Συντάξεις: - Ποιες αδικίες διορθώνονται στον υπολογισμό των συντάξεων

Διορθώνονται αδικίες του ασφαλιστικού σε όρια ηλικίας και συντάξεις προς όφελος εκατοντάδων χιλιάδων ασφαλισμένων.

Η δημοσιογραφική έρευνα του ενθέτου «Ασφάλιση και Συντάξεις» εντόπισε 22 αδικίες στο ασφαλιστικό που στερούν δικαίωμα στη σύνταξη με χαμηλά όρια ηλικίας ή που περιορίζουν τα ποσά των συντάξεων. Οι 7 από τις 22 στρεβλώσεις και άδικες ρυθμίσεις έχουν αποκατασταθεί. Άλλες 5 μπαίνουν σε τροχιά αποκατάστασης, ενώ εκκρεμούν 10, από τις οποίες οι 6 είναι για συντάξεις και οι 4 για τα όρια ηλικίας.

Από αυτές που διορθώθηκαν ωφελούνται χιλιάδες ασφαλισμένοι οι οποίοι μπορούν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα 5 χρόνια νωρίτερα, στα 62 αντί στα 67, ή και πριν τα 62 ακόμη, ενώ όσον αφορά τους συνταξιούχους, κερδίζουν από αυξήσεις συντάξεων λόγω άρσης αδικιών σε κρατήσεις και άλλες περικοπές.

Οι 7 από τις 22 αδικίες του ασφαλιστικού που αποκαταστάθηκαν είναι οι εξής:

1. Η διπλή εισφορά ασθένειας 6% στην κύρια και 6% στην επικουρική ασφάλιση που πληρώνουν οι συνταξιούχοι, ενώ ως εργαζόμενοι πλήρωναν μια εισφορά ασθένειας μόνον για την κύρια ασφάλιση και όχι στην επικουρική. Παρόμοια στρέβλωση-αδικία είναι και η εισφορά υπέρ ανεργίας (!) που πληρώνουν οι συνταξιούχοι όταν συνεχίζουν να εργάζονται.
2. Ο μη υπολογισμός των πρόσθετων αποδοχών των ναυτικών (Κυριακής και αδειών) στις συντάξιμες αποδοχές που ελήφθησαν υπόψη για τον επανυπολογισμό των συντάξεων του ΝΑΤ, παρότι στις πρόσθετες αποδοχές επιβάλλονται κανονικές ασφαλιστικές κρατήσεις!

Οι 4 αδικίες σε όρια ηλικίας και ποσά

Τέσσερις αδικίες οδηγούν υψηλότερα τα όρια ηλικίας σε ασφαλισμένους ή περιορίζουν το ποσό της σύνταξης.

Αυτές είναι οι εξής:

1. Η κατάργηση της συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας για όσους έχουν πάνω από 42 χρόνια ασφάλισης. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι ξεκίνησαν από μικρή ηλικία να ασφαλίζονται και έχουν συμπληρώσει 42 έτη στην ηλικία των 59 και 60 ετών. Παρά ταύτα, είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν να γίνουν 62 για να συνταξιοδοτηθούν, όταν θα έχουν 45 έτη ασφάλισης (δεν αποκαταστάθηκε).
2. Η απαγόρευση του δικαιώματος συνταξιοδότησης με διατάξεις ανήλικων τέκνων στους άνδρες ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα εν αντιθέσει με την εφαρμογή του και στους δύο γονείς στο Δημόσιο. Η ίδια απαγόρευση ισχύει και για τους γονείς με τρία και άνω παιδιά στον ιδιωτικό τομέα, ενώ ισχύει στο Δημόσιο (χωρίς αποκατάσταση).
3. Η μείωση της ετήσιας προσαύξησης στα ποσοστά αναπλήρωσης συντάξεων μετά τα 40 έτη. Για κάθε έτος μετά το 40ό η ετήσια προσαύξηση στην αναπλήρωση από το 2,55% πέφτει στο 0,5%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι να παίρνουν ελάχιστα στη σύνταξη με εισφορές από τα 41 ως τα 44,10 έτη ασφάλισης, ενώ από τα 45 έτη και μετά μπαίνουν μέσα (δεν αποκαταστάθηκε).

. Ο μη συνυπολογισμός των εισφορών που πλήρωσαν οι ασφαλισμένοι στον κλάδο της πρόσθετης ασφάλιση του ΟΓΑ (1988-1997) στον συνολικό συντάξιμο χρόνο όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση με άλλο Ταμείο (δεν αποκαταστάθηκε).

Τα οφέλη με άρση αδικιών στην προσωπική διαφορά

Αν η αύξηση στις συντάξεις υπολογιζόταν και στην προσωπική διαφορά, τότε θα μειωνόταν ο χρόνος που θα μηδενιζόταν η διαφορά και οι συνταξιούχοι θα έβλεπαν πιο γρήγορα αυξήσεις στην τσέπη.

Σύμφωνα με τα ενδεικτικά παραδείγματα που εμφανίζονται  στον πίνακα 

1. Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.106 ευρώ ανταποδοτική και εθνική σύνταξη και έχει προσωπική διαφορά 50 ευρώ, με αύξηση 3% στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε δύο χρόνια. Αν η αύξηση υπολογιστεί στο σύνολο σύνταξης και διαφοράς, θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 1 χρόνο.
2. Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.691 ευρώ ανταποδοτική και εθνική σύνταξη και έχει προσωπική διαφορά 135 ευρώ, με αύξηση 3% στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 3 χρόνια. Αν η αύξηση υπολογιστεί στο σύνολο σύνταξης και διαφοράς, θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 2 χρόνια.
3. Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.626 ευρώ ανταποδοτική και εθνική σύνταξη και έχει προσωπική διαφορά 318 ευρώ, με αύξηση 3% στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 7 χρόνια. Αν η αύξηση υπολογιστεί στο σύνολο σύνταξης και διαφοράς, θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε λιγότερο από 5 χρόνια.

Τι όφελος θα είχαν οι συνταξιούχοι με αύξηση σε όλη τη σύνταξη

Ανταποδοτική + εθνική σύνταξη	Προσωπική  διαφορά	Σύνολο	Ανταποδοτική + εθνική σύνταξη με αύξηση 3%	Σύνταξη με αύξηση και στην προσωπική διαφορά	Μηδενισμός πρ. διαφοράς  με αύξηση στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη	Μηδενισμός πρ. διαφοράς με αύξηση στο σύνολο
1.106	50	1.156	1.139	1.191	2 έτη	1 έτος
1.171	130	1.301	1.206	1.340	4 έτη	3 έτη
1.301	105	1.406	1.340	1.448	3 έτη	2 έτη
1.366	110	1.476	1.407	1.520	3 έτη	2 έτη
1.431	200	1.631	1.474	1.680	5 έτη	4 έτη
1.496	105	1.601	1.541	1.649	2 έτη	2 έτη
1.561	300	1.861	1.608	1.917	6 έτη	5 έτη
1.626	318	1.944	1.675	2.002	7 έτη	5 έτη
1.691	135	1.826	1.742	1.881	3 έτη	2 έτη
1.756	105	1.861	1.809	1.917	2 έτη	2 έτη
1.886	80	1.966	1.943	2.025	1 έτος	1 έτος
2.016	140	2.156	2.077	2.221	2 έτη	2 έτη

 

 

3.  Όρια ηλικίας για μειωμένη σύνταξη. Με διάταξη του νόμου 5078/2023 που άρχισε να εφαρμόζεται, δίδεται απαλλαγή από την αναζήτηση των 100 ενσήμων για μειωμένη σύνταξη στα έτη 2020 και 2021 λόγω κορονοϊού. Οι ασφαλισμένοι (κυρίως του ΙΚΑ) που λόγω πανδημίας δεν εργάστηκαν και δεν συμπληρώνουν τα 100 ένσημα ανά έτος για αυτές τις δύο χρονιές μπορούν να τα αναζητήσουν στα προηγούμενα έτη προκειμένου να συμπληρώσουν την κρίσιμη 5ετία με τα 100 ένσημα κάθε χρόνο για να βγουν με μειωμένη σύνταξη στα 62. Χωρίς την εν λόγω διάταξη χιλιάδες ασφαλισμένοι και κυρίως γυναίκες θα έχαναν το δικαίωμα να πάρουν μειωμένη σύνταξη στα 62 γιατί θα τους έλειπαν τα 100 ένσημα για το 2020 και το 2021 και μοιραία θα επιβαρύνονταν κατά 5 έτη γιατί θα έβγαιναν στη σύνταξη στα 67.
4. Κατοχύρωση ορίου ηλικίας για πλήρη σύναξη κάτω των 62 ετών με εξαγορά πλασματικών ετών το 2022. Με κατ’ εξαίρεση απόφαση του 2022, το υπουργείο Εργασίας έδωσε τη δυνατότητα σε ασφαλισμένους κάτω των 62 ετών να κατοχυρώσουν τα όρια ηλικίας που ίσχυαν ως το 2021 με εξαγορά πλασματικών ετών. Με τον τρόπο αυτό πολλοί κατοχύρωσαν σύνταξη στα 60 και 61 ετών με 36 και 37 αντί 40 έτη ασφάλισης.
5. Επικουρικές συντάξεις με 15ετία σε ένα φορέα ή και 15ετία με διαδοχική ασφάλιση. Η νέα διάταξη ευνοεί ασφαλισμένους στο Δημόσιο, σε Ταμεία ΔΕΚΟ-τραπεζών που θα έπρεπε να έχουν 35 έτη και στην επικουρική ασφάλιση, αλλιώς (με λιγότερα έτη) θα την έπαιρναν στα 67 ή μειωμένη. Τώρα η έκδοση της επικουρικής προβλέπεται και σε αυτά τα Ταμεία με τουλάχιστον 15 έτη, και μάλιστα με το ίδιο όριο ηλικίας που παίρνουν την πλήρη σύνταξη.
6. Εκδοση σύνταξης σε οφειλέτες με χρέη ως 30.000 ευρώ. Οι ασφαλισμένοι με χρέη ως 30.000 ευρώ στα Ταμεία του ΟΑΕΕ και ΙΚΑ και ως 10.000 ευρώ στον ΟΓΑ θα παίρνουν το 40% της σύνταξης και το υπόλοιπο 60% θα κρατείται μέχρι να πέσει η οφειλή στις 20.000 ευρώ και στις 6.000 ευρώ για τον ΟΓΑ.
7. Κατάργηση ποινής συνταξιούχων που εργάζονται. Η μείωση σύνταξης κατά 30% για συνταξιούχους που εργάζονται αποτελεί παρελθόν. Η σύνταξη με εργασία δεν κόβεται αλλά επιβάλλεται μια μικρή κράτηση στο μισθό (10%) ή προσαύξηση 50% στην εισφορά σύνταξης για τους συνταξιούχους ελεύθερους επαγγελματίες. 
8.  Προπληρωμή του εφάπαξ στους κληρικούς. Μόλις συμπληρώσουν το 67ο έτος με αίτησή τους μπορούν να πάρουν το εφάπαξ και να διακόψουν τις εισφορές τους.
9. Επαναχορήγηση συντάξεων θανάτου σε τέκνα ως 24 ετών εφόσον σπουδάζουν χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών.

Τι προκαλούν οι αδικίες στους ασφαλισμένους και στους συνταξιούχους;

Πολλές από τις άδικες ρυθμίσεις, τις λάθος ρυθμίσεις ή ακόμη και τις ξεπερασμένες από τα πράγματα ρυθμίσεις κλείνουν το δρόμο προς τη σύνταξη. Για παράδειγμα η φραγή στη μειωμένη, αν δεν υπάρχουν τα 100 ένσημα ανά έτος την τελευταία 5ετία, που εν μέρει διορθώθηκε με την εξαίρεση των ετών 2020 και 2021. Άλλες αδικίες μειώνουν τη σύνταξη, όπως οι μειώσεις που κρίθηκαν μεν αντισυνταγματικές αλλά συνεχίζονται να επιβάλλονται. Ενώ υπάρχουν και οι άδικες ρυθμίσεις που κόβουν τις αυξήσεις που θα έπρεπε να πάρουν οι συνταξιούχοι, όπως συμβαίνει με την ΕΑΣ. Τέτοιες στρεβλώσεις είναι που δημιουργούν και συντηρούν συνταξιούχους πολλών ταχυτήτων.

Οι 6 αδικίες για τους συνταξιούχους

Εξι αδικίες περιορίζουν τις συντάξεις λόγω στρεβλώσεων που δεν θεραπεύτηκαν για οικονομικούς λόγους. Οι αδικίες αυτές προέρχονται από ρυθμίσεις του νόμου 4387/2016 και είναι οι εξής:

1. Ο παράλληλος χρόνος ασφάλισης για τους συνταξιούχους που αποχώρησαν πριν το νόμο Κατρούγκαλου (πριν τις 13/5/2016) για τον οποίο δεν ισχύει η προσαύξηση 0,075% που εφαρμόζεται για τον παράλληλο χρόνο όσων αποχωρούν μετά τις 13/5/2016.
2. Η νομιμοποίηση των περικοπών που κρίθηκαν αντισυνταγματικές μέσω του επανυπολογισμού συντάξεων.
3. Η εξαίρεση του ποσού της προσωπικής διαφοράς από τις αυξήσεις συντάξεων. Η αύξηση υπολογίζεται μόνον σε εθνική και ανταποδοτική σύνταξη, ενώ η προσωπική διαφορά μένει έξω. Θα μπορούσε να υπολογίζεται και η προσωπική διαφορά στην αύξηση και το ποσό της αύξησης να μειώνει ισόποσα την προσωπική διαφορά ώστε έτσι να μηδενιστεί πιο γρήγορα. Μια πιο προχωρημένη λύση που έχει κόστος θα ήταν να ενσωματωθεί η προσωπική διαφορά στη σύνταξη (δεν αποκαταστάθηκε).

4.Η μικρή ανταπόδοση που δίνουν στη σύνταξη οι εισφορές που πληρώνουν οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται. Για κάθε έτος ασφάλισης παίρνουν 0,77% του μισθού ως έξτρα ποσό στη σύνταξη. Η αδικία είναι διπλή διότι ακόμη και αυτό το πολύ χαμηλό ποσοστό δεν έχει αρχίσει να εφαρμόζεται, παρότι ο νόμος προβλέπει την εφαρμογή του από 1ης/1/2017(!) (δεν αποκαταστάθηκε).

5. Η διπλή εισφορά ασθένειας 6% στην κύρια και 6% στην επικουρική ασφάλιση που πληρώνουν οι συνταξιούχοι, ενώ ως εργαζόμενοι πλήρωναν μια εισφορά ασθένειας μόνον για την κύρια ασφάλιση και όχι στην επικουρική. Παρόμοια στρέβλωση-αδικία είναι και η εισφορά υπέρ ανεργίας (!) που πληρώνουν οι συνταξιούχοι όταν συνεχίζουν να εργάζονται.
6. Ο μη υπολογισμός των πρόσθετων αποδοχών των ναυτικών (Κυριακής και αδειών) στις συντάξιμες αποδοχές που ελήφθησαν υπόψη για τον επανυπολογισμό των συντάξεων του ΝΑΤ, παρότι στις πρόσθετες αποδοχές επιβάλλονται κανονικές ασφαλιστικές κρατήσεις!

Οι 4 αδικίες σε όρια ηλικίας και ποσά

Τέσσερις αδικίες οδηγούν υψηλότερα τα όρια ηλικίας σε ασφαλισμένους ή περιορίζουν το ποσό της σύνταξης.

Αυτές είναι οι εξής:

1. Η κατάργηση της συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας για όσους έχουν πάνω από 42 χρόνια ασφάλισης. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι ξεκίνησαν από μικρή ηλικία να ασφαλίζονται και έχουν συμπληρώσει 42 έτη στην ηλικία των 59 και 60 ετών. Παρά ταύτα, είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν να γίνουν 62 για να συνταξιοδοτηθούν, όταν θα έχουν 45 έτη ασφάλισης (δεν αποκαταστάθηκε).
2. Η απαγόρευση του δικαιώματος συνταξιοδότησης με διατάξεις ανήλικων τέκνων στους άνδρες ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα εν αντιθέσει με την εφαρμογή του και στους δύο γονείς στο Δημόσιο. Η ίδια απαγόρευση ισχύει και για τους γονείς με τρία και άνω παιδιά στον ιδιωτικό τομέα, ενώ ισχύει στο Δημόσιο (χωρίς αποκατάσταση).
3. Η μείωση της ετήσιας προσαύξησης στα ποσοστά αναπλήρωσης συντάξεων μετά τα 40 έτη. Για κάθε έτος μετά το 40ό η ετήσια προσαύξηση στην αναπλήρωση από το 2,55% πέφτει στο 0,5%. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι να παίρνουν ελάχιστα στη σύνταξη με εισφορές από τα 41 ως τα 44,10 έτη ασφάλισης, ενώ από τα 45 έτη και μετά μπαίνουν μέσα (δεν αποκαταστάθηκε).

4.Ο μη συνυπολογισμός των εισφορών που πλήρωσαν οι ασφαλισμένοι στον κλάδο της πρόσθετης ασφάλιση του ΟΓΑ (1988-1997) στον συνολικό συντάξιμο χρόνο όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση με άλλο Ταμείο (δεν αποκαταστάθηκε).

Τα οφέλη με άρση αδικιών στην προσωπική διαφορά

Αν η αύξηση στις συντάξεις υπολογιζόταν και στην προσωπική διαφορά, τότε θα μειωνόταν ο χρόνος που θα μηδενιζόταν η διαφορά και οι συνταξιούχοι θα έβλεπαν πιο γρήγορα αυξήσεις στην τσέπη.

Σύμφωνα με τα ενδεικτικά παραδείγματα που αναγράφονται στον πίνακα: 

1. Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.106 ευρώ ανταποδοτική και εθνική σύνταξη και έχει προσωπική διαφορά 50 ευρώ, με αύξηση 3% στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε δύο χρόνια. Αν η αύξηση υπολογιστεί στο σύνολο σύνταξης και διαφοράς, θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 1 χρόνο.
2. Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.691 ευρώ ανταποδοτική και εθνική σύνταξη και έχει προσωπική διαφορά 135 ευρώ, με αύξηση 3% στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 3 χρόνια. Αν η αύξηση υπολογιστεί στο σύνολο σύνταξης και διαφοράς, θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 2 χρόνια.
3. Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.626 ευρώ ανταποδοτική και εθνική σύνταξη και έχει προσωπική διαφορά 318 ευρώ, με αύξηση 3% στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε 7 χρόνια. Αν η αύξηση υπολογιστεί στο σύνολο σύνταξης και διαφοράς, θα μηδενίσει την προσωπική διαφορά σε λιγότερο από 5 χρόνια.

Τι όφελος θα είχαν οι συνταξιούχοι με αύξηση σε όλη τη σύνταξη

Ανταποδοτική + εθνική σύνταξη	Προσωπική  διαφορά	Σύνολο	Ανταποδοτική + εθνική σύνταξη με αύξηση 3%	Σύνταξη με αύξηση και στην προσωπική διαφορά	Μηδενισμός πρ. διαφοράς  με αύξηση στην ανταποδοτική και εθνική σύνταξη	Μηδενισμός πρ. διαφοράς με αύξηση στο σύνολο
1.106	50	1.156	1.139	1.191	2 έτη	1 έτος
1.171	130	1.301	1.206	1.340	4 έτη	3 έτη
1.301	105	1.406	1.340	1.448	3 έτη	2 έτη
1.366	110	1.476	1.407	1.520	3 έτη	2 έτη
1.431	200	1.631	1.474	1.680	5 έτη	4 έτη
1.496	105	1.601	1.541	1.649	2 έτη	2 έτη
1.561	300	1.861	1.608	1.917	6 έτη	5 έτη
1.626	318	1.944	1.675	2.002	7 έτη	5 έτη
1.691	135	1.826	1.742	1.881	3 έτη	2 έτη
1.756	105	1.861	1.809	1.917	2 έτη	2 έτη
1.886	80	1.966	1.943	2.025	1 έτος	1 έτος
2.016	140	2.156	2.077	2.221	2 έτη	2 έτη

 

 

 

πηγή:https://eleftherostypos.gr/oikonomia/asfalisi-syntaxeis/syntaxi-poies-adikies-diorthonontai-se-oria-ilikias-kai-syntaxeis-pinakas

Έκτακτο βοήθημα Πάσχα - Ποια είναι τα ποσά και οι επικρατέστεροι δικαιούχοι

Έκτακτο βοήθημα Πάσχα  σχεδιάζει να δώσει η κυβέρνηση στα ευάλωτα νοικοκυριά, αντίστοιχο με αυτό που είχαν λάβει οι δικαιούχοι τα Χριστούγεννα.

Σύμφωνα με το MEGA, η απόφαση να χορηγηθεί θα ληφθεί τον Απρίλιο και οι δικαιούχοι θα το λάβουν πριν το Πάσχα.

Επικρατέστεροι δικαιούχοι για το έκτακτο επίδομα Πάσχα

1ον. 1.055.000 Χαμηλοσυνταξιούχοι
* Έκτακτο βοήθημα: 150 – 200 €

* Προϋπόθεση: Κύρια σύνταξη έως 700 €

2ον. 800.000 Οικογένειες με παιδιά

* Έκτακτο βοήθημα: Μιάμιση μηνιαία δόση

* Προϋπόθεση: Εγκεκριμένη αίτηση Α21

3ον. 210.000 ευάλωτα νοικοκυριά

* Δικαιούχοι: Ελαχ. Εγγυημένου Εισοδήματος

* Έκτακτο βοήθημα: 50% μηνιαίου επιδόματος

4ον. 225.000 Άτομα με αναπηρία

* Δικαιούχοι: Προνοιακού ΟΠΕΚΑ

* Έκτακτο βοήθημα: 150 – 200 €

πηγή:https://eleftherostypos.gr/oikonomia/ektakto-doro-pascha-poioi-tha-einai-oi-dikaiouchoi-ti-posa-tha-lavoun

Η Κόλαση υπήρξε στη Σιβηρία

 
Καμία άλλη περιοχή της ρωσικής επικράτειας δεν έχει ταυτιστεί στο φαντασιακό των ίδιων των Ρώσων, αλλά και των ανθρώπων της Δύσης, με την εξορία, τον θάνατο ή την επιβίωση όσο η Σιβηρία. Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι είναι ο τελευταίος σταθμός στο μεγάλο μαρτυρολόγιο που περιλαμβάνει ορισμένους από τους κορυφαίους δημιουργούς και τα σημαντικότερα έργα τους

Ντοστογιέφσκι: «Ήταν η Κόλαση» 

Στις 23 Απριλίου 1849 ο Ντοστογιέφσκι συλλαμβάνεται μαζί με άλλα μέλη του «Ομίλου Πετρασέφσκι», ως κατηγορούμενος για απόπειρα να δημιουργηθεί παράνομο τυπογραφείο με σκοπό τη διάδοση επαναστατικής ιδεολογίας. Στις 16 Νοεμβρίου 1849 όλοι καταδικάζονται από το τσαρικό καθεστώς σε θάνατο, αλλά η ποινή μετατρέπεται σε τετραετή εξορία και καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας. Πριν φτάσει εκεί μεταφέρεται για δέκα ημέρες (9-20 Ιανουαρίου 1850) στο κάστρο Τομπόλσκ (όπου θα φυλακιστούν αργότερα ο Τσάρος Νικόλαος Β’ και η οικογένειά του, αλλά και περισσότεροι από 2.500 πολιτικοί κρατούμενοι). Γράφει για το μέρος ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι στον αδελφό του Μιχαήλ, στις 22 Φεβρουαρίου 1854, μια εβδομάδα μετά την απελευθέρωσή του: 

Ηταν θλιβερή η στιγμή όταν περάσαμε τα Ουράλια. Τα άλογα και τα έλκηθρα βούλιαζαν στους λοφίσκους από χιόνι. Μας χτυπούσε χιονοθύελλα. Κατεβήκαμε από τα έλκηθρα –ήταν νύχτα– και περιμέναμε να τα τραβήξουν. Ολόγυρά μας μόνο χιόνι και θύελλα. Ήταν το σύνορο της Ευρώπης, μπροστά μας η Σιβηρία και η άγνωστη μοίρα μας, πίσω μας το παρελθόν. Ήταν τόσο καταθλιπτικά που έτρεξαν τα δάκρυά μου. 

Σε κείνες τις φυλακές έζησε μια συνάντηση που θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην πνευματική εξέλιξή του. Στο φρούριο της φυλακής, οι γυναίκες των επαναστατών «Δεκεμβριστών» –Φονβιζίνα, Μουραβιόβα και Aννένκοβα– δώρισαν στον Ντοστογιέφσκι ένα αντίγραφο της Καινής Διαθήκης: 

Είδαμε αυτές τις μαρτυρικές γυναίκες, που εθελοντικά ακολούθησαν τους συζύγους τους στη Σιβηρία. Εγκατέλειψαν τα πάντα: τη φήμη, τον πλούτο, τις σχέσεις τους με τις οικογένειές τους, θυσίασαν τα πάντα για να εκπληρώσουν το υψηλό ηθικό τους χρέος, το πιο ελεύθερο χρέος που μπορεί να υπάρξει. Χωρίς να φταίνε σε τίποτα, για είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια υπόφεραν τα πάντα μαζί με τους καταδικασμένους τους συζύγους.

 Η συνάντηση διάρκεσε μία ώρα. Μας ευλόγησαν για το νέο μας δρόμο, μας σταύρωσαν, και έδωσαν στον καθένα μας από ένα Ευαγγέλιο – το μοναδικό βιβλίο που επιτρεπόταν στο στρατόπεδο. Τέσσερα χρόνια βρισκόταν αυτό το βιβλίο κάτω από το μαξιλάρι μου. Το διάβαζα πότε μόνος μου και πότε σε άλλους. 

Λίγες ημέρες μετά περνάει με ξυρισμένο το μισό κεφάλι, ένα δίχρωμο πουκάμισο και έναν κίτρινο άσο στην πλάτη το κατώφλι του θαλάμου του στο Ομσκ. Ενα παλιό ξύλινο κτίριο, έτοιμο να καταρρεύσει, με σάπιο πάτωμα, στέγη που έσταζε και καπνισμένες σόμπες. «Κοριοί, ποντίκια και κατσαρίδες κατά χιλιάδες». Κοινά δοχεία – απόπατοι από το δειλινό μέχρι την αυγή. «Ηταν η κόλαση, σκότος βαθύ», θα θυμηθεί αργότερα στο ημερολόγιό του. 

Β. Σαλάμοφ: «Θυμός, το πιο παλιό συναίσθημα» 

Το 1937 ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Βαρλάμ Σαλάμοφ συλλαμβάνεται για αντεπαναστατική τροτσκιστική δράση και κατηγορείται σαν «εχθρός του λαού» (από τους βαρύτερους χαρακτηρισμούς της σταλινικής περιόδου). Στέλνεται με πενταετή ποινή καταναγκαστικών έργων στην Κολυμά, στις εσχατιές του Αρκτικού Βορρά. Η κυβέρνηση θέλει να εξορύξει τον χρυσό πάση θυσία αδιαφορώντας για το κόστος σε ανθρώπινες ζωές – στη ζοφερότερη περίοδο θα βρεθούν εκεί 800.000-900.000 κρατούμενοι. 

Ο Σαλάμοφ θα μείνει τελικά στην Κολυμά για δεκαεπτά χρόνια. Η τυπική απελευθέρωσή του έρχεται το 1951, αλλά θα βγει από εκεί μόνο με τη γενική αμνηστία τον Νοέμβριο του 1953. Οι 145 «Ιστορίες από την Κολυμά» (εκδ. Αγρα, 2023, μτφ. Ελένη Μπακοπούλου) ανήκουν πλέον στα αριστουργήματα του 20ου αιώνα μεταφέροντας εικόνα από την επίγεια κόλαση που οργάνωσε κάποτε ο ολοκληρωτισμός. 

Αυτό που ανακάλυψε στα στρατόπεδα ο Σαλάμοφ ήταν ο άνθρωπος χωρίς άλλες ιδιότητες ή προσδοκίες. Ο κρατούμενος που σκοτώνει για να φάει. Ο βίαιος δεσμώτης που θεωρείται πιο «σοφός» από έναν καθηγητή, επειδή έχει με το μέρος του τη δύναμη. Ο φυλακισμένος που ζηλεύει τους άλλους επειδή βρήκαν μια μικροδουλειά μέσα στο στρατόπεδο:

 «Ολα τα ανθρώπινα συναισθήματα –η αγάπη, η φιλία, η ζήλια, η φιλανθρωπία, το έλεος, η δίψα για δόξα, η τιμιότητα– μας είχαν εγκαταλείψει μαζί με το κρέας που στερούμασταν στη διάρκεια της παρατεταμένης λιμοκτονίας μας. Σε αυτή την ασήμαντη μυϊκή στοιβάδα που παρέμενε ακόμα πάνω στα κόκαλά μας, που μας έδινε ακόμα τη δυνατότητα να τρώμε, να κινούμαστε και να αναπνέουμε, ακόμα και να πριονίζουμε κορμούς δέντρων και να γεμίζουμε με το φτυάρι τα καρότσια με χώμα και πέτρες, και μάλιστα να σπρώχνουμε τα καρότσια πάνω σε ένα ατελείωτο ξύλινο μονοπάτι μέσα στα ορυχεία του χρυσού (…), σε αυτή, λοιπόν, τη μυϊκή στοιβάδα είχε θέση μόνο ο θυμός, το πιο παλιό ανθρώπινο συναίσθημα». 

Μαργκαρέτε Νόιμαν: από τον Στάλιν στον Χίτλερ 

Η Μαργκαρέτε Νόιμαν ήταν σύζυγος του Χάιντς Νόιμαν, ηγετικού στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας ο οποίος απελάθηκε στην πρώην ΕΣΣΔ, συνελήφθη και εκτελέστηκε από τα σταλινικά όργανα τον Απρίλη του 1937 

Η Νόιμαν συλλαμβάνεται τον Ιούνιο του 1938 ως σύζυγος ενός «εχθρού του λαού». Στη συνέχεια εξορίζεται σε στρατόπεδα εργασίας στο Καζακστάν, την Καραγκάντα και την Μπούρμα της Σιβηρίας.  Στο βιβλίο «Εξόριστη στη Σιβηρία» (στα ελληνικά από τις εκδ. Εργατική Πάλη, επανέκδοση του 2006) περιγράφει τις απάνθρωπες συνθήκες που αντικρίζουν οι φυλακισμένοι:

 Κατά τις τρεις το πρωί, όταν το πρώτο αχνό φως της στέπας άρχισε να μπαίνει στις καλύβες, ένα σινιάλο από σάλπιγγα σήμανε εγερτήριο. Ητανε το πρώτο μου πρωί στο πειθαρχικό μπλοκ. Ακολούθησε σχεδόν αμέσως ένας βροντερός κτύπος στην πόρτα της καλύβας με τις γυναίκες και δυνατές φωνές: “Σηκωθείτε γυναίκες! Κουνηθείτε!” Ευχαριστώ Θεέ μου που πέρασε η νύχτα, ήταν η πρώτη μου σκέψη. Το μέρος ήταν γεμάτο κοριούς. Αλλά οι κοριοί δεν ήταν το μόνο κακό, υπήρχαν και ψείρες. Οι γυναίκες σύρθηκαν έξω από τη βρωμερή καλύβα τους, ακόμη μισοκοιμισμένες, γκρινιάζοντας και βλαστημώντας. Τρέμοντας από το πρωινό κρύο, τράβηξαν για τα αποχωρητήρια ή απλά έκαναν την ανάγκη τους όπου έβρισκαν. Μετά από αυτό όλοι μπήκαμε στη γραμμή για τη σούπα και ο αέρας έφερνε τη βρομιά από τα περιττώματα. 

Το 1940, στο πλαίσιο του συμφώνου Μολότοφ – Φον Ρίμπεντροπ, η Νόιμαν, μαζί με αρκετούς Γερμανούς και Εβραίους κομμουνιστές, παραδίδεται στην Γκεστάπο. Περνά άλλα πέντε χρόνια στο ναζιστικό στρατόπεδο του Ράβενσμπρουκ, όπου γνωρίζει μεταξύ άλλων τη Μιλένα Γιεσένκα, τη φίλη του Φραντς Κάφκα, η οποία «σβήνει» εκεί τον Μάιο του 1944. Η Νόιμαν επιζεί και απελευθερώνεται τον Απρίλη του 1945. 

Γκίνζμπουργκ: το αίμα και τα δάκρυα των αθώων 

Η Εβγκένιγια Γκίνζμπουργκ (1904-1977), ρωσίδα κοινωνιολόγος, παιδαγωγός και συγγραφέας, καταδικάζεται το 1938, στη δίνη της σταλινικής κάθαρσης, με την κατηγορία ότι ενεργεί ως διπλή πράκτορας. Μένει δύο χρόνια έγκλειστη στις φυλακές του Ιεροσλάβ και κατόπιν περνάει άλλα δεκαπέντε χρόνια εξόριστη στη Σιβηρία. 

Είναι μία από τις χιλιάδες κρατούμενες που χτίζουν ολόκληρες πόλεις, όπως το Μάγκανταν, κατά την εντολή του καθεστώτος. Δρόμοι χτίζονταν εκεί που πριν υπήρχε δάσος, σπίτια εμφανίζονταν εκεί που υπήρχαν μόνο βάλτοι. Θα αφήσει και αυτή το δικό της χρονικό του τρόμου με το «Ταξίδι στον ανεμοστρόβιλο»: «Πόσο παράξενη είναι η καρδιά του ανθρώπου! Η ψυχή μου ολόκληρη καταριόταν όσους είχαν επινοήσει την ιδέα για τη δημιουργία μιας πόλης σε αυτή την παγωμένη γη όπου το αίμα και τα δάκρυα αθώων ανθρώπων ζέσταναν κι έλιωσαν τον πάγο». 

Οσίπ Μαντελστάμ: ο δρόμος προς τον χαμό 

Ο ποιητής Όσιπ Μαντελστάμ συλλαμβάνεται για πρώτη φορά το 1934 για την επίθεση στον Στάλιν μέσω των ποιημάτων του, όπως το παρακάτω: Ζούμε χωρίς να νιώθουμε τη γη κάτω από τα πόδια μας, Μιλούμε και δέκα βήματα πιο πέρα δεν ακούγεται η μιλιά μας Κι όμως, όπου ακούγονται οι ψίθυροι Εκεί αναφέρεται ο αλπινιστής του Κρεμλίνου, ο δολοφόνος, ο φονιάς των χωρικών. Τα χοντρά του δάχτυλα, όμοια με σκουλήκια, είναι γεμάτα λίγδα Τα λόγια του, σαν σιδερένιο βάρος, είναι τελεσίδικα Το μουστάκι του σαν κατσαρίδα που γελάει Οι μπότες γυαλισμένες αστράφτουν… 

Αρχικά στέλνεται σε εσωτερική εξορία μαζί με τη σύζυγό του Ναντιέζντα στην πόλη Τσέρντιν των Ουραλίων. Ύστερα από ένα είδος αναστολής –και ενώ ο Στάλιν παίζει το σαδιστικό παιχνίδι που επιτρέπει στα θύματά του να πιστεύουν ότι γλίτωσαν–, μετακομίζουν στο Βορόνεζ. Το 1938 ο Μαντελστάμ συλλαμβάνεται εκ νέου και καταδικάζεται σε εγκλεισμό στη Σιβηρία. Πεθαίνει την ίδια χρονιά –υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες– μέσα σε στρατόπεδο μεταγωγής. Στο συγκλονιστικό βιβλίο «Ελπίδα στα χρόνια της απελπισίας» (Μεταίχμιο, μτφ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, 2017) η Ναντιέζντα καταγράφει το χρονικό των μετακινήσεων και των διώξεων. «Δεν πρόκειται για λογοτεχνία, αλλά για μια δειλή απόπειρα να περιγράψω τη μεταβολή της συνείδησής που, πιθανότατα, υφίσταται η πλειονότητα των ανθρώπων που πέρασαν τα μοιραία όρια» γράφει. «Η μεταβολή αυτή εκφραζόταν πρωτίστως με την πλήρη αδιαφορία για όλα όσα έμεναν πίσω, καθώς αναδυόταν η απόλυτη βεβαιότητα ότι όλοι μας παίρναμε τον δρόμο προς τον αναπότρεπτο χαμό». 

Το σημείωμα βασίζεται στα βιβλία: Anne Applebaum, Γκουλάγκ – η αληθινή ιστορία, εκδ. Ιωλκός, μτφ. Ελευθερία Τσίτσα, 2009, Joseph Frank, Dostoevsky. Α writer in his time, Princeton University Press, 2012, Λεονίντ Γκρόσμαν, Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι. Βιογραφία, μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, επιμέλεια Ντίνα Σαμοθράκη, Αρμός, Αθήνα 2008, Robert Conquest, The great terror- a reassessment, Oxford University Press, 2007 

Πηγή: Protagon.gr

Πρώτη πράξη του Εθνικού Διχασμού: Παραιτείται ο Βενιζέλος - Ήταν αυτός, ο βασικός υπαίτιος της Μικρασιατικής Καταστροφής; - Οι αντιρρήσεις του Μεταξά, που δικαιώθηκε!!

Εθνικός Διχασμός, Μικρασιατική Καταστροφή, Βενιζέλος, βασιλιάς Κωνσταντίνος. Ποιοι οι αθώοι και ποιοι οι φταίχτες; Όλοι ένοχοι!

Το κύριο θέμα συζήτησης του Συμβουλίου του Στέμματος ήταν αν η Ελλάδα πρέπει να πάρει μέρος στον πόλεμο που κατέτρωγε τα σωθικά της Ευρώπης, στο πλευρό της Αντάντ, όπως ήθελε ο Βενιζέλος, ή να παραμείνει ουδέτερη, όπως ήθελε ο βασιλιάς Κωνσταντίνος.

Στο Συμβούλιο του Στέμματος, που έγινε στις 18 και 20 Φεβρουαρίου του 1915, συμμετείχαν όλοι οι αρχηγοί των κομμάτων και όλοι όσοι είχαν διατελέσει στο παρελθόν πρωθυπουργοί. Σχεδόν όλοι απέρριψαν την άποψη του πρωθυπουργού Βενιζέλου, πως η Ελλάδα έπρεπε να λάβει μέρος στον πόλεμο από τη σωστή μεριά της Ιστορίας, δηλαδή εκείνη των Συμμάχων. Μετά από αυτό, ο Βενιζέλος που δεν είχε συνηθίσει στις ήττες και μάλιστα τις τόσο ξεκάθαρες, παραιτείται μια μέρα σαν σήμερα, 21 Φεβρουαρίου του 1915. Είναι η αρχή του ολέθριου για την Ελλάδα Εθνικού Διχασμού, που οδήγησε στην Μικρασιατική Καταστροφή, επτά χρόνια μετά.

Μετά την παραίτηση Βενιζέλου, η πλειοψηφία της Βουλής διατήρησε τον βενιζελικό χαρακτήρα της και ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, που σχημάτισε κυβέρνηση, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί πολύ σύντομα. Για ακόμα μια φορά η Ελλάδα απειλείται εκ των έσω: ακυβερνησία! Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ανέθεσε σχηματισμό κυβέρνησης στον βουλευτή Πατρών Δημήτριο Γούναρη, που εισέρχεται ως πρωταγωνιστής στην πολιτική σκηνή του τόπου για να πέσει, λίγα χρόνια μετά, νεκρός από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος ως ένας από τους υπεύθυνους για τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Η πρώτη κίνηση του Γούναρη, με το που ανέλαβε πρωθυπουργός, ήταν να εξαπολύσει δριμεία επίθεση κατά του Βενιζέλου, τον οποίο κατηγόρησε (και μάλλον είχε δίκιο) πώς συναίνεσε με μυστική συμφωνία να δοθεί η Καβάλα στους Βούλγαρους, προκειμένου αυτοί να δελεαστούν και να βγουν στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων. Σε αντάλλαγμα, η Ελλάδα θα έπαιρνε κάποιες ελληνικές περιοχές στη μικρά Ασία (Σμύρνη), που δεν αφορούσαν τους Βουλγάρους, είχαν να κάνουν όμως με τους Τούρκους. Ο δημοσιογράφος-ερευνητής Βασίλης Ραφαηλίδης στην «Ιστορία του Νεοελληνικού Κράτους 1830 -1974» γράφει: «…ο Βενιζέλος δεν είχε στο νου του μόνο τη Σμύρνη, αλλά και την Κωνσταντινούπολη. Εφόσον, σκέπτονταν, παίρναμε μέρος στις επιχειρήσεις της Καλλίπολης θα βρισκόμασταν δίπλα και θα την αρπάζαμε μέσα στον γενικό χαμό. Όμως, στην περίπτωση νίκης, η Κωνσταντινούπολη είχε κατακυρωθεί ήδη υπέρ των συμμάχων Ρώσων και όχι υπέρ των μελλοντικών συμμάχων Ελλήνων. Κάπου, τα μυαλά του μεγαλοϊδεάτη Βενιζέλου είχαν πάρει αέρα. Και παρόλο που θα καταφέρει να απαγκιστρωθεί η χάρη στην τρομακτική του ευχέρεια στους ελιγμούς, αυτός και όχι ο ταλαίπωρος Γούναρης πρέπει να θεωρείται ο αρχικός υπεύθυνος για τη μικρασιατική καταστροφή»!

Οι αντιρρήσεις του Μεταξά

Το σχέδιο του Βενιζέλου προέβλεπε αποβατικό σώμα ελληνικού στρατού δυνάμεως 40.000 ανδρών, που θα λάμβανε μέρος στις επιχειρήσεις της Καλλίπολης και θα ενίσχυε ουσιαστικά τις ναυτικές επιχειρήσεις στις οποίες άλλωστε θα συνέπραττε και ο ελληνικός στόλος. Όμως, και μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου, η δυνατότητα εξόδου της Ελλάδας στον πόλεμο όχι μόνο δεν είχε αποκλειστεί αλλά εξακολουθούσε να αποτελεί θέμα διαπραγματεύσεων με τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ο Ιωάννης Μεταξάς, που συμμετείχε στο Συμβούλιο του Στέμματος, ήταν ένας από τους πολλούς που διαφωνούσε με το Βενιζέλο φοβούμενος την αντίδραση της Βουλγαρίας που θα στρεφόταν σίγουρα κατά της Ελλάδας· δικαιώθηκε από τις εξελίξεις. 

Η αποδοχή του κυβερνητικού θώκου από το Δημήτριο Γούναρη έφερε τάχιστα την οξύτητα. Ο Δημήτριος Γούναρης ήταν αντιβενιζελικός από παλιά, που συγκέντρωνε πλάι του τους αντιπάλους του Βενιζέλου. Ο τελευταίος το γνώριζε αλλά δεν φαντάζονταν ότι ο Γούναρης θα ήταν η λύση μετά από αυτόν. Είχε πει μάλιστα, εξοργισμένος, ο Βενιζέλος: «Για το Θεό! Πώς είναι δυνατόν να ανατεθεί η πρωθυπουργία εις τον Γούναρην, που δεν έχει στη Βουλή παρά έναν οπαδό, τον Τσαλδάρην;»… Και όμως ανετέθη. Άλλωστε, ο βασιλιάς μπορούσε να διορίσει πρωθυπουργό και τον κηπουρό του… Τα υπόλοιπα τα ξεκαθάρισε ο Μεγάλος Πόλεμος..