (EFSF) καλείται να αποφασίσει για το εάν θα καταστήσει άμεσα απαιτητά τα δάνεια που έχει διαθέσει στην Ελλάδα ύψους 130,9 δισ. ευρώ. Το ίδιο πράττουν και οι ιδιώτες επενδυτές.
Σε αυτό το σενάριο, όμως, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί νέα ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος, χωρίς να αποκλείεται το «κούρεμα» των καταθέσεων. Οι αναδιαρθρωμένες τράπεζες θα ανοίξουν εκ νέου, με τα μέτρα ελέγχου κίνησης των κεφαλαίων (capital controls) να ισχύουν έως και 2 χρόνια.
Η συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί στους επόμενους 2-3 μήνες και από τη στιγμή που η Βουλή την ενέκρινε, η χώρα θα επέστρεφε με αργούς ρυθμούς στην κανονικότητά της εντός 18-24 μηνών.
• «Οχι» με οργανωμένη χρεοκοπία: Δεδομένου του αποτελέσματος, ενδεχομένως η κυβέρνηση να αποφασίσει να μην πληρώσει τις υποχρεώσεις της, ώστε να ανοίξει τη συζήτηση για διαγραφή μέρους του επίσημου χρέους. Μέχρι τις 20 Ιουλίου δεν υπάρχει συμφωνία, δεν αποπληρώνεται η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, αλλά οι συζητήσεις συνεχίζονται και ο EFSF πρέπει να αποφασίσει αν θα ζητήσει άμεσα τα δάνεια που έχει διαθέσει. Σε αυτό το σενάριο, όμως, είναι πολύ πιθανό ορισμένοι ιδιώτες επενδυτές να αποφασίσουν άμεσα ότι θέλουν να αποπληρωθούν.
Πέραν αυτών, η πορεία των τραπεζών, της οικονομίας και των διαπραγματεύσεων είναι ίδια με το σενάριο του «“Ναι” με οργανωμένη χρεοκοπία».
Ο δρόμος της εξόδου
«Οχι» με άτακτη χρεοκοπία:
Η κυβέρνηση εισέρχεται σε διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, οι οποίες δεν καταλήγουν σε αποτέλεσμα. Μάλιστα, ερμηνεύει το «Οχι» ως ψήφο για έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη και ξεκινάει διαδικασία άτακτης χρεοκοπίας κατά την οποία δεν αποπληρώνεται η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και ο EFSF. Πρόσβαση σε χρηματοδότηση δεν υπάρχει, επιχειρηματικές συμφωνίες και δάνεια με φορείς εκτός Ελλάδας δεν μπορούν να ικανοποιηθούν και οι ελληνικές τράπεζες χαρακτηρίζονται αμέσως αφερέγγυες, με αποτέλεσμα η ρευστότητα μέσω του ELA να ανακαλείται. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ανακεφαλαιοποίησή τους γίνεται από τους καταθέτες. Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ και την Ε.Ε.
Η κυβέρνηση εισέρχεται σε διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, οι οποίες δεν καταλήγουν σε αποτέλεσμα. Μάλιστα, ερμηνεύει το «Οχι» ως ψήφο για έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη και ξεκινάει διαδικασία άτακτης χρεοκοπίας κατά την οποία δεν αποπληρώνεται η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και ο EFSF. Πρόσβαση σε χρηματοδότηση δεν υπάρχει, επιχειρηματικές συμφωνίες και δάνεια με φορείς εκτός Ελλάδας δεν μπορούν να ικανοποιηθούν και οι ελληνικές τράπεζες χαρακτηρίζονται αμέσως αφερέγγυες, με αποτέλεσμα η ρευστότητα μέσω του ELA να ανακαλείται. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ανακεφαλαιοποίησή τους γίνεται από τους καταθέτες. Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ και την Ε.Ε.
Πρόκειται, όμως, για μακρά διαδικασία και η χώρα απομονώνεται πολιτικά. Μακρά διαδικασία είναι και η αλλαγή νομίσματος. Ωστόσο, εισάγεται διπλό νόμισμα για να εξυπηρετούνται στο εσωτερικό οι υποχρεώσεις. Η εγχώρια ζήτηση υποχωρεί, ο πληθωρισμός εκτοξεύεται, το νέο νόμισμα υποτιμάται άμεσα, οι εξαγωγές δεν αυξάνονται γρήγορα, η οικονομία συρρικνώνεται και η χώρα οδηγείται εκτός Ευρώπης.
kathimerini.gr
