Παντελής Καρύκας
Το 1684 οι Ενετοί κήρυξαν τον πόλεμο στους Τούρκους.
Υπό τον Φραγκίσκο Μοροζίνι οι Ενετοί είχαν σημαντικές επιτυχίες εξαρχής καθώς οι Τούρκοι πολεμούσαν σκληρά κατά των Αυστριακών και των Πολωνών, παράλληλα.
Οι Έλληνες στην Πελοπόννησο βρισκόταν ήδη σε επαναστατικό αναβρασμό γεγονός που αντιλήφθηκαν οι Τούρκοι προχωρώντας, ως συνήθως, σε σφαγές.
Ένα από τα θύματά τους ήταν και ο μητροπολίτης Κορίνθου Ζαχαρίας.
Στη δε Μάνη δεν άργησε να ξεσπάσει σχεδόν ανοικτή εξέγερση ζητώντας την ενίσχυση των Ενετών. Σε απάντηση ο σερασκέρης της Πελοποννήσου Ισμαήλ πασάς εισέβαλε, επικεφαλής 10.000 ανδρών, στη Μάνη και άρχισε να καίει και να σφάζει. Οι Μανιάτες αντέδρασαν και σε μάχη που δόθηκε σκότωσαν περί τους 1.800 Τούρκους.
Τον Φεβρουάριο – Μάρτιο του 1685 ο Μοροζίνι έστειλε όπλα και πυρομαχικά στους Μανιάτες, αλλά δεν έστειλε ενισχύσεις. Στις 21 Ιουνίου 1685 όμως ο ενετικός στόλος απέπλευσε από τα Επτάνησα προς τη Πελοπόννησο, μεταφέροντας και δύναμη 8.000 (9.500 αναφέρει ο Σάθας) στρατιωτών.
Κορώνη
Η μικρή ενετική στρατιά αφίχθη στην Πελοπόννησο και κατόπιν διαβουλεύσεων αποφασίστηκε να πολιορκηθεί η οχυρή Κορώνη. Στην πόλη υπήρχε ισχυρή φρουρά ενώ και ο Οθωμανοί κάτοικοι ήταν αποφασισμένοι να αμυνθούν. Άλλωστε ήταν καλά εφοδιασμένοι με τρόφιμα και πυρομαχικά.
Τις επόμενες δύο ημέρες οι πολιορκητές ανέσκαψαν τα πρώτα πολιορκητικά χαρακώματα. Δημιουργήθηκαν τρία κανονιοστάσια με 50 συνολικά πυροβόλα προερχόμενα κυρίως από τα πλοία του στόλου.
Οι Τούρκοι αμύνονταν φανατισμένα εξαρχής. Εκτέλεσαν μάλιστα και έξοδο επιτιθέμενοι στο σώμα των Δαλματών του Μοροζίνι. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άνδρες του Ενετού αρχιστρατήγου ήταν κυρίως Γερμανοί, από την Σαξωνία, το Μπράουνσβαϊγκ και άλλα γερμανικά κρατίδια, καθώς και Ιππότες του Αγίου Ιωάννη από τη Μάλτα.
Στο μεταξύ οι Τούρκοι συγκρότησαν μια απελευθερωτική στρατιά, υπό τους Χαλίλ πασά και Μουσταφά πασά, με σκοπό την άρση της πολιορκίας της Κορώνης. Η τουρκική απελευθερωτική στρατιά στρατοπέδευσε σε παρακείμενο λόφο πίσω από το στρατόπεδο των πολιορκητών και άρχισαν αν τους παρενοχλούν με επιδρομές.
Σε απάντηση οι Ενετοί κατασκεύασαν προμαχώνα ενισχυμένο με τάφρο στα νώτα του στρατοπέδου τους ώστε να επιτηρούν τους Τούρκους, τοποθετώντας ως φρουρά 100 στρατιώτες. Στο μεταξύ οι Τούρκοι της πόλης επιτέθηκαν κατά των ενετικών χαρακωμάτων αλλά αποκρούστηκαν. Την ίδια ώρα 800 άνδρες των δύο πασάδων επιτέθηκαν στον νέο-κατασκευασμένο προμαχώνα αλλά και αυτοί απέτυχαν.
Κατόπιν οι δύο πασάδες επιχείρησαν να ενισχύσουν τους πολιορκημένους. Για τον σκοπό αυτό συγκρότησαν απόσπασμα 4.000 ανδρών επιχειρώντας να περάσουν μέσα από το χριστιανικό στρατόπεδο. Αποκρούστηκαν όμως με απώλειες.
Παρόλα αυτά η πολιορκία δεν εξελισσόταν ευχάριστα για τους χριστιανούς καθώς όλες οι απόπειρές τους κατά της πόλης είχαν αποτύχει. Προσπάθεια υπονόμευσης των τειχών επίσης δεν απέδωσε. Αντίθετα οι Τούρκοι επιτέθηκαν με πολύ ισχυρές δυνάμεις, κατέλαβαν τον προμαχώνα και κατέσφαξαν τους 100 άνδρες της φρουράς.
Αντεπίθεση
Αμέσως όμως ο Μοροζίνι αντεπιτέθηκε. Με εμπροσθοφυλακή τους δραγώνους του, υποστηριζόμενους από τους Δαλματούς και τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη, οι χριστιανοί σάρωσαν τους πολύ περισσότερους Τούρκους και ανακατέλαβαν το οχύρωμα. Τουλάχιστον 300 Τούρκοι σκοτώθηκαν.
Ο δε Μοροζίνι διέταξε να κοπούν τα κεφάλια 120 νεκρών Τούρκων και να τοποθετηθούν σε λόγχες απέναντι από τα τείχη της Κορώνης ώστε να τα βλέπουν οι πολιορκημένοι Τούρκοι.
Στο μεταξύ οι Έλληνες είχαν αναθαρρήσει από την παρουσία ευάριθμου τακτικού ευρωπαϊκού στρατού και άρχισαν να ξεσηκώνονται και πάλι. Οι Μανιάτες μόνο ενίσχυσαν τον Μοροζίνι με 1.500 πολεμιστές. Κατόπιν αυτού και θέλοντας να πάψει τον διμέτωπο αγώνα ώστε να επικεντρωθεί στην πολιορκία, ο Μοροζίνι αποφάσισε να επιτεθεί αιφνιδιαστικά στο τουρκικό στρατόπεδο του Χαλίλ και Μουσταφά.
Στις 25 Αυγούστου Μοροζίνι επιβίβασε στα πλοία 3.000 επίλεκτους άνδρες του τους οποίους αποβίβασε στα δεξιά του τουρκικού στρατοπέδου. Το σώμα αυτό κινούμενο μέσω μιας κοιλάδας προσέγγισε κρυφά. Την ίδια ώρα το κύριο σώμα του Μοροζίνι βάδισε κατά μέτωπο εναντίον των Τούρκων.
Τρεις κανονιοβολισμοί έδωσαν το σύνθημα και οι χριστιανικές δυνάμεις επιτέθηκαν ταυτόχρονα στους κοιμώμενους Τούρκους, διαλύοντάς τους. Οι Τούρκοι έντρομοι τράπηκαν σε φυγή εγκαταλείποντας όλες τις αποσκευές, τα εφόδιά τους, τα πυροβόλα και τα λάβαρά τους.
Έφοδος
Κατόπιν αυτού ο χριστιανικός στρατός ετοιμάστηκε να επιτεθεί στην Κορώνη. Στις 31 Αυγούστου όλα ήταν έτοιμα. Οι πολιορκητές είχαν κατασκευάσει νέα υπόνομο, στην οποία τοποθέτησαν 250 βαρέλια με πυρίτιδα, την οποία και ανατίναξαν επιτυχώς προκαλώντας μεγάλο ρήγμα στο τείχος.
Αμέσως το χριστιανικό πεζικό εξόρμησε. Όμως οι Τούρκοι αντιστάθηκαν λυσσαλέα με επικεφαλής έναν μουφτή που κρατούσε το κοράνι και τους παρότρυνε να «γίνουν μάρτυρες του προφήτη». Περίπου 400 χριστιανοί σκοτώθηκαν και άλλοι τόσοι τραυματίσθηκαν στην πρώτη αυτή έφοδο.
Από την άλλη πλευρά και οι Τούρκοι έχασαν τον φανατικό μουφτή και πολλούς αξιωματικούς τους. Έτσι όταν εκτελέστηκε νέα έφοδος η τουρκική άμυνα κατέρρευσε. Οι στρατιώτες εισήλθαν στην πόλη και κατέσφαξαν τουλάχιστον 3.000 ανθρώπους. επίσης κυριεύτηκαν και τα 120 πυροβόλα της πόλης.
Η μάχη της Καλαμάτας
Ο Μοροζίνι μετά την Κορώνη έστειλε τους Μανιάτες να καταλάβουν το φρούριο της Ζαρνάτας το οποίο και παραδόθηκε με συνθήκη. Στην Ζαρνάτα ο Μοροζίνι ενισχύθηκε με 3.000 σκληροτράχηλους Σάξωνες στρατιώτες και βάδισε προς την Καλαμάτα.
Εκεί είχε συγκεντρωθεί μια τουρκική στρατιά 10.000 πεζών και 2.000 ιππέων. Οι Τούρκοι είχαν στρατοπεδεύσει έχοντας τα νώτα τους την πόλη. Στο μεταξύ ο χριστιανικός στρατός – 8.000 τακτικοί στρατιώτες, 1.500 Μανιάτες – αποβιβάστηκε στην περιοχή τελών υπό τις διαταγές του Γερμανού στρατηγού Αννίβα φον Ντέγκενφελτ, βετεράνο της μάχη της Βιέννης (1683).
Ο έμπειρος Γερμανός προωθήθηκε προς τις τουρκικές θέσεις με εμπροσθοφυλακή τους ακαταπόνητους δραγώνους του, τους ηρωικούς Μανιάτες και τους Δαλματούς. Έταξε δε στο κέντρο τα ενετικά συντάγματα, στο δεξιό πλευρό τους Γερμανούς από το Μπράουνσβαϊγκ και στο αριστερό πλευρό τους Σάξωνες.
Ο επικεφαλής των Τούρκων ήταν ίδιος ο Καπουδάν πασάς (αρχιναύαρχος). Στο μεταξύ ο χριστιανικός στρατός είχε φτάσει κοντά στο τουρκικό στρατόπεδο. Σταμάτησε όμως αναπτυσσόμενος σε μια σειρά χαμηλών λόφων, με τα πλοία του στόλου να υποστηρίζουν τους Σάξωνες.
Στο μεταξύ οι Τούρκοι βλέποντας το χριστιανικό αριστερό πλευρό να μη διαθέτει ιππικό επιτέθηκαν με το δικό τους. Οι Σάξωνες όμως θέρισαν τους σπαχήδες με τα πυκνά πυρά τους, την ώρα που τα πυροβόλα των πλοίων σκορπούσαν τον θάνατο στους Τούρκους.
Την ώρα που συνέβαιναν αυτά στο χριστιανικό αριστερό, στο δεξιό ο Καπουδάν πασάς έριξε το σύνολο σχεδόν του πεζικού κατά του σώματος Μπράουνσβαϊγκ. Και εκεί όμως οι πειθαρχημένοι Γερμανοί, αν και υστερούσαν δραματικά σε αριθμό, τσάκισαν τους Τούρκους με συνεχείς ομοβροντίες. Έχοντας ηττηθεί στις δύο πτέρυγες οι Τούρκοι δεν άντεξαν στην χριστιανική αντεπίθεση.
Οι Τούρκοι τσάκισαν και κατέφυγαν στην Καλαμάτα. Το ηθικό τους όμως είχε τόσο καταπέσει που αφού κατέστρεψαν πυροβόλα και πυρομαχικά εγκατέλειψαν την πόλη. Μετά τη νίκη αυτή οι Μανιάτες κατέλαβαν και τα κάστρα του Οιτύλου, της Κελέφας και του Πασαβά. Ήταν οι πρώτες μεγάλες νίκες στην Πελοπόννησο. Θα ακολουθούσαν και άλλες.