Την Κυριακή 08 Ιανουαρίου 2017 η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών παραρτήματος Ιωαννίνων πραγματοποίησε το ετήσιο Αρχιερατικό μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των πεσόντων Αξκών – Οπλιτών κατά την ιστορική και καθοριστική δια τη διάσωση της πατρίδας μας μάχη της ΚΟΝΙΤΣΗΣ ανήμερα των Χριστουγέννων του 1947 μέχρι την 6 Ιανουαρίου του 1948, εις το Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Κόνιτσας χοροστατώντας του Σεβασμιότατου Μητροπολίτου Δρυινουπόλεως – Πωγωνιανής και Κονίτσης κ. κ. Ανδρέα.
Ακολούθησε ομιλία από το Σχη (ΠΖ) ε.α. Πάνου Αναστάσιο ο οποίος αναφέρθηκε με λεπτομέρειες στα ιστορικά γεγονότα της Μάχης με κριτική και συμπεράσματα. Στη συνέχεια μίλησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης αναφερόμενος στα γεγονότα της εποχής εκείνης συνδυάζοντάς τα με το σήμερα.
Στη συνέχεια μεταβήκαμε στο Ηρώο Πεσόντων όπου είναι και το Στρατιωτικό νεκροταφείο. Έγινε επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων.
Διαβάστε την εξαιρετική ομιλία του Σχη(ΠΖ) ε.α. Αναστάσιου Πάνου
Η Μάχη της Κόνιτσας (25 Δεκ. 1946 έως 7
Ιαν. 1947)
Σεβασμιότατε, Σεβαστοί Πατέρες,
Κύριοι εκπρόσωποι πολιτικών αρχών
και τοπικής αυτοδιοίκησης,
Κύριε Πρόεδρε του Παραρτήματος
Ν.Ιωαννίνων της ΕΑΑΣ.
Κύριοι εκπρόσωποι Εθνικών
οργανισμών και συλλόγων,
Αγαπητοί επισκέπτες και
προσκυνητές,
Κυρίες και Κύριοι,
Για μια ακόμη
φορά, σε πείσμα των καιρών, αξιωνόμαστε να παρευρεθούμε, ταπεινοί προσκυνητές
των αιματοβαμμένων χωμάτων της ακριτικής πόλης της Κόνιτσας και να τελέσουμε
στον ιερό τούτο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού Κόνιτσας, Αρχιερατικό
μνημόσυνο υπέρ ανάπαυσης των ψυχών των
ηρώων που έπεσαν μαχόμενοι κατά των σφετεριστών της Δημοκρατίας και της
Ελευθερίας της Πατρίδας.
Αποτελεί
ιδιαίτερη τιμή στο πρόσωπό μου η ανάθεση της σημερινής ομιλίας από τον Πρόεδρο
της ΕΑΑΣ του παραρτήματος Ν. Ιωαννίνων Στρατηγό κ. Κωστούλα Δημήτριο, συνάμα
όμως επιτρέψτε μου να εκφράσω την ιδιαίτερη συγκίνηση και υπερηφάνεια που
αισθάνομαι γιατί υπηρέτησα τα ένδοξα αυτά χώματα για οκτώ συναπτά έτη αλλά και
γιατί στα ίδια χώματα της περιοχής, ο αείμνηστος πατέρας μου ως μαχητής κατά
τις επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού εναντίον των ξενοκίνητων Κομμουνιστών,
τραυματίστηκε στη θέση «Πάτωμα Γράμμου».
Πολλές «αράδες»
κείμενα γράφτηκαν, πολύ μελάνι ξοδεύτηκε για να καταγραφούν και εξιστορηθούν
αλλά και εσκεμμένα να αλλοιωθούν κάποια από τα γεγονότα αυτής της τραγωδίας του
εμφυλίου πολέμου, που ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου 1946 και τελείωσε την 30η Αυγούστου του 1949, γκρεμίζοντας ότι όρθιο
είχε απομείνει στην πολύπαθη χώρα από τις καταστροφές και τις χιλιάδες θύματα
της Γερμανικής κατοχής, προκαλώντας νέες χιλιάδες θυμάτων.
Δεν έχει όμως,
κατά την προσωπική άποψη του ομιλούντος, ιδιαίτερη σημασία αν αυτοί που
προκάλεσαν την τραγωδία, που χώρισαν και ξεκλήρισαν οικογένειες, που έστρεψαν
τον αδελφό εναντίο του αδελφού και κατέσφαξαν όποιον στεκόταν απέναντι στα
άνομα συμφέροντα ξένων κομμουνιστικών κέντρων, θα αποκαλούνται
«κομμουνιστοσυμμορίτες» ή κατά το ηπιότερο ιδίως από το 1974 και μετά
«αναρχοκομμουνιστές».
Αυτό που έχει
σημασία είναι ότι η ιστορία καταγράφει γεγονότα και τα γεγονότα καταδεικνύουν
ότι οι καταστροφείς που αιματοκύλησαν τη χώρα, ήταν Έλληνες κομμουνιστές που με
ξένους καθοδηγητές, επιδίωξαν την κατάληψη της εξουσίας της χώρας με τα όπλα.
Επιχειρώντας μια
πολύ σύντομη αναδρομή των γεγονότων που προηγήθηκαν της μάχης της Κόνιτσας, θα
αναφερθώ σταχυολογώντας συγκεκριμένα γεγονότα κατά τη διάρκεια της κατοχής αλλά
και μετά τη απελευθέρωση, που καταδεικνύουν πως η επιτήδεια πολιτική της τότε
ηγεσίας του ΚΚΕ οδήγησε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού, είτε εθελοντικά
είτε παραπλανώντας το, είτε βιαίως στρατολογούμενο, στις τάξεις του «ΕΑΜ» του
«ΕΛΑΣ» και του «ΔΣΕ».
Η απόπειρα
βίαιης κατάληψης της εξουσίας από το ΚΚΕ διακρίνεται σε τρεις φάσεις.
Η 1η
διαδραματίστηκε κατά τα πρώτα έτη της κατοχής όταν το ΚΚΕ υπό τον μανδύα του
«ΕΑΜ» και την ένοπλη ισχύ του «ΕΛΑΣ» κατόρθωσε να τρομοκρατήσει την
δεινοπαθούσα από την κατοχή Ελληνική ύπαιθρο και να προσβάλει με αιματηρό τρόπο
κάθε άλλη κομμουνιστική Εθνική αντιστασιακή οργάνωση.
Η 2η
απόπειρα κατάληψης της εξουσίας συντελείται με την τραγωδία των Δεκεμβριανών
αιματηρών γεγονότων του 1944 που διαδραματίστηκαν στην Αθήνα και διήρκεσαν 39
ημέρες.
Η 3η
φάση της θηριωδίας αυτής αρχίζει την 31η Μαρτίου 1946 στο Λιτόχωρο
Πιερίας όπου την προηγούμενη νύχτα παραμονή των εθνικών εκλογών κατεσφάγησαν
από τους κομμουνιστές οι άνδρες του σταθμού της Ελληνικής Βασιλικής
Χωροφυλακής. Ο αντικειμενικός σκοπός των έξωθεν εντολοδοτών ήταν η εγκατάσταση
κυβέρνησης του βουνού μέσα στην Ελλάδα.
Για την
υλοποίηση του σχεδίου αυτού, επιλέχθηκε η κωμόπολη της Κόνιτσας , ώστε να καταστεί η έδρα της νέας κυβέρνησης. Ο
λόγος ου επιλέχθηκε η Κόνιτσα ήταν η εγγύτητά της με την Αλβανία απ’ την
οποία δέχονταν υλική στήριξη μέσω των νεοσύστατων σοσιαλιστικών Δημοκρατιών της
Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας. Ως ημερομηνία επίθεσης ορίστηκε η 25η
Δεκεμβρίου του 1947.
Την παραμονή της
επιθέσεως αποφασίστηκε και ανακοινώθηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης υπό την
Πρωθυπουργία του Μάρκου Βαφειάδη.
Οι
κομμουνιστικές δυνάμεις μετά τη αποτυχία κατάληψης του Μετσόβου και των
Γρεβενών στις 18 Οκτωβρίου 1947 και 25 Ιουλίου 1947 αντίστοιχα ανασυγκροτήθηκαν
και προετοιμάστηκαν για την κατάληψη της Ηπείρου, κινούμενες από 25 Νοεμβρίου
1947 με το 27ο Αρχηγείο του Υψηλάντη και το 15ο του Χειμάρου
προς την περιοχή των ορέων Τσαμαντά (Μουργκάνα) και Υψώματος Βελούνα όπου
εγκαταστάθηκαν αμυντικά μέχρι 10 Δεκεμβρίου.
Όλα πλέον ήταν
έτοιμα για την επίθεση προς κατάληψη της Κόνιτσας και την παραμονή των
Χριστουγέννων η διάταξη των αντιπάλων δυνάμεων ήταν:
1. Από κομμουνιστικής πλευράς (υπό τον Μάρκο Βαφειάδη).
α. 32α
Ταξιαρχία ΣΟΦΙΑΝΟΥ στην περιοχή Πεκλάρι
–Νικάνωρα.
β. 16η
Ταξιαρχία ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ στην περιοχή
Μπουραζάνι- Λυκόμορο.
γ. 38η
Ταξιαρχία ΑΓΡΑΦΩΝ στην περιοχή Ζαγορίων.
δ. Μια Διλοχία
δολιοφθορέων στην περιοχή Πωγωνίου με εντολή να αποκόψει καταστρέφοντας το
δρομολόγιο Καλπάκι- Μπουραζάνι-Κόνιτσα.
ε. 27η
Ταξιαρχία ΥΨΗΛΑΝΤΗ στην περιοχή Ανατολικής Μουργκάνας.
στ. 15η Ταξιαρχία
ΧΕΙΜΑΡΟΥ στην περιοχή Μουργκάνας
–Ταβέρας –Βελούνας.
2.
Από πλευράς Εθνικού Στρατού:
α. 75η
Ταξιαρχία (2 Τάγματα Πεζικού + Λόχος ΜΑΔ και Ουλαμό Πεδινού Πυροβολικού και
Ουλαμό Όλμον 4,2 “ με διοικητή τον Συνταγματάρχη Δόβα Κωνσταντίνο στην Κόνιτσα
και με διάταξη όπως παρακάτω:
(1) Το 584 ΤΠ
(Διοικητής ο Αντισυνταγματάρχης ΠΑΛΛΑΝΤΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ) εγκατεστημένο αμυντικά στα
υψώματα Ιτιάς-Τσούρνικα-Προφήτης Ηλίας (Διασταύρωση προς Αμάραντο).
(2) Το 582 ΤΠ
(Διοικητής ο Ταγματάρχης ΠΕΡΡΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Υποδιοικητής λόγω απουσίας
Διοικητού) με τρεις Λόχους εγκατεστημένους αμυντικά βόρεια και ανατολικά της
Κωμόπολης (Ύψωμα Μακροβούνι, Προφήτης Ηλίας και Άγιος Αθανάσιος) και Λόχο ΜΑΥ
στα δυτικά της.
(3) ο 4ος
Λόχος του 582 ΤΠ Λόχο ΜΑΥ στη Γέφυρα Μπουραζάνι
β. 76η
Ταξιαρχία στα Δολιανά και δυνάμεις:
(1) 581 ΤΠ σε
μετακίνηση από Καστανή προς Καλπάκι.
(2) 17ο
Τάγμα Εθνοφρουράς στην περιοχή Ασπραγγέλων και το 18ο Τάγμα
Εθνοφρουράς μεταξύ Ζίτσας – Καλπακίου.
γ. 24ο
Τ. Χωροφυλακής μεταξύ Γ/Φ Αγίων- Καλπάκι υπό μετακίνηση στα Ιωάννινα, όπου θα
διαλυόταν την 31η Δεκεμβρίου.
δ. 43η
Ταξιαρχία στην περιοχή Μετσόβου.
ε.74η
Ταξιαρχία στη Γ/Φ Μπαλντούμας .
στ. 84η
Περιοχή με δυνάμεις της στους Φιλιάτες και στην περιοχή Υψ. Βελούνας –
Μουργκάνας.
Ξημερώνοντας
Χριστούγεννα κι ενώ οι Κονιτσιώτες ετοιμάζονταν για τη μετάβασή τους στην εκκλησία για να υμνήσουν τη γέννηση του
Θεανθρώπου, στις 6 το πρωί, ακούγονται οι πρώτες πυκνές ριπές κατά του 582 ΤΠ
στα υψ. του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Αθανασίου. Μια ώρα αργότερα, την 07:00
προσβάλλεται το 584 ΤΠ στα υψ. Ιτιάς.
Την 07:40 οι
(100 με 120) υπερασπιστές της Γ/Φ Μπουραζανίου δέχονται τη λυσσώδη επίθεση της
Ταξιαρχίας ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ (1000 με 1100 άνδρες) υποστηριζόμενοι από Πυρχία. Ο
αγώνας είναι άνισος και παρά την γενναία αντίσταση, μέχρι την 09:15 έχει
καταληφθεί η γέφυρα και τα υψ. Πελεκάνια, Βίγλα και Μαυροβούνι, αποκόπτοντας
έτσι την οδική επικοινωνία Καλπακίου-Κονίτσης.
Η επίθεση
συνεχίζεται σε όλο τον τομέα της 75ης Ταξχίας με σημαντικές απώλειες
των υπερασπιστών της.
Την 12:30
τραυματίζεται ο Διοικητής της 75ης Ταξιαρχίας Σχης Δόβας Κ. και
αναλαμβάνει τη διοίκηση ο Διοικητής του 584 ΤΠ Αντισυνταγματάρχης Παλλαντάς Γεώργιος.
Την νύκτα της 25ης
Δεκεμβρίου τμήματα κομμουνιστών της 38ης Ταξιαρχίας (Αγράφων)
προωθούνται στα υψ. ανατολικά Καλπακίου, υψ. Αρίστης, Γκραμπάλας κάτω Πεδινών
μέχρι Νεγράδες, απομονώνοντας το πεδίο της μάχης και τη δυνατότητα ενίσχυσης
των 2 Ταγμάτων στην Κόνιτσα.
Οι επιθέσεις
συνεχίζονται με πείσμα και φανατισμό και την επόμενη μέρα χωρίς κάποια
μεταβολή. Τη νύχτα της 26ης προς 27η Δεκεμβρίου το 584 ΤΠ
συμπτύσσεται από τα υψ. Ιτιάς προς το ΚΑ Κόνιτσας, ενώ και την επόμενη 27
Δεκεμβρίου συνεχίζεται ο βομβαρδισμός του 584 ΤΠ και της πόλης. Το βράδυ της
ίδιας μέρας καταλαμβάνονται από τις κομουνιστικές δυνάμεις αρκετά σπίτια
ΝΔ της πόλης.
Η 75η
Ταξιαρχία στην Κόνιτσα αντεπιτίθεται και μέχρι το βράδυ της 28ης Δεκεμβρίου εκκαθαρίζει τον τομέα της μέσα στην πόλη, ενώ
αποκρούει λυσσαλέες επιθέσεις που προκαλούν σοβαρές απώλειες στους ηρωικά
αμυνόμενους .
Στο τομέα της 76ης
Ταξιαρχίας (Άνω Ραβένια) το 581 ΤΠ παρά τις συνεχείς επιθέσεις αγωνιζόμενο
ηρωικά και παρά τις μεγάλες απώλειες παραμένει στις θέσεις του και
αναγκάζει τους άνδρες του Παλαιολόγου να
εγκαταλείψουν την προσπάθεια, ενώ το βράδυ της 28ης Δεκεμβρίου
ενισχύεται με το 629 ΤΠ.
Τη νύχτα της 28ης
Δεκεμβρίου η Γ’ ΜΚ προωθείται αθόρυβα στην περιοχή Άνω Ραβένια. Ο αγώνας
αρχίζει να μετρά αντίστροφα.
Η Ελληνική
Βασιλική Αεροπορία από 26 Δεκεμβρίου, συμμετέχει στον αγώνα με προσβολές
εχθρικών στόχων και ρίψεις τροφίμων και πυρ/κων στους μαχητές της Κόνιτσας.
Τις επόμενες
τρεις ημέρες 29, 30 και 31 Δεκεμβρίου οι μάχες συνεχίστηκαν σε όλο το μέτωπο
των επιχειρήσεων με την 75 Ταξιαρχία να κρατά τις θέσεις της, την 76η
Ταξιαρχία (Άνω Ραβένια) να καταλαμβάνει το Μαυροβούνι και την 43η
Ταξιαρχία να επιτυγχάνει την κατάληψη των υψ. 1060 και Γκραμπάλα με αποτέλεσμα
την κατάρρευση της αμυντικής τοποθεσίας της Ταξιαρχίας ΑΓΡΑΦΩΝ.
Ομοίως η Γ’ ΜΚ
επιτίθεται αιφνιδιαστικά και καταλαμβάνει τα υψ. Βως Γεροπλατάνου και Δυτ. Υψ. Βίγλα.
Μέχρι το βράδυ
της 31ης Δεκεμβρίου οι δυνάμεις αναδιατάσσονται ανατρέποντας
διαδοχικές επιθέσεις και η 43 Ταξιαρχία καταφθάνει στην Κόνιτσα και συνενώνεται
με την 75 Ταξιαρχία.
Από την 1η
Ιανουαρίου έως την 4η Ιανουαρίου οι δυνάμεις του Εθνικού Στρατού ανασυγκροτούνται,
αποκρούοντας ταυτόχρονα επιθέσεις των κομμουνιστών.
Το βράδυ της 4ης
Ιανουαρίου η Γ΄ΜΚ καταλαμβάνει το Λυκόμορο.
Οι εχθροπραξίες
συνεχίζονται την 5η Ιανουαρίου ενώ την 6η Ιανουαρίου
έχουν εκκαθαριστεί και οι τελευταίες αντιστάσεις και το ίδιο βράδυ λήγει νικηφόρα
για τον Εθνικό Στρατό η Μάχη της Κόνιτσας. Την επόμενη 7η Ιανουαρίου
επισκέπτεται την Κόνιτσα η Βασίλισσα Φρειδερίκη για να εμψυχώσει το ηθικό των
στρατευμάτων και του λαού της πόλης.
Ο απολογισμός
της μάχης σε έμψυχο υλικό ήταν 344 καταμετρημένοι νεκροί (104 ΕΣ + 240 Κομ) ,
53 (ΕΣ) αγνοούμενοι (πιθανόν νεκροί) και 433 τραυματίες (356+77).
Κι ενώ ποτάμια
αίματος έχουν χυθεί μέχρι το πρόσφατο παρελθόν για να διατηρήσουμε τη Πατρίδα
μας αδούλωτη από τον κάθε επίδοξο κατακτητή, νοσηροί εγκέφαλοι εντός και εκτός
της χώρας συνεχίζουν να εξυπηρετούν ξένα συμφέροντα, φροντίζοντας μεθοδικά τα
τελευταία σαράντα τουλάχιστον χρόνια να σκοτίσουν το νου των Ελλήνων με ξένες
επιρροές πάσης φύσεως ώστε να αλλοιωθούν τα βασικά χαρακτηριστικά μας πιστεύω,
δηλαδή, της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας.
Το ΟΜΟΑΙΜΟΝ,
ΟΜΟΓΛΩΣΣΟΝ, ΟΜΟΘΡΗΣΚΟΝ, ΟΜΟΤΡΟΠΟΝ των Ελλήνων χάνεται.
Προπαγανδίζουν
με συστηματικό τρόπο, θέσεις υπέρ της αθρόας εισόδου αλλοδαπών στην Ελλάδα που
πλέον τείνει να λάβει χαρακτηριστικά άτυπης εισβολής και μαζικού εποικισμού της
χώρας.
Τα γεωπολιτικά
παιχνίδια στη λεκάνη της Μεσογείου, απαιτούν μια Ελλάδα χρεοκοπημένη και ως εκ
τούτου αδύναμη να αντιδράσει σε κάθε είδους επιβουλή.
Αναρωτιέται
κανείς ποια σχέση μπορεί να έχει η Ελλάδα του χθες, η Ελλάδα της δόξας, της
περηφάνιας, του αλτρουισμού, των χιλιάδων ηρώων που έπεσαν μαχόμενοι για την
ελευθερία, την εθνική ανεξαρτησία, την πίστη στο Θεό, τη διατήρηση των
παραδόσεων, των ηθών και των εθίμων της φυλής μας, με τη Ελλάδα του σήμερα.
Την Ελλάδα της
κρίσης, των δανειστών, της τρόικας ή των θεσμών του εξευτελισμού της ανθρώπινης
αξιοπρέπειας, των χιλιάδων αστέγων , ανέργων που κρέμονται ψάχνοντας στους
κάδους απορριμμάτων ή συνωστίζονται σε διανομές τροφίμων και στην καλύτερη
περίπτωση, των προσερχόμενων στα συσσίτια των ενοριών, των εκκλησιών ανά τη
χώρα.
Καταφέραμε για
πρώτη φορά στα εκλογικά χρονικά, ο νομός Ροδόπης να μην έχει εκλέξει Χριστιανό
βουλευτή με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις επιδιώξεις της Τουρκίας στην
Θράκη.
Και σαν να μην
φτάνουν όλα αυτά, πολιτικοί του Κοινοβουλίου μας επιδίδονται καθημερινά σε
μπαράζ δηλώσεων στα ΜΜΕ για την άρση ποινικοποίησης της καύσης του ιερού
συμβόλου της σημαίας μας, μας προτρέπουν να μην ανησυχούμε αν καταληφθούν 18
από τα νησιά μας γιατί κάποια στιγμή θα τα πάρουμε πίσω.
Επιτίθενται κατά
της εκκλησίας γνωρίζοντας ότι είναι η μόνη φωνή που αντιστέκεται στην
εκστρατεία τους για επικράτηση του αθεϊσμού.
Αποκαλούν δίχως
ντροπή τα Σκόπια Μακεδονία, παρά την επίσημη θέση της χώρας, ενισχύοντας έτσι τις προσπάθειες και τα επιχειρήματα της
γείτονος χώρας.
Αιρετοί
άρχοντες, δηλώνουν θαυμαστές του Κεμάλ Ατατούρκ και ανοίγουν πρώην τζαμιά για
να προσευχηθούν σπουδαστές της Μουσουλμανικής ιερατικής σχολής Κομοτηνής.
Που αποσκοπούν
άραγε όλα αυτά; Τι σχέση μπορούν να έχουν με την ένδοξη ιστορία του Έθνους; Με
τη γενναιότητα και την αυταπάρνηση των ηρώων προγόνων μας; Ας ευχηθούμε ο Θεός που
μεριμνά για όλους να τους φωτίσει ώστε να ξεφύγουν απ’ τις επικίνδυνες
ιδεοληψίες τους και η χώρα να βρει το δρόμο που της αξίζει.
Εμείς πάντως
σήμερα, ταπεινοί προσκυνητές στον τόπο αυτό της θυσίας, ας κλίνουμε ευλαβικά το
γόνυ κι ας αποτίσουμε φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης προς όλους εκείνους τους
επώνυμους και ανώνυμους που αγωνίστηκαν, τραυματίσθηκαν και πολλοί έδωσαν τη
ζωή τους για να είναι η πατρίδα μας ελεύθερη.
Η ευγνωμοσύνη μας,
ας είναι παντοτινή.
Αιωνία τους η
μνήμη!
Αναστάσιος Πάνος
Σχης(ΠΖ)ε.α.
Πηγές(Ιστορικά στοιχεία):α. «Ο Ελληνικός
Στρατός κατά τον Αντισρυμμοριακόν Αγώνα-Το δεύτερον έτος του ΑΣ Αγώνος. 1947¨,ΔΙΣ/ΓΕΣ
εκδ.1980
β.Εγκυκλοπαίδεια¨Βικιπαιδεία¨(Εμφύλιος
Πόλεμος).
γ.Αντίστοιχη ομιλία συναδέλφου Σχη(ΠΖ) Καλησπεράτη Δημητρίου.
.