Σε "ειδική" εποπτεία η Ελλάδα έως το 2050 και... βλέπουμε

Της Δήμητρας Καδδά

Η απάντηση του Pierre Moscovici "εξ ονόματος της Επιτροπής" σε σχετική ερώτηση του Νίκου Χουντή, αναφορικά με την μετά μνημονίου εποχή, "θύμισε" τους κανόνες που θα ισχύουν στο πιο καλό σενάριο, αυτό της "καθαρής" εξόδου από τα μνημόνια τον Αύγουστο του 2018. Τα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα από τον ESM/EFSF έχουν "ωρίμανση" που ξεπερνά κατά πολύ το έτος 2050.

Η τελευταία δόση των "παλαιών" δανείων από τον EFSF (πριν αντικατασταθεί από τον ESM που είναι κατ ουσία το ίδιο όργανο με νέα μορφή) έχει προς το παρόν οριστεί για τον Δεκέμβριο του 2056 (2 δισ. ευρώ) και ο τελευταίος "δύσκολος" Αύγουστος των μεγάλων λήξεων του ESM είναι αυτός του 2059..

Ο Επίτροπος Moscovici είπε ότι "οι συζητήσεις σχετικά με το κατάλληλο πλαίσιο εποπτείας για την Ελλάδα μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος θα πραγματοποιηθούν πλησιέστερα προς το τέλος του προγράμματος, σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική, ώστε να ληφθούν υπόψη η κατάσταση της χώρας και τα πλέον ενημερωμένα στοιχεία για τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες και προοπτικές της αγοράς εκείνη τη χρονική στιγμή. Παραπέμπουμε τον κ. βουλευτή στο άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 472/2013, το οποίο καθορίζει το πλαίσιο για την εποπτεία μετά το πρόγραμμα".

Ο εν λόγω κανονισμός είναι ένα από τα πολλά νομικά κείμενα που ορίζουν την νέα "οικονομική διακυβέρνηση" ανά την ΕΕ, εντός και εκτός μνημονίου. Περιγράφει την "ενισχυμένη εποπτεία" όταν αντιμετωπίζει ή απειλείται από σοβαρές οικονομικές δυσκολίες ή όταν αποπληρώνει τους δανειστές, αλλά και τα "παράθυρα" για προληπτικές πιστοληπτικές γραμμές ή για νέα μνημόνια.

Αναφορικά με τα δάνεια που έχει ήδη πάρει η Ελλάδα ορίζει ότι "τα κράτη μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75 % της χρηματοδοτικής συνδρομής". Αλλά ορίζει και παράταση στη "διάρκεια της άσκησης εποπτείας μετά το πρόγραμμα σε περίπτωση που εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα του οικείου κράτους μέλους"…

Δηλαδή, με βάση το χρονολόγιο των λήξεων, η "εποπτεία" μπορεί να φτάσει/ξεπεράσει το έτος 2050….

Οι παρεμβάσεις στο χρέος και οι όροι της ΕΕ
Άλλωστε, ο λόγος που θα πληρώνει η Ελλάδα δόσεις του EFSF και μετά το 2050 είναι οι αποφάσεις επιμήκυνσης που ελήφθησαν κατά την προηγούμενη παρέμβαση στο ελληνικό χρέος. Πλέον, με την διαπραγμάτευση για μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις στο χρέος "ανοικτές", ο παραπάνω "ορίζοντας" αποπληρωμής του χρέους και "εποπτείας" μένει να επαναπροσδιοροστεί.

Άλλωστε, οι ίδιοι οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ απαιτούν από την Ελλάδα πλεονάσματα για 10ετίες: πρέπει να τηρείται έλλειμμα το πολύ στο 3% του ΑΕΠ (στο EWG της Δευτέρας συζητήθηκε η έξοδος της Ελλάδας από αυτή τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος στην οποία εισήχθη το 2009, έναν χρόνο πριν από τα μνημόνια).

Πρέπει επίσης  το χρέος να βρίσκεται το πολύ στο 60% του ΑΕΠ… Δηλαδή κράτη όπως η Ελλάδα, παρά τα πλεονάσματα, μπορεί στην "εκτός" μνημονίου εποχή να μπουν ξανά "στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος εάν έχουν συντελεστές χρέους πάνω από το 60% του ΑΕΠ που δεν έχουν περιοριστεί αρκετά (εάν η υπέρβαση άνω του 60% δεν μειώνεται κατά τουλάχιστον 5% ανά έτος κατά μέσο όρο σε διάστημα τριετίας)" όπως εξηγεί σε σχετική αναφορά της η Επιτροπή.

Οι κανόνες αυτοί ορίζουν επίσης ότι οι δημόσιες δαπάνες δεν πρέπει να αυξάνονται ταχύτερα από τη μεσοπρόθεσμη δυνητική αύξηση του ΑΕΠ, εκτός αν συνοδεύονται από επαρκή έσοδα. Ορίζουν επίσης τους ετήσιους στόχους πλεονασμάτων (διαρθρωτικά ελλείμματα έως το 0,5% του ΑΕΠ).

Τα μεγάλα ελληνικά πλεονάσματα
Βεβαίως η Ελλάδα με το μνημόνιο προς το παρόν εμμέσως δεσμεύεται για πολύ υψηλά πλεονάσματα έως το 2060. Στο βασικό σενάριο βιωσιμότητας χρέους των συνοδευτικών κειμένων του μνημονίου αναφέρεται ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα, από το 3,5% του ΑΕΠ το 2022, υποχωρούν σταδιακά στο 3% το 2023, στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2025 έως το 2060 (για να βγει μέσος όρος πρωτογενές πλεόνασμα την περίοδο 2019-2060 στο 2,4% του ΑΕΠ και την περίοδο 2023-2060 στο 2,2% του ΑΕΠ).

Η αξιολόγηση, η καθαρή έξοδος και οι ECCL- PCCL
Τους επόμενους 12 μήνες σύμφωνα με τον Moscovici θα πρέπει να ληφθούν οι αποφάσεις για το "κατάλληλο πλαίσιο εποπτείας για την Ελλάδα μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος".

Προς το παρόν η Αθήνα είναι αντιμέτωπη με την τρίτη αξιολόγηση και με τον προγραμματισμό των δανειστών στα κείμενα του Μνημονίου να αναφέρεται επισήμως τον Ιούνιο σε τέσσερις αξιολογήσεις: η τρίτη αξιολόγηση να πρέπει να αρχίσει αλλά και να... λήξει τον Οκτώβριο, η τέταρτη τον Ιανουάριο, η πέμπτη τον Απρίλιο και η έκτη τον Ιούλιο, ενώ θα ακολουθήσει ο μεγάλος απολογισμός του Αυγούστου του 2018. Πλέον, είναι δεδομένο ότι η τρίτη αξιολόγηση επιχειρείται να κλείσει τον Δεκέμβριο και μένει να φανεί πώς θα επαναπροσδιοριστεί ο προγραμματισμός των δόσεων και των αποφάσεων.

Όσο για το τι θα γίνει μετά τον Αύγουστο του 2018, η ελληνική πλευρά επιμένει σε μία καθαρή έξοδο. Ωστόσο, αν η κυβέρνηση σε 11 μήνες από σήμερα δεν έχει καταφέρει να βγει στις αγορές πλήρως ή αν δεν έχει λάβει την πολυπόθητη οριστική λύση για βιώσιμο χρέος ή αν υπάρχουν "σκιές" στη φερεγγυότητα των τραπεζών, τότε η πιο καλή εκδοχή για τον διάδοχο του Τρίτου Μνημονίου θα είναι η περίφημη "ECCL".

Ο λόγος για την αυστηρή (επί συνόλου δύο) γραμμή που  ουσιαστικά πρόκειται για ένα πιο "λάιτ" Μνημόνιο. Περιλαμβάνει ελέγχους ανά τρίμηνο και υποχρεωτική λήψη μέτρων (ακόμα και αν δεν πάρει ούτε ένα ευρώ από την εν λόγω γραμμή). Την προβλέπει ο κανονισμός του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) για όσα κράτη αντιμετωπίζουν έστω και έναν από τους παραπάνω κινδύνους.

Για να δικαιούται την "καλή" γραμμή (PCCL - ενεργοποιεί μνημόνιο αν υπάρξει εκταμίευση) η Ελλάδα θα πρέπει να έχει ιστορικό πρόσβασης στις αγορές με "λογικούς όρους", βιώσιμο το χρέος, να μην υπάρχουν θέματα φερεγγυότητας των τραπεζών, να είναι βιώσιμο το εξωτερικό ισοζύγιο και να έχει διασφαλιστεί η δημοσιονομική προσαρμογή.

http://www.capital.gr/oikonomia/3237811/se-eidiki-epopteia-i-ellada-eos-to-2050-kai-blepoume