Oι παλιές προβλέψεις το έλεγαν:
«Η Πόλη που έχτισε ο γιος της Αγίας Ελένης, ο ισαπόστολος και Μέγας Κωνσταντίνος, θα ζήσει .1000 χρόνια. Και θα χαθεί, είχαν πει οι αστρολόγοι, όταν θα βασιλεύσει πάλι κάποιος Κωνσταντίνος, γιος κι αυτός μιας μάνας που θα ονομάζεται Ελένη. (σ. Ελένη Δραγάτση).
1453
«Και τα τελευταία μεσάνυχτα της ύστατης αγωνίας θα αρχίσουν μετά την πανσέληνο του Μαΐου».
Το ΄λεγαν κι αυτό οι παλιές προφητείες. (Από Μαριάννας Κορομηλά: «Η ύστατη αγωνία της Βασιλεύουσας»)
Ωστόσο παρ΄ όλον ότι τα κακά σημεία και οι προβλέψεις νόμιζε κανείς πως έβγαιναν σωστές, η πίστη πως με τη βοήθεια του Θεού η Πόλη θα σωζόταν,
καθώς αυτό επιβεβαιωνόταν με νίκες της απίστευτες στις αδιάκοπες επιθέσεις των πολιορκητών, ήταν βαθειά ριζωμένη στις ψυχές των πολιορκημένων.
Και για άλλη μια φορά στις 23 του Μάη το ίδιο βράδυ άρχισε από το εχθρικό στρατόπεδο ατελείωτο κανονίδι.
Το κάστρο χτυπιόταν από όλες τις μεριές και με το πυροβολικό και με το μεγάλο κανόνι του Ουρβάνου, το πρωτοποριακό της εποχής.
Constantine_Palaiologos
Ο Μωάμεθ είχε διατάξει γενική επίθεση. Ολοι πίστεψαν πως δεν θα βαστούσαν τα τείχη.
Αλλά το κάστρο πάλι βάσταξε. Η Πόλη πάλι σώθηκε ενισχύοντας την πίστη των πολιορκημένων στο λόγο που έλεγε ότι:
«Του πολέμου η νίκη και των θρόνων
η κατάλυση είναι έργο της Θείας Πρόνοιας».
Η Πόλη πάλι σώθηκε ωστόσο οι μέρες της είναι μετρημένες και η πανσέληνος ανατέλλει φωτίζοντας τα νυχτερινά τριαντάφυλλα που ανθίζουν στους κήπους της Βασιλεύουσας να υποδεχθούν το Θάνατο-Χάρο.
Στις 24 Μαΐου μαθεύτηκε ότι ο σουλτάνος αποφάσισε να επιτεθεί στις 29 του μήνα από ξηρά και από θάλασσα με όλες του τις δυνάμεις.
Ολοι οι στρατιωτικοί και πολιτικοί άρχοντες, ιερείς και λαός δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να κάνουν αντιπερισπασμούς στον εχθρό και να επισκευάζουν τις νύχτες με κάθε μέσο τα τείχη που γκρεμίζονταν από τις κανονιές.
Στις 25 Μαΐου συνάχτηκαν στο παλάτι των Βλαχερνών οι άρχοντες κι ο κλήρος. Μερικοί, υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει σωτηρία για τη Βασιλεύουσα και πως πρέπει τουλάχιστον να φύγει ο αυτοκράτορας με το επιτελείο του και να σωθεί.
Μα εκείνος αρνιέται.
– Οχι δεν παρατάω το ποίμνιό μου, λέει με δάκρυα στα μάτια. Θα μείνω μαζί του και θα πεθάνω μαζί του.
(Αρχαίο σλαβικό χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, που εκδόθηκε το 1855 στην Πετρούπολη στην ρωσική γλώσσα, μας πληροφορεί πως ο Παλαιολόγος λιποθύμησε στο συμβούλιο αυτό, καθώς οι άρχοντες επιμένανε να φύγει ο Αυτοκράτορας)
Από το «Χρονικόν» της Αλωσης του βυζαντινού συγγραφέα Γεωργίου Φραντζή, ο οποίος υπήρξε επιστήθιος φίλος και σύμβουλος – πρωτοβεστιάριος του τελευταίου αυτοκράτορα των Ελλήνων Κ. Παλαιολόγου, μεταφέρουμε από το βιβλίο «η Πόλις εάλω» των εκδόσεων «Νέα Σύνορα – Λιβάνη», (σε μεταγλώττιση του κειμένου από Γ. Κουσουνέλο), αποσπάσματα από την τελευταία ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, καθόσον ενέχει αυτή θέση ιστορικού ντοκουμέντου και προς όλους μας παρακαταθήκη. Είναι – καθώς αυτή η ομιλία έγινε από τον Αυτοκράτορα – σαν μια ύστατη προσπάθεια μυστικής, υπέρτατης κοινωνίας με το λαό της Πόλης και τους υπερασπιστές της – τότε και πάντοτε.
Λέγει ο Φραντζής: «Ο Αυτοκράτορας στο οδυνηρό βράδυ της Δευτέρας, 28 Μαΐου, αφού συγκέντρωσε όλους τους άρχοντες, τους δήμαρχους, τους εκατόνταρχους και τους άλλους βαθμοφόρους του στρατού, είπε τα παρακάτω λόγια:
»Ευγενέστατοι άρχοντες, εκλαμπρότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί, γενναιότατοι στρατιώτες, τιμημένοι και πιστοί πολίτες, ξέρετε όλοι πολύ καλά ότι έφτασε η ώρα που ο εχθρός της πίστης μας αποφάσισε να μας πιέσει ακόμη περισσότερο με όλα τα πολεμικά μέσα και τεχνάσματα που διαθέτει.
Θέλει να αρχίσει μια γενική επίθεση και πόλεμο από την ξηρά και από τη θάλασσα, έτοιμος να μας δαγκώσει σαν φαρμακερό φίδι και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι.
Γι΄ αυτό το λόγο σας παρακαλώ να φερθείτε με γενναιότητα και θάρρος, όπως κάνατε μέχρι τώρα, απέναντι στους εχθρούς της πίστης μας. Αφήνω στα χέρια σας την τύχη της δοξασμένης και λαμπρής πατρίδας μας, της μεγαλοπρεπέστατης και ευγενούς Βασιλεύουσας όλων των πόλεων.
Ξέρετε πολύ καλά, αδέλφια μου, ότι για τέσσερις λόγους είμαστε υποχρεωμένοι να προτιμήσουμε το θάνατο παρά τη ζωή.
Πρώτον, για την πίστη και τη θρησκεία μας, δεύτερον, για την πατρίδα, τρίτον, για τον βασιλιά, τον αντιπρόσωπο του Κυρίου μας, και τέταρτον, για τους συγγενείς και τους φίλους μας.
Αν λοιπόν, αδέλφια μου, πρέπει να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για έναν από τους παραπάνω λόγους, τότε έχουμε υποχρέωση να πολεμάμε ακόμη σκληρότερα όταν πρόκειται και για τα τέσσερα μαζί, διαφορετικά θα χάσουμε τα πάντα. (…) Ο βάρβαρος σουλτάνος μας έχει αποκλείσει 57 μέρες τώρα με όλες τις δυνάμεις του και μας πολιορκεί μέρα νύχτα με κάθε μέσον που διαθέτει, αλλά καταφέραμε να τον αποκρούσουμε με τη βοήθεια του Κυρίου μας Χριστού που βλέπει τα πάντα. Μη δειλιάσετε λοιπόν αδέλφια μου. (…)
Ηρθε λοιπόν, αδέλφια μου, ο σουλτάνος, μας πολιόρκησε και έχει ορθάνοιχτο το τεράστιο στόμα του να μας καταβροχθίσει τόσο εμάς όσο και την Πόλη που έχτισε ο αείμνηστος μεγάλος αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, ο οποίος την αφιέρωσε στην Παναγία Δέσποινα Θεοτόκο και Αειπάρθενο Μαρία, εκφράζοντας την ευχή να την έχουμε πάντα βοηθό και προστάτη της πατρίδας μας, που αποτελεί καταφύγιο των χριστιανών, ελπίδα και χαρά των Ελλήνων, και καύχημα όλου του κόσμου». (…)
Τελειώνοντας ο Αυτοκράτορας είπε:
»Δεν υπάρχει χρόνος για περισσότερα λόγια. Παραδίδω στα χέρια σας το ταπεινό μου σκήπτρο για να το φυλάξετε με αγάπη. Σας παρακαλώ να δείξετε αφοσίωση και υπακοή στους ανωτέρους σας (…) Να αγωνιστείτε όλοι σύμφωνα με το αξίωμά σας (…)
Να έχετε υπόψη σας ότι: (…) μας περιμένει στον ουρανό το αμάραντο στεφάνι και στη γη η αιώνια δόξα.
Ας πεθάνουμε όλοι για την πίστη του Χριστού και για την πατρίδα μας» απάντησε το ακροατήριο με μια φωνή».
Τέλος ο Αυτοκράτορας πρόσθεσε ακόμη:
»Λοιπόν, αδέλφια και συμπολεμιστές μου, να είστε όλοι έτοιμοι το πρωί. Με τη δύναμη που μας δίνει ο Θεός και τη βοήθεια της Αγίας Τριάδας, στην οποία στηρίζουμε όλες μας τις ελπίδες, ας κάνουμε τους εχθρούς μας να φύγουν νικημένοι από την πόλη μας»».
Και στην ύστατη αντίσταση, μές στην πρώτη λάμψη της αυγής της 29ης Μαϊου 1453, έπεσε «άπαρτος» ο τελευταίος της Βασιλευούσης Πόλης Αυτοκράτορας, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, φυλάσσοντας αιώνια τις Θερμοπύλες των δικαίων του Ελληνισμού.
* Τα κείμενα ήταν της Γεωργίας Κούτσαρη
Page break
Oι παλιές προβλέψεις το έλεγαν:
«Η Πόλη που έχτισε ο γιος της Αγίας Ελένης, ο ισαπόστολος και Μέγας Κωνσταντίνος, θα ζήσει .1000 χρόνια. Και θα χαθεί, είχαν πει οι αστρολόγοι, όταν θα βασιλεύσει πάλι κάποιος Κωνσταντίνος, γιος κι αυτός μιας μάνας που θα ονομάζεται Ελένη. (σ. Ελένη Δραγάτση).
1453
«Και τα τελευταία μεσάνυχτα της ύστατης αγωνίας θα αρχίσουν μετά την πανσέληνο του Μαΐου».
Το ΄λεγαν κι αυτό οι παλιές προφητείες. (Από Μαριάννας Κορομηλά: «Η ύστατη αγωνία της Βασιλεύουσας»)
Ωστόσο παρ΄ όλον ότι τα κακά σημεία και οι προβλέψεις νόμιζε κανείς πως έβγαιναν σωστές, η πίστη πως με τη βοήθεια του Θεού η Πόλη θα σωζόταν, καθώς αυτό επιβεβαιωνόταν με νίκες της απίστευτες στις αδιάκοπες επιθέσεις των πολιορκητών, ήταν βαθειά ριζωμένη στις ψυχές των πολιορκημένων.
Και για άλλη μια φορά στις 23 του Μάη το ίδιο βράδυ άρχισε από το εχθρικό στρατόπεδο ατελείωτο κανονίδι.
Το κάστρο χτυπιόταν από όλες τις μεριές και με το πυροβολικό και με το μεγάλο κανόνι του Ουρβάνου, το πρωτοποριακό της εποχής.
Constantine_Palaiologos
Ο Μωάμεθ είχε διατάξει γενική επίθεση. Ολοι πίστεψαν πως δεν θα βαστούσαν τα τείχη.
Αλλά το κάστρο πάλι βάσταξε. Η Πόλη πάλι σώθηκε ενισχύοντας την πίστη των πολιορκημένων στο λόγο που έλεγε ότι:
«Του πολέμου η νίκη και των θρόνων
η κατάλυση είναι έργο της Θείας Πρόνοιας».
Η Πόλη πάλι σώθηκε ωστόσο οι μέρες της είναι μετρημένες και η πανσέληνος ανατέλλει φωτίζοντας τα νυχτερινά τριαντάφυλλα που ανθίζουν στους κήπους της Βασιλεύουσας να υποδεχθούν το Θάνατο-Χάρο.
Στις 24 Μαΐου μαθεύτηκε ότι ο σουλτάνος αποφάσισε να επιτεθεί στις 29 του μήνα από ξηρά και από θάλασσα με όλες του τις δυνάμεις.
Ολοι οι στρατιωτικοί και πολιτικοί άρχοντες, ιερείς και λαός δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να κάνουν αντιπερισπασμούς στον εχθρό και να επισκευάζουν τις νύχτες με κάθε μέσο τα τείχη που γκρεμίζονταν από τις κανονιές.
Στις 25 Μαΐου συνάχτηκαν στο παλάτι των Βλαχερνών οι άρχοντες κι ο κλήρος. Μερικοί, υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει σωτηρία για τη Βασιλεύουσα και πως πρέπει τουλάχιστον να φύγει ο αυτοκράτορας με το επιτελείο του και να σωθεί.
Μα εκείνος αρνιέται.
– Οχι δεν παρατάω το ποίμνιό μου, λέει με δάκρυα στα μάτια. Θα μείνω μαζί του και θα πεθάνω μαζί του.
(Αρχαίο σλαβικό χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, που εκδόθηκε το 1855 στην Πετρούπολη στην ρωσική γλώσσα, μας πληροφορεί πως ο Παλαιολόγος λιποθύμησε στο συμβούλιο αυτό, καθώς οι άρχοντες επιμένανε να φύγει ο Αυτοκράτορας)
Από το «Χρονικόν» της Αλωσης του βυζαντινού συγγραφέα Γεωργίου Φραντζή, ο οποίος υπήρξε επιστήθιος φίλος και σύμβουλος – πρωτοβεστιάριος του τελευταίου αυτοκράτορα των Ελλήνων Κ. Παλαιολόγου, μεταφέρουμε από το βιβλίο «η Πόλις εάλω» των εκδόσεων «Νέα Σύνορα – Λιβάνη», (σε μεταγλώττιση του κειμένου από Γ. Κουσουνέλο), αποσπάσματα από την τελευταία ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, καθόσον ενέχει αυτή θέση ιστορικού ντοκουμέντου και προς όλους μας παρακαταθήκη. Είναι – καθώς αυτή η ομιλία έγινε από τον Αυτοκράτορα – σαν μια ύστατη προσπάθεια μυστικής, υπέρτατης κοινωνίας με το λαό της Πόλης και τους υπερασπιστές της – τότε και πάντοτε.
Λέγει ο Φραντζής: «Ο Αυτοκράτορας στο οδυνηρό βράδυ της Δευτέρας, 28 Μαΐου, αφού συγκέντρωσε όλους τους άρχοντες, τους δήμαρχους, τους εκατόνταρχους και τους άλλους βαθμοφόρους του στρατού, είπε τα παρακάτω λόγια:
»Ευγενέστατοι άρχοντες, εκλαμπρότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί, γενναιότατοι στρατιώτες, τιμημένοι και πιστοί πολίτες, ξέρετε όλοι πολύ καλά ότι έφτασε η ώρα που ο εχθρός της πίστης μας αποφάσισε να μας πιέσει ακόμη περισσότερο με όλα τα πολεμικά μέσα και τεχνάσματα που διαθέτει.
Θέλει να αρχίσει μια γενική επίθεση και πόλεμο από την ξηρά και από τη θάλασσα, έτοιμος να μας δαγκώσει σαν φαρμακερό φίδι και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι.
Γι΄ αυτό το λόγο σας παρακαλώ να φερθείτε με γενναιότητα και θάρρος, όπως κάνατε μέχρι τώρα, απέναντι στους εχθρούς της πίστης μας. Αφήνω στα χέρια σας την τύχη της δοξασμένης και λαμπρής πατρίδας μας, της μεγαλοπρεπέστατης και ευγενούς Βασιλεύουσας όλων των πόλεων.
Ξέρετε πολύ καλά, αδέλφια μου, ότι για τέσσερις λόγους είμαστε υποχρεωμένοι να προτιμήσουμε το θάνατο παρά τη ζωή.
Πρώτον, για την πίστη και τη θρησκεία μας, δεύτερον, για την πατρίδα, τρίτον, για τον βασιλιά, τον αντιπρόσωπο του Κυρίου μας, και τέταρτον, για τους συγγενείς και τους φίλους μας.
Αν λοιπόν, αδέλφια μου, πρέπει να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για έναν από τους παραπάνω λόγους, τότε έχουμε υποχρέωση να πολεμάμε ακόμη σκληρότερα όταν πρόκειται και για τα τέσσερα μαζί, διαφορετικά θα χάσουμε τα πάντα. (…) Ο βάρβαρος σουλτάνος μας έχει αποκλείσει 57 μέρες τώρα με όλες τις δυνάμεις του και μας πολιορκεί μέρα νύχτα με κάθε μέσον που διαθέτει, αλλά καταφέραμε να τον αποκρούσουμε με τη βοήθεια του Κυρίου μας Χριστού που βλέπει τα πάντα. Μη δειλιάσετε λοιπόν αδέλφια μου. (…)
Ηρθε λοιπόν, αδέλφια μου, ο σουλτάνος, μας πολιόρκησε και έχει ορθάνοιχτο το τεράστιο στόμα του να μας καταβροχθίσει τόσο εμάς όσο και την Πόλη που έχτισε ο αείμνηστος μεγάλος αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, ο οποίος την αφιέρωσε στην Παναγία Δέσποινα Θεοτόκο και Αειπάρθενο Μαρία, εκφράζοντας την ευχή να την έχουμε πάντα βοηθό και προστάτη της πατρίδας μας, που αποτελεί καταφύγιο των χριστιανών, ελπίδα και χαρά των Ελλήνων, και καύχημα όλου του κόσμου». (…)
Τελειώνοντας ο Αυτοκράτορας είπε:
»Δεν υπάρχει χρόνος για περισσότερα λόγια. Παραδίδω στα χέρια σας το ταπεινό μου σκήπτρο για να το φυλάξετε με αγάπη. Σας παρακαλώ να δείξετε αφοσίωση και υπακοή στους ανωτέρους σας (…) Να αγωνιστείτε όλοι σύμφωνα με το αξίωμά σας (…)
Να έχετε υπόψη σας ότι: (…) μας περιμένει στον ουρανό το αμάραντο στεφάνι και στη γη η αιώνια δόξα.
Ας πεθάνουμε όλοι για την πίστη του Χριστού και για την πατρίδα μας» απάντησε το ακροατήριο με μια φωνή».
Τέλος ο Αυτοκράτορας πρόσθεσε ακόμη:
»Λοιπόν, αδέλφια και συμπολεμιστές μου, να είστε όλοι έτοιμοι το πρωί. Με τη δύναμη που μας δίνει ο Θεός και τη βοήθεια της Αγίας Τριάδας, στην οποία στηρίζουμε όλες μας τις ελπίδες, ας κάνουμε τους εχθρούς μας να φύγουν νικημένοι από την πόλη μας»».
Και στην ύστατη αντίσταση, μές στην πρώτη λάμψη της αυγής της 29ης Μαϊου 1453, έπεσε «άπαρτος» ο τελευταίος της Βασιλευούσης Πόλης Αυτοκράτορας, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, φυλάσσοντας αιώνια τις Θερμοπύλες των δικαίων του Ελληνισμού.
* Τα κείμενα ήταν της Γεωργίας Κούτσαρ
«Η Πόλη που έχτισε ο γιος της Αγίας Ελένης, ο ισαπόστολος και Μέγας Κωνσταντίνος, θα ζήσει .1000 χρόνια. Και θα χαθεί, είχαν πει οι αστρολόγοι, όταν θα βασιλεύσει πάλι κάποιος Κωνσταντίνος, γιος κι αυτός μιας μάνας που θα ονομάζεται Ελένη. (σ. Ελένη Δραγάτση).
1453
«Και τα τελευταία μεσάνυχτα της ύστατης αγωνίας θα αρχίσουν μετά την πανσέληνο του Μαΐου».
Το ΄λεγαν κι αυτό οι παλιές προφητείες. (Από Μαριάννας Κορομηλά: «Η ύστατη αγωνία της Βασιλεύουσας»)
Ωστόσο παρ΄ όλον ότι τα κακά σημεία και οι προβλέψεις νόμιζε κανείς πως έβγαιναν σωστές, η πίστη πως με τη βοήθεια του Θεού η Πόλη θα σωζόταν,
καθώς αυτό επιβεβαιωνόταν με νίκες της απίστευτες στις αδιάκοπες επιθέσεις των πολιορκητών, ήταν βαθειά ριζωμένη στις ψυχές των πολιορκημένων.
Και για άλλη μια φορά στις 23 του Μάη το ίδιο βράδυ άρχισε από το εχθρικό στρατόπεδο ατελείωτο κανονίδι.
Το κάστρο χτυπιόταν από όλες τις μεριές και με το πυροβολικό και με το μεγάλο κανόνι του Ουρβάνου, το πρωτοποριακό της εποχής.
Constantine_Palaiologos
Ο Μωάμεθ είχε διατάξει γενική επίθεση. Ολοι πίστεψαν πως δεν θα βαστούσαν τα τείχη.
Αλλά το κάστρο πάλι βάσταξε. Η Πόλη πάλι σώθηκε ενισχύοντας την πίστη των πολιορκημένων στο λόγο που έλεγε ότι:
«Του πολέμου η νίκη και των θρόνων
η κατάλυση είναι έργο της Θείας Πρόνοιας».
Η Πόλη πάλι σώθηκε ωστόσο οι μέρες της είναι μετρημένες και η πανσέληνος ανατέλλει φωτίζοντας τα νυχτερινά τριαντάφυλλα που ανθίζουν στους κήπους της Βασιλεύουσας να υποδεχθούν το Θάνατο-Χάρο.
Στις 24 Μαΐου μαθεύτηκε ότι ο σουλτάνος αποφάσισε να επιτεθεί στις 29 του μήνα από ξηρά και από θάλασσα με όλες του τις δυνάμεις.
Ολοι οι στρατιωτικοί και πολιτικοί άρχοντες, ιερείς και λαός δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να κάνουν αντιπερισπασμούς στον εχθρό και να επισκευάζουν τις νύχτες με κάθε μέσο τα τείχη που γκρεμίζονταν από τις κανονιές.
Στις 25 Μαΐου συνάχτηκαν στο παλάτι των Βλαχερνών οι άρχοντες κι ο κλήρος. Μερικοί, υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει σωτηρία για τη Βασιλεύουσα και πως πρέπει τουλάχιστον να φύγει ο αυτοκράτορας με το επιτελείο του και να σωθεί.
Μα εκείνος αρνιέται.
– Οχι δεν παρατάω το ποίμνιό μου, λέει με δάκρυα στα μάτια. Θα μείνω μαζί του και θα πεθάνω μαζί του.
(Αρχαίο σλαβικό χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, που εκδόθηκε το 1855 στην Πετρούπολη στην ρωσική γλώσσα, μας πληροφορεί πως ο Παλαιολόγος λιποθύμησε στο συμβούλιο αυτό, καθώς οι άρχοντες επιμένανε να φύγει ο Αυτοκράτορας)
Από το «Χρονικόν» της Αλωσης του βυζαντινού συγγραφέα Γεωργίου Φραντζή, ο οποίος υπήρξε επιστήθιος φίλος και σύμβουλος – πρωτοβεστιάριος του τελευταίου αυτοκράτορα των Ελλήνων Κ. Παλαιολόγου, μεταφέρουμε από το βιβλίο «η Πόλις εάλω» των εκδόσεων «Νέα Σύνορα – Λιβάνη», (σε μεταγλώττιση του κειμένου από Γ. Κουσουνέλο), αποσπάσματα από την τελευταία ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, καθόσον ενέχει αυτή θέση ιστορικού ντοκουμέντου και προς όλους μας παρακαταθήκη. Είναι – καθώς αυτή η ομιλία έγινε από τον Αυτοκράτορα – σαν μια ύστατη προσπάθεια μυστικής, υπέρτατης κοινωνίας με το λαό της Πόλης και τους υπερασπιστές της – τότε και πάντοτε.
Λέγει ο Φραντζής: «Ο Αυτοκράτορας στο οδυνηρό βράδυ της Δευτέρας, 28 Μαΐου, αφού συγκέντρωσε όλους τους άρχοντες, τους δήμαρχους, τους εκατόνταρχους και τους άλλους βαθμοφόρους του στρατού, είπε τα παρακάτω λόγια:
»Ευγενέστατοι άρχοντες, εκλαμπρότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί, γενναιότατοι στρατιώτες, τιμημένοι και πιστοί πολίτες, ξέρετε όλοι πολύ καλά ότι έφτασε η ώρα που ο εχθρός της πίστης μας αποφάσισε να μας πιέσει ακόμη περισσότερο με όλα τα πολεμικά μέσα και τεχνάσματα που διαθέτει.
Θέλει να αρχίσει μια γενική επίθεση και πόλεμο από την ξηρά και από τη θάλασσα, έτοιμος να μας δαγκώσει σαν φαρμακερό φίδι και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι.
Γι΄ αυτό το λόγο σας παρακαλώ να φερθείτε με γενναιότητα και θάρρος, όπως κάνατε μέχρι τώρα, απέναντι στους εχθρούς της πίστης μας. Αφήνω στα χέρια σας την τύχη της δοξασμένης και λαμπρής πατρίδας μας, της μεγαλοπρεπέστατης και ευγενούς Βασιλεύουσας όλων των πόλεων.
Ξέρετε πολύ καλά, αδέλφια μου, ότι για τέσσερις λόγους είμαστε υποχρεωμένοι να προτιμήσουμε το θάνατο παρά τη ζωή.
Πρώτον, για την πίστη και τη θρησκεία μας, δεύτερον, για την πατρίδα, τρίτον, για τον βασιλιά, τον αντιπρόσωπο του Κυρίου μας, και τέταρτον, για τους συγγενείς και τους φίλους μας.
Αν λοιπόν, αδέλφια μου, πρέπει να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για έναν από τους παραπάνω λόγους, τότε έχουμε υποχρέωση να πολεμάμε ακόμη σκληρότερα όταν πρόκειται και για τα τέσσερα μαζί, διαφορετικά θα χάσουμε τα πάντα. (…) Ο βάρβαρος σουλτάνος μας έχει αποκλείσει 57 μέρες τώρα με όλες τις δυνάμεις του και μας πολιορκεί μέρα νύχτα με κάθε μέσον που διαθέτει, αλλά καταφέραμε να τον αποκρούσουμε με τη βοήθεια του Κυρίου μας Χριστού που βλέπει τα πάντα. Μη δειλιάσετε λοιπόν αδέλφια μου. (…)
Ηρθε λοιπόν, αδέλφια μου, ο σουλτάνος, μας πολιόρκησε και έχει ορθάνοιχτο το τεράστιο στόμα του να μας καταβροχθίσει τόσο εμάς όσο και την Πόλη που έχτισε ο αείμνηστος μεγάλος αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, ο οποίος την αφιέρωσε στην Παναγία Δέσποινα Θεοτόκο και Αειπάρθενο Μαρία, εκφράζοντας την ευχή να την έχουμε πάντα βοηθό και προστάτη της πατρίδας μας, που αποτελεί καταφύγιο των χριστιανών, ελπίδα και χαρά των Ελλήνων, και καύχημα όλου του κόσμου». (…)
Τελειώνοντας ο Αυτοκράτορας είπε:
»Δεν υπάρχει χρόνος για περισσότερα λόγια. Παραδίδω στα χέρια σας το ταπεινό μου σκήπτρο για να το φυλάξετε με αγάπη. Σας παρακαλώ να δείξετε αφοσίωση και υπακοή στους ανωτέρους σας (…) Να αγωνιστείτε όλοι σύμφωνα με το αξίωμά σας (…)
Να έχετε υπόψη σας ότι: (…) μας περιμένει στον ουρανό το αμάραντο στεφάνι και στη γη η αιώνια δόξα.
Ας πεθάνουμε όλοι για την πίστη του Χριστού και για την πατρίδα μας» απάντησε το ακροατήριο με μια φωνή».
Τέλος ο Αυτοκράτορας πρόσθεσε ακόμη:
»Λοιπόν, αδέλφια και συμπολεμιστές μου, να είστε όλοι έτοιμοι το πρωί. Με τη δύναμη που μας δίνει ο Θεός και τη βοήθεια της Αγίας Τριάδας, στην οποία στηρίζουμε όλες μας τις ελπίδες, ας κάνουμε τους εχθρούς μας να φύγουν νικημένοι από την πόλη μας»».
Και στην ύστατη αντίσταση, μές στην πρώτη λάμψη της αυγής της 29ης Μαϊου 1453, έπεσε «άπαρτος» ο τελευταίος της Βασιλευούσης Πόλης Αυτοκράτορας, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, φυλάσσοντας αιώνια τις Θερμοπύλες των δικαίων του Ελληνισμού.
* Τα κείμενα ήταν της Γεωργίας Κούτσαρη
Page break
Oι παλιές προβλέψεις το έλεγαν:
«Η Πόλη που έχτισε ο γιος της Αγίας Ελένης, ο ισαπόστολος και Μέγας Κωνσταντίνος, θα ζήσει .1000 χρόνια. Και θα χαθεί, είχαν πει οι αστρολόγοι, όταν θα βασιλεύσει πάλι κάποιος Κωνσταντίνος, γιος κι αυτός μιας μάνας που θα ονομάζεται Ελένη. (σ. Ελένη Δραγάτση).
1453
«Και τα τελευταία μεσάνυχτα της ύστατης αγωνίας θα αρχίσουν μετά την πανσέληνο του Μαΐου».
Το ΄λεγαν κι αυτό οι παλιές προφητείες. (Από Μαριάννας Κορομηλά: «Η ύστατη αγωνία της Βασιλεύουσας»)
Ωστόσο παρ΄ όλον ότι τα κακά σημεία και οι προβλέψεις νόμιζε κανείς πως έβγαιναν σωστές, η πίστη πως με τη βοήθεια του Θεού η Πόλη θα σωζόταν, καθώς αυτό επιβεβαιωνόταν με νίκες της απίστευτες στις αδιάκοπες επιθέσεις των πολιορκητών, ήταν βαθειά ριζωμένη στις ψυχές των πολιορκημένων.
Και για άλλη μια φορά στις 23 του Μάη το ίδιο βράδυ άρχισε από το εχθρικό στρατόπεδο ατελείωτο κανονίδι.
Το κάστρο χτυπιόταν από όλες τις μεριές και με το πυροβολικό και με το μεγάλο κανόνι του Ουρβάνου, το πρωτοποριακό της εποχής.
Constantine_Palaiologos
Ο Μωάμεθ είχε διατάξει γενική επίθεση. Ολοι πίστεψαν πως δεν θα βαστούσαν τα τείχη.
Αλλά το κάστρο πάλι βάσταξε. Η Πόλη πάλι σώθηκε ενισχύοντας την πίστη των πολιορκημένων στο λόγο που έλεγε ότι:
«Του πολέμου η νίκη και των θρόνων
η κατάλυση είναι έργο της Θείας Πρόνοιας».
Η Πόλη πάλι σώθηκε ωστόσο οι μέρες της είναι μετρημένες και η πανσέληνος ανατέλλει φωτίζοντας τα νυχτερινά τριαντάφυλλα που ανθίζουν στους κήπους της Βασιλεύουσας να υποδεχθούν το Θάνατο-Χάρο.
Στις 24 Μαΐου μαθεύτηκε ότι ο σουλτάνος αποφάσισε να επιτεθεί στις 29 του μήνα από ξηρά και από θάλασσα με όλες του τις δυνάμεις.
Ολοι οι στρατιωτικοί και πολιτικοί άρχοντες, ιερείς και λαός δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να κάνουν αντιπερισπασμούς στον εχθρό και να επισκευάζουν τις νύχτες με κάθε μέσο τα τείχη που γκρεμίζονταν από τις κανονιές.
Στις 25 Μαΐου συνάχτηκαν στο παλάτι των Βλαχερνών οι άρχοντες κι ο κλήρος. Μερικοί, υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει σωτηρία για τη Βασιλεύουσα και πως πρέπει τουλάχιστον να φύγει ο αυτοκράτορας με το επιτελείο του και να σωθεί.
Μα εκείνος αρνιέται.
– Οχι δεν παρατάω το ποίμνιό μου, λέει με δάκρυα στα μάτια. Θα μείνω μαζί του και θα πεθάνω μαζί του.
(Αρχαίο σλαβικό χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, που εκδόθηκε το 1855 στην Πετρούπολη στην ρωσική γλώσσα, μας πληροφορεί πως ο Παλαιολόγος λιποθύμησε στο συμβούλιο αυτό, καθώς οι άρχοντες επιμένανε να φύγει ο Αυτοκράτορας)
Από το «Χρονικόν» της Αλωσης του βυζαντινού συγγραφέα Γεωργίου Φραντζή, ο οποίος υπήρξε επιστήθιος φίλος και σύμβουλος – πρωτοβεστιάριος του τελευταίου αυτοκράτορα των Ελλήνων Κ. Παλαιολόγου, μεταφέρουμε από το βιβλίο «η Πόλις εάλω» των εκδόσεων «Νέα Σύνορα – Λιβάνη», (σε μεταγλώττιση του κειμένου από Γ. Κουσουνέλο), αποσπάσματα από την τελευταία ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, καθόσον ενέχει αυτή θέση ιστορικού ντοκουμέντου και προς όλους μας παρακαταθήκη. Είναι – καθώς αυτή η ομιλία έγινε από τον Αυτοκράτορα – σαν μια ύστατη προσπάθεια μυστικής, υπέρτατης κοινωνίας με το λαό της Πόλης και τους υπερασπιστές της – τότε και πάντοτε.
Λέγει ο Φραντζής: «Ο Αυτοκράτορας στο οδυνηρό βράδυ της Δευτέρας, 28 Μαΐου, αφού συγκέντρωσε όλους τους άρχοντες, τους δήμαρχους, τους εκατόνταρχους και τους άλλους βαθμοφόρους του στρατού, είπε τα παρακάτω λόγια:
»Ευγενέστατοι άρχοντες, εκλαμπρότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί, γενναιότατοι στρατιώτες, τιμημένοι και πιστοί πολίτες, ξέρετε όλοι πολύ καλά ότι έφτασε η ώρα που ο εχθρός της πίστης μας αποφάσισε να μας πιέσει ακόμη περισσότερο με όλα τα πολεμικά μέσα και τεχνάσματα που διαθέτει.
Θέλει να αρχίσει μια γενική επίθεση και πόλεμο από την ξηρά και από τη θάλασσα, έτοιμος να μας δαγκώσει σαν φαρμακερό φίδι και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι.
Γι΄ αυτό το λόγο σας παρακαλώ να φερθείτε με γενναιότητα και θάρρος, όπως κάνατε μέχρι τώρα, απέναντι στους εχθρούς της πίστης μας. Αφήνω στα χέρια σας την τύχη της δοξασμένης και λαμπρής πατρίδας μας, της μεγαλοπρεπέστατης και ευγενούς Βασιλεύουσας όλων των πόλεων.
Ξέρετε πολύ καλά, αδέλφια μου, ότι για τέσσερις λόγους είμαστε υποχρεωμένοι να προτιμήσουμε το θάνατο παρά τη ζωή.
Πρώτον, για την πίστη και τη θρησκεία μας, δεύτερον, για την πατρίδα, τρίτον, για τον βασιλιά, τον αντιπρόσωπο του Κυρίου μας, και τέταρτον, για τους συγγενείς και τους φίλους μας.
Αν λοιπόν, αδέλφια μου, πρέπει να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για έναν από τους παραπάνω λόγους, τότε έχουμε υποχρέωση να πολεμάμε ακόμη σκληρότερα όταν πρόκειται και για τα τέσσερα μαζί, διαφορετικά θα χάσουμε τα πάντα. (…) Ο βάρβαρος σουλτάνος μας έχει αποκλείσει 57 μέρες τώρα με όλες τις δυνάμεις του και μας πολιορκεί μέρα νύχτα με κάθε μέσον που διαθέτει, αλλά καταφέραμε να τον αποκρούσουμε με τη βοήθεια του Κυρίου μας Χριστού που βλέπει τα πάντα. Μη δειλιάσετε λοιπόν αδέλφια μου. (…)
Ηρθε λοιπόν, αδέλφια μου, ο σουλτάνος, μας πολιόρκησε και έχει ορθάνοιχτο το τεράστιο στόμα του να μας καταβροχθίσει τόσο εμάς όσο και την Πόλη που έχτισε ο αείμνηστος μεγάλος αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, ο οποίος την αφιέρωσε στην Παναγία Δέσποινα Θεοτόκο και Αειπάρθενο Μαρία, εκφράζοντας την ευχή να την έχουμε πάντα βοηθό και προστάτη της πατρίδας μας, που αποτελεί καταφύγιο των χριστιανών, ελπίδα και χαρά των Ελλήνων, και καύχημα όλου του κόσμου». (…)
Τελειώνοντας ο Αυτοκράτορας είπε:
»Δεν υπάρχει χρόνος για περισσότερα λόγια. Παραδίδω στα χέρια σας το ταπεινό μου σκήπτρο για να το φυλάξετε με αγάπη. Σας παρακαλώ να δείξετε αφοσίωση και υπακοή στους ανωτέρους σας (…) Να αγωνιστείτε όλοι σύμφωνα με το αξίωμά σας (…)
Να έχετε υπόψη σας ότι: (…) μας περιμένει στον ουρανό το αμάραντο στεφάνι και στη γη η αιώνια δόξα.
Ας πεθάνουμε όλοι για την πίστη του Χριστού και για την πατρίδα μας» απάντησε το ακροατήριο με μια φωνή».
Τέλος ο Αυτοκράτορας πρόσθεσε ακόμη:
»Λοιπόν, αδέλφια και συμπολεμιστές μου, να είστε όλοι έτοιμοι το πρωί. Με τη δύναμη που μας δίνει ο Θεός και τη βοήθεια της Αγίας Τριάδας, στην οποία στηρίζουμε όλες μας τις ελπίδες, ας κάνουμε τους εχθρούς μας να φύγουν νικημένοι από την πόλη μας»».
Και στην ύστατη αντίσταση, μές στην πρώτη λάμψη της αυγής της 29ης Μαϊου 1453, έπεσε «άπαρτος» ο τελευταίος της Βασιλευούσης Πόλης Αυτοκράτορας, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, φυλάσσοντας αιώνια τις Θερμοπύλες των δικαίων του Ελληνισμού.
* Τα κείμενα ήταν της Γεωργίας Κούτσαρ
