Του Κώστα Στούπα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τείνει να μοιάζει όλο και περισσότερο σε αυτό που είχε πει ο Θόδωρος Πάγκαλος για τη Γερμανία: "Έναν γίγαντα με μυαλό παιδιού..".
Πριν λίγες μέρες ο ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε., παρά τις προειδοποιήσεις των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της Ένωσης πλέον (όπως η Πολωνία κλπ) επισκέφθηκε τη Μόσχα προκειμένου η Ε.Ε. να υποστεί τον μεγαλύτερο δημόσιο εξευτελισμό που έχει υποστεί χώρα μέχρι σήμερα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ παρουσία του κ. Μπορέλ χαρακτήρισε την Ε.Ε. "αναξιόπιστο εταίρο" και έκανε αναφορές σε περιστατικά βίας σε δημοκρατικές χώρες της Ε.Ε. εξομοιώνοντάς τα με αυτά που συμβαίνουν στην Ρωσία με τους υποστηρικτές του Α. Ναβάλνι…
Ο Αλεξέι Ναβάλνι που θεωρείται επικεφαλής της αντιπολίτευσης στη Ρωσία προ μηνών νοσηλεύτηκε σε γερμανικό νοσοκομείο μετά από επιχείρηση των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, όπως έχει καταγγείλει ο ίδιος, να τον δηλητηριάσουν.
Ο κ. Μπορέλ την ώρα που γίνονταν αυτές οι ασυνήθιστες για διπλωματική συνάντηση δηλώσεις παρουσία του, δεν έδειξε τα αναγκαία αντανακλαστικά και συνέχισε να επαινεί τη Ρωσία για το εμβόλιο που ανάπτυξε εναντίον του "κορονοϊού", παροτρύνοντας άκομψα τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων να το εγκρίνει.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μάλιστα αν και ενημερώθηκε για την απόφαση της Ρωσίας να απελάσει Ευρωπαίους διπλωμάτες (από Γερμανία, Σουηδία και Πολωνία...) συνέχισε κανονικά την επίσημη επίσκεψη.
Ο δημόσιος εξευτελισμός της Ε.Ε. καταδεικνύει την ανεπάρκεια του μοντέλου λειτουργίας της όπου κάθε εξάμηνο κάποιος ενίοτε ανεπαρκής και τυχαίος από κάποια μικρή χώρα αναλαμβάνει να χειριστεί υποθέσεις με παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική σημασία.
Τούτο, είναι απότοκο της διστακτικότητας των μεγάλων κυρίως χωρών που έχουν και μεγαλύτερη βαρύτητα στις αποφάσεις να επιταχύνουν την οικονομική και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης.
Η αντιμετώπιση της Ρωσίας όπως άλλωστε και της Τουρκίας εξελίσσονται σε πιεστικά προβλήματα που είναι πιθανό σύντομα να "δοκιμάσουν" τη συνοχή της Ένωσης.
Ανάλογα με το πού βρίσκεται κάθε χώρα της Ένωσης έχει και διαφορετική προσέγγιση σε κάθε ένα από τα δύο αυτά σημαντικά ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής.
Όπως εύστοχα επισήμανε ο Economist: "Η Ρωσία μπορεί να είναι ένας πιθανός ή ακόμα και απαραίτητος σύμμαχος, μια επιχειρηματική ευκαιρία ή μια υπαρξιακή απειλή, ανάλογα με το αν βρίσκεστε στο Παρίσι, το Βερολίνο ή τη Βαρσοβία…"
H Ρωσία από άποψη οικονομικού μεγέθους με επίπεδο ονομαστικού ΑΕΠ κοντά στο 1,4 τρισ. δολ. βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα και από την Ιταλία που έχει ΑΕΠ περί το 1,8 τρισ. και προφανώς τη Γαλλία και τη Γερμανία με 2,5 και 3,7 τρισ. δολ.
Συνολικά το ΑΕΠ της Ε.Ε. ξεπερνά τα 18 τρισ. δολ. και η διαφορά αυτή είναι αρκετή για να προκαλέσει στη Ρωσία οικονομικές συνέπειες και να επιβάλει όρους και πολιτικές που είναι προς το συμφέρον της Ε.Ε.
Οι αμυντικές δαπάνες της Ε.Ε. συνολικά ξεπερνούν τα 160 δισ. δολάρια και είναι τριπλάσιες αυτών της Ρωσίας. Οι αμυντικές δαπάνες της Γαλλίας μόνο το 2019 ξεπέρασαν τα 52 δισ. δολ. και πλησίασαν αυτές της Ρωσίας στα 62 δισ. δολ. Κατά τους ειδικούς η τεχνολογία της Γαλλίας σε ό,τι αφορά τους αμυντικούς εξοπλισμούς θεωρείται περισσότερο προηγμένη και κατέχει τη δεύτερη θέση μετά αυτής των ΗΠΑ.
Η διαφορά ισχύος μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας είναι τεράστια αλλά οι "χαλαροί" πολιτικοί δεσμοί της πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης επιτρέπουν στο "κλεπτοκρατικό" καθεστώς της Ρωσίας να συμπεριφέρεται αλαζονικά.
Σημαντική μερίδα ευθύνης γι' αυτό φέρει η Γερμανία η οποία έχει παραμείνει στην τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα όταν η οικονομική παγκοσμιοποίηση είχε επικρατήσει πλήρως της γεωπολιτικής. Ο αγωγός μεταφοράς φυσικού "αερίου" από τη Ρωσία στη Γερμανία, Nord Stream 2, υπονομεύει την αναγκαία ευρωπαϊκή στρατηγική να εξαρτάται λιγότερο ενεργειακά από τη Ρωσία, προκειμένου να της επιτρέπεται μεγαλύτερη πολιτική ανεξαρτησία.
Στο σημείο αυτό θα έχει ενδιαφέρον η θέση που θα πάρει η Προεδρία Μπάιντεν απέναντι στην ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και η αντίδραση της Γερμανίας και της Ε.Ε. απέναντι σε κάποια αντιπρόταση από Ρωσία και Κίνα.
Το πιθανότερο είναι πως η Ε.Ε. και η Γερμανία θα επιλέξουν το μέτωπο των δημοκρατιών που θα προτείνουν οι ΗΠΑ, με στενότερες οικονομικές σχέσεις μεταξύ τους και αμυντική ασπίδα το ΝΑΤΟ το οποίο θα εξελιχθεί σε παγκόσμια συμμαχία, συμπεριλαμβάνοντας και χώρες όπως η Αυστραλία, η Ν. Κορέα, η Ιαπωνία κλπ.
Προς το παρόν όμως θα πρέπει να μείνουμε στην παρέμβαση της Βελγίδας βουλευτού Assita Kanko η οποία μετά τον εξευτελισμό της Ε.Ε. από τον Λαβρόφ ρώτησε τον κ. Μπορέλ στη γλώσσα του "Dónde están los cojones de la ue;"
