"Αιώνια χρεωμένη" χαρακτηρίζει την Ελλάδα η γερμανική Handelsblatt… από τη μια… από την άλλη, όμως, παρουσιάζει μια εξωραϊσμένη εικόνα των δημόσιων οικονομικών της χώρας, στηριζόμενη σε αποσιωπήσεις και επιλεκτική παράθεση στοιχείων….Όπως επισημαίνεται, περίπου 12 χρόνια μετά την κρίση χρέους, η χώρα ακόμη παρουσιάζει τον υψηλότερο δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (161,9% στο τέλος του 2023) και τον δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο, με την Ιαπωνία να καταλαμβάνει την πρώτη θέση, θα προσθέταμε εμείς.
Μάλιστα, στον βωμό αυτού του χρέους, στην Ελλάδα μόνον μεταξύ όλων των χωρών-μελών της Ε.Ε. έχει επιβληθεί από τους δανειστές ο ιδιαίτερος δημοσιονομικός κανόνας να έχει ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον στο ύψος της ετήσιας δαπάνης για τους τόκους (μεταξύ 2,2 και 2,5% του ΑΕΠ).
Ουραγός
«Όμως, η Ελλάδα δεν επιθυμεί να παραμείνει ουραγός για πάντα.
Ο συντηρητικός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης εφαρμόζουν (σ.σ. υποτίθεται) μια προορατική στρατηγική για να μειώσουν επιθετικά τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια» σημειώνει η εφημερίδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα, φέτος η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να αποπληρώσει πρόωρα δάνεια ενίσχυσης ύψους σχεδόν οκτώ δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πρόκειται για δάνεια από το πρώτο ελληνικό πακέτο διάσωσης (εκδόθηκε τον Μάιο του 2010).
Εκείνη την εποχή η Αθήνα βρισκόταν στα πρόθυρα της εθνικής χρεοκοπίας.
Προκειμένου να αποφευχθεί η χρεοκοπία και οι πιθανές αναταράξεις για τη νομισματική ένωση, οι εταίροι του ευρώ προσέφεραν βοήθεια ύψους 52,9 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η αποπληρωμή αυτών των δανείων ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2020 και διαρκεί κανονικά έως το 2041.
Η Αθήνα θέλει να αποπληρώσει τρεις δόσεις δανείου 2,645 δισ. ευρώ η καθεμία μέχρι το τέλος του έτους, οι οποίες έχουν προγραμματιστεί να λήξουν μεταξύ 2026 και 2028, οπότε η ουσία είναι πως θα δοθούν 7,935 δισ. ευρώ.
Αφαίμαξη
Ωστόσο, για να πραγματοποιήσει τις σχεδιαζόμενες πρόωρες αποπληρωμές, σημειώνει η Handelsblatt, ο υπουργός Οικονομικών Χατζηδάκης πρέπει να αντλήσει αποθεματικά ύψους περίπου 35 δισ. ευρώ.
Η χώρα δημιούργησε αυτό το απόθεμα ρευστότητας το 2018 μετά τη λήξη των προγραμμάτων βοήθειας από αχρησιμοποίητα δάνεια και τα ίδια κεφάλαιά της.
Επίσης, οι πρόωρες αποπληρωμές πρέπει να εγκριθούν από τους υπουργούς Οικονομικών του Eurogroup, τον ESM και τα κοινοβούλια ορισμένων χωρών της ΕΕ, της γερμανικής Bundestag συμπεριλαμβανομένης. Αλλά αυτό θεωρείται τυπικό.
Η Ελλάδα είχε ήδη αποπληρώσει δάνεια διάσωσης πρόωρα τα τελευταία δύο χρόνια – και είχε αποτέλεσμα.
Όπως υποστηρίζει ο Γερμανός αρθρογράφος, «καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν έχει μειώσει το χρέος της τόσο γρήγορα όσο η Ελλάδα τα τελευταία τρία χρόνια».
Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΔΔΗΧ, το ελληνικό χρέος έχει μειωθεί κατά 47 ποσοστιαίες μονάδες: από 207% σε 160% το 2020.
Το δε 2024 αναμένεται να χαράξει μια νέα πορεία: για πρώτη φορά σε πέντε χρόνια, σύμφωνα με υπολογισμούς του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, θα μειωθεί όχι μόνο σε σχέση με την οικονομική παραγωγή, αλλά και σε απόλυτες τιμές, δηλαδή από 357 σε 356 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, όπως αποσιωπά η γερμανική εφημερίδα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη μέχρι τώρα έχει φροντίσει να αυξήσει το χρέος… στα 406 δισεκ. ευρώ.
Η δε θεαματική μείωση του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστού του ΑΕΠ μεταξύ 2021 και 2022 οφείλεται σε ποσοστό πάνω από 60% στον υψηλό πληθωρισμό (που στην περίπτωση του ΑΕΠ σημαίνει θηριώδη αποπληθωριστή του ΑΕΠ 9,7% το 2022) και κατά λιγότερο από 40% στους ρυθμούς ανάπτυξης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η αύξηση του ΑΕΠ δεν είναι πραγματική, αλλά ότι οφείλεται σε έναν λόγο, τον πληθωρισμό, που αδυνατίζει τα εισοδήματα και τις αντοχές της κοινωνικής πλειονότητας που θα σηκώσει το βάρος της αποπληρωμής του χρέους.
Δεν πρόκειται λοιπόν για οικονομικό success story, αλλά για χρηματοδότηση της αποκλιμάκωσης του χρέους με την αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος.
Να σημειωθεί πως κατά τη διακυβέρνηση Μτσοτάκη αυξήθηκαν σημαντικά τα κρυφά βάρη στο χρέος («Ηρακλής», εξοπλιστικά), που έχουν ήδη δρομολογηθεί και θα «σκάσουν» στα επόμενα χρόνια
Επενδυτική βαθμίδα
Παράλληλα, λέει η Handelsblatt, τέσσερις από τους πέντε οίκους αξιολόγησης που αναγνωρίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (DBRS, Fitch, Standard & Poor's και Scope – πλην Moody’s) έχουν ήδη τιμήσει τη στρατηγική του χρέους της κυβέρνησης της Αθήνας: Προώθησαν το πρώην χρεοκοπημένο κράτος ξανά στο πρωτάθλημα των οφειλετών στους οποίους αξίζει κάποιος να επενδύσει.
Αυτό σημαίνει ότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα είναι επιλέξιμα από θεσμικούς επενδυτές και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων στους οποίους δεν επιτρεπόταν προηγουμένως να τα αγγίξουν λόγω των κακών αξιολογήσεών τους.
Ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης «βλέπει» αυξανόμενη ζήτηση για ελληνικά ομόλογα και, γενικότερα, ενεργητικό.
«Η αγορά πιστεύει στην ιστορία της βιώσιμης ανάπτυξής μας, βλέπει ότι αυτή η κυβέρνηση είναι σταθερή και θα συνεχίσει μακροπρόθεσμα» δήλωσε πρόσφατα στο πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg.
Ωστόσο, η περιβόητη επιστροφή της Ελλάδος στην επενδυτική βαθμίδα είναι παρωχημένη διαδικασία, καθώς, όπως έχουμε αναλύσει διεξοδικά, η ΕΚΤ έκανε την δουλειά πριν 3 χρόνια… όταν αποφάσισε να αγοράσει και τα ελληνικά ομόλογα τότε junk bond από το παράθυρο…
Η Ελλάδα βρέθηκε άτυπα σε πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το περιβόητο πρόγραμμα Πανδημίας χωρίς να πληροί τα κριτήρια…
Έτσι η ΕΚΤ αγόρασε 40 δισεκ. ελληνικών ομολόγων και παραμένει και στο πρόγραμμα επανεπενδύσεων… δηλαδή ότι θα πρόσφερε η επενδυτική βαθμίδα…
Να θυμίσουμε ότι σε σύνολο 406 δισ. ελληνικού χρέους και εξαιρώντας τα έντοκα γραμμάτια… μόνο 48 δισεκ. ελληνικού χρέους είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμο, π.χ. στους μηχανισμούς στήριξης της ΕΕ χρωστάμε δάνεια 233 δισεκ. ευρώ.
Παρότι οι επενδυτές μας κρίνουν για 48 δισεκ. η Ελλάδα έχει τη δεύτερη ακριβότερη τιμολόγηση ως προς τον ελληνικό κίνδυνο στην ευρωζώνη… δεν το λες επιτυχία.
Οπότε η αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα αφορά 48 δισεκ. ελληνικού χρέους και είναι μια κίνηση εκ του ασφαλούς.
Οι οίκοι αξιολόγησης δεν θα γελοιοποιηθούν όπως το 2008 και 2009 που βαθμολογούσαν την Ελλάδα σε κλίμακες επενδυτικής βαθμίδας εκτός πραγματικότητας. Οπότε οι οίκοι αξιολόγησης δεν μας κάνουν και κανένα δώρο αφού το ρίσκο αξιολόγησης που αναλαμβάνουν είναι ασήμαντο.
Ρυθμός ανάπτυξης
Σύμφωνα με τη Handelsblatt, η επιστροφή είναι πραγματικά εντυπωσιακή.
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε τέσσερις φορές ταχύτερα από τον μέσο όρο της ΕΕ πέρυσι.
Το πρώτο τρίμηνο του 2024, ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν πέντε φορές υψηλότερος.
Η άνθηση του τουρισμού αποτελεί ισχυρό μοχλό ανάπτυξης. Συνεισφέρει περίπου το ένα πέμπτο του ΑΕΠ.
Υπέρ της Ελλάδας ως οφειλέτη μιλάει και η πολιτική σταθερότητα στην Αθήνα.
Ο Μητσοτάκης υπερασπίστηκε την απόλυτη πλειοψηφία του στις εκλογές του 2023.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συνεχίσει την μεταρρυθμιστική του πολιτική.
Οι αποδόσεις των ομολόγων δείχνουν αυξανόμενη εμπιστοσύνη μεταξύ των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Παρά τον υψηλό δείκτη χρέους, τα ελληνικά χρεόγραφα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση στη δευτερογενή αγορά από τα συγκρίσιμα ομόλογα από λιγότερο χρεωμένη Ιταλία.
Το spread του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου προς το ομοσπονδιακό ομόλογο είναι αυτή τη στιγμή γύρω στις 107 μονάδες βάσης.
Αυτό της ιταλικής εφημερίδας είναι 143 μονάδες βάσης.
Αυτό δείχνει ότι οι επενδυτές ομολόγων βλέπουν λιγότερους κινδύνους στην Ελλάδα από ό,τι στην Ιταλία.
Ένας λόγος για αυτό είναι η ευνοϊκή δομή χρέους της Ελλάδας.
Το 71% του εθνικού χρέους ανήκει σε επίσημους πιστωτές όπως ο ESM.
Τα επιτόκια είναι μόνιμα χαμηλά και οι αποπληρωμές παρατείνονται μέχρι το 2070. Με μέσο όρο τα 20 έτη, η Ελλάδα έχει τις μεγαλύτερες λήξεις για το εθνικό χρέος στην ΕΕ.
Αυτό διευκολύνει την αναχρηματοδότηση.
Η Επιτροπή της ΕΕ κατέχει επίσης το ελληνικό δημόσιο χρέος…
Σύμφωνα με το τελευταίο EU Debt Sustainability Monitor, η πρώην υποψήφια για πτώχευση η Ελλάδα είναι ένα από τα μόλις επτά κράτη μέλη των οποίων ο μακροπρόθεσμος κίνδυνος χρέους αξιολογείται ως «χαμηλός».
Κίνδυνος η Ιταλία, όχι η Ελλάδα...
Άλλες χώρες ανησυχούν πολύ περισσότερο για τους οικονομολόγους της ΕΕ λόγω της δυναμικής του χρέους τους. Ειδικά η Ιταλία.
Παρότι ο δείκτης χρέους της Ελλάδας θα μειωθεί στο 142,7% μέχρι το 2027, ο δείκτης της Ιταλίας αναμένεται να ανέλθει στο 143,7% μέχρι τότε.
Αυτό θα σήμαινε ότι η Ιταλία θα μπορούσε να πάρει από την Ελλάδα τον «ρόλο» του πιο υπερχρεωμένου κράτους της ΕΕ μέσα σε μόλις τρία χρόνια.
Ξεχνάμε, όμως, πως η γείτων είναι μια ισχυρή παραγωγικά χώρα, με βιομηχανία και μεγάλο πολιτικό βάρος εντός της Γηραιάς Ηπείρου.
Με άλλα λόγια, η σύγκριση των οικονομιών Ιταλίας και Ελλάδας είναι τουλάχιστον... ύβρις.
Τουλάχιστον, για το τέλος, η γερμανική εφημερίδα προσπάθησε να δείξει στοιχεία οικονομικού ρεαλισμού...
Όπως επεσημαίνει, η Ελλάδα απέχει πολύ από το να ξεφύγει από την παγίδα χρέους.
Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας.
Το σύμφωνο σταθερότητας θέτει ανώτατο όριο 60% για τον δείκτη εθνικού χρέους.
Ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Αθήνας Γιάννης Στουρνάρας εκτιμά ότι θα χρειαστούν 40 χρόνια για να φτάσει η χώρα του σε αυτόν τον στόχο, καταλήγει η Handelsblatt.
www.bankingnews.gr
