Γράφει ο
Αντιστράτηγος ε.α. Σταύρος Κουτρής
Πρόεδρος ΕΑΑΣ
Εδώ και δεκαετίες η Ελληνική Πολιτεία αντιμετώπισε τις αμοιβές και τις συντάξεις των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων με τρόπο “ιδιαίτερο” προβλέποντας ότι το Σώμα των Αξιωματικών θα “εργάζεται” χωρίς την καθιερωμένη για όλους τους άλλους σύνδεση χρόνου εργασίας και μισθών και γι’ αυτό η πολιτεία θα αναλάμβανε να καλύπτει τις ανάγκες με ξεχωριστές “αποδοχές” και συντάξεις προς τους αξιωματικούς εις το διηνεκές.
Είχε δημιουργηθεί μάλιστα μεταξύ των στελεχών η “υποκουλτούρα” ότι είναι υποτιμητικό για τον αξιωματικό να ασχολείται με τα οικονομικά του. Προσφέρει έργο προς την Υπηρεσία, που ταυτιζόταν με την πατρίδα, με ατελείωτες ώρες εργασίας πρωί-βράδυ στη Μονάδα και στα Γραφεία, σε ασκήσεις και λοιπές δραστηριότητες. Όλα αυτά ωσάν να υπήρχε ένα άτυπο “συμβόλαια τιμής” μεταξύ των δύο πλευρών που λειτουργούσε υπέρ της Στρατιωτικής Υπηρεσίας, χωρίς δυστυχώς να αναγνωρίζεται από την πολιτεία στην πράξη. Βέβαια για δεκαετίες οι “αποδοχές” δεν ανταποκρίνονταν στο παραγόμενο έργο από τα στελέχη και η πολιτεία αντί να προβεί σε ουσιαστική και πραγματική αναπροσαρμογή τους κατευθύνθηκε σε άλλους τρόπους έμμεσων απολαβών όπως η καταβολή ημερών εκτός έδρας, παροχή επί πλέον αδειών και ημερήσιων απαλλαγών κ.λ.π..
Τελικά τα τελευταία χρόνια άδικα ανέτρεψε με επανειλημμένα νομοθετήματα αυτά τα άτυπα “συμβόλαια τιμής” μεταξύ των δύο πλευρών. Ακούστηκαν, μάλιστα, υπηρεσιακοί παράγοντες των διαφόρων υπουργείων να ισχυρίζονται ότι “δεν υπάρχει λόγος να διακρίνονται οι στρατιωτικοί απόστρατοι από τους λοιπούς δημοσίους λειτουργούς αφού δεν έχουν διαφορά”.
Οι συνέπειες αυτής της “νέας λογικής” της πολιτείας προς τα στελέχη των Ε.Δ. μπορεί να είναι τραγικές στην νοοτροπία εργασίας των στρατιωτικών και θα φανούν σταδιακά με καταλυτικές συνέπειες στη λειτουργία τους. Σκοπός, όμως, του παρόντος σημειώματος δεν είναι να ασχοληθούμε με το μείζον αυτό θέμα. Aναφέρονται όμως εδώ καθόσον ανάλογη “λογική” ακολουθήθηκε και σε άλλους τομείς, όπως η υγεία, η επικουρική ασφάλιση κ.λ.π.
Με παρόμοια “λογική” δεν δημιούργησε ποτέ Επικουρικά Ταμεία για τα μέλη των Ε.Δ. (ενώ το έκανε για τα μέλη των Σωμάτων Ασφαλείας) λόγω των ήδη αναφερθεισών αναγνωρισμένων ειδικών μισθολογικών, συνταξιοδοτικών και ασφαλιστικών ρυθμίσεων που είχε θεσπίσει στο παρελθόν και αρκούμενη από πλευράς “ασφαλιστικής επικουρικότητας” στα μερίσματα που παρείχαν στους μερισματούχους τους τα Μετοχικά τους Ταμεία (ΜΤ) και οι Ειδικοί Λογαριασμοί (ΕΛ). Τα ΜΤ, όμως, των Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων και οι ΕΛ ιδρύθηκαν για την εξυπηρέτηση των εν ενεργεία και των αποστράτων στελεχών και των οικογενειών τους σε χρόνους κατά τους οποίους δεν είχε ακόμη αναπτυχθεί η έννοια της επικουρικής ασφάλισης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα
Τα έσοδα των ΜΤ προέρχονται από τις κρατήσεις που γίνονται στις αποδοχές των μετόχων τους (όλων των στρατιωτικών) και από την εκμετάλλευση της περιουσίας που τα Ταμεία έχουν δημιουργήσει.
Η συμμετοχή της Πολιτείας σ’ αυτά δεν ήταν άμεση, όπως αργότερα στα επικουρικά ταμεία των άλλων κλάδων εργαζομένων, ούτε αναλογική. Αρκέστηκε στο να νομοθετήσει κάποια έσοδα, όχι βεβαίως από τον προϋπολογισμό. Με δεδομένο βέβαια ότι οι δημιουργούμενοι πόροι θα μπορούσαν να εννοηθούν στην ουσία ως τη συμμετοχή του εργοδότη (Δημόσιο) στην επικουρική κάλυψη των εργαζομένων σε αυτόν θα πρέπει να προβλέπεται η συμμετοχή όλων σε αυτήν με τρόπο ανάλογο και δίκαιο.
Eνα από αυτά τα έσοδα είναι το περιβόητο ποσοστό 4% που ο προμηθευτής κάθε εξοπλιστικού προγράμματος οφείλει να καταθέσει υπέρ των ΜΤ. Η προμήθεια οπλικού συστήματος από ένα Κλάδο που εξυπηρετεί επιχειρησιακή ανάγκη των Ε.Δ. εκτός από την εξυπηρέτηση αυτής έχει λοιπόν και σοβαρή παρεπόμενη επίπτωση στην διάθεση κάποιου ποσού υπέρ κάποιου ΜΤ και των μερισματούχων συναδέλφων.
Αρχικά βέβαια οι πόροι εκ των εξοπλιστικών αθροίζονταν και κατανέμονταν ισομερώς στα Ταμεία ασχέτως της προέλευσης του πόρου από κάποιο Κλάδο. Ο τρόπος κατανομής αυτών των ποσών στην πορεία του χρόνου άλλαξε και η προμήθεια κάθε Κλάδου των Ε.Δ. ενίσχυε το ΜΤ μόνον του Κλάδου του δημιουργώντας έτσι ανισοκατανομές.
Με βάση τα προαναφερθέντα για την “επικουρικότητα” των ΜΤ, δεν μπορεί η Πολιτεία να αντιμετωπίζει διαφορετικά τους πολίτες της, με 2 μέτρα και 2 σταθμά, καθόσον σε αυτή την περίπτωση κλονίζονται οι αρχές της ισοπολιτείας και της ισονομίας, θεμέλια της Δημοκρατίας και της κοινωνικής γαλήνης.
Εδώ και δεκαετίες, βέβαια, ισχύει στις Ε.Δ. η διακλαδικότητα που έχει ισχυροποιηθεί και με τις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις για την ενίσχυση του ρόλου του Α/ΓΕΕΘΑ. Είναι αποδεκτό από όλους του αξιωματικούς ότι με τις προμήθειες εξοπλιστικών προγραμμάτων καλύπτονται επιχειρησιακές δυνατότητες των Ε.Δ. και όχι απλές και τρέχουσες ανάγκες των Κλάδων.
Κατά τον ίδιο τρόπο και Πολιτεία βλέπει τις Ε.Δ. ως ένα ενιαίο δυναμικό με κοινό σκοπό και λειτουργία και με αυτή την λογική φροντίζει για την κάλυψη των επιχειρησιακών του αναγκών ως συνόλου, άσχετα με το ποιος Κλάδος θα χειρίζεται ένα οπλικό σύστημα. Κατά λογική συνέπεια και οι οικονομικές/ασφαλιστικές συνέπειες θα πρέπει να ευεργετούν αναλογικά τους αποστράτους.
Η σημερινή Κυβέρνηση αντιμέτωπη με την έξαρση της Τουρκικής επιθετικότητας πήρε την ιστορική απόφαση επανεξοπλισμού των Ε.Δ. και ανακοίνωσε ένα φιλόδοξο, άκρως απαραίτητο πρόγραμμα, αμυντικών συστημάτων πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που θα έχει παρεπόμενη ωφέλεια και στα μερίσματα των αποστράτων, οπότε η ήδη υφισταμένη ανισομέρεια πολλαπλασιάζεται.
Η προηγούμενη δεκαετία είχε καταλυτικές συνέπειες στα οικονομικά όλων των Ελλήνων πολιτών και από τις μεγαλύτερες στους αποστράτους, οπότε το αίσθημα της συγκεκριμένης αδικίας τονίζεται ακόμη περισσότερο και λαμβάνει κυρίως πολιτικές διαστάσεις.
Για χρόνια επανειλημμένα φορείς του ΣΞ, το ΜΤΣ και η Ε.Α.Α.Σ. έχουν θίξει το θέμα της άδικης κατανομής των πόρων που προέρχονται από την προμήθεια των εξοπλιστικών προγραμμάτων, χωρίς μέχρι στιγμής να εισακουστούν από τις Κυβερνήσεις.
Ενδεικτικά αναφέρεται το παράδειγμα της κατανομής πόρων μεταξύ των ετών 20011- 2016 για να διαφανεί η αναφερθείσα ανισοκατανομή:
ΜΤ ΜΕΡΙΣΜΑΤΟΥΧΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΟΡΟΣ/ΜΕΡΙΣΜΑΤΟΥΧΟ
ΣΤΡΑΤΟΥ 65.327 27.881.175,25 175,25
ΝΑΥΤΙΚΟΥ 15.032 28.817.887,63 1.917,10
ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ 13.739 48.047.888,83 3.497,19
Εάν ίσχυε η
ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ
ΚΑΤΑΝΟΜΗ 94.098 104.746.951,71 1.113,17
Το παρόν ΔΣ της Ε.Α.Α.Σ. είχε εξ αρχής θέσει ως προτεραιότητα την ανάδειξη αυτής της αδικίας και την προσπάθεια εξάλειψής της και μάλιστα πολύ πριν εξαγγελθούν τα ελπιδοφόρα εξοπλιστικά προγράμματα, συνεχίζοντας την προσπάθεια των προγενεστέρων ΔΣ.
Και αυτό έκανε, ξεσηκώνοντας τις αναμενόμενες αντιδράσεις, οι οποίες μάλιστα κάποιες φορές πήραν και προσωπικό χαρακτήρα κατά του συντάκτου του παρόντος.
Ο υπογράφων στην αρχή και στη συνέχεια σε συνεργασία με τον Πρόεδρο του ΜΤΣ υπέβαλαν υπομνήματα για το θέμα. Ακολούθησε πρόταση νομοθετικής ρύθμισης εκ μέρους του ΜΤΣ με την οποίαν προτείνεται να κατατίθεται ένα 10% του αναλογούντος ποσού υπέρ του ΜΤ του Κλάδου που πραγματοποιείτο εξοπλιστικό πρόγραμμα και το υπόλοιπο 90% να κατανέμεται αναλογικά στα ΜΤ όλων των Κλάδων.
Η Ε.Α.Α.Σ. στο ΔΣ του ΜΤΣ κατά τη συζήτηση του θέματος μειοψήφισε υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε να κατανέμεται το 100% εξ αρχής στα τρία ΜΤ.
Η πρόταση του σχεδίου νόμου αφού συγκέντρωσε τα σχόλια των Κλάδων και έλαβε την υπογραφή από την λοιπή ιεραρχία του Υπουργείου βρίσκεται για έγκριση στον κ. ΥΕΘΑ.
Από τη δημοσιοποίηση των σχετικών ενεργειών μας για την αναλογική κατανομή των πόρων από τα εξοπλιστικά προγράμματα στα ΜΤ αναλόγως των μερισματούχων τους άρχισαν συνάδελφοι των άλλων Κλάδων των Ε.Δ. να δημοσιεύουν αντίθετες απόψεις χωρίς να αναφέρονται στα δύο βασικά μας επιχειρήματα, την επικουρικότητα και την κάλυψη επιχειρησιακών αναγκών από τα εξοπλιστικά.
Διαβάσαμε λοιπόν ότι:
1. Η Ε.Α.Α.Σ. λειτούργησε εν αγνοία του Συντονιστικού Συμβουλίου των Ενώσεων θέτοντας το θέμα αιφνιδιαστικά. Και όμως ο υπογράφων έθεσε το θέμα επιχειρηματολογώντας στην πρώτη Σύσκεψη του Συντονιστικού Συμβουλίου των Ενώσεων υπό την παρούσα σύνθεσή του τον Ιούλιο του 2020.
2. Τα ΜΤ δημιουργήθηκαν και λειτουργούν με ανεξάρτητους νόμους εδώ και δεκαετίες. Ορθόν, αλλά άσχετο με το τεθέν θέμα. Οι πόροι των Ταμείων ιστορικά ρυθμίζονταν διαφορετικά από σήμερα (ίσχυε η αναλογική με τα μέλη τους κατανομή των θεσμοθετημένων πόρων) και σήμερα ζητούμε την επιστροφή σε αυτό το δικαιότερο σύστημα και εν τοιαύτη περιπτώσει αναφερόμαστε σε δημιουργούμενη ανισορροπία, η οποία πρέπει να διορθωθεί.
3. Η Ε.Α.Α.Σ. προσπαθεί να μεταφέρει τα προβλήματα και τις ζημιές από την κακοδιαχείριση του ΜΤΣ στα άλλα δύο Ταμεία. Ουδέν αναληθέστερο. Η Ε.Α.Α.Σ. δεν αναφέρεται σε οποιαδήποτε προβλήματα οποιουδήποτε Μετοχικού Ταμείου, ούτε προσπαθεί να μειώσει ή να βλάψει οποιονδήποτε. Εκφράζει συγκεκριμένα επιχειρήματα, επιχειρησιακά και ασφαλιστικά, επί των οποίων ουδέν αντιλέγεται. Η δε αναφορά σε παρελθούσα κακοδιαχείριση του ΜΤΣ είναι άκαιρη, άσχετη με το θέμα, άδικη και τουλάχιστον “άκομψη”.
4. Η Ε.Α.Α.Σ. διεκδικεί έσοδα από τα φτωχότερα ταμεία των άλλων δύο Κλάδων. Η αλήθεια είναι ότι η Ε.Α.Α.Σ. δεν διεκδικεί τίποτε από κανένα Ταμείο. Αναφέρεται με επιχειρήματα στην αναλογική κατανομή πόρων από τα μελλοντικά εξοπλιστικά προγράμματα σε όλους τους συναδέλφους.
Είναι γνωστό και πολυσυζητημένο το περιβόητο πολιτικό κόστος που μας ταλανίζει. Όχι κάποιου είδους ρίσκου που ενυπάρχει σε κάθε απόφαση που ο ηγέτης καλείται να πάρει, αλλά ο ψυχρός κομματικός υπολογισμός του πόσους ψήφους θα πάρουμε ή θα χάσουμε από μια απόφαση και πόσο θα μας κοστίσει στις επόμενες εκλογές.
Με αυτό τον τρόπο πολλά πράγματα δεν αλλάζουν, βαλτώνουν ακόμη οπισθοδρομούν. Το κυριότερο όμως είναι ότι επικρατεί σταδιακά στην κοινωνία και τα ήθη μια “αντιηγετική” προσέγγιση, να προκρίνεται το συμφέρον από το δίκαιο, το ανάλγητο από το κοινό αίσθημα δικαίου, το θράσος από το θάρρος. Και αυτό ζημιώνει την χώρα πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε οικονομική ή άλλη δυσκολία, διότι αυτό φθείρει την ψυχή της κοινωνίας και αναπτύσσει “ανθυγιεινές” νοοτροπίες και αντιπαραγωγικές πρακτικές.
Η πολυσυζητούμενη παραγωγικότητα ίσως έχει να κάνει πολύ περισσότερο με αυτό που κάποτε αποκαλούσαμε “καλώς εννοούμενα συναλλακτικά ήθη” παρά με άλλες οικονομικές, νομικές ή άλλες παραμέτρους. Με άλλα λόγια ο λόγος τιμής, το έντιμο, το κοινό συμφέρον έναντι του προσωπικού ή αυτού της “ομαδούλας” μας πάνω απ’ όλα. Και ποιος είναι υπεύθυνος γι’ αυτό; Ο πολιτικός ηγέτης που πρέπει να σταθεί πάνω απ’ όλους και όλα και με τις αποφάσεις του να υπηρετήσει το δίκαιο και ορθό και να δημιουργήσει το “θερμοκήπιο” εκείνο μέσα στο οποίο κάθε άξιος θα προοδεύει και το κάθε “ζιζάνιο” θα ξεριζώνεται.
Και αυτό δεν γίνεται μετρώντας “ψηφαλάκια”!
Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο και η πολιτική απόφαση αυτού του χρονίζοντος προβλήματος αντιλαμβάνομαι ότι είναι πολύ δύσκολη. Η ομοφωνία των Κλάδων των Ε.Δ. επί του θέματος αποδεικνύεται πολύ δύσκολη έως αδύνατη, όχι διότι δεν αντιλαμβάνονται το δίκαιο του πράγματος, αλλά καθαρά για τα οικονομικά συμφέροντα που θίγονται. Γι’ αυτό και η πολιτική παρέμβαση είναι αναγκαία για τη λύση αυτού του “Γόρδιου Δεσμού”.
Τα κύρια κριτήρια που πρέπει να πρυτανεύσουν είναι:
. Το κοινό αίσθημα δικαίου,
. Η κοινή λογική και
. Η επίδειξη καθαρής Ηγεσίας που σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις πρέπει να επιδεικνύεται.
