Τρεις κινδύνους υπερφορολόγησης κρύβουν και φέτος οι φορολογικές δηλώσεις για τους συνταξιούχους. Τα τεκμήρια διαβίωσης, τα αναδρομικά προηγούμενων ετών που πρέπει να δηλωθούν με τροποποιητικές δηλώσεις και τα εισοδήματα από παράλληλη απασχόληση τα οποία προστίθενται στις συντάξεις και φορολογούνται με ενιαία κλίμακα μπορούν να προκαλέσουν σε χιλιάδες συνταξιούχους σημαντική αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων που θα κληθούν να καταβάλουν τους προσεχείς μήνες.
Ειδικότερα:
1) Οι συνταξιούχοι, οι οποίοι το 2019 ήταν άνω των 65 ετών, δηλαδή όσοι έχουν γεννηθεί μέχρι και τις 31-12-1954, δικαιούνται μειώσεων κατά 30% στο ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 2.500 ευρώ για τους έγγαμους ή των 3.000 ευρώ για τους άγαμους ή τους χήρους καθώς και στα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες στις οποίες διαμένουν, τα ΙΧ αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν, τις βάρκες ή τα σκάφη αναψυχής που τυχόν κατέχουν κ.λπ.
Προκειμένου τα τεκμήρια διαβίωσης να μειωθούν κατά 30%, κάθε συνταξιούχος ηλικίας άνω των 65 ετών πρέπει κατά την ηλεκτρονική συμπλήρωση του εντύπου Ε1 της φορολογικής του δήλωσης, να εντοπίσει στον πίνακα 2 , που βρίσκεται στην πρώτη σελίδα του εντύπου, τους κωδικούς 013-014.
Αν ο ίδιος ο υπόχρεος είναι συνταξιούχος άνω των 65 ετών θα πρέπει, αφού εντοπίσει τον κωδικό 013, να απαντήσει καταφατικά στη σχετική ερώτηση, συμπληρώνοντας το κενό κουτάκι που βρίσκεται δίπλα από τη λέξη «ΝΑΙ».
Αν η σύζυγός του είναι συνταξιούχος άνω των 65 ετών θα πρέπει να κάνει το ίδιο δίπλα από τον κωδικό 014.
Αν δεν συμπληρωθούν οι παραπάνω κωδικοί, τότε:
* Σε περίπτωση που το δηλούμενο εισόδημα του συνταξιούχου είναι χαμηλότερο του τεκμαρτού, το οποίο προκύπτει από τα τεκμήρια διαβίωσης, ο φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί επί τεκμαρτού εισοδήματος στο οποίο δεν θα έχει επέλθει μείωση κατά 30%.
Δηλαδή, ο φόρος θα υπολογιστεί επί τεκμαρτού εισοδήματος υψηλότερου κατά 42,8% από αυτό το οποίο θα έπρεπε κανονικά να ληφθεί υπόψη.
Ως εκ τούτου θα προκύψει υπέρμετρα αυξημένος φόρος εισοδήματος. Π.χ. αν το δηλούμενο εισόδημα του συνταξιούχου είναι 8.000 ευρώ και το τεκμαρτό εισόδημα 15.000 ευρώ, τότε, σε περίπτωση μη μείωσης του τεκμαρτού εισοδήματος κατά 30%, ο φόρος που αναλογεί θα ανέλθει στα 1.400 ευρώ.
Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αν είχαν συμπληρωθεί οι παραπάνω κωδικοί και είχε υπολογιστεί η μείωση κατά 30%, τότε το τεκμαρτό εισόδημα θα υποχωρούσε πολύ κάτω από το όριο των 12.000 ευρώ, στα 9.800 ευρώ [14.000 ευρώ - (14.000 ευρώ Χ 30%) = 14.000 ευρώ - 4.200 ευρώ = 9.800 ευρώ] και ο φόρος που αναλογεί θα περιοριζόταν στα 256 ευρώ. Ως εκ τούτου η μη συμπλήρωση των κωδικών 013-014 και, συνακόλουθα, η μη μείωση του τεκμαρτού εισοδήματος κατά 30%, θα έχει ως συνέπεια ο συνταξιούχος θα χρεωθεί με επιπλέον φόρο εισοδήματος 1.144 ευρώ (1.400 ευρώ - 256 ευρώ = 1.144 ευρώ).
* Σε περίπτωση που το ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα υπερβαίνει έως και κατά 3.000 ευρώ τις 12.000 ευρώ, δηλαδή φθάνει μέχρι τις 15.000 ευρώ, δεν θα ληφθεί υπόψη μειωμένο κατά 30% ούτε για τον υπολογισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης 2,2%-10%, οπότε (χωρίς τον υπολογισμό της μείωσης) δεν θα υποχωρήσει κάτω από τις 12.000 ευρώ, που είναι το όριο για την επιβολή της εισφοράς.
Έτσι, ο συνταξιούχος δεν θα γλιτώσει από την επιβολή της συγκεκριμένης εισφοράς. Π.χ. αν το δηλούμενο εισόδημα του συνταξιούχου είναι 8.000 ευρώ και το τεκμαρτό 14.000 ευρώ, τότε εάν δεν ισχύσει η μείωση του τεκμαρτού εισοδήματος κατά 30%, το εισόδημα αυτό θα παραμείνει στις 14.000 ευρώ, 2.000 ευρώ πάνω από το όριο επιβολής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (12.000 ευρώ), και ο συνταξιούχος θα επιβαρυνθεί με ποσό εισφοράς ύψους 44 ευρώ.
Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αν είχαν συμπληρωθεί οι παραπάνω κωδικοί και είχε υπολογιστεί η μείωση κατά 30%, τότε το τεκμαρτό εισόδημα θα υποχωρούσε πολύ κάτω από το όριο των 12.000 ευρώ, στα 9.800 ευρώ [14.000 ευρώ - (14.000 ευρώ Χ 30%) = 14.000 ευρώ - 4.200 ευρώ = 9.800 ευρώ] και ο συνταξιούχος δεν θα επιβαρυνόταν καθόλου με ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
* Τέλος σε περίπτωση που ο συνταξιούχος άνω των 65 ετών κατέχει αυτοκίνητα ή και σκάφη αναψυχής που υπόκεινται σε φόρο πολυτελούς διαβίωσης, αν δηλαδή κατέχει ένα ή περισσότερα Ι.Χ. αυτοκίνητα άνω των 1.928 κ.εκ. παλαιότητας μέχρι 10 ετών ή και ένα ή περισσότερα σκάφη αναψυχής μήκους άνω των 5 μέτρων, τότε ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης δεν θα υπολογιστεί επί των μειωμένων κατά 30% ποσών τεκμηρίων διαβίωσης για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα ή και τα σκάφη του και θα είναι υπέρμετρα αυξημένος.
2) Τυχόν αναδρομικά τα οποία έλαβαν οι συνταξιούχοι για έτη μέχρι και το 2014 θα πρέπει να δηλωθούν με τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος οι οποίες πρέπει να συμπληρωθούν χειρόγραφα σε έντυπα Ε1 των αντίστοιχων ετών, και να κατατεθούν με αυτοπρόσωπη προσέλευση και παρουσία στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ..
Οι τροποποιητικές δηλώσεις που αφορούν αναδρομικά συντάξεων για τα έτη 2015 και 2016, μπορούν να συμπληρώνονται και να υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος ΤΑΧΙSnet, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr.
Όλες αυτές οι δηλώσεις (και οι χειρόγραφες για τα έτη μέχρι το 2014 και οι ηλεκτρονικές για τα έτη από το 2015 και μετά) θα παραλαμβάνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων χωρίς πρόστιμα και τόκους εκπρόθεσμης υποβολής, μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους στο οποίο εκδόθηκαν κατά περίπτωση, οι βεβαιώσεις αποδοχών ή συντάξεων, δηλαδή μέχρι 31-12-2020.
Από τις τροποποιητικές αυτές δηλώσεις θα προκύψουν, σε πολλές περιπτώσεις, επιπλέον ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς τα οποία πρέπει να καταβληθούν το αργότερο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου μήνα του επόμενου έτους, δηλαδή το αργότερο μέχρι 31-1-2021, ενώ αν η πράξη προσδιορισμού φόρου (το εκκαθαριστικό σημείωμα) εκδοθεί το επόμενο έτος, η καταβολή πρέπει να γίνει μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου.
3) Στις περιπτώσεις συνταξιούχων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του 2019 απέκτησαν και εισοδήματα από μισθούς ή επιχειρηματικές δραστηριότητες, το ύψος των τελικών φορολογικών επιβαρύνσεων θα είναι σημαντικά αυξημένο, καθώς τα εισοδήματα από όλες τις πηγές θα αθροιστούν και θα φορολογηθούν με ενιαία κλίμακα φόρου εισοδήματος. Τα εκκαθαριστικά σημειώματα που θα λάβουν οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι θα είναι "φουσκωμένα" με μεγάλου ύψους χρεωστικά ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Ειδικότερα, επειδή η παρακράτηση του φόρου εισοδήματος και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης θα έχει υπολογιστεί ξεχωριστά σε κάθε πηγή εισοδήματος αλλά η εκκαθάριση του φόρου και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης θα γίνει με βάση ενιαίες κλίμακες, θα προκύψουν μεγάλες διαφορές χρεωστικών ποσών προς καταβολή.
