Τον Σεπτέμβριο του 1922, μία μαύρη, όπως εξελίχθηκε, σελίδα της σύγχρονης ιστορίας μας, που ξεκίνησε με θριάμβους, έκλεισε με τον πιο τραγικό τρόπο. Με το ξερίζωμα του από αιώνων ελληνισμού στην Ιωνία
- Γράφει ο Υπτγος ε.α.Χρήστος Μπολώσης
Ο Ναπολέων είπε ότι η ιστορία γράφεται από την νικητές. Στην προκειμένη περίπτωση νικητές ήταν οι πραξικοπηματίες Πλαστήρας – Γονατάς, οι οποίοι με την «καλή επανάστασή» τους (ποτέ χούντα…), ανέλαβαν να κάνουν την «κάθαρση». Θα γίνει πολλές φορές την ιστορία «κάθαρση», όπως την εννοούν ορισμένοι και πάντα οι από τη ίδια ιδεολογική πλευρά προερχόμενοι.
Έστησαν λοιπόν στο τάκα – τάκα μία δίκη που η δίκες του Στάλιν μπροστά της ήταν σαν αυτή με πρόεδρο τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο και μάρτυρα του Βασίλη Αυλωνίτη ή Γύλο στην «Σωφερίνα» για να τιμωρηθούν (προσοχή όχι να δικαστούν αλλά για να τιμωρηθούν) οι θεωρούμενοι ως υπεύθυνοι για τις συνέπειες της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Κατηγορούμενοι ήταν οι Δημήτριος Γούναρης, 59 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, 68 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Στράτος, 50 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Θεοτόκης, 44 ετών, υπουργός Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιος Μπαλτατζής, 56 ετών, υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Γούναρη, Πρωτοπαπαδάκη, Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος, ε.α., 53 ετών, υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Γούναρη, Μιχαήλ Γούδας, υπονάυαρχος ε.α., 54 ετών, υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Γούναρη, Γεώργιος Χατζηανέστης, αντιστράτηγος, 59 ετών, Αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης.
Το κατηγορητήριο είχε τον χαρακτήρα επαναστατικού εγγράφου και σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη συντάχθηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου πολιτικός σύμβουλο της «επανάστασης» και ανερχόμενο αστέρι της βενιζελικής παράταξης. Μέσα στο κατηγορητήριο υπήρχε ξεχωριστό κεφάλαιο που απέρριπτε την ένσταση των κατηγορουμένων για δίκη από το ειδικό δικαστήριο της βουλής!!!
Από τους κατηγορουμένους καταδικάζεται εκτελέστηκαν οι έξι πρώτοι.
Αυτή η δίκη παρωδία άρχισε στις 31 Οκτωβρίου του 1922 και η απόφαση εκδόθηκες στις15 Νοεμβρίου, του ιδίου έτους. Δηλαδή μέσα σε 15 μέρες οι τιτανοτεράστιοι εκείνοι δικαστικοί μπόρεσαν να μελετήσουν, να μελετήσουν, να καταλάβουν και να αξιολογήσουν στοιχεία, έγγραφα, διαταγές, ημερολόγια μονάδων, προφορικές μαρτυρίες και τέλος εκθέσεις για γεγονότα 4 ετών. Πραγματικά αχτύπητοι. Μήπως να τους αναστήσουμε να δικάσουν και τον Λιγνάδη και να ξεδιαλύνουν τις υποθέσεις των Τεμπών, των υποκλοπών κα του ΟΠΕΚΕΠΕ να ξεκουράσουμε κομματάκι κα την κυρία Κοβέσι;
Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Η αθώωση των Έξι» (Εκδ. Γκοβόστη) αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Νίκος Τσάγγκας, τόση ήταν η σπουδή για την έκδοση της αποφάσεως ώστε αυτή είναι «χωρίς γνωστό αριθμό».
Η απόφαση εκείνης της δίκης, για την οποία, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπήρχε προκαταβολικώς η δυνατότητα ενστάσεως, ήταν τόσο σαθρή, ώστε μετά από 92 χρόνια το Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου με την υπ’ αριθμό 1675 του 2010 απόφασή του, με την απόσταση του χρόνου και μακριά από τις πολιτικές πίεση της εποχής, ακυρώνει το εξαιρετικά αδύναμο κατηγορητήριο. Η απόφαση αυτή ήταν συνέπεια σχετικής αιτήσεως που υπέβαλλε ο εγγονός του εκτελεσθέντος Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη.
Η Δίκη των Έξι, χαρακτηρίστηκε τους περισσοτέρους ιστορικούς ως «αναγκαία πολιτική κίνηση»
Ο κομμουνιστής ιστορικός Τάσος Βουρνάς θεωρεί ότι η κατηγορία της ενσυνείδητης προδοσίας, δεν μπορεί να ευσταθήσει
Ο Ελευθέρας Βενιζέλος μετέπειτα συμφώνησε στο ότι δεν δύνανται να κατηγορηθούν «δια πράξιν προδοσίας της πατρίδος». Να σημειωθεί ότι η σοβαρότερη κατηγορία ήταν ότι παρέδωσαν εθνικό έδαφος στο εχθρό, όπου «εθνικο έδαφος», νοούντο τα κατακτηθέντα εδάφη της Μικράς Ασίας.
Ο Θεόδωρος πάγκαλος ότι υπήρξαν «μοιραία και αναγκαία θύματα εις τον βωμόν της πατρίδος» και ο ίδιος ο Νικόλαος Πλαστήρας, φέρεται να μετάνοιωσε αργότερα, σύμφωνα με μαρτυρία φίλου του.
Ο βρετανός πρέσβης Λίντλη, χαρακτήρισε τη δίκη των Έξι «αληθινή φάρσα», ενώ ο ολλανδός ομόλογος του «ένα είδος θεατρικής παράστασης»
Στον τόπο εκτελέσεως βρίσκονται, όπου βρίσκονται οι λιτοί και απέριττοι τάφοι των «Έξ» κατασκευάστηκε η εκκλησία της Αναστάσεως που βρίσκεται επί της οδού τα σύνορα Παπάγου – Χολαργού επί της ομώνυμου οδού.
🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝🙝
Για το ίδιο θέμα, έγραψε ένα ωραίο άρθρο, εμπλουτισμένο με φωτογραφικό υλικό που δείχνει την αδιαφορία των Αρχών για τον χώρο, ο κ. Νάσος Μπράτσος. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της ΕΡΤ News την 15/11/25:
Η εκτέλεση των «6» για τη Μικρασιατική καταστροφή στις 15 Νοεμβρίου 1922
Ήταν 15 Νοεμβρίου 1922 και για τους 6 που με απόφαση στρατιωτικού δικαστηρίου κρίθηκαν υπαίτιοι της Μικρασιατικής καταστροφής, η ποινή της εκτέλεσης, κοντά στο νοσοκομείο «Σωτηρία» έκοψε το νήμα της ζωής τους. Ο τόπος εκτέλεσής τους βρίσκεται στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού, σε ένα μικρό αλσύλλιο δίπλα στο μικρό εκκλησάκι της Αναστάσεως. Επισκεφτήκαμε το χώρο και τον φωτογραφήσαμε. Η ταφή έγινε στο Πρώτο Νεκροταφείο.
Η δίκη στην Παλαιά Βουλή, ξεκίνησε στις 31 Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1922, με την απόφαση να βγαίνει παμψηφεί και να υλοποιείται μόλις τρεις ώρες μετά τη λήξη της δικαστικής διαδικασίας με τους έξι να εκτελούνται στο Γουδή. Η απόφαση βγήκε περίπου στις 7.15 πμ και η εκτέλεση έγινε περίπου στις 11.30 πμ.
Οι κατηγορούμενοι στη δίκη ήταν οκτώ οι: Δημήτριος Γούναρης, 59 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, 68 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Στράτος, 50 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Θεοτόκης, 44 ετών, υπουργός Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιος Μπαλτατζής, 56 ετών, υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Γούναρη, Πρωτοπαπαδάκη, Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος, ε.α., 53 ετών, υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Γούναρη, Μιχαήλ Γούδας, υπονάυαρχος ε.α., 54 ετών, υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Γούναρη, Γεώργιος Χατζηανέστης, αντιστράτηγος, 59 ετών, Αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης.
Εκτός των έξι που τους επιβλήθηκε η ποινή του θανάτου η ποινή στους Μιχαήλ Γούδα και Ξενοφώντα Στρατηγό ήταν ισόβια δεσμά, και για τον αρχιστράτηγο Γεώργιο Χατζηανέστη στρατιωτική καθαίρεση, όπως και για τον υποστράτηγο Ξενοφώντα Στρατηγό και τον υποναυάρχο Μιχαήλ Γούδα, μαζί με χρηματικές ποινές.
Η τελική ετυμηγορία του δικαστηρίου, την οποία διάβασε ο στρατηγός Αλέξανδρος Οθωναίος, ήταν η ακόλουθη: «Ἐν ὀνόματι τοῦ Βασιλέως τῶν Ἑλλήνων Γεωργίου Β’ τὸ Ἔκτακτον Στρατοδικεῖον συσκεφθὲν κατὰ νόμον, κηρύσσει παμψηφεῖ τοὺς μὲν Γεώργιον Χατζανέστην, Δημήτριον Γούναρην, Νικόλαον Στράτον, Πέτρον Πρωτοπαπαδάκην, Γεώργιον Μπαλτατζῆν καὶ Νικόλαον Θεοτόκην εἰς τὴν ποινὴν τοῦ Θανάτου. Τοὺς δὲ Μιχαὴλ Γούδαν καὶ Ξενοφῶντα Στρατηγὸν εἰς τὴν ποινὴν τῶν ἰσοβίων δεσμῶν. Διατάσσει τὴν στρατιωτικὴν καθαίρεσιν τῶν Γεωργίου Χατζανέστη, ἀρχιστρατήγου, Ξενοφῶντος Στρατηγοῦ, ὑποστρατήγου καὶ Μιχαὴλ Γούδα, ὑποναυάρχου καὶ ἐπιβάλλει αὐτοὺς τὰ ἔξοδα καὶ τέλη. Ἐπιδικάζει παμψηφεῖ χρηματικὴν αποζημίωσιν ὑπὲρ τοῦ Δημοσίου κατὰ τοῦ Δ. Γούναρη δραχμῶν 200 χιλιάδων, Ν. Στράτου δραχμῶν 335 χιλιάδων, Γ. Μπαλτατζῆ καὶ Ν. Θεοτόκη δραχμῶν 1 ἐκατομμυρίου καὶ Μ. Γούδα δραχμῶν 200 χιλιάδων. Ἐγκρίθη, ἀπεφασίσθη καὶ ἐδημοσιεύθη ἐν Ἀθήναις τῇ 15η Νοεμβρίου 1922».
Η εκτέλεση δημιούργησε πολλές διεθνείς αντιδράσεις, ειδικά σε μία περίοδο που οι διπλωματικές πρωτοβουλίες ήταν πολλές και σημαντικές ενόψει και της Συνθήκης της Λωζάνης.
Πριν τη δίκη υπήρχε πρόθεση να μην δικαστούν κανονικά, αλλά να γίνει μία δίκη με συνοπτικές διαδικασίες και να εκτελεστούν στο κατάστρωμα του θωρηκτού «Λήμνος», οι διεθνείς διπλωματικές πιέσεις το απέτρεψαν, παρά τις πιέσεις τμήματος της κοινής γνώμης (περίπου 100.000 πολίτες διαδήλωσαν στην Αθήνα, στην πλατεία Συντάγματος στις 9 Οκτωβρίου ζητώντας την άμεση εκτέλεση των υπευθύνων).
Πολλά χρόνια μετά, ο Μιχάλης Πρωτοπαπαδάκης, εγγονός του εκτελεσθέντος Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη κατέθεσε στις 20 Ιανουαρίου του 2008 στον Άρειο Πάγο αίτηση επανάληψης της δίκης, λόγω της εμφάνισης νέων στοιχείων. Μετά από την αναψηλάφησή της, το Ζ’ Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου έκρινε ότι οι «6» ήταν τελικά αθώοι, με απόφαση της 20ης Οκτωβρίου του 2010.
Πράγματι τα χρόνια που ακολούθησαν την εκτέλεση, αρκετοί πολιτικοί με δηλώσεις τους στην πραγματικότητα αποδόμησαν το κλίμα εκείνων των ημερών, που θεωρούσε ότι η Ελλάδα δεν ηττήθηκε αλλά προδόθηκε και αναζητούσε πρόσωπα για να ρίξει ευθύνες.
Κατά τη διάρκεια της ανακρίσεως οι κρατούμενοι βρίσκονταν σε απομόνωση, ενώ τους στερήθηκε και η πρόσβαση σε έγγραφα απαραίτητα για την υπεράσπισή τους.
https://www.dimokratia.gr/apopseis/625427/christos-mpolosis-i-diki-ton-exi/
- καμιά στάλα;
Μπράβο γιαγιά…
Ναι ρε! Πρόοδος…
Για σκεφτείτε τα λιγάκι σύντροφοι
Για άνω των 16 ετών και το αποκηρύσσω
Ε δεν τρώγεστε πιά!
