Πλαφόν για τους λίγους που πήραν συντάξεις-ρετιρέ άνω των 4.000 ευρώ, βελτιώσεις για τους πολλούς με υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη και πρόθεση καταβολής αναδρομικών στους συνταξιούχους, ανάλογα με τις «δημοσιονομικές μας αντοχές», προαναγγέλλει ο νέος υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, μέσα από την πρώτη του συνέντευξή που παραχωρεί από την ανάληψη των καθηκόντων του μετά τις εκλογές, στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής.
Το πλαφόν νομοθετείται άμεσα (ίσως και τέλος Αυγούστου θα είναι έτοιμη η διάταξη) και το «ταβάνι» στις υψηλές συντάξεις θα είναι, σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.» της Κυριακής, στα 3.127 ευρώ για τα 42 χρόνια ασφάλισης, ενώ στα 35 ή 40 έτη το πλαφόν βγαίνει στα 2.365 ευρώ και 2.892 ευρώ. Πόσους θα πιάνουν αυτά τα όρια; Λίγους σε σχέση με την πλειονότητα των ασφαλισμένων που αδικήθηκαν με μειώσεις ως 40% από το νόμο Κατρούγκαλου.
Κύριε υπουργέ, τι συνέβη και βγήκαν ή επρόκειτο να εκδοθούν οι συντάξεις των 20.000 ευρώ;
Θα σας πω ότι αν δεν το έβλεπα στις αποφάσεις, δεν θα το πίστευα ότι μπορεί στο ασφαλιστικό μας σύστημα να βγαίνουν συντάξεις με τέτοια ποσά, ακόμη και αν αφορούν μια μικρή κατηγορία. Είναι φανερό ότι έχουμε να κάνουμε με αβελτηρίες στον εξορθολογισμό του συστήματος, με τεχνικές παραμέτρους που δεν αντανακλούν σε πραγματικές εισφορές, ούτε σε νομικούς και ασφαλιστικούς κανόνες, και με ολιγωρία της προηγούμενης ηγεσίας που είχε ενημερωθεί αλλά δεν έπραξε το παραμικρό για να αντιμετωπιστούν τέτοιες υποθέσεις.
Πέρα από αυτές που εντοπίσαμε όμως, σας λέω σήμερα ότι έχουμε και άλλες. Υπάρχουν 4 κατηγορίες που ήδη οδηγούνται σε υπερβολικά υψηλές συντάξεις. Η πρώτη είναι όσες ήδη εκδόθηκαν και πληρώνονται με ποσά άνω των 4.000 και 6.000 ευρώ. Εδώ έχουμε 226 τέτοιες αποφάσεις. Η δεύτερη αφορά όσες είναι σε διαδικασία αιτήσεων με παρόμοια χαρακτηριστικά, αλλά δεν έχουν ακόμη εξεταστεί, τις οποίες δεν γνωρίζουμε. Η τρίτη κατηγορία είναι οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης που θα έρθουν από τους ασφαλισμένους των ίδιων φορέων στο επόμενο διάστημα και τις οποίες δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. Και η τέταρτη κατηγορία είναι οι παλιές συντάξεις που έχουν επανυπολογιστεί με τις παραμέτρους του νόμου 4387/2016 και οδηγούνται σε μεγαλύτερα ποσά των 7.000 και 8.000 ευρώ, τις οποίες επίσης δεν γνωρίζουμε. Το πρόβλημα λοιπόν που αναδείχθηκε με τις αποφάσεις που φρενάραμε είναι μόνον η «κορυφή του παγόβουνου».
Τι ακριβώς θα κάνετε με τον επανυπολογισμό των συντάξεων;
Ο επανυπολογισμός έπρεπε να εδράζεται σε μια διαδικασία συγκεκριμένη. Απ’ ό,τι πληροφορήθηκα έχουν επανυπολογιστεί συντάξεις με τελείως αυθαίρετο τρόπο. Αυτό επιβεβαιώνει τις ενστάσεις μας και τις ανησυχίες μας γιατί δεν είχαν παρουσιαστεί τα στοιχεία των ενημερωτικών σημειωμάτων εδώ και 8 μήνες. Η κατάσταση είναι χαοτική. Εχουμε διαπιστώσει ότι βγήκαν αποφάσεις που βρίθουν ανακριβειών, με απόλυτη προχειρότητα, χωρίς να εδράζονται σε νομικούς κανόνες, ή ακόμη και σε πραγματικά στοιχεία του ασφαλιστικού βίου. Δεν είναι μόνον ότι δεν εφαρμόστηκε κανένα πλαφόν αλλά φοβούμαι ότι έγιναν και αδικίες κατά τον επανυπολογισμό. Κανείς δεν μπορεί σήμερα, με τα στοιχεία που και εγώ έχω, να ξέρει το βάθος και την έκταση του προβλήματος. Είμαι υποχρεωμένος, μετά την ανάληψη της νέας διοίκησης του ΕΦΚΑ, να προχωρήσει η έρευνα για να δούμε τι έχει συμβεί πραγματικά στον επανυπολογισμό των συντάξεων. Θα γίνει ένα restart (επανεκκίνηση) στον επανυπολογισμό γιατί οι πληροφορίες που έχω μου προκαλούν μεγάλη ανησυχία.
Τι απαντάτε στους ισχυρισμούς της πρώην ηγεσίας του υπουργείου ότι είχαν έτοιμη νομοθετική διάταξη για πλαφόν αλλά δεν πρόλαβαν λόγω εκλογών;
Ποτέ δεν υπήρξε διάταξη νόμου από την προηγούμενη ηγεσία για να μπει φρένο σε υπερβολικές παροχές. Αν υπήρχε νομοθετική διάταξη κατατεθειμένη στη Βουλή θα την είχαμε δει και εμείς, αλλά και εσείς θα την είχατε δημοσιεύσει. Κατόπιν εορτής λένε ότι δεν πρόλαβαν να νομοθετήσουν πλαφόν για ένα πρόβλημα που το γνώριζαν πάνω από έναν χρόνο. Από τον Ιούλιο του 2018, με σημείωμα των αρμόδιων διευθύνσεων, είχαν λάβει γνώση, αλλά και δεν έπραξαν απολύτως τίποτα. Για ποια νομοθετική διάταξη μιλούν όταν είχαν έναν και πλέον χρόνο να λύσουν το πρόβλημα και δεν το έκαναν;
Αλλωστε οι υπηρεσιακοί παράγοντες ήταν αυτοί μου είπαν πρώτοι ότι είναι απαράδεκτο και μη ηθικό το να δοθούν τέτοιες εξωφρενικές συντάξεις και μου διατύπωσαν το παράπονο ότι η προηγούμενη ηγεσία δεν έκανε τίποτε για να τις σταματήσει παρότι την είχαν ενημερώσει.
Ποιο είναι το δικό σας σχέδιο για να αντιμετωπίσετε τις «υπερβολικές συντάξεις», παλιές και νέες, δεδομένου ότι ο νόμος ισχύει έως ότου αλλάξει;
Πρώτη μου ενέργεια είναι να φέρω διάταξη η οποία να αποκαταστήσει την κοινωνική δικαιοσύνη και το αίσθημα αγανάκτησης του κόσμου, που είδε συντάξεις εξωφρενικές, ήδη να έχουν εκδοθεί, είτε να είτε έτοιμες να απονεμηθούν και οι οποίες φρέναραν με την εντολή που έδωσα στις υπηρεσίες στις 23 Ιουλίου. Οι αποκαλούμενες «χρυσές συντάξεις» δεν μπορούν να αποδοθούν γιατί προσκρούουν στην ηθική και στην κοινωνική δικαιοσύνη. Η προσπάθειά μας είναι μέσα στον Αύγουστο να έχουμε τη διάταξη βάσει της οποίας θα βάλουμε οριζόντιο πλαφόν και στις νέες υψηλές συντάξεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί, είτε ήταν έτοιμες να εκδοθούν, αλλά και στις παλιές, οι οποίες επανυπολογίστηκαν. Θα προσπαθήσω να διατηρήσω μέσα από τη διάταξη αυτή τα τρία χαρακτηριστικά που συνυπάρχουν στο ασφαλιστικό μας σύστημα: της δικαιοσύνης, της ανταποδοτικότητας και του αναδιανεμητικού συστήματος (pay as you go). Στην περίπτωση των υψηλών συντάξεων δεν διατηρήθηκε τίποτε από αυτά, στο βωμό της προχειρότητας και της επικοινωνίας. Και δυστυχώς η προηγούμενη κυβέρνηση όχι μόνον δεν έκανε τίποτε έναν ολόκληρο χρόνο που γνώριζε το ζήτημα, μέσα από έγγραφα των υπηρεσιών, αλλά δεν μας ενημέρωσαν για το πρόβλημα που θα συναντούσαμε και για το οποίο ενημερωθήκαμε χάρη στο φιλότιμο και την αγωνία των ίδιων των υπαλλήλων, οι οποίοι μας ενημέρωσαν αμέσως για το μεγάλο αυτό ζήτημα. Για τη διάταξη ασχολείται μια επιτροπή στελεχωμένη από υπηρεσιακούς παράγοντες. Αλλωστε αυτοί μου είπαν πρώτοι ότι είναι απαράδεκτο και μη ηθικό το να δοθούν τέτοιες εξωφρενικές συντάξεις και μου διατύπωσαν το παράπονο ότι η προηγούμενη ηγεσία δεν έκανε τίποτε για να τις σταματήσει παρότι την είχαν ενημερώσει.
Ποιο είναι το πλαφόν που εξετάζετε και με ποιο τρόπο θα εφαρμοστεί;
Εξετάζονται τρία σενάρια. Το ένα είναι να οριστεί ανώτατο όριο συντάξιμων ασφαλιστέων αποδοχών για το διάστημα από το 2002 και μετά και αυτό με τη σειρά του να διαμορφώσει ένα πλαφόν και στο ποσό της σύνταξης που θα προκύπτει. Αλλο σενάριο είναι να συνδέσουμε το πλαφόν στη σύνταξη με ένα όριο πολλαπλάσιο του κατώτατου μισθού ή της εθνικής σύνταξης, ή να συνδεθεί με άλλους παράγοντες. Θα δούμε τι στοιχεία βγάζουν τα σενάρια στην εισήγηση που περιμένουμε και θα αποφασίσω για τη διάταξη που θα έρθει.
«Ναι στα αναδρομικά, στο πλαίσιο, όμως, των δημοσιονομικών αντοχών»
Πρόθεσή μας είναι να αλλάξουν οι συντελεστές για την ανταποδοτική σύνταξη, ώστε να επιβραβεύονται όσοι έχουν περισσότερα χρόνια ασφάλισης
Στη συζήτησή μας ο υπουργός αναφέρθηκε και στο καυτό θέμα των αναδρομικών καθώς και στις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις στα ποσοστά ανταποδοτικής σύνταξης του νόμου Κατρούγκαλου.
› Για το θέμα των αναδρομικών, μας είπε ότι υπάρχει η πρόθεση να επιστραφούν στους συνταξιούχους ποσά από μειώσεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας, στο πλαίσιο όμως «των δημοσιονομικών αντοχών της οικονομίας», όπως είπε χαρακτηριστικά.
Το επικρατέστερο σχέδιο, όπως αποκάλυψε ήδη ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, είναι να επιστραφούν αναδρομικά παράνομων μειώσεων σε πολλές δόσεις (36, 48, ή και 60 μηνών) για ένα διάστημα που περιλαμβάνει τους μήνες από Ιούλιο 2015 ως και Απρίλιο 2016. Τα ποσά επιστροφών για το διάστημα αυτό φτάνουν ως και 7.400 ευρώ για όσους έχουν σήμερα κύριες συντάξεις (προ φόρου) ως τα 1.530 ευρώ και επικουρικές ως τα 350 ευρώ. Το «κλειδί» όμως για τα αναδρομικά και για πόσους μήνες θα αφορούν βρίσκεται στη νέα απόφαση που θα εκδώσει το ΣτΕ για τη συνταγματικότητα ή την αντισυνταγματικότητα των ρυθμίσεων του νόμου Κατρούγκαλου.
Αν βγει συνταγματικός ο νόμος στον επανυπολογισμό συντάξεων, τότε τα αναδρομικά είναι «κλειδωμένα» για ένα 10μηνο (Ιούλιος 2015-Απρίλιος 2016) αλλά δεν θα μπορούν να διεκδικηθούν μετά τον Μάιο του 2016, παρά μόνον για όσους έχουν ήδη προσφύγει στα δικαστήρια. Αν ο νόμος βγει αντισυνταγματικός, τότε υπάρχει ζήτημα επιστροφών και μετά το 2016, χωρίς δικαστικές προσφυγές.
› Για τις αλλαγές στο νόμο Κατρούγκαλου, ο κ. Βρούτσης επιβεβαίωσε ότι έρχονται νέοι, βελτιωμένοι συντελεστές αναπλήρωσης, αλλά το εύρος των αλλαγών θα εξαρτηθεί από την κατεύθυνση που θα δείξει η απόφαση του ΣτΕ. «Πρόθεσή μας είναι να αλλάξουν οι συντελεστές για την ανταποδοτική σύνταξη, ώστε όσοι έχουν περισσότερα χρόνια ασφάλισης να παίρνουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη», ανέφερε χαρακτηριστικά. Σε κάθε περίπτωση όμως, η απόφαση του ΣτΕ (σ.σ.: που αναμένεται το φθινόπωρο) θα δείξει ποιες αλλαγές θα γίνουν και στην ουσία ποιο θα είναι το νέο ασφαλιστικό για τα επόμενα χρόνια.
ΠΩΣ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ ΤΟ ΠΛΑΦΟΝ
Το βασικό σχέδιο για το πλαφόν είναι να συνδεθεί το διάστημα από το 2002 ως το 2016 με ό,τι ισχύει από το 2017 και μετά για τον υπολογισμό των συντάξεων. Με το νόμο 4387/2016 ορίστηκε από 1/1/2017 ανώτατο όριο αποδοχών επί των οποίων υπολογίζονται οι εισφορές, είναι έως τα 5.860,8 ευρώ τον μήνα.
Αυτό που εξετάζεται είναι τα 5.860,8 ευρώ να ισχύσουν ως πλαφόν στις συντάξιμες αποδοχές και για το διάστημα 2002-2016 ώστε εμμέσως να προκύπτει και πλαφόν στη σύνταξη.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με 35 έτη και μισθό 3.500 ευρώ που αποχώρησε το 2018, θα πάρει 1.183,35 ευρώ ανταποδοτική σύνταξη και με την εθνική των 384 ευρώ συνολικά 1.567,35 ευρώ. Αν οι αποδοχές του είναι 7.000 ευρώ, η σύνταξη θα υπολογιστεί με μισθό 5.860 ευρώ και θα πάρει το πλαφόν, με 1.982 ευρώ ανταποδοτική και 384 ευρώ εθνική, δηλαδή 2.366 ευρώ. Αν έχει 40 χρόνια, το πλαφόν σύνταξης βγαίνει στα 2.892 ευρώ ενώ με 42 χρόνια το πλαφόν σύνταξης θα είναι 3.127 ευρώ.
