Του Χρήστου Χωμενίδη
"Οι αληθινά αξιοθρήνητοι, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι όσοι υπέστησαν κακοποιητική συμπεριφορά, σεξουαλική εκμετάλλευση και έφριξαν και τραυματίστηκαν βαριά και έγιναν τα όνειρά τους εφιάλτες. Και βγήκαν έστω από το παιχνίδι. Αλλά εκείνοι που ανέχθηκαν την κακοποίηση. Που ενέδωσαν ή και επένδυσαν στη σεξουαλική τους εκμετάλλευση. Που έκαναν καριέρα ως ευνοούμενοι ή ως σάκοι του μποξ του κάθε ισχυρού…"
"Και γιατί τους λυπάσαι εκείνους;"
"Θέλει και ρώτημα; Αλλοτριώθηκαν. Στέγνωσε η καρδιά τους."
"Επιλογή τους. Εφόσον μιλάμε για ενήλικες…"
"Για παιδιά μιλάμε! Δεκαοχτώ, είκοσι χρονών!"
"Παιδιά δεκαοχτώ χρονών; Στα δεκαοχτώ σου είσαι από βιολογική και από νομική άποψη ενήλικας. Απολαμβάνεις όλα τα δικαιώματα, βαρύνεσαι με όλες τις υποχρεώσεις του πολίτη."
"Ψυχικά όμως; Συναισθηματικά;"
"Ο ψυχισμός του κάθε ανθρώπου διαμορφώνεται πολύ νωρίτερα. Η κοινωνία τείνει στις μέρες μας να εξιδανικεύει την ανηλικότητα, να θεοποιεί την εφηβεία. Ο χαρακτηρισμός "αιώνιος έφηβος” εκλαμβάνεται ως μεγάλο κοπλιμέντο. Το ζητούμενο ωστόσο για τον κάθε άνθρωπο είναι να ωριμάζει, να γίνεται κύριος του εαυτού του. Να λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις, έστω και εις βάρος του άμεσου συμφέροντος του. Όχι να καθηλώνεται σε μια κατάσταση περιορισμένης ευθύνης.
Η μεσογειακή οικογένεια -τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν στη νότια Ιταλία- έχει την τάση να παγιδεύει τους βλαστούς της στο προστατευτικό κουκούλι της. Έτσι βλέπεις τριανταπεντάρηδες να κοιμούνται ακόμα στην παιδική τους κάμαρα…"
"Υπάρχουν και αντικειμενικοί, οικονομικοί λόγοι."
"Μπούρδες! Ας νοίκιαζαν τρεις-τρεις ένα μεγάλο διαμέρισμα. Και ας είχε ο καθένας το δωμάτιό του. Αλλά τι συζητάμε; Εδώ μια αεροπορική εταιρεία διαφήμιζε προ ετών την αποστολή δεμάτων με φαγητά της μαμάς στα "παιδιά” που σπούδαζαν στο Λονδίνο!"
"Να επιστρέψουμε σε εκείνους που "πέτυχαν” -χαρά στην επιτυχία!- προσφέροντας ερωτικές εξυπηρετήσεις ή κουβαλώντας τον καφέ στον κύριό τους;"
"Ουδείς πάει μακριά κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ας υποθέσουμε πως μια κοπέλα, ένα αγόρι εξασφαλίζει μια πρόσληψη, έναν ρόλο, υποτασσόμενο, ενδίδοντας στις ορέξεις τού εργοδότη ή του σκηνοθέτη. Θα διαπρέψει φαντάζεσαι; Θα γίνει διευθυντής; Πρωταγωνίστρια; Με τι προσόντα; Ποιο ταλέντο; Στο τέλος μιλάει το ταμείο. Το κοινό. Όποιος τα φέρνει, τα παίρνει. Τα χανουμάκια και τα γιουσουφάκια μαραίνονται στο χαρέμι…"
"Σκληρό σε βρίσκω."
"Πραγματιστή πες με. Θρυλούνταν τα μύρια όσα για τη Μέριλιν Μονρόε. Ότι πήγαινε από κρεββάτι σε κρεββάτι, απ’ τον Ντιμάτζιο στον Άρθουρ Μίλερ και έπειτα στους Κέννεντι. Την έχεις δει να παίζει; Πρόκειται για εξαίσια ηθοποιό! Με τέτοια ακτινοβολία, τέτοια σαγήνη και σε μοναστήρι να έμενε, θα ήταν παγκόσμιο σύμβολο του σεξ. Συμβαίνει ασφαλώς και το ανάποδο. Ξέρεις πόσα ξυλάγγουρα έχω δει να λάμπουν με ξένο φως; Για μια σαιζόν. Μετά τα τρώει η μαρμάγκα."
"Εάν δύο νέοι αντιστοίχων προσόντων διεκδικούν την ίδια θέση. Δεν θα την κερδίζει εκείνος που προσφέρει το κάτι παραπάνω;"
"Και έπειτα τι θα κάνει; Θα προσφέρει το "κάτι παραπάνω” και στον επόμενο εργοδότη του; Και στον μεθεπόμενο; Η τιμή του πολύ γρήγορα θα κατρακυλήσει. Θα ξεφτιλιστεί. Ποιος θέλει στο πλευρό του έναν καθ’ έξιν κόλακα; Κάποια ή κάποιον που στερείται κάθε ίχνος γενετήσιας αξιοπρέπειας;"
"Υπάρχει συνεπώς αξιοκρατία;"
"Σε βάθος χρόνου, σίγουρα. Ενοχοποιούν διάφοροι για τη μέτρια πορεία τους τα κυκλώματα. Ποιο κύκλωμα έχει τη δύναμη να σε κάνει Μάνο Χατζιδάκι; Κι άμα είσαι ο Μάνος Χατζιδάκις, ποιος μπορεί να σε φιμώσει, να σε τιθασεύσει καν; Και να μην έχεις όμως τέτοιο χάρισμα, εφόσον υπηρετείς φιλότιμα την τέχνη ή το επιτήδευμά σου, εφόσον δεν πουλάς φύκια για μεταξωτές κορδέλες, πάντα θα είσαι απαραίτητος."
"Τώρα σε βρίσκω ρομαντικό…"
"Μιλάμε για καιρούς δημοκρατίας, σαν αυτούς που ζούμε εδώ και μισό σχεδόν αιώνα στην Ελλάδα. Υπάρχει -σύμφωνοι- σκληρότατος ανταγωνισμός, σφοδρή ενίοτε ταξική πάλη. Κανένας όμως δεν συνθλίβεται από το σύστημα. Διότι σκοπός του συστήματος είναι να σε αξιοποιήσει -να σε εκμεταλλευτεί πες- προς όφελός του. Όχι να σε λιώσει…"
"Κι αν θες να ζεις έξω από το σύστημα;"
"Τότε ας επωμιστείς το βάρος της επιλογής σου. Οικόσιτος επαναστάτης δεν νοείται.
Άλλη είναι η αρρώστια των καιρών μας…"
"Ποια;"
"Ότι πολύς, πάρα πολύς, κόσμος μπερδεύει τους σημαντικούς με τους διάσημους. Πασχίζει παντί τρόπω να κεντρίσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Αντί να προβάλει το έργο του, εκθέτει τον εαυτό του. Πέφτει αυτοβούλως στην αρένα και παραπονιέται ύστερα ότι τον έφαγαν τα λιοντάρια...
Τι φταίει; Η κακή παιδεία. Η παραμορφωμένη εικόνα τής πραγματικότητας που όσο περνάει ο καιρός, εξαιτίας και του διαδικτύου, παραμορφώνεται ακόμα περισσότερο. Κατάντησαν οι άνθρωποι να μετράνε την αξία τους με λάικ στο φέισμπουκ…"
"Μήπως εσύ απλώς ανήκεις σε μια περασμένη εποχή;"
"Δεν αποκλείεται. Στην εποχή που εγώ διαμορφώθηκα, ο δημόσιος διάλογος είχε εάν όχι προδιαγραφές, προσδοκίες τουλάχιστον ουσίας. Αντιπαραθέτονταν επιχειρήματα. Ανεδαφικά ίσως, δογματικά συχνότατα, πάντως επιχειρήματα. Το να εμπλέκεις την προσωπική σου περίπτωση στην κουβέντα, το να κοκορεύεσαι για τους θριάμβους ή να διεκτραγωδείς τις συμφορές σου εθεωρείτο μεγάλη κακογουστιά.
Σήμερα αρκεί να δηλώσεις "ευαίσθητος”, "συμπονετικός”, "στο πλευρό κάθε αδικημένου”. Ακόμα καλύτερα αδικημένος εσύ ο ίδιος. Θύμα -λεκτικής έστω- βίας, κοινωνικών προκαταλήψεων, αθέμιτου ανταγωνισμού.
Πατώντας δυό-τρία κουμπιά στο θυμικό όσων σε ακούν, κερδίζεις το ηθικό πλεονέκτημα και το φοράς παράσημο στο πέτο. Γίνεσαι τιμητής των πάντων. "Ξεχειλίζω καλοσύνη, δείτε με!” διατείνεσαι σε κάθε ευκαιρία. "Δεν είμαι κάνας τοξικός, κάνας σκατόψυχος!”
Μα η αληθινή καλοσύνη δεν επαίρεται, δεν ακκίζεται, δεν βγαίνει στο κουρμπέτι να επιδειχθεί. "Μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου” λέει στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο ο Ιησούς. Δεν χρειάζεται να είσαι χριστιανός για να συμφωνήσεις."
"Πού θες να καταλήξεις;"
"Ότι με την έκλειψη των μεγάλων ιδεολογιών (που εγκυμονούσαν συχνά και στυγνές τυραννίες), οι άνθρωποι έχουν αποδυθεί σε μια παιδαριώδη ηθικολογία. Σάμπως να θέλουν -στρουθοκαμηλίζοντας- να λησμονήσουν ότι η ζωή εμπεριέχει εξ’ορισμού επώδυνες συγκρούσεις, δύσκολα διλήμματα. Πως η ελευθερία πάει μαζί με την ευθύνη. Την προσωπική ευθύνη του καθενός. Όποιος προτάσσει την ασφάλεια της ελευθερίας, βάζει αυτομάτως κεχαγιά στο κεφάλι του. Κανείς δεν θα βγάλει για χατίρι σου τα κάστανα από τη φωτιά."
"Εν κατακλείδι;"
"Εν κατακλείδι, για να θυμηθούμε τον Ιπποκράτη όπως τον μετέφρασαν οι Ρωμαίοι "Ars longa vita brevis”. Η ζωή είναι σύντομη, η τέχνη μακρά. Ό,τι θα μείνει από τον καθένα μας θα είναι το έργο του. Στο έργο αποτυπώνεται, πιστότερα από οπουδήποτε, η ηθική στάση του καθενός.
… Στο σχολείο μου υπήρχε ένας ωραίος πέτρινος μαντρότοιχος, που τον πηδούσαμε στις κοπάνες. Τον είχε χτίσει με τα χέρια του ο μπάρμπα Γιάννης Γεμελιάρης – το έγραφε μια πινακίδα. Θυμάμαι το όνομα του, τον μνημονεύω τον μάστορα κι ας μην τον είδα ποτέ μου.
Να χτίσεις έναν τοίχο με τα χέρια σου. Να φυτέψεις ένα περιβόλι. Να μάθεις γράμματα σε ένα παιδί, να φτιάξεις μια παράσταση, ένα τραγούδι, ένα γιατρικό…
Έτσι κερδίζεται η ζωή. Έτσι θα κερδίζεται πάντα."
* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας
πηγή:
https://www.capital.gr/xristos-xomenidis/3522579/ars-longa-vita-brevis
