Η 3η Φεβρουαρίου 1830 είναι η επίσημη ημερομηνία γέννησης του ελληνικού κράτους. Το Πρωτόκολλο του Λονδίνου που υπέγραψαν οι τρεις Προστάτιδες Δυνάμεις και επέδωσαν στην Υψηλή Πύλη έχει τεράστια ιστορική σημασία, παρότι ορισμένα από τα πιο βασικά σημεία του άλλαξαν μέσα σε μόλις δυόμισι χρόνια
Ελένη Λετώνη
Οτι σε αυτή τη χώρα γιορτάζουμε την έναρξη του κάθε πολέμου και όχι το τέλος του έχει ένα στοιχείο ψυχοπαθολογικό, θα μπορούσε να πει κανείς. Βέβαια, από την άλλη μεριά, το πότε ξεκινούσε ένας πόλεμος ήταν σχετικά ξεκάθαρο, το πότε τελείωνε ήταν ανέκαθεν πιο περιπεπλεγμένο – τουλάχιστον στη δική μας περίπτωση.
Παραδείγματος χάριν, ενώ σχεδόν όλοι γνωρίζουμε πότε ξεκίνησε ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας, ελάχιστοι ξέρουμε πώς και πότε έληξε και πότε ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος. Για να μη μας ρίχνουμε και όλο το φταίξιμο όμως, να πούμε ότι τις περισσότερες φορές τα πράγματα ήταν πιο μπερδεμένα απ’ όσο θα θέλαμε. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η ίδια η ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Από διπλωματική άποψη, η διαδικασία ήταν αργή και… βασανιστική. Πρώτα υπογράφηκε η Συνθήκη του Λονδίνου τον Ιούλιο του 1827, που προέβλεπε αυτονομία της Ελλάδας, η οποία θα ήταν φόρου υποτελής στον σουλτάνο. Ορια του κράτους δεν προσδιορίστηκαν (αυτό το θέμα «έκαιγε», οπότε το άφησαν να αιωρείται).
Ακολούθησε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου τον Μάρτιο του 1829, όπου ορίστηκε το ποσό του φόρου που θα πλήρωνε η Ελλάδα στην Υψηλή Πύλη, ως βόρειο σύνορο η γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού καθώς και ότι θα υπήρχε χριστιανός κληρονομικός ηγεμόνας. Εξι μήνες αργότερα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδέχτηκε και τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1827 και το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1829. Remaining Time-0:01 Fullscreen Mute
Η Ελλάδα λοιπόν είχε συμφωνηθεί να είναι αυτόνομη, δηλαδή φόρου υποτελής στον σουλτάνο. Αυτό όμως θα άλλαζε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου 1830. Εκεί, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία αποφάσισαν ότι η Ελλάδα θα γινόταν ένα πλήρως ανεξάρτητο κράτος.
Το πρώτο άρθρο του Πρωτοκόλλου έλεγε «La Grèce formera un Etat indépendant, et jouira de tous les droits politiques, administratifs, et commerciaux, attachés à une indépendance complète» – «Η Ελλάς θα αποτελέσει ένα Κράτος ανεξάρτητο και θα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα, πολιτικά, διοικητικά και εμπορικά που συνεπάγεται μια πλήρης ανεξαρτησία».
Αυτή είναι και η θεμελιώδης αξία αυτού του Πρωτοκόλλου. Είναι το πρώτο που αναγνωρίζει την πλήρη ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Αλλά επειδή κάτι κερδίζεις, κάτι χάνεις, το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830 προέβλεπε μείωση της έκτασης του ελληνικού κράτους σε σχέση με όσα είχαν οριστεί την προηγούμενη χρονιά, με τα σύνορα να περιορίζονται στην γραμμή Σπερχειού-Αχελώου. Το Πρωτόκολλο προέβλεπε ότι μέρος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους θα αποτελούσαν και η Εύβοια, οι Βόρειες Σποράδες, η Σκύρος και οι Κυκλάδες και ότι η τελική οριοθέτηση των συνόρων θα γινόταν από Βρετανούς, Γάλλους και Ρώσους.
Στο επόμενο άρθρο οριζόταν ότι το πολίτευμα της Ελλάδας θα ήταν «μοναρχικό και κληρονομικό, βάσει πρωτοτοκίας» καθώς και ότι ο βασιλιάς τη χώρας δεν θα μπορούσε να προέρχεται από κάποια από τις βασιλικές οικογένειες των Τριών Δυνάμεων. Στη συνέχεια οριζόταν ότι με την αποδοχή των όρων του Πρωτοκόλλου από Οθωμανική Αυτοκρατορία και Ελλάδα θα δινόταν γενική αμνηστία, θα επικρατούσε ειρήνη, θα αποσύρονταν οι στρατιωτικές και ναυτικές δυνάμεις Οθωμανών και Ελλήνων από μέρη που βρίσκονταν εκτός των συνόρων τους, ενώ δεν θα εμποδίζονταν όσοι ήθελαν οικειοθελώς να μεταναστεύσουν από το ένα κράτος στο άλλο.
Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Πρωτοκόλλου, οι Τρεις Δυνάμεις ήταν εγγυήτριες της εφαρμογής όλων όσων αναφέρονταν σε αυτό. Εξ ου και αποτελούσαν Προστάτιδες Δυνάμεις του ελληνικού κράτους, με ρόλο θεσμοθετημένο και όχι θεωρητικό. Τέλος, την ίδια μέρα υπογράφτηκε και άλλο Πρωτόκολλο, που προέβλεπε ότι βασιλιάς της Ελλάδας θα γινόταν ο πρίγκιπας Λεοπόλδος του Σαξ-Κοβούργου.
Βέβαια, επειδή όπως είπαμε στη δική μας περίπτωση τίποτα δεν ήταν ποτέ απλό και ξεκάθαρο, μέσα σε δυόμισι χρόνια, δύο από τα βασικότερα σημεία της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στο Λονδίνο εκείνη τη μέρα, θα άλλαζαν. Ο Λεοπόλδος θα παραιτείτο από τον ελληνικό θρόνο και πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας θα γινόταν τελικά ο Οθωνας τη Βαυαρίας, ενώ τα σύνορά του ελληνικού κράτους θα επανέρχονταν τελικά στη γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού το 1832.
Ανεξάρτητα όμως από όσα προηγήθηκαν και από όσα ακολούθησαν, το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830 αποτελεί αναμφίβολα τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και είναι, νομίζω, μια ημερομηνία που θα ήταν καλό να τη θυμόμαστε και να την τιμούμε.
Πηγή: Protagon.gr
