Πολλά έχουν ειπωθεί για το ρόλο της εκκλησίας τόσο πριν όσο και στη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης,σε σημείο που να θεωρείται αμφιλεγόμενος.
Για τους κληρικούς εκείνης της περιόδου (και όχι μόνο) έχουν ακουστεί τερατολογίες από διάφορους ανόητους, απάτριδες, αμόρφωτους, ανιστόρητους, ανθέλληνες. Μήπως ανήκουν στους δήθεν μοντέρνους που εσχάτως κάνουν λόγο για ισλαμοφοβία, αλλά δεν τολμούν να παραδεχτούν ότι διακατέχονται απόελληνοφοβία και χριστιανοφοβία;
Πώς τολμούν να λένε και να γράφουν με σθένος για απουσία των ιερέων από τον απελευθερωτικό αγώνα όταν πολλοί ιερωμένοι δολοφονήθηκαν, εκτελέστηκαν, ατιμάστηκαν, απαγχονίστηκαν, αποκεφαλίστηκαν και εν γένει βασανίστηκαν από τους Τούρκους στη διάρκεια της επανάστασης;
Ποιοι οργάνωσαν τα κρυφά σχολειά; Παπάδες, αλλά το αμφισβητούν και αυτό. Εμείς όμως δεν θα τους κάνουμε τη χάρη να το αμφισβητήσουμε.
Γιατί δεν λένε ότι πολλά μοναστήρια καταστράφηκαν από τους Τούρκους λόγω του ότι μετείχαν σε απελευθερωτικά κινήματα;
Γιατί δεν λένε ότι στους αδερφούς Ορλώφ που ήρθαν από τη Ρωσία το 1770 (Ορλωφικά) συμπαραστάθηκαν όλοι οι τοπικοί επίσκοποι (Πατρών, Κορίνθου, Κορώνης, Μεθώνης, Καλαμάτας);
Γιατί δεν λένε πόσοι παπάδες θυσιάστηκαν εκείνα τα χρόνια;
Χιλιάδες κληρικοί ήταν θύματα του Αγώνα
Κατά τον Γάλλο Πρόξενο Πουκεβίλ οι κληρικοί-θύματα του επαναστατικού Αγώνα ανέρχονται συνολικά σε 6.000. Ξένος τα υποστηρίζει, όχι Έλληνας, θα τον διαψεύσουν;
Δύο Οικουμενικοί Πατριάρχες κρεμάστηκαν και 45 Αρχιερείς (Μητροπολίτες) εκτελέστηκαν ή έπεσαν σε μάχες.
Από την περιοχή της Ελλάδας 73 ήταν οι Αρχιερείς που μετείχαν στην Επανάσταση. Από το 1818 μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία σχεδόν όλοι οι Αρχιερείς της Πελοποννήσου.
Τούρκοι ιστορικοί παραδέχονται τη δράση ιερέων στην Επανάσταση
Ο Μώραλη Μελίκ Μπέη δέχεται ότι τον λαό της Πελοποννήσου ξεσήκωσαν κυρίως οι Μητροπολίτες και εν γένει οι ανήκοντες εις τον κλήρο τους οποίους χαρακτηρίζει πραγματικούς ηγέτες του έθνους.
Ο Ζανί Ζαντέ σημειώνει ότι τα σχέδια της Επανάστασης τηρούνταν μυστικά μεταξύ του Πατριάρχη, των Μητροπολιτών, των παπάδων και των δημογερόντων.
Δυστυχώς υπάρχουν κάποιοι Έλληνες που παριστάνουν τους ιστορικούς οι οποίοι διαφωνούν με τις προαναφερόμενες μαρτυρίες Τούρκων. Τους αφήνουμε να έχουν το ακαταλόγιστο.
Γιατί απαγχονίστηκαν δύο Πατριάρχες με εντολή του σουλτάνου;
Την Κυριακή του Πάσχα του 1821 απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ με την αβάσιμη αιτιολογία ότι δεν απέτρεψε την Επανάστασηπαρότι γνώριζε τις σχετικές προετοιμασίες που είχαν γίνει.
Παρόλα αυτά ορισμένοι στέκονται στο ότι αφόρισε την επανάσταση.
Δεν λένε ότι αναγκάστηκε να το πράξει για να προστατέψει τους Έλληνες (ιδίως της Κωνσταντινούπολης) από τις σφαγές των Τούρκων τις οποίες τελικά δεν απέφυγαν. Εκτός από τις σφαγές, μαζικές διώξεις και φυλακίσεις (με σουλτανικό διάταγμα) ήταν οι συνέπειες του κινήματος του Υψηλάντη στη Βλαχία.
Δεν λένε ότι στις 29 Ιανουαρίου 1821 ο Υψηλάντης μέσω επιστολής του, καθησύχασε τον Κολοκοτρώνη αναφέροντάς του ότι πρέπει να θεωρεί άκυρο τον αφορισμό του Πατριάρχη διότι γίνεται με τη βία.
Δεν λένε ότι ο αφορισμός ήταν «στάχτη στα μάτια του σουλτάνου».
Δεν λένε ότι ο Γρηγόριος ο Ε΄ αρνήθηκε την πρόταση του πρέσβη της Ρωσίας και των Φαναριωτών, να τον φυγαδεύσουν στη Ρωσία ή στην Πελοπόννησο για να τεθεί επικεφαλής της Επανάστασης. Ο λόγος ήταν ότι αν αποδεχόταν θα σήμαινε την αρχή της σφαγής των Ελλήνων.
Στις 17 Απριλίου (Κυριακή του Θωμά) απαγχονίστηκε στην Ανδριανούπολη και συγκεκριμένα από τα σιδερένια κάγκελα ενός παραθύρου του κτιρίου της Μητρόπολης, ο πρώην Οικουμενικός ΠατριάρχηςΚύριλλος ο ΣΤ΄ με το μοναχικό του ένδυμα.
Η αιτία που έπαθε τα ίδια με τον Γρηγόριο τον Ε΄, ήταν (σύμφωνα με το διάταγμα του Σουλτάνου) ότι είχε αναμιχθεί στην επανάσταση. Η εντολή ήταν να εκτελεστούν 30 ιερωμένοι και προύχοντες της Αδριανούπολης.
Σφαγές Επισκόπων στην Κύπρο
Οι Τούρκοι κατέσφαξαν επισκόπους στην Κύπρο στις 7 ή 9 Ιουλίου 1821, επειδή ενίσχυαν την Φιλική Εταιρία και ετοίμαζαν εξέγερση στο νησί.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός που ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρία από το 1820 και ενίσχυε οικονομικά την κίνηση του Αλέξανδρου Υψηλάντη, συνελήφθη στην Αρχιεπισκοπή γονατιστός να προσεύχεται, μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, με την κατηγορία ότι ξεσηκώνει τους Έλληνες σε Επανάσταση.
Στην πλατεία της Λευκωσίας, οι Τούρκοι έστησαν στις 7 ή 9 Ιουλίου μία αγχόνη και τον κρέμασαν. Μετά αποκεφαλίστηκε.
Στη συνέχεια υπέστησαν τα ίδια τρεις μητροπολίτες. Ο Πάφου Χρύσανθος, ο Κιτίου Μελέτιος και ο Κυρηνείας Λαυρέντιος.
Αρχιερείς-θύματα και στην Κρήτη
Ο Επίσκοπος Λάμπης Μεθόδιος στις 9 Ιουλίου 1793 και ακολούθησαν οι: Κισάμου Δεσποτάκης, Πέτρας Ιωακείμ, Κυδωνίας Καλλίνικος Σαρπάκης, Ρεθύμνης Γεράσιμος Περδικάρης, Κνωσού Νεόφυτος, Σφακίων Ιερόθεος, Σητείας Ζαχαρίας κλπ.
Οι πιο γνωστοί ιερείς-θύματα του Αγώνα
Ο Αθανάσιος Διάκος στη γέφυρα της Αλαμάνας (23 Απριλίου 1821) προσπάθησε να εμποδίσει τους Τούρκους και εν συνεχεία είχε μαρτυρικό θάνατο.
Ο Παπαφλέσσας (Γρηγόριος Δικαίος) έχασε τη ζωή του μαχόμενος στο Μανιάκι Μεσσηνίας στις 20 Μαΐου 1825.
Ο Μητροπολίτης Λακεδαιμονίας, Ανανίας Λαμπάρδης ηγήθηκε επαναστατικού κινήματος που απέβλεπε στην αποτίναξη του τουρκικού ζυγού από την Πελοπόννησο. Συνελήφθη και αποκεφαλίστηκε μετά από προδοσία το 1764 ή το 1767.
Ο Μητροπολίτης Σωζοπόλεως Παϊσιος Πρικαίος, αδερφός του πρωτεργάτη του αγώνα στη Σωζόπολη.
Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Άνθιμος Γαζής
Στις 23 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός έστησε στην πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα μια κόκκινη σημαία με ένα μαύρο σταυρό και όρκισε τους αγωνιστές.
Στις 7 Μαϊου 1821 ο Άνθιμος Γαζής κήρυξε την επανάσταση στο Πήλιο. Η έδρα του αρχιμανδρίτη ήταν οι Μηλιές.
Μήνυμα προς τους αμφισβητίες
Υπάρχουν και άλλα ονόματα ιερέων αγωνιστών του 1821. Στη διάθεσή τους όποτε το θελήσουν.
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ 1821
ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ
Χρήστος Παπαθεοφάνους, Αθλητικός συντάκτης,
(τακτικό μέλος ΕΣΗΕΑ και ΠΣΑΤ, βραβευμένος από τον ΠΣΑΤ το 2012)
