Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Αμέτρητες οι ηρωίδες της Επανάστασης του 1821. Μεσολογγίτισσες, Σουλιώτισσες και Μανιάτισσες, με κορυφαίες τις Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και Μαντώ Μαυρογένους έδωσαν το παρών στον αγώνα.. Δεν είναι λίγες οι Ελληνίδες, που πήραν μέρος στον εθνικό ξεσηκωμό του 1821 κι έχουν κάθε δικαίωμα να φέρουν τον τίτλο της ηρωίδας. 'Αν οι άνδρες είχαν την πρωτοβουλία στις μάχες, αν κράτησαν με τα όπλα τον αγώνα, οι γυναίκες στο σύνολο τους στάθηκαν το ηθικό τους στήριγμα, μοιράστηκαν με θαυμαστή ευψυχία τις φοβερές, τις αλογάριαστες θυσίες του πολύχρονου ξεσηκωμού.
Κράτησαν τα σπίτια τους όσο μέναν απείραχτα από την λύσσα του εχθρού και πάρα πολλές από αυτές, με το καρυοφύλλι και το δρεπάνι στο χέρι, ζωσμένες φυσεκλίκια, πολέμησαν δίπλα στους άνδρες, στην στεριά, στο βουνό, στην θάλασσα, από ταμπούρια, από κάστρα κι από καράβια.
Πολέμησαν με άφθαστη ευψυχία, με επιδεξιότητα, με ηγετικό πνεύμα, με δύναμη σώματος και καρδιάς. ΄Ηταν οι ηρωίδες του ’21 για τις οποίες ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον περίφημο στίχο: «Θαμάζω τες γυναίκες μας και στ’ όνομα τους μνέω…». Και τον εμπνεύστηκε από τις ηρωίδες του Μεσολογγίου που εκείνο το διάστημα του αγώνα, τις κρίσιμες στιγμές, έδωσαν το πιο ασύλληπτο σε ευψυχία παράδειγμα του ομαδικού ηρωισμού της ομαδικής ευψυχίας. Δέχτηκαν να πάρουν μέρος στην ηρωική έξοδο δίπλα στους άνδρες και με τα παιδιά στην αγκαλιά τους, κρατώντας όπλα και μαχαίρια όσες μπορούσαν να διασπάσουν τον φοβερό κλοιό του κατακτητή που με στρατιές ολόκληρες, έσφιγγε θανάσιμα το πολιορκημένο και πεινασμένο Μεσολόγγι.
Ο χορός του Ζαλόγγου, των ηρωϊκών Σουλιωτισσών, για να μην πέσουν στα χέρια των Τουρκαλβανών.
Όταν δόθηκε το σύνθημα της Εξόδου, όρμησαν, πήδησαν τους τάφρους και τα χαντάκια που έζωναν την πόλη, σκαρφάλωσαν στα ταμπούρια και χτυπώντας μανιασμένα τους πολιορκητές κοίταξαν να χυθούν στον κάμπο γυρεύοντας την λευτεριά ή τον θάνατο! Οι πιο πολλές βρήκαν τον θάνατο με τα παιδιά στην αγκαλιά τους. Τον θάνατο που τις ενέγραψε στην αθανασία με τον αιώνιο τίτλο του ομαδικού εθνικού ηρωισμού.
Έτσι με την πράξη τους οι γυναίκες του Μεσολογγιού επαναλάμβαναν την ηρωϊκή περίπτωση της ομαδικής θυσίας των γυναικών του Ζαλόγγου. Τότε στα 1792, εξήντα περήφανες Σουλιώτισσες για να μην πέσουν στα χέρια των τουρκαλβανών, πιάστηκαν από τα χέρια σε χορό γύρω από το βάραθρο του Ζαλόγγου και τραγουδώντας το «έχε γεια καημένε κόσμε…», γκρεμίστηκαν στο βάραθρο. Με τέτοιες πράξεις αφάνταστης υπερηφάνειας, που ξεπερνούν το υψηλό ήθος των ηρώων της Αρχαίας Τραγωδίας , προετοιμάστηκαν οι Ελληνίδες του 1821 για τον τεράστιο αγώνα του εθνικού λυτρωμού. Δίκαιοι ύμνοι αξίζουν και στις ηρωικές μανιάτισσες που με δρεπάνια, ρόπαλα κι πέτρες πολέμησαν γενναία τον στρατό του Ιμπραήμ στον Δυρό και τον κατατρόπωσαν.
Η πινακοθήκη των ηρωικών γυναικείων μορφών τεράστια. Μέσα εκεί προβάλει η ηρωϊκή μορφή της Μαντώς Μαυρογένους, που ήρθε από την Τεργέστη στην Μύκονο με τον πατέρα της και με χρήματα της εξόπλισε δύο καράβια και μ’ αυτά πήρε μέρος στην επίθεση της Καρύστου. Ντυμένη αντρικά η Μαντώ, αληθινή αμαζόνα, εμψύχωνε τους νησιώτες. Μετά την απελευθέρωση χωρίς περιουσιακά στοιχεία το Έθνος της πρόσφερε σπίτι στο Ναύπλιο, σύνταξη και τιμητικά το βαθμό του αντιστρατήγου…
Προβάλουν και άλλες μορφές: Η Κρυστάλλω Δούκα και η Δέσποινα Αρφανή από τα Ψαρά, οι κρητικοπούλες Μαρία και Ανθούσα Δασκαλογιάννη, η Αλεφάντω από το Γαλαξείδι, η ρουμελιώτισσα Παπαδιά Κουρκουμέλη που αυτοκτόνησε για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Επίσης, η θαλασσόχαρη Δόμνα Βισβίκη καπετάνισσα με δικό της βρίκι, η Μπούρμαχη, η Λουπάση, η μάνα του Κολοκοτρώνη, η Σοφία Μωράκη, η Τρισεύγενη Δεληβοριά, η Σάβαινα, πολεμίστρια στο Βαλτέτσι, η Γκούραινα, αμυντικός βράχος της Ακρόπολης και άλλες πολλές…
Θα σταθούμε στην γυναικεία μορφή που ξεπήδησε από τις φλόγες του ΄21 την θρυλική, ατρόμητη υδραία καπετάνισσα Μπουμπουλίνα. Ο Ιωάννης Φιλήμων έγραψε γι αυτήν «ενώπιον αυτής ο άνανδρος ησχύνετο και ο ανδρείος υπεχώρει».
Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, κόρη του υδραίου πλοιάρχου Πινότση, γεννήθηκε το 1771 και στα 17 της παντρεύτηκε τον Σπετσιώτη καπετάνιο Γιάννουζα και μετά τον θάνατο του πήρε τον πλουσιότατο πλοίαρχο Μπούμπουλη, που σκοτώθηκε το 1811 σε μια ναυμαχία με πειρατές και της άφησε τεράστια περιουσία, που διέθεσε στον αγώνα.
Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρία και στα 50 της άρχισε τον αγώνα με το πλοίο «Αγαμέμνων», ενώ οι δυο γιοί της κυβερνούσαν άλλα δύο πλοία. Πήρε μέρος στην εκστρατεία κατά του Δράμαλη, όπως και σε άλλες και καθιερώθηκε κορυφαία ηρωίδα του αγώνα. Αθάνατες όλες!
