- Γράφει ο Εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος
Με τις διατάξεις των άρθρων 53 έως 58 του ν. 4055/2012 θεσμοθετήθηκε, ως νέο ένδικο βοήθημα, η αίτηση για δίκαιη ικανοποίηση λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της διοικητικής δίκης, η οποία ασκείται ανά βαθμό δικαιοδοσίας και από κάθε διάδικο και στρέφεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου, εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών.
Όπως προκύπτει και από τη σχετική αιτιολογική έκθεση, οι εν λόγω ρυθμίσεις θεσπίσθηκαν κατ’ επίκληση των άρθρων 6 παρ. 1 και 13 της ΕΣΔΑ, καθώς και σε συμμόρφωση προς την «απόφαση – πιλότο» του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) Αθανασίου και λοιποί κατά Ελλάδας της 21.12.2010, με την οποία διαπιστώθηκε η ύπαρξη «συστημικού» προβλήματος στην ελληνική διοικητική δικαιοσύνη. Λόγω του σημαντικού αριθμού παραβιάσεων των ως άνω άρθρων της ΕΣΔΑ και ιδίως του άρθρου 6 παρ. 1 αυτής, με την υπέρβαση της εύλογης διάρκειας της διοικητικής δίκης, κλήθηκε η Ελλάδα να υιοθετήσει αποτελεσματική προσφυγή ή συνδυασμό προσφυγών σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Αντικείμενο της αίτησης είναι η δίκαιη ικανοποίηση των διαδίκων με την επιδίκαση εύλογου χρηματικού ποσού για την αποκατάσταση της ηθικής, κατά κύριο λόγο, βλάβης που υπέστησαν από την προσβολή του δικαιώματός τους σε ταχεία απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης.
Τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία εκτιμάται η εύλογη χρονική διάρκεια της διοικητικής δίκης, αφορούν, ειδικότερα, α)τη συμπεριφορά των διαδίκων κατά την εξέλιξη της επίμαχης δίκης, β)την πολυπλοκότητα της υπόθεσης τόσο από δικονομική όσο και από ουσιαστική άποψη, γ)τη στάση των αρμοδίων κρατικών αρχών και το διακύβευμα, δηλαδή τη σημασία της υπόθεσης για τον συγκεκριμένο αιτούντα.
Εφόσον, το δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να επιδικασθεί χρηματικό ποσό για την ικανοποίηση του αιτούντος, για να καθορίσει το ύψος της εύλογης αποζημίωσης λαμβάνει υπόψη ιδίως τη χρονική περίοδο που υπερβαίνει τον εύλογο χρόνο για την εκδίκαση της υπόθεσης, καθώς και την ενδεχόμενη ικανοποίηση του αιτούντος και από άλλα μέτρα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία.
Στην πρόσφατη, με αριθμό 1176/2019 απόφασή, το Συμβούλιο της Επικρατείας, δέχθηκε ότι «το χρονικό διάστημα των οκτώ (8) ετών για εκδίκαση της επίμαχης υπόθεσης δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις της «εύλογης διάρκειας» της δίκης, κατά την έννοια του άρθρου 57 του ν. 4055/2012, ούτε, άλλωστε, τις απαιτήσεις της «λογικής προθεσμίας», κατά την έννοια του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ· η καθυστέρηση αυτή προκάλεσε στον διάδικο αβεβαιότητα και ανησυχία για την έκβαση της υπόθεσής της και εντεύθεν ηθική βλάβη, για την αποκατάσταση της οποίας πρέπει να υποχρεωθεί το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλλει ως αποζημίωση το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων ευρών (4.000)».
Επομένως, ο πολίτης, ο οποίος είναι διάδικος, στα πλαίσια μιας διοικητικής δίκης, η έκβαση της οποίας, δηλαδή η έκδοση δικαστικής απόφασης, καθυστέρησε υπέρμετρα, κρατώντας τον κατ’ ουσίαν «όμηρο», ενός δικαστικού αγώνα, με έντονες αμφιβολίες ως προς το δικαστικό αποτέλεσμα, δεν μένει απροστάτευτος. Τουναντίον, δικαιούται να ασκήσει αίτηση εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης του δικαστηρίου, αιτούμενος να αποζημιωθεί για την βλάβη που του προκλήθηκε από την υπέρβαση της εύλογης διάρκειας της δίκης.
