ΑΝΑΛΥΣΗ: Χειρισμός Εθνικών Κρίσεων & Αποτροπή

Τις τελευταίες ημέρες το ενδιαφέρον των ειδήσεων μονοπωλούν οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά. Η πιθανότητα διεξαγωγής μιας κρίσης είναι ένα σενάριο που δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το περιβάλλον της χώρας μας χαρακτηρίζεται από διαρκώς εντεινόμενη αστάθεια. Η  νέο–οθωμανική, φιλόδοξη και αναθεωρητική Τουρκία αποτελεί πραγματική στρατιωτική απειλή, καθ’ όσον οι δεδηλωμένες διεκδικήσεις της θίγουν ζωτικά μας συμφέροντα και επί πλέον διαθέτει τα υλικά μέσα για να τις πραγματοποιήσει. Η χώρα αυτή, που θεωρεί την Ελλάδα ως μέγιστο εμπόδιο στα επεκτατικά της σχέδια, επιδιώκει κατ’ ελάχιστον την συνδιαχείριση του Αιγαίου, δίχως ασφαλώς να λησμονούμε τις επί πλέον επιβουλές της σε Θράκη, Κύπρο και Α. Μεσόγειο.

Μέχρι στιγμής οι τουρκικοί στόχοι υλοποιούνται μέσω διαδοχικών κρίσεων ποικίλης εντάσεως, δίχως αυτό να αποκλείει και την πιθανότητα γενικευμένης συρράξεως. Το διαχρονικά σημαντικό εξοπλιστικό τουρκικό πρόγραμμα έχει πρόσφατα αναβαθμισθεί ποιοτικά και ποσοτικά, με προοπτική κατά τα επόμενα δέκα έτη, η διαφορά στρατιωτικής υλικής ισχύος με την χώρα μας να είναι συντριπτική. Η συνύπαρξη Ελλάδος Τουρκίας είναι μία διαρκής κρίση με υφέσεις και εξάρσεις και η χώρα μας νομιμοποιείται να είναι καχύποπτη σε κάθε ενέργεια και πρωτοβουλία της γείτονος, ιδιαίτερα σε περιόδους πολιτικής εσωτερικής αστάθειας εντός της μίας ή και των δύο χωρών. Δεδομένου ότι το εθνικό διακύβευμα είναι ιδιαίτερα υψηλό, τα θέματα χειρισμού κρίσεων και αποτροπής αποκτούν ιδιαίτερα σημαντική αξία.

Η ειρήνη παραμένει πάντοτε επιθυμητή για ευνοήτους λόγους αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αναγορεύεται σε αυτοσκοπό. Η συμβίωση με την γείτονα χώρα εδράζεται στην ελευθερία, την κυριαρχία, την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια των λαών. Αποτελεί μέγιστη αφέλεια ή και δολιότητα η άποψη ότι μία ανίσχυρη Στρατιωτικά και εφησυχασμένη Ελλάδα, είναι δυνατόν να διασφαλίσει τα Εθνικά της Συμφέροντα με την σημερινή ισχυρή Τουρκία, κατά τρόπο ειρηνικό, δίκαιο και έντιμο. Ειρήνη με ισχυρό αναθεωρητικό γείτονα εξασφαλίζεται τουλάχιστον με ισορροπία δυνάμεων και αποφασιστική πολιτική βούληση. Διαφορετικά, πάντοτε θα θυσιάζουμε βηματιστικά, υπό την απειλή πολέμου, κυριαρχικά δικαιώματα και εθνική κυριαρχία, γεγονός που είναι εξ’ ορισμού άνανδρο, ανήθικο, εγωιστικό και αλαζονικό εκ μέρους ημών των ζώντων, έναντι των απογόνων μας. Μία διακρατική κρίση άμυνας και ασφάλειας εμπεριέχει σύγκρουση συμφερόντων με πιθανότητα χρήσεως βίας. Οι φάσεις κατά την εξέλιξη μίας κρίσεως περιλαμβάνουν την έναρξη (προσδιορισμό κρίσεως), την κλιμάκωση (αντίδραση), τον έλεγχο της κρίσεως (ή την απώλεια ελέγχου), την αποκλιμάκωση (ή την γενική σύρραξη) και τις επιπτώσεις.

Μία κρίση χαρακτηρίζεται ως ιδιάζουσα κατάσταση, σύνθετη και εύθραυστη, με δική της δυναμική η οποία εύκολα τίθεται εκτός ελέγχου.  Κατά την κρίση υπάρχει ένταση, ψυχολογική πίεση και έλλειψη χρόνου για λήψη αποφάσεων. Ο ρόλος των ηγετών (πολιτικών και στρατιωτικών) είναι καθοριστικός και απαιτεί εμπειρία, γνώση, ψυχραιμία και αντοχή. Είναι αναμενόμενο σε μία κρίση να εμφανίζονται απρόβλεπτες εξελίξεις, ενέργειες, ατυχήματα, αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες, εμπλοκή ΜΜΕ, πίεση και επιρροή ξένων κρατών και Διεθνών Οργανισμών, καθώς  και να υφίστανται εσωτερικές αντιπαραθέσεις.

Η πολιτική πλευρά φέρει την μέγιστη ευθύνη (αποφάσεις, πολιτικές κόκκινες γραμμές, σκοποί, επιλογή στρατηγικής χειρισμού κρίσεως, πολιτικές εντολές, συντονισμός εμπλεκομένων, κλιμάκωση και αποκλιμάκωση κρίσεως, χρησιμοποιεί κατάλληλα τις Ε.Δ. και την διπλωματία κ.λ.π.). Η στρατιωτική και διπλωματική πλευρά οφείλει να συμμορφώνεται με τις πολιτικές προθέσεις, εντολές και κατευθύνσεις.

Βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτυχή αντιμετώπιση κρίσεως είναι η εθνική ισχύς (με το σύνολο των παραμέτρων που την συνθέτουν), η πολιτική βούληση για επίτευξη των πολιτικών στόχων, αποτρεπτικές Ε.Δ. και ικανότητα εκμεταλλεύσεως του διεθνούς παράγοντα. Επιπλέον απαιτείται ένα αξιόπιστο θεσμοθετημένο και λειτουργικό Εθνικό Σύστημα Χειρισμού Κρίσεων (ΕΘΣΧΚ). Οι συνήθεις τεχνικές χειρισμού κρίσεων είναι η διαπραγμάτευση, η διαμεσολάβηση, η διαιτησία, η δικαστική επίλυση, η στρατιωτική διπλωματία και η χρήση βίας.

Οι στρατηγικές χειρισμού κρίσεων επιλέγονται βάσει των δυνατοτήτων της χώρας και των πολιτικών της σκοπών και είναι επιθετικές (χρήση από τον προκαλούντα) και αμυντικές (χρήση από τον προκαλούμενο).

Επιθετικές στρατηγικές ΧΚ: Εκβιασμός (πειθαναγκασμός), περιορισμένη ανακλήσιμη πρόκληση, ελεγχόμενη πίεση, τετελεσμένα, φθορά.

Αμυντικές στρατηγικές ΧΚ: Εξαναγκαστική διπλωματία, περιορισμένη κλιμάκωση σε συνδυασμό με προσπάθεια αποτροπής κλιμακώσεως, ισοδύναμη ανταπόδοση σε συνδυασμό με αποτροπή κλιμακώσεως, δοκιμασία ικανοτήτων (μεταφορά ευθύνης κλιμακώσεως στον αντίπαλο), επίδειξη δέσμευσης και αποφασιστικότητος, εξοικονόμηση χρόνου για επίτευξη συμφωνίας με διαπραγμάτευση.

Τα βασικά μέσα που διαθέτει το ΕΘΣΧΚ σήμερα είναι επιγραμματικά τα εξής:

• .   ΚΥΣΕΑ, ΥΠΕΞ, ΥΕΘΑ, ΣΑΜ, ΣΑΓΕ, Α/ΓΕΕΘΑ   .
• .   ΕΥΠ, Επιτελικά γραφεία πληροφοριών ΓΕΕΘΑ και ΓΕ, ΑΚΑΜ, εθνικοί αντιπρόσωποι στο .   .   ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., λοιπά εμπλεκόμενα Υπουργεία.
• .   Ομάδα εκτιμήσεως καταστάσεως (ΟΕΚ), Ομάδα χειρισμού κρίσεως (ΟΧΚ), ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ (ΣΧΚ, ΕΘΣΥΣΥ, ΕΚΕ, Μέτρα ετοιμότητος κ.λ.π.)

Ο συνολικός απολογισμός των Ε/Τ κρίσεων από τον Β’ΠΠ έως σήμερα είναι αρνητικός. Η Τουρκία επιτυγχάνει τους αναθεωρητικούς της σκοπούς με αμελητέο κόστος και διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων, ενώ η χώρα μας έχει υποστεί ζημιές στο κύρος, την αξιοπιστία και τα Εθνικά της Συμφέροντα (ΕΘΣΜ) (εξάλειψη ελληνικής μειονότητος στην Τουρκία, ουσιαστική διχοτόμηση Κύπρου, Ενιαίος Αμυντικός Χώρος, κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο με αιχμή τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα και τις γκρίζες ζώνες). Σε κάθε κρίση η χώρα μας απέδειξε δυστυχώς την ανεπάρκειά της (έλλειψη Εθνικής Στρατηγικής, κακή οργάνωση και εφαρμογή ΕΘΣΧΚ, μειωμένη γνώση, εμπειρία, εκπαίδευση και συντονισμός, κυρίως δε ανεπαρκής πολιτική βούληση για να διεκδικήσει τα Εθνικά Συμφέροντα κ.λ.π.). Πέραν της αποδεδειγμένης τεχνικής ανεπάρκειας χειρισμού κρίσεων, κύριο παράγοντα αποτυχίας αποτελεί η συνολική εικόνα της εθνικής ισχύος και κυρίως οι ηθικές δυνάμεις και η αποτρεπτική στρατιωτική ισχύς.

Ηθική ανεπάρκεια σημαίνει αναξιοκρατία, διαφθορά, έλλειμμα δικαιοσύνης, μειωμένες ψυχικές αντοχές, έλλειψη συνοχής, αλληλεγγύης και πνεύματος θυσίας, μειωμένη αυτοπεποίθηση, ηθικό και φρόνημα, ηττοπάθεια, έλλειψη ηγετικού παραδείγματος και τελικά παραμέληση αυτής ταύτης της στρατιωτικής ισχύος.  Η ανεπαρκής αποτρεπτική στρατιωτική ισχύς δεν εντοπίζεται μόνο στην ποσοτική υστέρηση μονάδων, συστημάτων και υλικού, έναντι της Τουρκίας αλλά και στον άκριτο και ανεύθυνο μεταπολιτευτικό κομματικό παρεμβατισμό στις Ε.Δ., καθώς και στα διαδοχικά κρούσματα πολιτικής διαφθοράς στο ΥΕΘΑ, με ότι αυτό συνεπάγεται για την συνολική απόδοση αυτών. Χαρακτηριστικές για τις Ε/Τ σχέσεις υπήρξαν οι κρίσεις του 1976 (ΧΟΡΑ), του 1987 (ΣΙΣΜΙΚ 1) και του 1996 (Ίμια). Ο χρόνος δεν επαρκεί για διεξοδική ανάλυση των κρίσεων αυτών (ίσως επί μέρους παρατηρήσεις απαντηθούν κατά την συζήτηση). Θα αναφέρω απλώς επιγραμματικά ορισμένα χαρακτηριστικά των εν λόγω κρίσεων.

Και οι τρεις κρίσεις, παρά το γεγονός ότι παρουσίασαν ευκαιρίες προς εκμετάλλευση κατά την εξέλιξή τους, κατέληξαν σε δυσμενείς συμφωνίες για τα κυριαρχικά δικαιώματα (Βέρνη, Νταβός) αλλά και την εθνική κυριαρχία (όχι σημαίες, όχι πλοία, όχι στρατεύματα, δηλαδή γκρίζες ζώνες) που επιβεβαιώθηκαν και με την αναγνώριση ζωτικών συμφερόντων της Τουρκίας στο Αιγαίο το 1997.

ΚΡΙΣΗ 1976

Το 1975 απερρίφθη από την Τουρκία ελληνική πρόταση συνυποσχετικού για διευθέτηση της οριοθετήσεως της υφαλοκρηπίδος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ). Το 1976 εξεδόθη τουρκική αγγελία σεισμογραφικών παρατηρήσεων στο Β. Αιγαίο. Συγκροτήθηκε ελληνική ναυτική ομάδα κρούσεως για την απομάκρυνση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους. Το ΧΟΡΑ και τα συνοδεύοντα πολεμικά πλοία αποσύρθηκαν και παρέμειναν σε τουρκικά χωρικά ύδατα. Επηκολούθησε η συμφωνία της Βέρνης (σημείο προσοχής της συμφωνίας, η αποφυγή προκλητικών ενεργειών που οδηγούν σε εντάσεις, όσο διαρκούν οι συνομιλίες).

ΚΡΙΣΗ 1987

Κατά την διάρκεια της κρίσεως αυτής η Τουρκία κατελόγισε παραβίαση της συμφωνίας της Βέρνης και απαιτούσε συμμόρφωση προκειμένου να αποσυρθεί το ερευνητικό σκάφος ΣΙΣΜΙΚ από το Β. Αιγαίο (οι διμερείς συνομιλίες είχαν διακοπεί από το 1981, με πρωτοβουλία του Έλληνα πρωθυπουργού). Τελικά η συμφωνία του Νταβός που επήλθε μετά την κρίση του 1987, δικαίωσε τις επιδιώξεις της Τουρκίας. Τα πετρέλαια του Αιγαίου προσετέθησαν, προς επίλυση, στο μεγάλο καλάθι των μονομερών τουρκικών διεκδικήσεων.

Η ελληνική πλευρά αν και είχε επαρκή χρόνο δεν πρόλαβε τις εξελίξεις και δεν είχε πολιτικό στόχο και στρατηγική. Οι ενέργειες υπήρξαν ερασιτεχνικές, αποσπασματικές και ασυντόνιστες. Η μεγάλη καθυστέρηση συγκλήσεως του ΚΥΣΕΑ είχε ως αποτέλεσμα την ανάληψη της ευθύνης του χειρισμού της κρίσεως για μεγάλο χρονικό διάστημα, από τον τότε Πρωθυπουργό και τον ΥΦΕΞ, εν αγνοία των υπολοίπων εμπλεκομένων. Παρά τις επί μέρους ατέλειες, έγινε ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων με αρκετά σαφείς οδηγίες και ορίσθηκε και προωθήθηκε εγκαίρως ναυτικός Διοικητής εν πλω στην περιοχή του Β. Αιγαίου. Η Τουρκία με προσεκτικές και υπολογισμένες κινήσεις δεν κλιμάκωσε στρατιωτικά την κρίση. Τελικά η ελληνική πλευρά ονόμασε ως επιτυχία την αποφυγή πολέμου. Μετά την κρίση ουδέν σοβαρό δίδαγμα υπήρξε, ως αποτέλεσμα ενδελεχούς μελέτης και κριτικής, προς μελλοντική βελτίωση. Με την κρίση του 1987, παραιτηθήκαμε από νόμιμο κυριαρχικό δικαίωμα ενώ η Τουρκία παραιτήθηκε από παράνομη διεκδίκηση.

ΚΡΙΣΗ ΙΜΙΩΝ 1996

Κατά την κρίση του 1996 και παρά τις έγκαιρες και κραυγαλέες ενδείξεις περί αυτής, τα διαπραχθέντα σφάλματα του παρελθόντος μεγιστοποιήθηκαν. Όταν μετά από απαράδεκτη καθυστέρηση συνήλθε το ΚΥΣΕΑ, κατόπιν εορτής, αυτό δεν έγινε στον ενδεδειγμένο χώρο του ΕΘΚΕΠΙΧ αλλά με γραφικό τρόπο, στα γραφεία της Βουλής με χρήση χαρτών και κινητών τηλεφώνων. Δεν υπήρξε εκτίμηση στρατηγικού επιπέδου, πολιτικός σκοπός συμβατός με τα εθνικά συμφέροντα και κατάλληλη προετοιμασία. Ενώ ουδέποτε εδόθησαν σαφείς πολιτικές εντολές προς τους στρατιωτικούς,  η κυβέρνηση ενέκρινε την μαζική ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων στο Αιγαίο, ενώ δεν είχε σκοπό να κλιμακώσει την κρίση και κυρίως να φθάσει στα άκρα εάν απειλείτο η εθνική κυριαρχία.

Απεδείχθη ότι οι αρμόδιοι πολιτικοί αγνοούσαν στοιχειώδεις διαδικασίες και εγχειρίδια του ΕΘΣΧΚ με αποτέλεσμα το λίαν πιθανό  ενδεχόμενο οι Ε.Δ. της χώρας να τεθούν σε κίνδυνο ακόμη και εάν πλεονεκτούσαν επιχειρησιακά και τακτικά (ελλείψει π.χ. αποδεσμευμένων Εθνικών Κανόνων Εμπλοκής). Υπήρξαν αντιφατικά μηνύματα προς το εξωτερικό και εσωτερικό της χώρας. Αρνητικό ρόλο διεδραμάτισαν και πιθανές προσωπικές ιδεοληψίες του τότε Πρωθυπουργού Κ. Σημίτη. Θα πρέπει να αναφερθεί η υπαρκτή εσωτερική καχυποψία μεταξύ σημαντικών μελών της κυβερνήσεως αλλά και το αρνητικό έργο που προσέφεραν τα εκτός ελέγχου ΜΜΕ.

Οι Ε.Δ., με την σειρά τους ανεπτύχθησαν στο Αιγαίο δίχως να απαιτήσουν σαφείς πολιτικές κατευθύνσεις και προθέσεις. Δεν καθορίσθηκε και προωθήθηκε εγκαίρως τακτικός Διοικητής εν πλω στην επίμαχη περιοχή των Ιμίων. Δεν τηρήθηκε σειρά προκαθορισμένων σχεδίων. Παρά τις υπαρκτές σχετικές πολιτικές ευθύνες, η στρατιωτική ηγεσία θα ηδύνατο να είχε τοποθετήσει εγκαίρως φρουρά και στην Δ. Ίμια. Υπήρξε σχετική έλλειψη συντονισμού στην στρατιωτική ηγεσία, καθώς και στα ενδιάμεσα κλιμάκια διοικήσεως.

Αν το 1987 παραιτηθήκαμε από κυριαρχικό δικαίωμα, το 1996 συμβιβαστήκαμε με εδαφική διεκδίκηση (αναπάντητη απόβαση Τούρκων) και τελικά δεχθήκαμε άτυπα την ύπαρξη «γκρίζων ζωνών» σε άγνωστο αριθμό νησίδων και μικρονήσων. Το οξύμορο είναι ότι ενώ η πολιτική ολιγωρία οφείλεται κατά κύριο λόγο στην δική της αίσθηση ότι υπάρχει ανισορροπία στρατιωτικής ισχύος σε βάρος της χώρας μας, ταυτόχρονα έχει αποδυθεί σε συστηματική προσπάθεια κατά τα την τελευταία δεκαετία (με έμφαση στα τρία τελευταία έτη), προκλητικής και καθοριστικής αποδυναμώσεως αυτών, με ότι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον.

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Εκπόνηση διακομματικής Εθνικής Στρατηγικής.
2. Αναθεώρηση και βελτίωση  του ΕΘΣΧΚ με κύριο χαρακτηριστικό την διαρκή λειτουργία του, από τον καιρό της ειρήνης, με εκπροσώπους κάθε εμπλεκομένου φορέως (διαφορετική βαθμίδα εκπροσωπήσεως αναλόγως του επιπέδου εντάσεως) και κατά τρόπο που να αποτελεί τον διαρκή σύμβουλο και εισηγητή του Πρωθυπουργού.
3. Θεσμοθετημένη συνεκπαίδευση των εμπλεκομένων με τον χειρισμό κρίσεων και κυρίως των πολιτικών.
4. Δημιουργία αποτρεπτικών Ε.Δ.
5. Εκμετάλλευση διεθνούς παράγοντα.
6. Διαχείριση ΜΜΕ

ΠΕΡΙ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ

Προτιμώ την ρεαλιστική προσέγγιση στην ερμηνεία των διεθνών φαινομένων, λόγω της αυξημένης αξιοπιστίας της και παρά το γεγονός ότι δεν προσφέρει την ιδεολογία και το όραμα άλλων προσεγγίσεων. Η αποτροπή προκαλείται από την αντίληψη που έχει ο ορθολογικός αντίπαλος για το μέγεθος της εθνικής μας ισχύος, κατά τους υπολογισμούς κόστους και οφέλους που διενεργεί πριν αποφασίσει να ενεργήσει εναντίον μας.

Μία χώρα πείθει για την αποτρεπτική της ικανότητα όταν διαθέτει αποφασισμένη και έμπειρη πολιτική και Στρατιωτική ηγεσία με αμφίδρομη ομαλή συνεργασία, όταν διαθέτει Εθνική Στρατηγική με δεδηλωμένους σκοπούς, ζωτικά συμφέροντα και πολιτικές κόκκινες γραμμές, όταν υφίστανται ισχυρές Ε.Δ. (μέγεθος, ποιότητα, τεχνολογία, δόγμα, οργάνωση, εκπαίδευση, φρόνημα, υποστήριξη, πολεμική βιομηχανία κ.λ.π.), οικονομική ευρωστία, κοινωνικό ήθος και φρόνημα, όταν η χώρα συμμετέχει σε συμμαχίες και Διεθνείς Οργανισμούς, διαθέτει έμπειρη και αποτελεσματική διπλωματία, όταν η φήμη της χώρας είναι αποτρεπτική, όταν επενδύει στην έρευνα, την τεχνολογία και την  πολεμική βιομηχανία και όταν διαθέτει ένα αποτελεσματικό ΕΘΣΧΚ. Η αποτρεπτική πολιτική της χώρας μας θα πρέπει να αντιμετωπίζει ολόκληρο το φάσμα των εναντίον μας ενεργειών της Τουρκίας, από την απλή απειλή και πρόκληση, το θερμό επεισόδιο και την περιορισμένη χρήση στρατιωτικών μέσων, έως την γενική σύρραξη.

Εδώ και αρκετό καιρό και παρά τις φραστικές κορώνες των πολιτικών μας ταγών, η εθνική πολιτική μας δεν είναι αποτρεπτική (αυτή έχει απολέσει την αξιοπιστία της στην πράξη, τόσο κατά τις αλλεπάλληλες Ε/Τ κρίσεις, όσο και κατά τις τακτικές προκλήσεις της Τουρκίας). Αντ’ αυτής η πολιτική ελληνική τάξη έχει επιλέξει τον κατευνασμό ο οποίος υποχωρεί σταδιακά σε κάθε επί μέρους διεκδίκηση, ουδέποτε δηλώνει τις κόκκινες γραμμές του και κυρίως δεν αντιδρά αποφασιστικά και αποτρεπτικά. Το status quo της περιοχής μας έχει ήδη μεταβληθεί και αλλάζει διαρκώς σε βάρος της χώρας μας. Οι αναπάντητες προκλήσεις (μη ενάσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, αμφισβήτηση εθνικής κυριαρχίας, σκανδαλώδεις παρεμβάσεις, διεκδικήσεις και προκλήσεις) βλάπτουν ανεπανόρθωτα την ελληνική αποτρεπτική αξιοπιστία στο εξωτερικό. Η Τουρκία κερδίζει χωρίς σύγκρουση.

Δεδομένου ότι ουδείς σύμμαχος ή διεθνής οργανισμός εγγυάται την εθνική μας ακεραιότητα έναντι της Τουρκίας, η αυτοβοήθεια θα πρέπει να αποτελεί μέρος της εθνικής στρατηγικής. Η δυνατότητα αποτροπής μίας γενικής πολεμικής συγκρούσεως με την Τουρκία (ιδιαίτερα εάν διασφαλίζεται αντεπιθετικό και απρόβλεπτο υψηλό κόστος στο εσωτερικό του αντιπάλου), ενισχύει καθοριστικά την αποτροπή μικρότερης εμβέλειας εντάσεων και προκλήσεων. Αντιθέτως η προσπάθεια εξασφαλίσεως αποτροπής μόνο για μικρές ή ενδιάμεσες απειλές (π.χ. τακτική ισοδύναμου τετελεσμένου), ενθαρρύνει τον αντίπαλο να διεκδικεί ότι του επιτρέπει η δύναμή του, αυξάνοντας την αστάθεια της περιοχής.

Εάν σε κάθε ένταση, κρίση ή πόλεμο ο πολιτικός στόχος είναι η σε κάθε περίπτωση αποκλιμάκωση, η διαπραγμάτευση και η αποφυγή του πολέμου, τότε τίποτε δεν σταματά τον αντίπαλο από την μεγιστοποίηση των κερδών του. Στις περιπτώσεις αυτές της πολιτικής συγχύσεως και των επιλογών του κατευνασμού, χάνουν το νόημά τους οι όποιες επενδύσεις σε αμυντικές και διπλωματικές δαπάνες. Δυστυχώς σήμερα η Ελλάς αφοπλίζεται μονομερώς με πολιτική ευθύνη και αυτό επηρεάζει της διπλωματική αξιοπιστία και την στρατιωτική ικανότητα της χώρας. Εάν δεν μεταβληθούν τα διαφαινόμενα εξοπλιστικά προγράμματα των δύο χωρών για τα επόμενα δέκα έτη και με δεδομένες τις γνωστές τουρκικές διεκδικήσεις, πολύ σύντομα θα υπάρξει άμεσος κίνδυνος για τα Εθνικά μας Συμφέροντα (επιβιώσεως και ζωτικά).

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΠΟΤΡΟΠΗ

• 
  
• Εκπόνηση νέας Δομής Δυνάμεων. Έμφαση σε μέσα αντεπιθέσεως (π.χ. πύραυλοι μακράς εμβέλειας και επιθετικά ελικόπτερα σε νήσους του Αιγαίου, αεροσκάφη ανεφοδιασμού εν πτήσει, μαχητικά αεροσκάφη μακράς ακτίνος δράσεως, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, φρεγάτες άμυνας περιοχής και υποβρύχια για την Α. Μεσόγειο και μεσαία και μικρά κυρίως σκάφη, καθώς και υποβρύχια για την γεωγραφία του Αιγαίου, εκπαιδευμένες διακλαδικές δυνάμεις, αναθεώρηση θεσμών θητείας, εφεδρείας, ρεαλιστική και σκληρή εκπαίδευση, μέριμνα προσωπικού και υλικού κ.λ.π.).
• Εκπόνηση ρεαλιστικού οικονομικού προγράμματος για την υλοποίηση των ανωτέρω, με ορίζοντα δεκαετίας και κινητοποίηση απανταχού ελληνισμού καθώς και επιχειρηματικών παραγόντων για συνδρομή.
• Υγιής επένδυση στην πολεμική βιομηχανία και υψηλή τεχνολογία.
• Θεσμοθέτηση τακτικής συνεκπαιδεύσεως εμπλεκομένων σε εντάσεις, κρίσεις, συρράξεις (έμφαση στους εμπλεκόμενους πολιτικούς).
• Οικονομική ανάκαμψη, μείωση ανεργίας, δίκαιη και αμείλικτη εφαρμογή του νόμου, για λόγους ανυψώσεως του ηθικού και του φρονήματος του λαού καθώς και της κοινωνικής ευημερίας.
• Μακροπρόθεσμη επένδυση σε νέο αξιακό σύστημα μέσω καταλλήλων παρεμβάσεων στην παιδεία και κυρίως δια του παραδείγματος.
• Αποτελεσματική αντιμετώπιση του μείζονος εθνικού δημογραφικού προβλήματος, σε συνδυασμό με την μαζική μετανάστευση στην χώρα.
• Ισχυροποίηση του ειδικού βάρους της χώρας εντός των συμμαχιών και των Διεθνών Οργανισμών στους οποίους ανήκει. Στο πλαίσιο αυτό η χώρα οφείλει να επανεμφανισθεί συστηματικά στην Α. Μεσόγειο (Κύπρος, Ισραήλ, κοιτάσματα, Καστελόριζο, Μ. Ανατολή, Β. Αφρική).
• Διεκδίκηση και ενάσκηση από θέσεως ισχύος (διπλωματικής και στρατιωτικής) των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Και η καλύτερη φωτογραφία για να κλείσουμε: 

Aντιναύρχος ε.α. Β. Μαρτζούκος Π.Ν.

Επίτιμος Διοικητής Σ.Ν.Δ.

Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.

defencenews

Ποιοι είναι οι Εθνικοί Κανόνες Εμπλοκής (ΕΚΕ)

Στα μέσα της δεκαετίας του 60 και κάτω από τις ψυχροπολεμικές συνθήκες που επικρατούσαν διαπιστώθηκε, σε Νατοϊκό πλαίσιο, η ανάγκη ύπαρξης συγκεκριμένων οδηγιών προς τους ναυτικούς διοικητές και κυβερνήτες πλοίων, για αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων ανάλογα με την τακτική εικόνα, σε συνδυασμό με πιθανή αδυναμία αποκατάστασης επικοινωνιών με το οικείο Επιτελείο ή Διοίκηση.

Μέχρι τότε, ο τρόπος αντίδρασης των δυνάμεων της συμμαχίας στα γεγονότα που ανέκυπταν ήταν συνάρτηση της ισχύος της Μονάδας, του όγκου της και της ψυχοσύνθεσης του κυβερνήτη ή διοικητή. Συνέπεια των παραπάνω ήταν η θέσπιση, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, συγκεκριμένων οδηγιών – κανόνων αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων. Το Π.Ν. και η Π.Α., σε εθνικό πλαίσιο, άρχισαν, με τη σύμφωνη γνώμη του ΓΕΕΘΑ, τη δοκιμαστική αρχικά εφαρμογή των κανόνων εμπλοκής από τα τέλη περίπου της δεκαετίας του ‘60.  Το 1982 εκδόθηκαν δοκιμαστικά από το ΓΕΕΘΑ εθνικοί κανόνες εμπλοκής και για τους τρεις Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίοι πήραν την τελική μορφή τους το 1984, με την εκπόνηση του τελικού σχεδίου EKE που τέθηκε σε ισχύ στις 31 Ιαν 84, κατόπιν σχετικής έγκρισης του ΚΥΣΕΑ.

Σκοπός των Εθνικών Κανόνων Εμπλοκής είναι η θέσπιση συγκεκριμένων οδηγιών, που καθορίζουν το βαθμό και τον ορθό τρόπο αντίδρασης των Ε.Δ. σε εχθρικές προθέσεις ή εκδηλούμενες εχθρικές ενέργειες, προκειμένου να τηρηθεί η κρίση στο επιθυμητό επίπεδο. Οι ενέργειες αυτές μπορεί να είναι μεμονωμένα περιστατικά ή επεισόδια μείζονος σημασίας. Στην περίπτωση μεμονωμένων περιστατικών οι ΕΚΕ παρέχουν οδηγίες και κατευθύνσεις προς τους διοικητές Μονάδων, κυβερνήτες πολεμικών πλοίων, διοικητές ομάδων πλοίων, αρχηγούς σχηματισμών αεροσκαφών και ελικοπτέρων . Στην περίπτωση των επεισοδίων μείζονος σημασίας, οι ΕΚΕ αναφέρουν και αναλύουν τα επεισόδια, καθορίζουν με λεπτομέρεια τα προβλεπόμενα μέτρα αντίδρασης και τέλος ορίζουν τόσο τα εμπλεκόμενα Γενικά Επιτελεία (ΓΕ) όσο και το άμεσα να διατάξει την εφαρμογή των μέτρων επίπεδο διοίκησης.

Οι οδηγίες που παρέχονται από τους ΕΚΕ είναι μέσα στα πλαίσια των γενικών πολιτικών κατευθύνσεων και αφορούν στον τρόπο ενέργειας των προαναφερθέντων σε ειρηνική περίοδο, όπως και σε περίοδο τεταμένων σχέσεων, μέχρι την έναρξη των εχθροπραξιών. Εφόσον αρχίσουν οι εχθροπραξίες οι κανόνες εμπλοκής παύουν να ισχύουν. Επίσης αποβλέπουν τόσο στη διατήρηση του Εθνικού γοήτρου όσο και στην εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής επιβιώσεως Μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων χωρίς την από μέρους μας εκδήλωση άσκοπων και προκλητικών ενεργειών.

Οι ΕΚΕ εφαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις, από την ειρηνική περίοδο μέχρι την έναρξη των εχθροπραξιών. Εφόσον διαταχθεί η εφαρμογή πολεμικών σχεδίων ή αρχίσουν εχθροπραξίες οι Κανόνες Εμπλοκής παύουν να ισχύουν ως προς το κράτος με το οποίο έχουμε εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις. Τα ΓΕ των Κλάδων μεριμνούν, εφόσον κρίνουν ότι υπάρχει ανάγκη, να δοθεί από την περίοδο της ειρήνης, έντασης ή κρίσης, εξουσιοδότηση από το ΚΥΣΕΑ προς το ΥΕΘΑ – ΓΕΕΘΑ – ΓΕ – Μείζονες Σχηματισμούς, για την υπό προϋποθέσεις και για ορισμένο χρονικό διάστημα εφαρμογή ΕΚΕ της δεύτερης κατηγορίας. Οι σχετικές αιτήσεις των ΓΕ των κλάδων υποβάλλονται στο ΓΕΕΘΑ, το οποίο φροντίζει στη συνέχεια για προώθηση τους στο ΚΥΣΕΑ για έγκριση.

Γε­νικές αρχές των ΕΚΕ

Με βάση την Εθνική Στρατιωτική Στρατηγική καθορίσθηκαν οι γενικές αρχές των ΕΚΕ, οι οποίες είανι οι ακόλουθες :

1. Ελληνική Μονάδα (δηλαδή Ενοπλο Τμήμα ΣΞ, Πλοίο ή Ομάδα Πλοίων, Αεροσκάφος, Ε/Π ή Σχηματισμός Αφών ή Ε/Π ) ερχόμενη συμπτωματικά σε επαφή με εχθρική δύναμη, θα αποφύγει κάθε ενέργεια η οποία είναι δυνατόν να ερμηνευθεί ως προκλητική, εκτός αν υπάρχουν άλλες διαταγές, με βάση τους ΕΚΕ που ισχύουν.
2. Ελληνική Μονάδα, εφόσον παρενοχληθεί από εχθρική δύναμη θα πρέπει, εκτός αν αλλιώς διαταχθεί, να συνεχίσει τις ασκήσεις ή δραστηριότητες με αυξημένο βαθμό ετοιμότητας προς επίτευξη του τεθέντος ΑΝΣΚ της άσκησης ή δραστηριότητας.
3. Ελληνική Μονάδα δεν θα πρέπει να υποχωρεί προ οιασδήποτε ενέργειας, η οποία αποβλέπει στον περιορισμό ή παρεμπόδιση των κινήσεών της, αποφεύγοντας όμως παράλληλα και κάθε ενέργεια, που μπορεί να ερμηνευθεί ως προκλητική ή επιθετική.
4. Ανεξάρτητα από τους Κανόνες Εμπλοκής που ισχύουν σε κάποιο συγκεκριμένο χρόνο, ο διοικητής οποιασδήποτε Μονάδας ή Υπομονάδας ή Τμήματος ή Περιπόλου, ο κυβερνήτης πολεμικού πλοίου ή αεροσκάφους έχει το φυσικό δικαίωμα, σε περίπτωση που δεχθεί επίθεση, να αμυνθεί χρησιμοποιώντας τα όπλα του, σε όση έκταση είναι αναγκαίο, με μοναδικό σκοπό να προστατεύσει τη Μονάδα του, τη ζωή των ανδρών του και το υλικό της Μονάδας του. Οποιαδήποτε ενέργειά του πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά στην ανάγκη της άμυνας και να μην παίρνει το χαρακτήρα ενέργειας αντεκδίκησης ή τιμωρίας. Ακόμη , ανάλογα πάντοτε με τις περιστάσεις θα πρέπει να καταβάλει κάθε προσπάθεια για τερματισμό της εχθροπραξίας. Η αρχή αυτή αναφέρεται ως «αρχή αυτοπροστασίας».
5. Σε εφαρμογή της παραπάνω αρχής της άμυνας, άλλες φίλιες δυνάμεις, που βρίσκονται στην περιοχή του επεισοδίου, έχουν υποχρέωση να παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια στη Μονάδα, πλοίο ή αεροσκάφος που δέχθηκε την επίθεση, με τον πλέον πρόσφορα τρόπο.

Σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στο εγχειρίδιο ΕΚΕ, πέρα από κάθε διαταγή και γραπτό κείμενο, παραμένει ως υποχρέωση και αναφαίρετο δικαίωμα του Διοικητού μιας Μονάδας ή Κυβερνήτου ενός πλοίου ή αεροσκάφους, να παίρνει όλα τα απαραίτητα μέτρα, σε κάθε περίπτωση, για να εξασφαλίσει τη ζωή των ανδρών του και την ασφάλεια της Μονάδας του.

Κατηγορίες ΕΚΕ

Οι ΕΚΕ διακρίνονται σε δύο κατηγορίες :

1. Σ’ αυτούς που δεν δημιουργούν κλιμάκωση μιας κρίσης γιατί είναι περιοριστικοί από τη φύση τους και εφαρμόζονται με μέριμνα των Γενικών Επιτελείων, χωρίς να απαιτείται ειδική εξουσιοδότηση. Στις περιπτώσεις που τα ΓΕ εξουσιοδοτούν υφιστάμενες Διοικήσεις να χρησιμοποιήσουν αυτούς τους ΕΚΕ κοινοποιούν παράλληλα την ενέργειά τους στο ΓΕΕΘΑ. Οι ΕΚΕ αυτοί αναγράφονται στο Παράρτημα «Α» του εγχειριδίου των ΕΚΕ.
2. Σ’ αυτούς που είναι δυνατόν να προκαλέσουν κλιμάκωση μιας κρίσης και η εφαρμογή τους απαιτεί ειδική εξουσιοδότηση από το ΚΥΣΕΑ. Οι ΕΚΕ αυτοί αναγράφονται στο Παράρτημα «Β» του εγχειριδίου των ΕΚΕ.

Πηγή

Χρόνια πολλά Πολεμική Αεροπορία!

Aν και η θύμισή τους πολύ κοντινή, αν και στα αυτιά μας βουίζουν ακόμη οι κινητήρες των αεροπλάνων τους, στην καρδιά μας όμως έχουν πάρει θέση κοντά στο Λεωνίδα, στον Παλαιολόγο, στο Διάκο, στον Κανάρη... Ολους αυτούς τους ένδοξους και αθάνατους νεκρούς, που έπεσαν για το μεγαλείο της Ελλάδας και την πρόοδο της Αεροπορίας μας, έχουμε ιερό καθήκον και υποχρέωση να τιμάμε και να αποθανατίζουμε, γιατί μόνο έτσι η θυσία τους δεν θα ‘ναι μόνο ζωντανή ανάμνηση σε μας αλλά και παράδειγμα για τις επόμενες γενιές που θα τις φωτίζει για την πραγμάτωση έργων σπουδαίων και την προάσπιση αξιών υψηλών. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.

Χρόνια Πολλά στην Πολεμική Αεροπορία και στο προσωπικό της! Xρόνια πολλά στους Ιπταμένους, τους μηχανικούς, τους κάθε λογής τεχνικούς, τους ελεγκτές αεράμυνας, το διοικητικό προσωπικό, τα στελέχη των Μοιρών Άμυνα Φρούρησης Εγκαταστάσεων και γενικότερα όλες και όλους που υπηρετούν στη Π.Α και καθημερινά δίνουν τον δικό τους αγώνα υπερασπιζόμενοι τα εθνικά συμφέροντα.

Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των

ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

πηγή:defencenews.gr