Αναδρομικά από τις αντισυνταγματικές περικοπές του 2012 έρχονται σε δόσεις
- Πότε ξεκινούν οι πληρωμές, ποιοι συνταξιούχοι περιλαμβάνονται
Αναδρομικά 11 μηνών, που ξεκινούν από 660 ευρώ και ξεπερνούν τα 7.000 ευρώ, έρχονται με πολλές ταχύτητες και σε δόσεις για τους συνταξιούχους μετά την απόφαση – σταθμό του ΣτΕ. Ο προσανατολισμός του οικονομικού επιτελείου είναι να δώσει με νομοθετική ρύθμιση οριζόντια λύση στο μείζον ζήτημα, ανεξάρτητα από το ποιοι συνταξιούχοι έχουν ασκήσει αγωγές και ποιοι όχι.
Στόχος είναι να υπάρξει ισονομία αλλά και να αποφευχθεί ένα νέο μπαράζ προσφυγών, καθώς μετά την απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου επί της πιλοτικής δίκης που προκάλεσε ο ίδιος ο ΕΦΚΑ, είναι σαφές πως τα αναδρομικά του 11μηνου που μεσολαβεί ανάμεσα στον Ιούλιο του 2015 και τον Μάιο του 2016 μπορούν να διεκδικήσουν πλέον όλοι οι συνταξιούχοι.
«Μετά τη δημοσίευση των αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας, ο ΕΦΚΑ, το υπουργείο Εργασίας και βεβαίως η κυβέρνηση έχουν στην διάθεση τους τις σαφείς απόψεις του Ανώτατου Δικαστηρίου για τα ερωτήματα που έθεσαν προς κρίση. Κατά την άποψή μου η ουσία της διάγνωσης είναι πλέον αδιαμφισβήτητη και υπ’ αυτή την έννοια θα πρέπει πολύ γρήγορα να αναμένουμε τις ανακοινώσεις του υπουργείου για τον τρόπο συμμόρφωσης προς τα κριθέντα από το Συμβούλιο Επικρατείας», δηλώνει ο δικηγόρος Δημήτρης Μπούρλος, τ. εκδότης του περιοδικού «Νομοθεσία – ΙΚΑ».
Όλες οι προεκτάσεις της βαρυσήμαντης απόφασης του ΣτΕ είναι στο τραπέζι και συνεκτιμώνται, καθώς η επιστροφή των αναδρομικών σε όλους έχει σημαντικό κόστος για τον κρατικό προυπολογισμο, σε μια χρονιά μάλιστα που οι τρύπες στα έσοδα και τα ελλείμματα διευρύνονται λόγω της πανδημίας.
Δημόσιοι υπάλληλοι
Κι ενώ το δικαστικό θρίλερ έλαβε τέλος για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, δεν συμβαίνει το ίδιο με τους δημοσίους υπαλλήλους. Η νέα δικαστική απόφαση καταλαμβάνει τις συντάξεις που έχουν χορηγηθεί από όλα τα πρώην Ταμεία πλην του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΝΑΤ, ΟΓΑ, ΔΕΚΟ – Τράπεζες). Για τις συντάξεις του Δημοσίου αρμόδιο δικαστήριο είναι το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενώπιον του οποίου εκκρεμούν αντίστοιχες αγωγές. Συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν πως μετά την απόφαση του ΣτΕ, αναμένεται και αντίστοιχη απόφαση από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ώστε μελλοντικά να μπουν και οι κύριες συντάξεις του ΓΛΚ στα αναδρομικά του 11μηνου, οριστικοποιώντας τον τελικό λογαριασμό στα 3,9 δισ. ευρώ μεικτά.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε πρόσφατα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, σε λίγα 24ωρα ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει τον τρόπο και τον χρόνο καταβολής των αναδρομικών των συνταξιούχων. Οι ανακοινώσεις αναμένονται προς την Πέμπτη και πιθανότατα σε αυτή την φάση οι επιστροφές να αφορούν κατ αρχήν τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή, περίπου 2 εκατομμύρια συνταξιούχους
Οι δόσεις
Σε κάθε περίπτωση, η λύση που θα δοθεί θα εμπεριέχει δόσεις σε βάθος ετών, τουλάχιστον για τα μεσαία και μεγάλα ποσά για να μην προκύψει εκτροχιασμός των δημοσιονομικών. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται διάφορα σενάρια εξόφλησης των αναδρομικών, με κυρίαρχα αυτά των ετήσιων ή εξαμηνιαίων δόσεων, σε βάθος 3 έως 5 ετών, χωρίς να έχουν αποκλειστεί και οι μηνιαίες δόσεις.
«Η κυβέρνηση θα ανακοινώσει το χρόνο και τον τρόπο υλοποίησης της απόφασης, συνεκτιμώντας τις δημοσιονομικές δυνατότητες και αντοχές της εθνικής οικονομίας», ήταν η αρχική αντίδραση του υπουργείου Εργασίας, με παραπομπή στην πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, που διαχειρίστηκε τις αποφάσεις ΣτΕ του περασμένου Οκτωβρίου με κοινό παρονομαστή για όλους τους συνταξιούχους. Ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, έχει τονίσει πως η κυβέρνηση θα σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ, θέλει να κινηθεί σε ένα περιβάλλον χρηστής διοίκησης, ενώ ο τρόπος που θα καταβληθούν τα αναδρομικά θα είναι στο πλαίσιο των δημοσιονομικών αντοχών της χώρας και της οικονομίας.
Η σχετική νομοθετική ρύθμιση αναμένεται εντός του 2020, ώστε η σταδιακή αποπληρωμή να ξεκινήσει από τα τέλη του 2020 ή από το 2021.
Στο τραπέζι υπάρχουν αναδρομικά που δυνητικά φτάνουν τουλάχιστον στα 3,9 δις. μεικτά καθώς θεωρείται λίγο – πολύ δεδομένο πως θα μπουν μέσω Ελεγκτικού Συνεδρίου και οι περικοπές των δημοσίων υπαλλήλων στον λογαριασμό. Δεν αποκλείεται μάλιστα το Ελεγκτικό Συνέδριο να επιδικάσει στους συνταξιούχους του Δημοσίου αναδρομικά με μεγαλύτερο εύρος από το 11μηνο. Υπενθυμίζεται άλλωστε πως το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει κρίνει και την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων του νόμου 3865/2011 ως αντισυνταγματική, περικοπή που το ΣτΕ έχει κρίνει συνταγματική.
Ορισμένες απόψεις θέτουν τα αναδρομικά των επικουρικών εκτός, με αποτέλεσμα το μεικτό κόστος να πέφτει στα 2,5 δις. ευρώ, καθώς η πιλοτική δίκη στηρίχθηκε σε ερωτήματα του ΕΦΚΑ για τις κύριες συντάξεις. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν πως η απόφαση μόνο έμμεσα αφορά τις επικουρικές. Έγκριτοι νομικοί ωστόσο επιμένουν πως τα αναδρομικά των επικουρικών συμπεριλαμβάνονται στον λογαριασμό, μάλιστα όχι μόνο του ιδιωτικού τομέα αλλά και των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς χορηγούνταν από το επικουρικό Ταμείο και όχι από το ΓΛΚ. Με την λογική αυτή το κατ αρχήν συνολικό μεικτό κόστος διαμορφώνεται κοντά στα 3 δις. ευρώ και καλύπτει :
- Τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 στις κύριες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα
- Την κατάργηση των Δώρων στις κύριες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα
- Τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 στις επικουρικές συντάξεις
- Την κατάργηση των Δώρων στις επικουρικές συντάξεις
Στο σχεδιασμό που βρίσκεται επί τάπητος, τα μικρά ποσά που διεκδικούν οι χαμηλοσυνταξιουχοι – δηλαδή όσοι εισέπρατταν το 2012 συντάξεις κάτω των 1.000 ευρώ και έχασαν μόνο τα Δώρα των 800 ευρώ – εξετάζεται να επιστραφούν σε λίγες δόσεις, για παράδειγμα σε 1 έως 3 ετήσιες δόσεις. Σε περισσότερες δόσεις και σε βάθος 5 ή 6 ετών εξετάζεται να απλωθούν τα αναδρομικά των μεσαίων και υψηλών συντάξεων, δηλαδή όσων είχαν συντάξεις πάνω από 1.000 ή 1.300 ευρώ το 2012. Σύμφωνα με εισηγήσεις, οι επιστροφές θα μπορούσαν να υλοποιηθούν με ετήσιες ή εξαμηνιαίες δόσεις. Διαφορετικό σενάριο προβλέπει μηνιαίες δόσεις. Έμπειρα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης αναφέρουν πως θα μπορούσε να οριοθετηθεί ένα πλαφόν ποσού στη δόση, ώστε αντίστοιχα να προκύπτει και το εύρος των δόσεων ανά συνταξιούχο.
Τα ποσά που δικαιούνται οι συνταξιούχοι
Σε κάθε περίπτωση, τα αναδρομικά που έρχονται είναι πολλών ταχυτήτων καθώς πολλών ταχυτήτων ήταν και οι απώλειες των συνταξιούχων από τις αντισυνταγματικές περικοπές του 2012. Οι συνταξιούχοι διεκδικούν ποσά που κυμαίνονται από 660 ευρώ έως και πάνω από 7.000 ευρώ, από τις μειώσεις των νόμων 4051 και 4093 του 2012 που κρίθηκαν αντισυνταγματικές το 2015. Τα αναδρομικά, που ξεκινούν από τον Ιούλιο του 2015 και φτάνουν έως και τις 11 Μαίου του 2016, μπορούν να αγγίξουν κατά περίπτωση ακόμη και το επίπεδο των 10.000 ευρώ ειδικά αν ο συνταξιούχος λαμβάνει περισσότερες από δυο συντάξεις. Τα υψηλότερα ποσά προκύπτουν για συνταξιούχους με υψηλές συντάξεις ή περισσότερες από δυο συντάξεις, όπως για υψηλοσυνταξιούχους του ΙΚΑ, των ΔΕΚΟ – Τραπεζών και του Δημοσίου. Αντίθετα, τα ελάχιστα προκύπτουν για συνταξιούχους του πρ. ΟΓΑ που έχασαν μόνο τα δώρα, τα οποία για την κατώτατη σύνταξη των 330 ευρώ ήταν 660 ευρώ το χρόνο.
Οι διεκδικήσεις κινούνται σε δυο βασικές ταχύτητες, ανάλογα με το συνταξιοδοτικό εισόδημα του 2012 :
- Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μικτά. Έχασαν τα δώρα, τα οποία είχαν “ψαλιδιστεί” ήδη από το 2010 και μέτρησαν απώλειες στην επικουρική.
- Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μικτά. Έχασαν τα δώρα, μέτρησαν απώλειες 5%-20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, είχαν “έξτρα” μειώσεις στην επικουρική, καθώς και πρόσθετο “ψαλίδι” 12% ειδικά όσοι λάμβαναν σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ.
Στην… κούρσα των διεκδικήσεων τρέχουν:
- 470.000 συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι
Ανήκουν σε αυτούς που διεκδικούν τα περισσότερα, ιδιαίτερα όσοι ήταν διπλοσυνταξιούχοι (π.χ. γιατροί του ΕΣΥ, μηχανικοί Δημοσίου κ.α.) και άνω των 60 το 2010 με κύρια σύνταξη 1.300 – 2.500 ευρώ το 2012 και υψηλή επικουρική.
Από το νόμο 4051/12 οι συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι υπέστησαν περικοπές σε κύριες άνω των 1.300 ευρώ και επικουρικές από το πρώτο ευρώ. Από το νόμο 4093/12 υπέστησαν περαιτέρω μειώσεις σε κύριες και επικουρικές με άθροισμα άνω των 1.000 ευρώ και έχασαν τελείως τα δώρα σε κύριες και επικουρικές. Τα αναδρομικά των κύριων συντάξεών τους μένει να κριθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
- 1,25 εκατομμύρια πρώην μισθωτοί ΙΚΑ
Διεκδικούν περικοπές σε κύριες, επικουρικές και δώρα. Οι χαμηλοσυνταξιούχοι (κάτω των 1.000 ευρώ το 2012) πρώην μισθωτοί έχασαν και διεκδικούν μόνο τα δώρα και τις μειώσεις των επικουρικών, ενώ αντίθετα οι υψηλοσυνταξιούχοι έχουν λαμβάνειν και από τις περικοπές στις κύριες συντάξεις.
- 420.000 συνταξιούχοι επαγγελματίες (ΟΑΕΕ - ΕΤΑΑ)
Δεδομένου ότι δεν είχαν επικουρικές ανήκουν στην κατηγορία των «μεσαίων» διεκδικήσεων. Ειδικά όσοι είχαν κύριες συντάξεις κάτω από 1.000 ευρώ έχασαν μόνο τα δώρα των 800 ευρώ και συνεπώς διεκδικούν συνολικά 800 ευρώ αναδρομικά.
- 600.000 αγρότες του πρ. ΟΓΑ
Οι αγρότες συνταξιούχοι είναι αυτοί που διεκδικούν τα λιγότερα, καθώς έχασαν και τα λιγότερα την περίοδο του δεύτερου μνημονίου. Διεκδικούν μόνο τα κομμένα δώρα ενός έτους, τα οποία ήταν 660 ευρώ για τους δικαιούχους της ελάχιστης σύνταξης των 330 ευρώ και κλιμακώνονταν προς τα πάνω.
Πίνακες
Επεξεργασία: Δ. Μπούρλος, δικηγόρος και τ. εκδότης του περιοδικού «Νομοθεσία – ΙΚΑ» & Ασπασία Παπαθανασοπούλου, δικηγόρος, ειδική σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης
ΙΚΑ
ΕΤΕΑΜ (επικουρική μισθωτών ιδιωτικού τομέα)
ΔΗΜΟΣΙΟ*
*Μένει να κριθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο
** Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει κρίνει την ΕΑΣ αντισυνταγματική ενώ το ΣτΕ συνταγματική. Μένει να φανεί τι θα πει το ΕλΣυν στην νέα του απόφαση.
ΤΕΑΔΥ (επικουρική Δημοσίου)
ΟΑΕΕ
ΕΤΑΑ
ΤΡΑΠΕΖΕΣ - ΕΙΔΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ
Σημείωση : Για τους υπολογισμούς των περικοπών των επικουρικών συντάξεων τα παραδείγματα στηρίχθηκαν στην παραδοχή ότι για ποσό επικουρικής σύνταξης 100€, το ποσό της κύριας ανήρχετο σε ποσό έως 500,00 €, για ποσό επικουρικής σύνταξης 150,00 €, το ποσό της κύριας ανήρχετο σε ποσό έως 1.000,00 €, για ποσό επικουρικής σύνταξης 250,00 €, το ποσό της κύριας ανήρχετο σε ποσό έως 1.400,00 € και για ποσό επικουρικής σύνταξης 350,00 €, το ποσό της κύριας ανήρχετο σε ποσό έως 2.000,00 €.
