ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΛΙΣΤΑΣ ΣΕΛΙΔΩΝ
Τετάρτη 26 Ιουνίου 2024
Πρωθυπουργός: - Ο Λαός μας λέει ότι κάνουμε πολλά λάθη!! - Θα κάνουμε πράξη της προεκλογικές μας δεσμεύσεις, για τους μισθούς και τις συντάξεις!!
Διοικητής Τράπεζας της Ελλάδος στον Πρωθυπουργό: ΠΡΟΣΕΧΕ - Θα κάνεις μικρές αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις το 2025!! - Tο δημόσιο χρέος εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2023-2024
26/06/2024 - Δελτία Τύπου
Υποβλήθηκε σήμερα στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων και το Υπουργικό Συμβούλιο η Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2023-2024, σύμφωνα με όσα προβλέπει το Καταστατικό της.
Διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής, υποχώρηση του πληθωρισμού, αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ
Η παγκόσμια οικονομία το 2023 αποδείχθηκε ανθεκτικότερη των προσδοκιών, παρά την αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής για την καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού και τη σταδιακή απόσυρση των έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων στήριξης των εισοδημάτων. Μεταξύ των προηγμένων οικονομιών οι εξελίξεις υπήρξαν αποκλίνουσες το 2023 και στις αρχές του 2024. Η αξιοπιστία της νομισματικής πολιτικής ως προς την επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό και η ταχεία ανάκαμψη της συνολικής προσφοράς μετά την πανδημική και την ενεργειακή κρίση επέτρεψαν την υποχώρηση του πληθωρισμού από τα μέσα περίπου του 2022 και έπειτα. Η οικονομία της ευρωζώνης ανέκαμψε το α΄ τρίμηνο του 2024 μετά από την αρνητική επίδοση του δ΄ τριμήνου του 2023. Ο γενικός πληθωρισμός και ο πυρήνας του πληθωρισμού εξακολούθησαν κατά τους πρώτους μήνες του 2024 να αποκλιμακώνονται, ενώ οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Ως εκ τούτου, τον Ιούνιο του 2024 το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αποφάσισε να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια πολιτικής κατά 25 μονάδες βάσης. Ωστόσο, επισήμανε ότι θα διατηρήσει τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται και στη διάρκεια του 2024 με ικανοποιητικό ρυθμό. Ο γενικός πληθωρισμός εξακολουθεί να επιβραδύνεται, ενώ η αγορά εργασίας διατηρεί τη δυναμική της και τα δημοσιονομικά μεγέθη βελτιώνονται.
Πραγματική οικονομία: Συνεχίζεται η αναπτυξιακή δυναμική, παρά την εξασθένηση του εξωτερικού τομέα
Το α΄ τρίμηνο του 2024, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ήταν 2,1%. Βασικές συνιστώσες της ανάπτυξης ήταν η ιδιωτική κατανάλωση και σε μικρότερο βαθμό οι επενδύσεις, ενώ η δημόσια κατανάλωση κατέγραψε σημαντική μείωση. Ο εξωτερικός τομέας είχε αρνητική συμβολή στη μεταβολή του ΑΕΠ, καθώς υποχώρησαν σημαντικά οι εξαγωγές αγαθών και ταυτόχρονα αυξήθηκαν οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.
Ο πληθωρισμός, όπως μετρείται από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), κατέγραψε μέσο ετήσιο ρυθμό 4,2% το 2023, έναντι 9,3% το 2022. Η έντονη αποκλιμάκωση αποδίδεται αποκλειστικά και μόνο στην ενεργειακή συνιστώσα. Σε αντίθεση με το γενικό πληθωρισμό, ο πυρήνας του πληθωρισμού (ΕνΔΤΚ χωρίς τα μη επεξεργασμένα είδη διατροφής και την ενέργεια) ενισχύθηκε στο 6,2% το 2023 από 5,7% το 2022. Κατά το διαθέσιμο πεντάμηνο του 2024 υπάρχει σημαντική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των ειδών διατροφής, των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών και των υπηρεσιών σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μεγέθη του 2023. Επιπλέον, τα ενεργειακά αγαθά διατηρούνται σε αρνητικό έδαφος.
Χρηματοπιστωτικές εξελίξεις: Βελτίωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών
Παρατηρείται σημαντική βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης του Ελληνικού Δημοσίου και των τραπεζών από τις διεθνείς αγορές ομολόγων, καθώς και σημαντική άνοδος των τιμών των μετοχών. Σε αυτό έχει συμβάλει η επίδραση των προσδοκιών για περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων νομισματικής πολιτικής εντός του 2024, αλλά και η αναβάθμιση της κρατικής πιστοληπτικής αξιολόγησης στην επενδυτική κατηγορία. Επισημαίνεται σχετικά ότι οι εν λόγω αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης έχουν συμβάλει στην ακόμη μεγαλύτερη αναλογικά μείωση των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών ομολόγων. Ταυτόχρονα, λόγω της βελτίωσης του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας, αλλά και των θετικών προοπτικών της, παρατηρείται σημαντικά αυξημένη συμμετοχή των επενδυτών στις νέες εκδόσεις ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, γεγονός που επιφέρει συμπίεση του κόστους δανεισμού.
Παράλληλα, οι προοπτικές των πιστοληπτικών αξιολογήσεων των τραπεζών είναι θετικές, ενώ πραγματοποιήθηκαν ήδη οι πρώτες αναβαθμίσεις συστημικών τραπεζών στην επενδυτική κατηγορία. Έτσι, μειώνεται το κόστος δανεισμού των ελληνικών τραπεζών από τις διεθνείς αγορές, με σημαντικά οφέλη για τα καθαρά επιτοκιακά τους έσοδα. Οι αποδόσεις των ομολόγων των ελληνικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων δεν παρουσίασαν σημαντικές μεταβολές το 2023, καθώς τα οφέλη από τις διαδοχικές θετικές εξελίξεις στην πιστοληπτική αξιολόγηση των ελληνικών κρατικών ομολόγων αντιστάθμισαν σε μεγάλο βαθμό τις ανοδικές πιέσεις που άσκησαν οι αυξήσεις των βασικών επιτοκίων.
Τραπεζικός τομέας: Σταθεροποίηση των επιτοκίων, υποχώρηση των καταθέσεων και ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις
Τα επιτόκια καταθέσεων προθεσμίας από το δ΄ τρίμηνο του 2023 σταμάτησαν να αυξάνονται και παρέμειναν κατ’ ουσίαν αμετάβλητα κατά το πρώτο τετράμηνο του 2024. Μετά από συνολική ετήσια αύξηση κατά 5,8 δισεκ. ευρώ το 2023, τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2024 το υπόλοιπο των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα κατέγραψε σωρευτική υποχώρηση κατά 4,2 δισεκ. ευρώ, η οποία ήταν εντονότερη σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, και διαμορφώθηκε σε 190,7 δισεκ. ευρώ τον Απρίλιο του 2024.
To μεσοσταθμικό κόστος τραπεζικού δανεισμού των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (ΜΧΕ) έχει σταθεροποιηθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα δεκαετίας, με διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών δανείων, καθώς σε κάποιες κατηγορίες δανείων έχουν παρατηρηθεί μειώσεις (π.χ. στα επιχειρηματικά δάνεια ύψους έως 250.000 ευρώ). To μεσοσταθμικό κόστος τραπεζικού δανεισμού των νοικοκυριών παρουσίασε άνοδο κατά το 2023, αλλά μετά τις αρχές του τρέχοντος έτους υποχώρησε ελαφρά.
Ο ετήσιος ρυθμός ανόδου των τραπεζικών πιστώσεων προς τις ΜΧΕ, παρά την επιβράδυνση που εμφάνισε, διατηρήθηκε αρκετά υψηλός μέχρι το τέλος του 2023 και ενισχύθηκε το πρώτο τετράμηνο του 2024. Οι εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων που συνδέονται με τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) αλλά και με το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) αντιπροσωπεύουν το 20% περίπου των νέων δανείων καθορισμένης διάρκειας προς ΜΧΕ για το πρώτο τετράμηνο του 2024.
Τραπεζικό σύστημα: Βελτίωση της κερδοφορίας, αύξηση της κεφαλαιακής επάρκειας και άνοδος των μη εξυπηρετούμενων δανείων
Η καλή επίδοση της ελληνικής οικονομίας και η αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδος στην επενδυτική κατηγορία το 2023 είχαν θετικές επιδράσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ήδη φέτος πραγματοποιήθηκαν δύο αναβαθμίσεις ελληνικών συστημικών τραπεζών στην επενδυτική κατηγορία. Αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες αναβαθμίσεις, καθώς οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης έχουν μεταβάλει σε θετικές τις προοπτικές των ελληνικών συστημικών τραπεζών. Στο ευνοϊκό αυτό περιβάλλον, ο ελληνικός τραπεζικός τομέας το 2023 και το α΄ τρίμηνο του 2024 ενίσχυσε τους δείκτες κερδοφορίας, ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας, εν μέσω υψηλών βασικών επιτοκίων και ευνοϊκών εγχώριων οικονομικών συνθηκών.
Η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών βελτιώθηκε, λόγω αύξησης της οργανικής κερδοφορίας, με το σύνολο των καθαρών εσόδων από τόκους και προμήθειες να ενισχύεται σημαντικά, ενώ η αύξηση των λειτουργικών εξόδων ήταν πιο ήπια και οι προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο δεν παρουσίασαν ουσιαστικές μεταβολές. Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών αυξήθηκαν το Δεκέμβριο του 2023 σε σχέση με το τέλος του 2022 καθώς και το α΄ τρίμηνο του 2024, κυρίως λόγω αύξησης της οργανικής κερδοφορίας και έκδοσης τίτλων που προσμετρούνται στην κεφαλαιακή επάρκεια. Το α΄ τρίμηνο του 2024 η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών επιδεινώθηκε, κυρίως εξαιτίας της αναγνώρισης ως μη εξυπηρετούμενων δανείων που είχαν την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Προβλέψεις: Θετικές προοπτικές για την οικονομική δραστηριότητα, τον πληθωρισμό και τα δημοσιονομικά μεγέθη
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος, η αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,2% το 2024, να επιταχυνθεί σε 2,5% το 2025 και να υποχωρήσει ελαφρά σε 2,3% το 2026. Βασικές κινητήριες δυνάμεις της οικονομικής δραστηριότητας τα επόμενα έτη θα συνεχίσουν να είναι οι επενδύσεις, η ιδιωτική κατανάλωση και οι εξαγωγές, ενώ η συμβολή της δημόσιας κατανάλωσης αναμένεται οριακά αρνητική.
Ο πληθωρισμός, βάσει του ΕνΔΤΚ, αναμένεται να μειωθεί σημαντικά τα επόμενα έτη. Το 2024 αναμένεται να διαμορφωθεί σε 3,0%, από 4,2% το 2023, αντανακλώντας τη μεγάλη μείωση των τιμών των ενεργειακών αγαθών και την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των ειδών διατροφής. Μεσοπρόθεσμα ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα συγκλίνει προς το στόχο της ΕΚΤ για 2%, αλλά θα παραμείνει ελαφρώς πάνω από αυτόν. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών αναμένεται να είναι ο πιο επίμονος σε σχέση με τον πληθωρισμό των λοιπών συνιστωσών, αντανακλώντας κυρίως τις αναμενόμενες αυξήσεις στις αμοιβές εργασίας. Ο πυρήνας του πληθωρισμού αναμένεται να μειωθεί σημαντικά σε 3,3% το 2024, και σε 2,4% το 2025, ως αποτέλεσμα της αποκλιμάκωσης κυρίως του πληθωρισμού των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών.
Κίνδυνοι και αβεβαιότητες: Αυξημένοι εγχώριοι και διεθνείς κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος για την ανάπτυξη είναι κυρίως καθοδικοί. Αναλυτικότερα, κινδύνους για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας αποτελούν: (α) τυχόν επιδείνωση της γεωπολιτικής κρίσης στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή και οι συνεπαγόμενες επιπτώσεις στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, (β) ο χαμηλότερος του αναμενόμενου ρυθμός απορρόφησης και εκταμίευσης των κονδυλίων του RRF, (γ) ενδεχόμενες φυσικές καταστροφές που συνδέονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, (δ) η εντεινόμενη στενότητα στην αγορά εργασίας και (ε) η καθυστέρηση υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, που θα επιβράδυνε τη διαδικασία ενίσχυσης της παραγωγικότητας της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Η ελληνική οικονομία θα επηρεαστεί θετικά σε περίπτωση που τα έσοδα από τον τουρισμό υπερβούν και πάλι τις προσδοκίες.
Προκλήσεις
Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού: Η συνέχιση της αποκλιμάκωσης του γενικού πληθωρισμού και ιδιαίτερα του πληθωρισμού των ειδών διατροφής είναι βασική πρόκληση για την οικονομία και προϋποθέτει ενίσχυση των συνθηκών ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων. Οι διαρκώς αυξανόμενες, αν και με επιβραδυνόμενο ρυθμό, τιμές των τροφίμων έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο εισόδημα των νοικοκυριών, αφού τα τρόφιμα κατατάσσονται στα αγαθά πρώτης ανάγκης, με ιδιαίτερα χαμηλή ελαστικότητα ζήτησης.
Υψηλό δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ: Tο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κινείται καθοδικά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Οι ευνοϊκοί όροι αποπληρωμής των υποχρεώσεων προς τον επίσημο τομέα παρέχουν μόνο ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας προκειμένου το δημόσιο χρέος να συνεχίσει να μειώνεται με ταχύ ρυθμό, κατά την περίοδο σταδιακής αναχρηματοδότησης των δανείων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων προσαρμογής, με νέο δανεισμό σε όρους αγοράς.
Περαιτέρω βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών του τραπεζικού συστήματος και υψηλό ιδιωτικό χρέος: Παρά τη βελτίωση της κερδοφορίας και της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις που συνδέονται με τη δυνατότητα διατηρήσιμης κερδοφορίας μέσω αύξησης της χρηματοδότησης της οικονομίας όταν θα συνεχιστεί η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Παράλληλα, το μερίδιο των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων στο κεφάλαιο των τραπεζών εξακολουθεί να είναι υψηλό. Επιπρόσθετα, το συνολικό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων εντός και εκτός του τραπεζικού συστήματος παραμένει σε υψηλά επίπεδα και επηρεάζει αρνητικά τη δυνατότητα νέου δανεισμού.
Μεγάλο επενδυτικό κενό: To χαμηλό επίπεδο συσσώρευσης παραγωγικού κεφαλαίου αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην αύξηση της παραγωγικότητας και τη σύγκλιση με το μέσο όρο της ΕΕ. Ειδικότερα, από την κρίση δημόσιου χρέους και έπειτα οι επενδύσεις στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ παρουσιάζουν σημαντική απόκλιση από το μέσο όρο της ΕΕ (14,3%, έναντι 22,0% στην ΕΕ το 2023). Με βάση πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για το 2023, οι πιο σημαντικοί παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για τις χαμηλές επενδύσεις στην Ελλάδα ήταν η αβεβαιότητα για το μέλλον, το υψηλό ενεργειακό κόστος, η μη διαθεσιμότητα εξειδικευμένου προσωπικού, οι υπερβολικοί ρυθμιστικοί κανόνες και το υψηλό κόστος εξωτερικής χρηματοδότησης.
Χρόνιες αδυναμίες στην αγορά εργασίας: Παρά την αισθητή μείωση της ανεργίας, το συνολικό ποσοστό ανεργίας αλλά και τα ποσοστά ανεργίας των γυναικών και των νέων παραμένουν σημαντικά υψηλότερα του μέσου όρου της ΕΕ. Επιπλέον, παρατηρείται αναντιστοιχία μεταξύ ζητούμενων και προσφερόμενων θέσεων εργασίας, καθώς οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους εργαζόμενους για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Ταυτόχρονα, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, παρά την αύξηση των τελευταίων ετών, παραμένει χαμηλό σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ, ιδίως στις ομάδες των γυναικών, των νέων και των ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ). Το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς και στην κοινωνική συνοχή.
Αρνητικό εξωτερικό ισοζύγιο και υψηλή αρνητική διεθνής επενδυτική θέση: Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, παρότι υποχώρησε το 2023, αναμένεται να παραμείνει σε επίπεδα άνω του 5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, κυρίως εξαιτίας των αυξημένων εισαγωγών που συνδέονται με την υλοποίηση των επενδύσεων που σχετίζονται με τον RRF. Ως αποτέλεσμα, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση (ΔΕΘ) της χώρας, δηλαδή το συσσωρευμένο χρέος της προς το εξωτερικό, είναι αρνητική (περίπου στο -141% του ΑΕΠ), σε αντίθεση με άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ με υψηλό δημόσιο χρέος οι οποίες στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εγχώριο δανεισμό.
Στενότητα στην αγορά κατοικίας: Η σημαντική και συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των ακινήτων, η οποία οδηγεί και σε άνοδο των ενοικίων, αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για το μέσο νοικοκυριό, καθώς καθιστά απαγορευτική την απόκτηση κατοικίας και αυξάνει σημαντικά το κόστος στέγασης, ειδικά για τα νέα ζευγάρια. Αυτό επιτείνει την κοινωνική ανισότητα, ενώ έχει αρνητικές προεκτάσεις και στον οικογενειακό προγραμματισμό, δυνητικά επηρεάζοντας δυσμενώς και το ποσοστό γεννήσεων.
Χαμηλή διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα: Σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, η κατάταξη της Ελλάδος σε σύνθετους δείκτες παρουσιάζει βελτίωση το 2024, αλλά το επιχειρηματικό περιβάλλον εξακολουθεί να είναι λιγότερο ελκυστικό από ό,τι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Ειδικότερα, η ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, η γραφειοκρατία και η αναποτελεσματικότητα σε ορισμένους τομείς της δημόσιας διοίκησης (π.χ. στις μεταβιβάσεις ακινήτων, στην εκπόνηση χωροταξικών σχεδίων, στην ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου) παραμένουν σε χειρότερο επίπεδο συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ.
Μεσομακροπρόθεσμες προκλήσεις: Τέλος, σημαντικές μεσομακροπρόθεσμες προκλήσεις αποτελούν η γήρανση του πληθυσμού, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η ενεργειακή μετάβαση.
Προτάσεις πολιτικής
Λαμβάνοντας υπόψη τις αβεβαιότητες και τους κινδύνους που συνδέονται με το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, τις προϋπάρχουσες αλλά και τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, όπως η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η κλιματική κρίση και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, είναι απαραίτητο η οικονομική πολιτική να μείνει προσηλωμένη στην υλοποίηση των αλλαγών που θα διασφαλίσουν την επιτάχυνση της οικονομικής μεγέθυνσης και την κοινωνική συνοχή.
Για το σκοπό αυτό, προτείνονται οι παρακάτω δράσεις:
1ον Η υλοποίηση πολιτικών που διασφαλίζουν τη διατηρήσιμη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, και ειδικά του πληθωρισμού των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών, ο οποίος, παρότι ακολουθεί πλέον καθοδική τροχιά, παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Στο πλαίσιο αυτό, η εγχώρια οικονομική πολιτική θα πρέπει να ασκείται με τρόπο που να υποστηρίζει την κοινή νομισματική πολιτική και να μην οδηγεί σε πληθωριστικές πιέσεις. Παράλληλα, τόσο οι αυξήσεις των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών όσο και οι μισθολογικές αυξήσεις θα πρέπει να είναι συνεπείς με το μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού. Bραχυπρόθεσμα θα πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων ώστε να διασφαλιστεί η τήρηση του ανταγωνισμού και, όπου χρειάζεται, να επιβληθούν οι κατάλληλες διοικητικές κυρώσεις. Μεσοπρόθεσμα, απαιτείται η άρση των πάσης φύσεως εμποδίων στον ανταγωνισμό στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών με κατάλληλες εθνικές και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.
2ον Η έγκαιρη απορρόφηση και εκταμίευση των πόρων του RRF προς τον ιδιωτικό τομέα είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των προβλεπόμενων ρυθμών αύξησης των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου κατά την περίοδο 2024-2026.
3ον Η εφαρμογή, κατά προτεραιότητα, των μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στην εξάλειψη διαρθρωτικών αδυναμιών, όπως οι καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης, η γραφειοκρατία στη δημόσια διοίκηση και το έλλειμμα ψηφιακών δεξιοτήτων.
4ον Η επίτευξη διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων μέσω μιας φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής πολιτικής. Προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη αποκλιμάκωση του λόγου δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ, είναι απαραίτητη η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων, σε κυκλικά διορθωμένους όρους, ύψους 2% του ΑΕΠ ετησίως. Ωστόσο, βασική προϋπόθεση για αυτό είναι η αύξηση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων δαπανών, μέσω καλύτερης στόχευσης των κοινωνικών δαπανών, ώστε να αυξηθούν οι δημόσιες επενδύσεις και οι δαπάνες εκπαίδευσης και υγείας, οι οποίες έχουν ιδιαίτερα θετικές επιδράσεις στη μεσομακροπρόθεσμη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
5ον Η περαιτέρω ενίσχυση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα. Aπαιτείται περαιτέρω ενίσχυση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού συστήματος, μεταξύ άλλων με την ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της κεφαλαιακής βάσης των ελληνικών τραπεζών και την περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ εντός και εκτός του τραπεζικού συστήματος. Εξάλλου, η αύξηση του ανταγωνισμού στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα με την ενδυνάμωση των μη συστημικών και συνεταιριστικών τραπεζών θα μπορούσε να βελτιώσει τις συνθήκες χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας.
6ον Η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων στην αγορά εργασίας. Σημαντικό ρόλο στη σύζευξη των αναγκών της αγοράς εργασίας με τις δεξιότητες των εργαζομένων έχει η εκπαίδευση, και ιδιαίτερα η τεχνική εκπαίδευση και η διά βίου μάθηση. Για να καλυφθεί το καίριο κενό εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων στην εγχώρια αγορά εργασίας, είναι σημαντική η ενσωμάτωση μεταναστών καθώς και η θέσπιση κινήτρων για την αντιστροφή της εκροής προς το εξωτερικό εξειδικευμένων ατόμων(brain drain) και για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών, των νέων, των ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ) και των ατόμων της τρίτης ηλικίας και των συνταξιούχων στο εργατικό δυναμικό.
7ον Υλοποίηση πολιτικών που αποσκοπούν στην αύξηση της αποταμίευσης των νοικοκυριών. Αυτές περιλαμβάνουν: (α) την ανάπτυξη της αγοράς κεφαλαίων, (β) την παροχή στοχευμένων φορολογικών κινήτρων έτσι ώστε να τονωθεί η αποταμίευση σε προϊόντα της κεφαλαιαγοράς, σε συνδυασμό με μέτρα για την προαγωγή του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, (γ) την ενίσχυση του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του πρώτου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος (κοινωνική ασφάλιση) και (δ) την ενίσχυση του τρίτου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος (ιδιωτική ασφάλιση).
8ον Η προσέλκυση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. H υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και τη λειτουργία του δημόσιου τομέα θα ενθαρρύνει την εισροή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Τα κεφάλαια αυτά, εφόσον αφορούν ξένες άμεσες επενδύσεις και κατευθύνονται σε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας, θα μπορούν όχι μόνο να χρηματοδοτήσουν την απόκλιση εγχώριων αποταμιεύσεων-επενδύσεων, αλλά και να βοηθήσουν στην αναβάθμιση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας και στη διάχυση νέων τεχνολογιών και μορφών οργάνωσης της παραγωγής, με θετικές μεσομακροπρόθεσμες επιδράσεις στην ελληνική οικονομία.
9ον Η διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών σε στέγαση με αποδεκτούς όρους. Κρίνεται αναγκαία η λήψη μέτρων για τη διευκόλυνση της απόκτησης κατοικίας και την ενίσχυση της προσφοράς προσιτής κατοικίας, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα με υψηλή πληθυσμιακή συγκέντρωση.
10ον Προώθηση όλων των διαθέσιμων μορφών ιδιωτικής χρηματοδότησης των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές για την κάλυψη των επενδυτικών αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ιδίως των νεοφυών και καινοτόμων, που δεν διαθέτουν επαρκή πάγια στοιχεία ενεργητικού ως εξασφαλίσεις για τη λήψη τραπεζικών δανείων και για την υλοποίηση των επενδυτικών τους προγραμμάτων.
***
Η ελληνική οικονομία έχει σημειώσει αξιόλογη πρόοδο την τελευταία δεκαπενταετία, παρά τις διαρθρωτικές αδυναμίες που εξακολουθούν να υπάρχουν. Η πρόοδος αυτή αλλά και οι θετικές προοπτικές της οικονομίας για τα επόμενα χρόνια αντικατοπτρίζονται στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας του Ελληνικού Δημοσίου στην επενδυτική κατηγορία. Ωστόσο, σε ένα διεθνές περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από νέες αβεβαιότητες και γεωπολιτικές εντάσεις, καθώς και τεχνολογικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού. Η οικονομική πολιτική θα πρέπει να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο των μεταρρυθμίσεων, της αποτελεσματικής χρήσης των διαθέσιμων εγχώριων και ευρωπαϊκών πόρων για την αύξηση των επενδύσεων, και της δημοσιονομικής υπευθυνότητας. Η σημασία της δημοσιονομικής υπευθυνότητας αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην αγορά κεφαλαίων και κρατικών ομολόγων της ζώνης του ευρώ, με τα περιθώρια (spreads) να αυξάνονται σημαντικά ακόμη και για κρατικά ομόλογα χωρών-μελών πολύ υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, επειδή οι αγορές τιμολογούν υψηλότερα τον κίνδυνο παραβίασης του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου λήψης αποφάσεων.
Συνολικά, η υλοποίηση των παραπάνω προτάσεων θα συμβάλει στην ενίσχυση του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης, στη μετάβαση της οικονομίας σε ένα βιώσιμο, ανταγωνιστικό και εξωστρεφές παραγωγικό υπόδειγμα, καθώς και σε περαιτέρω αναβαθμίσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων.
Το πλήρες κείμενο της Έκθεσης είναι διαθέσιμο εδώ.
Εορτασμός του Αγίου Πνεύματος στις Κεραμάτες Άρτας
Το πλήθος των πιστών, ήταν πολύ μεγάλο, τόσο στην δοξολογία όσο και στην περιφορά της Άγιας εικόνας
Η Ελλάδα αποκτά έναν από τους ισχυρότερους υπερ-υπολογιστές στην Ευρώπη
Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με στόχο την αναβάθμιση των Δημόσιων ψηφιακών υποδομών της χώρας, ανακοίνωσε την προκήρυξη Ανοικτού Διεθνή Διαγωνισμού για το έργο «Ανάπτυξη νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων», του υπέρ-υπολογιστή «ΔΑΙΔΑΛΟΣ (DAEDALUS)».
- Το έργο χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς και από τον ευρωπαϊκό οργανισμό European High Performance Computing Joint Undertaking – EuroHPC JU, με συνολικό προϋπολογισμό 41,9 εκατ. ευρώ € (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).
- Ο Διαγωνισμός έχει καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 02.09.2024 και θα διεξαχθεί ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος «Προμηθεύς» του ΕΣΗΔΗΣ στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.promitheus.gov.gr, με κωδικό Διαγωνισμού: 352893. Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του υπερ-υπολογιστή ΔΑΙΔΑΛΟΣ έχει το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νέος εθνικός υπερ-υπολογιστής ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα είναι ο μεγαλύτερος στη χώρα, και από τους ισχυρότερους στην Ευρώπη, ενώ αναμένεται να συμπεριληφθεί στην λίστα των κορυφαίων 500 συστημάτων παγκοσμίως σε επιδόσεις (ΤΟP500) και αποδοτικής χρήσης ενέργειας (GREEN500).
- Η αρχιτεκτονική του νέου υπερ-υπολογιστή είναι ιδανική για να φιλοξενήσει τις μεγαλύτερες και πιο ετερογενείς εφαρμογές, συνδυάζοντας υπολογιστικές εφαρμογές υψηλής απόδοσης με την Τεχνητή Νοημοσύνη, την μηχανική μάθηση και την ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων. Αναμένεται να έχει κεντρικό ρόλο, μεταξύ άλλων, στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων πιο αποτελεσματικών και αξιόπιστων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών μέσω αιτημάτων σε φυσική γλώσσα, για την εξατομικευμένη ιατρική, την πυροπροστασία, τον χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και για την έξυπνη κινητικότητα και τα αυτόνομα οχήματα.
- Επισημαίνεται ότι ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ, θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος και ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Αναμένεται να έχει ισχύ >60 Petaflops και θα είναι 120 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπέρ-υπολογιστή ARIS, εκτελώντας εξήντα εκατομμύρια δισεκατομμύρια (δηλαδή εξήντα τετράκις εκατομμύρια - 60.000.000.000.000.000) πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Επιπλέον θα είναι υβριδικός, διαθέτοντας τόσο κεντρικές μονάδες επεξεργασίας (CPUs) υψηλής πυκνότητας, όσο και μονάδες επιταχυντών.
- Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης του υπερ-υπολογιστή θα γίνει στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, σε χώρο που παραχωρεί η Εταιρεία Αξιοποιήσεως και Διαχειρίσεως της Περιουσίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ).
Το έργο αποτελεί μέρος της στρατηγικής ενίσχυσης των Δημόσιων ψηφιακών υποδομών της χώρας, δράση της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025 του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνηση
E.A.A.Σ: - Μετά από παρέμβαση της Ένωσης, δεν πληρώνουμε φόρο για τα αναδρομικά ....
Ενημερώνουμε τα Μέλη μας ότι σύμφωνα με το Άρθρο 65 του ν. 5042/2023 (ΦΕΚ 88Α/10-4-2023) τα αναδρομικά ποσά, τα οποία προέκυψαν από την 1η Ιαν. 2021 έως 31 Δεκ. 2022, μετά την κατάργηση των μειώσεων που είχαν επιβληθεί στα μερίσματα που κατέβαλαν στους μερισματούχους τους, τα Μετοχικά Ταμεία και οι Ειδικοί Κλάδοι Οικονομικής Ενίσχυσης, φορολογήθηκαν εντός του έτους που καταβλήθηκαν (2023).
Κατά την καταβολή τους διενεργήθηκε παρακράτηση στην πηγή με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) μετά από παρέμβαση της Ένωσης και με την παρακράτηση αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των δικαιούχων για τα εισοδήματα αυτά.
Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων
Τρίτη 25 Ιουνίου 2024
Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ: "Κυκλοφορεί απίστευτο μαύρο χρήμα στα κόμματα στη χώρα μας." - "Μου λένε πολλοί": "΄Πάρε κι εσύ, δεν βγαίνει αλλιώς" - Έτσι είναι η Ελλάδα." - "Εγώ δεν συμβιβάζομαι με το σύστημα"
Ανάρτηση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Ξέρω ότι πολλοί από εσάς ανησυχείτε.
Ανησυχείτε για το πώς θα βγει ο μήνας. Για το μέλλον των παιδιών σας. Για το μέλλον της χώρας μας.
Ανησυχείτε για το πώς θα ξεκολλήσουμε από τη στασιμότητα. Για το πώς ο προοδευτικός κόσμος θα πάρει τα ηνία από τη Δεξιά που κυβερνά για λίγους και εκλεκτούς.
Και βλέπετε ξαφνικά μια συζήτηση να έχει ξεκινήσει με επιμονή για τη «συγκόλληση» του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ. Αλήθεια, μία τέτοια συζήτηση κανονικά δεν θα έπρεπε να είχε ανοίξει πέρυσι, όταν η ΝΔ πήρε 41%, και όχι τώρα που η ΝΔ κατέρρευσε στο 28%;
Και επιτρέψτε μου να πω ότι σε αυτήν την κατάρρευση της ΝΔ έπαιξε ρόλο η αντιπολίτευση που κάναμε εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί -έχοντας δύο διασπάσεις στην πλάτη μας και ελάχιστο χρόνο στη διάθεσή μας- να μην μπορέσαμε να καρπωθούμε μερίδιο από αυτήν την κατάρρευση, όμως την προκαλέσαμε σε μεγάλο βαθμό. Γιατί δώσαμε ορατότητα στο γεγονός ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός». Αναδείξαμε τα ψέματά τους, την ευθύνη τους για την ακρίβεια, την άδικη φορολογία, την αλαζονεία τους.
Γιατί λοιπόν αυτή η συζήτηση για «συγκόλληση» τώρα; Τώρα που καθαρίζουμε το κόμμα μας από συμφέροντα και μαγαζάκια, τώρα που ραγίσαμε την παντοδυναμία Μητσοτάκη;
Τώρα λοιπόν, κανάλια, εφημερίδες, δημοσιογράφοι, δημοσκοπήσεις - ολόκληρο το σύστημα θέλει να σας επιβάλλει και το πρόβλημα και τη λύση. Τους δήθεν σωτήρες που θα μπορούν να ελέγξουν.
Το έχω τονίσει επανειλημμένως: Οι συνεργασίες χτίζονται από κάτω προς τα πάνω - και σε αυτήν τη διαδικασία είμαστε παρόντες.
Οι συνεργασίες δεν επιβάλλονται επειδή ξαφνικά το σύστημα βλέπει τον Μητσοτάκη να αποσταθεροποιείται και ψάχνει την επόμενη ρεζέρβα του.
Νομίζουν ότι θα κάνω τα πάντα για να μείνω στην καρέκλα. Δε με ξέρουν καλά. Εν αντιθέσει με τους πολιτικούς του κομματικού σωλήνα ή των τζακιών, μπορώ να έχω και ζωή και καριέρα έξω από την πολιτική.
Γι’ αυτό και -εντός πολιτικής- δεν έχω πρόβλημα να αφήσω όσες φορές χρειαστεί την καρέκλα και να προσφύγω στην κρίση του λαού, κόντρα στα σχέδια του συστήματος.
Ας μιλήσουμε γι` αυτό το σύστημα.
Πόσο έντιμα είναι τα πολιτικά κόμματα σήμερα;
Καταθέσαμε τροπολογία για να είναι σε δημόσια θέα οι ρυθμίσεις δανείων και των πολιτικών και των κομμάτων. Τι κάνει ο Πρωθυπουργός; Απορρίπτει την πρότασή μας.
Τι άλλη απόδειξη θέλετε;
Σιγά που θα μας έδειχναν σε ποιον οφείλουν τι και πώς τα πληρώνουν. Τις εξαρτήσεις τους. Τα μαύρα χρήματα που λιμνάζουν στα κόμματα της Ελλάδας. Το ψάρι που βρωμάει από το κεφάλι.
«Δεν θα σας προδώσω ποτέ» σημαίνει δεν συμβιβάζομαι με το σύστημα. Αν είναι να γίνω πρωθυπουργός σε συνεργασία με το σύστημα, προτιμώ να μη γίνω ποτέ.
Τους αποκαλύπτω όλους. Δεν φοβάμαι για την καρέκλα μου. Δεν φοβάμαι για τα αντίποινα. Και ό,τι είναι να γίνει, ας γίνει - αλλά ας γίνει με εντιμότητα.
Αυτό ακριβώς θα κάνω, αρχίζοντας από τώρα. Και ας με πολεμήσουν και μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά απ’ έξω. Γιατί η χώρα έχει ανάγκη από ανεξαρτησία και ρήξεις - όχι από συμβιβασμούς και συγκολλήσεις.
Έχω ένα ξεκάθαρο σχέδιο για το δεύτερο μισό του 2024, που θα μετατρέψει τον ΣΥΡΙΖΑ σε κυβερνητικό κόμμα, που θα πείσει τον κόσμο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι έτοιμος να κυβερνήσει, και να κυβερνήσει ρηξικέλευθα.
1) Οικονομική Εξυγίανση
Δυστυχώς παρέλαβα ένα χάος. Μπορεί να μην έχουμε οφειλές σε τράπεζες, αλλά έχουμε πολύ μεγάλα ανοίγματα σε προμηθευτές. Ακόμα και από την περίοδο μεταξύ των δυο εκλογικών αναμετρήσεων Μαΐου - Ιουνίου 2023, όταν ήταν ξεκάθαρο το πόσο θα μειωνόταν η κρατική χρηματοδότηση λόγω της συρρίκνωσης του ποσοστού μας.
Κυκλοφορεί απίστευτο μαύρο χρήμα στα κόμματα στη χώρα μας. Μου λένε πολλοί: «πάρε κι εσύ, δεν βγαίνει αλλιώς. Έτσι είναι η Ελλάδα».
Λοιπόν - Ο δικός μου ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πάρει ποτέ μαύρα. Δεν θα έχει άγνωστες πηγές χρηματοδότησης.
Ο δικός μου ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πάρει ποτέ δάνειο από τράπεζα. Τα «δανεικά και αγύριστα» ανήκουν σε άλλους χώρους.
Αν γίνω δέσμιος εξαρτήσεων, είτε «άγνωστων χρηματοδοτών» είτε τραπεζιτών, θα σας έχω ήδη προδώσει.
Άρα, πάμε να πολεμήσουμε μόνοι μας:
Έχουμε τακτοποιήσει όσο ήταν δυνατόν τα έξοδα του κόμματος με βάση τις υπάρχουσες δομές. Έχουμε κινηθεί στα όρια της κρατικής επιχορήγησης όλο αυτό το διάστημα μέχρι τις Ευρωεκλογές, κάνοντας μία πολύ στοχευμένη και περιορισμένη προεκλογική καμπάνια. Έχουμε καλύψει τρύπες.
Και δεσμεύομαι ότι δεν θα αφήσουμε τους προμηθευτές που στήριξαν το κόμμα στον αέρα.
Δυστυχώς τώρα θα αρχίσει μια επίπονη διαδικασία εξορθολογισμού.
Θα σας παρουσιάσω και άλλες αλήθειες με στοιχεία στο ερχόμενο διάστημα, για να καταλάβετε τι παρέλαβα. Και οικονομικά και οργανωτικά.
Σας υπόσχομαι ότι στο τέλος αυτής της διαδικασίας, θα έχετε μια προοδευτική κυβερνητική δύναμη πραγματικά ανεξάρτητη. Εκτός φυσικά αν συνασπιστούν τα συμφέροντα εναντίον μου να με ρίξουν. Ας προσπαθήσουν - σας είπα, δεν με ενδιαφέρει η καρέκλα. Με ενδιαφέρει να αλλάξουμε την Ελλάδα. Και αυτό δεν το κάνεις με άγνωστες πηγές χρηματοδότησης.
2) Καταστατικό Συνέδριο
Ετοιμαστείτε για ριζικές αλλαγές. Θα φτιάξουμε ένα από τα πιο σύγχρονα κόμματα στην Ευρώπη. Με αμεσοδημοκρατία. Ψηφιοποίηση. Αξιοκρατία. Μεγαλύτερη δύναμη στη βάση, μικρότερα και ευέλικτα όργανα. Δυνατότητα σε όλες και όλους να αναδειχτούν σε θέσεις ευθύνης με την αξία τους. Και αξιοποιώντας τις γνώσεις όλων των μελών.
Θυμάστε το ερωτηματολόγιο που έθεσα προς τα μέλη τον Φεβρουάριο; Αυτό που ήταν αιτία για την αμφισβήτησή μου στο συνέδριο; «Πώς τόλμησε να ρωτήσει τα μέλη αντί για τα όργανα!».
Λοιπόν: 8000 μέλη απάντησαν. Πολλές φορές περισσότερα από τις δημοσκοπήσεις που εμφανίστηκαν πρόσφατα - μερικές με δείγμα 60 ατόμων.
Το 83% των μελών ΔΕΝ είναι ικανοποιημένο με την ανταπόκριση των οργάνων. Το 86% απαιτεί ριζικές αλλαγές.
Δεν υπάρχουν τοτέμ στον ΣΥΡΙΖΑ. Τα μέλη μας θα ακούσουμε και θα φέρουμε τις ριζικές αλλαγές που απαιτούν από εμάς.
Όλα θα μπουν στη συζήτηση (όπως και το αν πρέπει να εφαρμόσουμε αυτό που λέει το τωρινό καταστατικό μας, για όριο τριών διαδοχικών θητειών στους βουλευτές).
Αν θέλουν λοιπόν οι προοδευτικοί πολίτες μια μεγάλη παράταξη, τους ενθαρρύνω να γραφτούν μέλη του ΣΥΡΙΖΑ και να λάβουν μέρος στις αλλαγές που ζητούν.
3) Κυβερνητικό Πρόγραμμα
Δεν πρόκειται αυτήν τη φορά να έχουμε ένα προεκλογικό πρόγραμμα της τελευταίας στιγμής, ένα copy paste από τα διάφορα τμήματα του κόμματος,
με ισορροπίες μεταξύ των διαφόρων «τάσεων», και χωρίς επαρκή κοστολόγηση.
Όχι.
Θα φτιάξουμε πρόγραμμα για τα πάντα. Και θα αγγίξουμε και θέματα που κάνουν «τζιζ».
Από τα προνόμια των βουλευτών μέχρι τον τρόπο λειτουργίας της δικαστικής εξουσίας στην Ελλάδα. Από την αναγκαστική στρατιωτική θητεία μέχρι τη διάκριση ρόλων κράτους - εκκλησίας.
Και ας συγκρουστούμε.
Ας συγκρουστεί κάποιος επιτέλους με τις παθογένειες δεκαετιών.
Με έναν σύμμαχο:
Με κάθε Ελληνίδα και Έλληνα που θα μπορεί να μπει ψηφιακά στον SYRIZA.gr και να εντοπίσει στο πρόγραμμά μας τις θεματικές που την/τον ενδιαφέρουν. Να μπορεί να βρει τον εαυτό της/του στο πρόγραμμά μας. Με πρόγραμμα για την κεντρική κυβέρνηση, για τις περιφέρειες, για κάθε κλάδο και επαγγελματική ιδιότητα.
Και με προτάσεις νόμου έτοιμες να γίνουν νομοσχέδια. Όλα έτοιμα να νομοθετηθούν και να εφαρμοστούν.
Η πορεία προς ένα τέτοιο κυβερνητικό πρόγραμμα έχει ήδη αρχίσει με τη φορολογική μας πρόταση. Αλλά τώρα προχωράμε ώστε να καλύψουμε όλο το φάσμα της πολιτικής ζωής.
Στις επόμενες μέρες, θα ανακοινώσουμε στον Τύπο τα υπόλοιπα think tank μας, με τρόπο πιο περιληπτικό από τα προηγούμενα, ώστε να αρχίσουμε άμεσα τη δουλειά για την επεξεργασία του προγράμματος. Μαζί με τα τμήματα του κόμματος, τους βουλευτές μας και φυσικά όλα τα μέλη που ενδιαφέρονται να συνεισφέρουν.
4) Σκιώδης Κυβέρνηση
Μου λένε όλη την ώρα: Ποια είναι η ομάδα σου; Είσαι one-man-show. Θέλουμε να δούμε ανανέωση.
Φυσικά, όταν τους αναφέρω παραδείγματα από τα υπάρχοντα think tanks και το ευρωψηφοδέλτιο, μου λένε ότι όντως, υπάρχει νέο ανθρώπινο δυναμικό. Αλλά και πάλι, είναι σημαντικό ο κόσμος να ξέρει με ποιους επιθυμώ να κυβερνήσω αν μας επιλέξει - ειδικά επειδή έχει απογοητευτεί από τη δήθεν «αριστεία» των υπουργών της ΝΔ και συγχρόνως δεν ξεχνά υπουργούς της παλιάς κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που πλέον δεν είναι μαζί μας.
Έχω ένα όραμα για κυβέρνηση κυρίως εξωκοινοβουλευτικών υπουργών. Θεωρώ ότι υπάρχουν αντικρουόμενα κίνητρα όταν ένας υπουργός έχει εξουσία και συγχρόνως κυνηγά σταυρούς τοπικά. Θα ήθελα λοιπόν όποιος βουλευτής είναι να γίνει υπουργός, να είναι έτοιμος να θυσιάσει την έδρα του.
Για να απαντήσω λοιπόν μια και καλή στο «ποια είναι η ομάδα σου;», θα παρουσιάσω μέχρι το τέλος του χρόνου τη σκιώδη κυβέρνησή μας, η οποία θα επιβλέπει τη δημιουργία του προγράμματος - νομοσχεδίων και θα είναι η πρώτη γραμμή της αντιπολίτευσής μας. Για να δώσουμε πρόσωπο σε αυτό που ονομάζουμε «νέος ΣΥΡΙΖΑ» και «σύγχρονη Αριστερά».
5) Μητρώο Στελεχών
Ανανέωση σημαίνει: μερικές καριέρες τελειώνουν, μερικές καριέρες αρχίζουν. C`est la vie...
Και αυτό θα αρχίσει άμεσα. Σε λίγες μέρες, θα μοιραστώ μαζί σας έναν ηλεκτρονικό σύνδεσμο στον οποίο κάθε μέλος θα μπορεί να δηλώσει το ενδιαφέρον του για αιρετή θέση: Για τα ψηφοδέλτιά μας στις βουλευτικές εκλογές και για την τοπική αυτοδιοίκηση (όπου υστερούμε, δυστυχώς, πολύ).
Θα γνωρίσουμε αυτόν τον νέο κόσμο. Θα του δώσουμε τη δυνατότητα να προσφέρει και να αποκτήσει αναγνωρισιμότητα ώστε να πετύχει στα μελλοντικά μας ψηφοδέλτια. Όχι μόνο στην προκριματική διαδικασία, αλλά βεβαίως και στην εθνική διαδικασία απέναντι στον συντηρητισμό της δεξιάς.
Συγχρόνως, θα δημιουργήσουμε και μητρώο για όσους δεν επιθυμούν αιρετή θέση αλλά θα ήθελαν να στελεχώσουν την κυβερνητική δομή την επόμενη μέρα της νίκης μας, να προσφέρουν στη χώρα μας.
Και το κάθε υπουργείο δε θα στελεχωθεί από τους κολλητούς και τα ρουσφέτια του εκάστοτε υπουργού (όπως πχ το Υπ. Μεταφορών του Κώστα Καραμανλή). Θα στελεχωθεί από τον άξιο κόσμο που θα έχουμε αναδείξει.
6) Ακτιβισμός
Μπορεί μεν να έχουμε καταφέρει να σπάσουμε ως ένα βαθμό το επικοινωνιακό εμπάργκο της προπαγάνδας Μητσοτάκη, αλλά δεν μπορούμε να ξεμπλέξουμε τα πλοκάμια εξουσίας που έχει απλώσει παντού. Με τις απευθείας αναθέσεις, τις Αναπτυξιακές Εταιρείες στην περιφέρεια, τις οικονομικές εξαρτήσεις.
Εκεί δεν αρκεί ούτε η πολιτική πρόταση (όσο καλοδουλεμένη και να είναι) ούτε η επικοινωνία (παρότι καταφέραμε να ηττηθεί ο Γκρίνμπεργκ και να ακυρωθεί στην πράξη το… βραβευμένο tiktok του Πρωθυπουργού). Εκεί χρειάζεται ακτιβισμός στην κοινωνία μέσα.
Για τον συνδικαλισμό έχω ήδη μιλήσει, σε περίπτωση που το ΠΑΣΟΚ θέλει να συνεργαστούμε. Αλλά και πάλι δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτό. Πρέπει να χτίσουμε και εμείς τις δικές μας βάσεις παντού.
Για τον ακτιβισμό γενικότερα, εκεί πρέπει να πρωτοστατήσουμε με τους νέους τους οποίους ξανακερδίσαμε στις τελευταίες εκλογές. Πρέπει να στρέψουμε τον πολιτισμό της χώρας μας προς την πρόοδο.
Δράσεις για το περιβάλλον. Για τους συμπολίτες μας με αναπηρία. Για τη ζωοφιλία. Για την ισότητα παντού.
Θα αρχίσουμε όμως με την Παλαιστίνη. Είμαι ήδη σε επικοινωνία με την παλαιστινιακή κυβέρνηση και με τον ΟΗΕ και οργανώνουμε ανθρωπιστική δράση στα σύνορα Αιγύπτου-Γάζας στις αρχές του Σεπτέμβρη. Εννοείται ότι θα είμαι παρών εκεί στην πρώτη γραμμή. Θα μοιραστώ σύνδεσμο ώστε να δηλώσουν ενδιαφέρον όσοι θέλουν να βοηθήσουν - ειδικά γιατροί (και ψυχίατροι), νοσηλευτές, διερμηνείς.
Θα αποδείξουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο γύρω μας. Και ως κοινωνία και ως κοινωνική αντιπολίτευση.
Τι σημαίνει το δεύτερο;
Όπως κάνουμε με τη φόρμα για τα παράπονα των πολιτών για το ΕΣΥ (σύντομα θα παρουσιάσουμε πολλά που έχουμε πληροφορηθεί από εσάς), έτσι θα αναδεικνύουμε τις αδικίες και τη διαπλοκή στη χώρα μας σε όλους τους τομείς.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι θα βρουν μια ασπίδα προστασίας σε εμάς απέναντι στο κράτος-λάφυρο της ΝΔ.
Ο πολίτης θα έχει μια διέξοδο σε εμάς απέναντι στην ανεπάρκεια της δεξιάς κυβέρνησης.
Έξι πυλώνες λοιπόν. Εκκίνηση τώρα, με δομική ολοκλήρωση μέχρι το τέλος του 2024, και έμπρακτο έργο από εκεί και πέρα.
Σας καλώ να αγνοήσετε τα στημένα παιχνίδια του συστήματος και τους μοχλευτές του.
Σας καλώ να φιλτράρετε τις «αλήθειες» και τις «λύσεις» που σας παρουσιάζουν ως δικές σας επιλογές που ποτέ δεν πήρατε.
Σας καλώ να επιλέξετε τη ριζική αλλαγή. Την είσοδο της ελληνικής πολιτικής στο άφθαρτο, το αξιοκρατικό και το αδιάφθορο.
Από μεριάς μου, έχω λάβει τα μηνύματα.
Ξέρω πού και πώς πρέπει να βελτιωθώ. Και το κάνω ήδη.
Δεν είμαι ένας εναντίον όλων. Είμαστε πολλοί εναντίον λίγων.
Στηρίξτε μας να μπορέσουμε να αλλάξουμε αυτό που μοιάζει προδιαγεγραμμένο αλλά δεν είναι.
Στηρίξτε μας να μπορέσουμε να φτιάξουμε μαζί σας μια Ελλάδα στην οποία οι πολίτες της θα νιώθουν περηφάνια και αξιοπρέπεια.
Επιτέλους, κάτι πάει να αλλάξει.
Υπτγος ε.α. Χρήστος Μπολώσης: - Μια βόλτα στην Αθήνα - Η λαθρακοή και η… λαθροματιά
Θυμάστε τις παλιές Ελληνικές ταινίες, που άρχιζαν με την φωνή του αλησμόνητου Γιώργου Βελέντζα ή του Σταύρου Ξενίδη να λένε: «Η Αθήνα, είναι μία μεγάλη πολιτεία, και τους δρόμους της κάθε μέρα τρέχουν κάθε λογής άνθρωποι, για να βγάλουν το ψωμί τους…» ή κάπως έτσι.
- TουΥπτγου ε.α. Χρήστου Μπολώση
Βρέθηκα προ ημερών στην πρωτεύουσα για μια σειρά εργασιών, που άρχιζαν από τους Αμπελοκήπους και τελείωσαν στο Μοναστηράκι, με παράκαμψη στα Εξάρχεια. Επειδή το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής αυτής το διέδραμα πεζός, μου δόθηκε η ευκαιρία να ακούσω διάφορες συζητήσεις, χωρίς μάλιστα και να χρειαστεί να στήσω αυτί. Γιατί; Μα σήμερα με τα κινητά δεν χρειάζεται προσπάθεια για να ακούσεις τι λένε οι συνάνθρωποί μας, αφού όλοι φωναζουνε.
Η λαθρακοή και η… λαθροματιά αρχίζει από τον σταθμό του μετρό, αλλά και μέσα στα βαγόνια, στις οθόνες των οποίων διαφημίζονται διάφορα θεατρικά έργα και μάλιστα που παίζονται στις κρατικές σκηνές. Είναι ζήτημα αν οι διαφημίσεις αυτές έχουν προσελκύσει έστω και έναν θεατή.
Μέσα στο μετρό, η κατάσταση είναι λίγο πολύ γνωστή.
Το 90% των επιβατών χαζολογάει με το κινητό του και το υπόλοιπο 10% χαζολογάει με το 90%, που χαζολογάει με το κινητό του. Επίσης, το 85% κρατάει καφέδες.
Σε μια στιγμή, ακούς να καλεί στο κινητό (‘’φορητό’’ ορθότερον) κάποιος επιβάτης κάποιον, χωρίς να έχει υπομονή 5΄ λεπτά μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Απαντά ο συνδρομητής του, αν «είναι διαθέσιμος» ή αν «η κλήση του, δεν είναι σε αναμονή και δεν προωθείται», ή αν έχει σήμα και ξανακούγεται ο καλών επιβάτης: «Έλα πού είσαι;». Κάτι λέει ο άλλος για να απαντήσει ο επιβάτης «Έλα καλά τα λέμε σε λίγο».
Αντιστρόφως. Καλείται ο επιβάτης, το «σηκώνει» και απαντά: «Έλα Δημήτρη, στο μετρό είμαι. Σε 2΄ λεπτά φτάνω». Αν είναι νεαρός, η φράση διαφοροποιείται σε «Έλα Δημήτρη, στο μετρό είμαι. Σε 2 λεπτά φτάνω ρε μα….α».
Σε κάποια στιγμή ακούς: «Σαλαμπάχα άλμπα μπούλα νταρουσάφακα», ή κάτι τέτοιο. Γυρνάς και βλέπεις μία ομάδα «επενδυτών», που μόλις έχουν τελειώσει το λιάσιμο, να συζητούν ζωηρά δείχνοντας ό ένας στον άλλο το κινητό του. Μπροστά τους, το δικό μου κινητό μοιάζει με αυτά που είχαμε στον στρατό με την μανιβέλα, τα ΕΕ-8. Θυμάσαι τους αναξιοπαθούντες πρόσφυγες του κ. Καιρίδη και ένα δάκρυ τρέχει από το αριστερό σου μάτι. Το δεξί, το φασιστικό, δεν συγκινείται.
Εν τω μεταξύ, ανεβαίνει και άλλος κόσμος και η επαφή μεταξύ των επιβατών γίνεται όλο και πιο στενή. Μιά κοπέλα δίπλα μου, που έχει κάνει το πουλόβερ της μάσκα, κρατάει ένα μάτσο χαρτιά. Με λοξή ματιά διαβάζω: «Αίτηση σύνδεσης παροχής ύδατος» και σε μία γωνιά της αιτήσεως πάνω – πάνω, σημειωμένος με το χέρι, ένας αριθμός τηλεφώνου. Προφανώς ο αριθμός αυτός είναι κάποιου υπευθύνου και δόθηκε στην κοπέλα να τον καλέσει αν το πράμα καθυστερεί. Έχετε δοκιμάσει να καλέσετε ποτέ τέτοιον αριθμό για να ζητήσετε πληροφορίες από οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία; Μη το κάνετε. Και μη το κάνετε, ιδίως παραμονές ιατρικών εξετάσεων, διότι κινδυνεύετε να ανεβάσετε πίεση (καλή και κακή), τριγλυκερίδια, ουρικό οξύ και ζάχαρο σε απαγορευτικά επίπεδα. Ουδέποτε τοιούτος αριθμός απήντησε στην ιστορία του Ελληνικού Δημοσίου. Κάποτε θα κάνουμε μία πραγματεία πάνω σ’ αυτό. Η κοπέλα όμως, νομίζει ότι έκανε καλή δουλειά…
Κατηφορίζεις την Βασιλίσσης Σοφίας, οπότε ακούς μια κυρία να τηλεφωνεί, απαντώντας στο κινητό (‘’φορητό’’ ορθότερον): «Ναι, ναι οι αιματολογικές εξετάσεις πρέπει να γίνουν σε δημόσιο νοσοκομείο. Δεν ξέρω γιατί. Έτσι μου είπαν. Πάντως αύριο το πρωί στις 5 η ώρα πρέπει να είσαι νηστική στο τάδε νοσοκομείο για να πάρεις αριθμό». Εύχεσαι περαστικά στον συνάνθρωπό μας και συνεχίζεις.
Κάποτε φθάνεις στο Σύνταγμα. Πριν βγεις στην πλατεία σε καλωσορίζει κάποια έκθεση υπέρ των αναξιοπαθούντων βατράχων της Κένυα, με μέλια, βουτήματα, σπιρουλίνες και λουμίνια πρώτης ποιότητος. Ανεβαίνεις τη σκάλα και βγαίνεις στην έξοδο, όπου ο μισός πληθυσμός της Αθήνας, έχει ραντεβού με τον άλλο μισό. Παραλλήλως σου βάζουνε στα μούτρα διάφορα διαφημιστικά φυλλάδια, φροντιστηρίων, αποκρυφιστών (έχουν άδεια αυτοί;) και του ΚΚΕ (αυτοί σίγουρα δεν έχουν, αλλά και δεν την χρειάζονται…). Λίγο πιο κάτω, υπαίθριοι μουσικοί δίνουν συναυλίες, ενώ ξυλοπόδαροι και ζογκλέρ διαγκωνίζονται, ποιός θα πέσει πρώτος επάνω σου.
Πιάνεις την Πανεπιστημίου και εμπρός από την Ακαδημία, έχουνε στήσει καμία εικοσαριά πολύχρωμα τσαντίρια κάποιοι Αφγανοί διαμαρτυρόμενοι, επειδή θέλουν τα 1.500 ευρώ που δίνουμε στους ασυνόδευτους νταγκλαράδες να γίνουν 2.500, επειδή η ζωή ακρίβυνε.
Κάτι μουρμουρίζεις στα Αφγανικά και συνεχίζεις τον δρόμο σου. Αν περάσεις μέσα από την στοά «Χατζηχρήστου» θα πέσεις επάνω σε ένα μικρό συνοικισμό αστέγων με τις γνωστές χαρτοκούτες αλλά και τα παραδοσιακά στρωσίδια. Στην ίδια στοά το βράδυ, μετά τις 22.00, παραδίδονται δωρεάν μαθήματα λήψεως μορφίνης, κοκαΐνης και άλλων… ιατρικών ουσιών, δια της μεθόδου της ενέσεως. Τμήματα ολιγομελή…
Το ταξίδι όμως συνεχίζεται. Κόβεις δεξιά βγαίνεις στην Σόλωνος και ακόμα δεξιότερα (καμιά πολιτική αιχμή…) στην Θεμιστοκλέους και νάσαι στον παράδεισο της ευνομίας της τάξεως και της γαλήνης. Στα Εξάρχεια. Και όμως! Όλα αυτά που ανέφερα προηγουμένως, περιέργως μεν, αλλά υπάρχουν. Κι’ αυτό, γιατί σε κάθε γωνιά, υπάρχουν 3-4 αστυνομικοί με μηχανές, έτοιμοι να καρπαζώσουν τα παλιόπαιδα τ΄ ατίθασα. Λέμε τώρα και να μη νομίσει ο κ. Χρυσοχοίδης ότι έτσι είναι τα πράματα
Σιγά σιγά η βόλτα τελειώνει και κατάκοπος παίρνω το μετρό για το σπίτι. Ανεβαίνω τις κυλιόμενες και βγαίνω στο φως του Θεού. Μπροστά μου πηγαίνει μία κοπέλα σούρνωντας την βαλίτσα της και παίζοντας με το κινητό της (‘’φορητό’’ ορθότερον). Σε λίγο σταματά και με ρωτά.
- Συγγνώμη το μετρό πού είναι;
- Από πού ήρθες κοπέλα μου;
- Από κει και μου δείχνει ακριβώς την κατεύθυνση του μετρό.
- Και δεν το είδες;
- Δηλαδή πρέπει να πάω απέναντι;
- Όχι κορίτσι μου, πίσω θα γυρίσεις και στα 100 μέτρα θα το βρεις.
- Α ευχαριστώ πολύ και με συγχωρείτε, είπε και ξανάπιασε το κινητό.
Αμφιβάλλω αν τελικώς το βρήκε…
Υστερόγραφο
Το παρακάτω κείμενο είναι του φίλου μου Χρίστου Γούδη, τέως καθηγητού αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, με το οποίο σχολιάζονται θαυμάσια τα τρέχοντα. Απολαύστε το:
Η τεραστία κοινωνική σημασία των οχετών εν τω συγχρόνω βίω
«Αυτό που θέλει ο μαλάκας, είναι έναν καθρέφτη για ψυχή μαλάκα,
ώστε να μπορεί να καμαρώνει τον εαυτό του»
Λουί-Φερντινάν Σελίν (Γάλλος μυθιστοριογράφος)
Το αποχετευτικό δίκτυο, το δίκτυο των υπονόμων (όπως και το δίκτυο των νόμων) είναι απαραίτητο για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας (πλέουσας επί των κοπράνων της). Όταν κάπου διαρραγεί και από τις σεσηπυίες σωλήνες του αρχίζει να υπερεκχειλίζει ο βόρβορος, είναι μοιραίο να υφιστάμεθα την κακοσμία του, i.e. την αντιστροφή της ευωδίας των γαλλικών αρωμάτων με τα οποία ραίνουν τις μαιτρέσες τους (νόμιμες και παράνομες παλλακίδες) οι λογιών-λογιών εξουσιαστές του σκότους του κόσμου τούτου.
Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω, ο έχων οφθαλμούς οράν οράτω, και ο νοών νοείτω.
Χρίστος Γούδης
Αυτά φίλοι μου. Απολαύστε το υπόλοιπο Euro 24 αλλά και τους Ολυμπιακούς Αγώνας που έρχονται στίς 26 Ιουλίου.
Αφού σας ευχηθώ ολόψυχα…
….δίνουμε ραντεβού και πάλι για τις 23 Σεπτεμβρίου.
πηγή:https://www.dimokratia.gr/apopseis/579541/mia-volta-stin-athina/