Aδιαμφισβήτητη διαπίστωση στην αρχή της νέας τετραετίας της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, είναι o αναβαθμισμένος ρόλος της Ελλάδας στις διεθνείς εξελίξεις.
Τα τελευταία 4 χρόνια η Ελλάδα δεν αρκέσθηκε στην ιδιότητά του μέλους της Ευρωπαϊκής Οικογένειας και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Δεν περιόρισε τον ορίζοντά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Δεν οριοθέτησε τις ανησυχίες της στην Ελληνοτουρκική διαφορά. Προέβαλε ένα διαφορετικό υπόδειγμα στην ευρύτερη περιοχή. Με ενεργητική και κινητική διπλωματία ανέδειξε ως κεφάλαιο την σταθερή προσήλωσή της στο Διεθνές Δίκαιο και τον απόλυτο σεβασμό της στην ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών. Προέβαλε ως πολιτική στους Διεθνείς Οργανισμούς τον σταθεροποιητικό της ρόλο και διεκδίκησε ρόλο σε αυτούς.
Διαμήνυσε urbi et orbi την απαρέγκλιτη εφαρμογή των κανόνων ειρηνικής συνύπαρξης και καλής γειτονίας, όπως ορίζει ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ, ως χώρο συνάντησης και συναντίληψης χωρών ευρέως γεωγραφικού φάσματος.
Συγχρόνως, έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα για την αμυντική της θωράκιση, προκειμένου να αντιμετωπίσει και στο πεδίο κάθε απειλή και αμφισβήτηση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Σήμερα η χώρα μας, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον, το οποίο έχει μετατραπεί σε πεδίο διενέξεων και συγκρούσεων, διατηρεί επίγνωση των αλλαγών που επιφέρουν οι εξελίξεις.
Eίναι αυτό ακριβώς το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με την αναβίωση του αναθεωρητισμού και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που καθιστά την αμυντική διπλωματία εργαλείο που ενδυναμώνει τις δυνατότητες της Ελλάδας στη νέα πραγματικότητα. Η Ελλάδα, χάρη στο υστέρημα των Ελλήνων, διαθέτει ευρύτερο αποτύπωμα αμυντικών δυνατοτήτων από άλλες χώρες με παρόμοιο ΑΕΠ και πληθυσμιακή σύνθεση. Οφείλει να το αξιοποιήσει.
Οι προκλήσεις στη σύγχρονη εποχή είναι εμφανές ότι δεν μπορούν να περιοριστούν αποκλειστικά με ανάσχεση και αποτροπή στρατιωτικών ενεργειών και απειλών στο πεδίο. Η αντιμετώπιση επεκτείνεται, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Άμυνα, σε προληπτική ανάσχεση ευρύτερου φάσματος κινδύνων, όπως οι υβριδικές απειλές, οι κυβερνοεπιθέσεις και η εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών. Αλλά αντιμετώπιση συνιστά και η δημιουργία συνεργασιών και συναντιλήψεων με χώρες που ασπάζονται τις αρχές μας.
Στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης πάσης φύσεως απειλών, η αμυντική μας διπλωματία ενισχύει και αναπτύσσει στρατηγικές συνεργασίες με κράτη με τα οποία μοιραζόμαστε την προσήλωση στην Εθνική Ανεξαρτησία και κυριαρχία και το Διεθνές Δίκαιο.
Παραδείγματα της πολιτικής την τετραετία που προηγήθηκε αποτέλεσαν η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (MDCA) και η υπογραφή των δυο Τροποποιητικών Πρωτοκόλλων, η Συμφωνία για την εγκαθίδρυση Στρατηγικής Σχέσης με τη Γαλλία και τη Συνεργασία στην Άμυνα και την Ασφάλεια, η Δήλωση Κοινού Οράματος με τη Μεγάλη Βρετανία, οι Συμφωνίες με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, αλλά και τα βήματα συνεργασίας με πιο μακρινές, αλλά σημαντικές χώρες, όπως η Ινδία.
Θα εργασθούμε για τη διεύρυνση αυτού του πλέγματος Συμφωνιών και κατανοήσεων, τόσο με κράτη με τα οποία διατηρούμε στενές σχέσεις, όσο και με κράτη τα οποία βρίσκονται εκτός του στενού μας ορίζοντα. Ο μέγας εμπορικός στόλος ελληνικών συμφερόντων, όπως και η στέρεη αντίληψη για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, επιβάλλει στην Ελλάδα να δημιουργεί κατανοήσεις και συναντιλήψεις για θέματα ελευθερίας της Ναυσιπλοΐας, Προστασίας του Περιβάλλοντος, και εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, οπουδήποτε στον πλανήτη μας.
Παραμένει βεβαίως σταθερή η επιδίωξη αντιμετώπισης των προκλήσεων ασφαλείας στην ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Στις παραπάνω πολλαπλές κατευθύνσεις, σημαντικό μερίδιο στην επιτυχή άσκηση της αμυντικής διπλωματίας έχουν τα διάφορα πολυμερή και τριμερή σχήματα στα οποία η χώρα μας διαδραματίζει σημαντικό ενεργητικό ρόλο.
Ήδη, υπάρχουν μεταξύ άλλων τριμερή σχήματα Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, Ελλάδας-Ιορδανίας-Κύπρου και Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, με την επιδίωξη της προσθήκης των ΗΠΑ σε μορφή 3+1. Μέσω της εφαρμογής του σχεδίου για ανάπτυξη της αμυντικής διπλωματίας, στοχεύουμε στη δημιουργία και άλλων παρόμοιων σχημάτων, ανοιχτών σε όλους, στο στέρεο πάντα πλαίσιο της αποδοχής των όρων του Διεθνούς Δικαίου.
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα, συμμετέχει με τρόπο ουσιαστικό στην αντιμετώπιση περιφερειακών αλλά και παγκόσμιων ζητημάτων.
Θα συνεχίσει επίσης να επιδεικνύει ιδιαίτερη μέριμνα γα την προστασία των μνημείων της πολιτιστικής ιστορίας του Ελληνισμού σε ευρύτερες περιοχές, όπως η βοήθεια στην προστασία και αποκατάσταση των μνημείων της Οδησσού, πόλη – Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς χάρη και στη δική μας βοήθεια και κοιτίδα της Ελληνικής Επανάστασης.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν περιορίζονται στα σύνορά μας, δεν είναι μόνο οι φρουροί των συνόρων, των δικαιωμάτων και των αξιών μας. Συμμετέχουν στην εναέρια αστυνόμευση του FIR της Βόρειας Μακεδονίας, της Αλβανίας και του Μαυροβουνίου, στην Επιχείρηση “IRINI” στη Μεσόγειο, στην επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της πειρατείας ανοιχτά των ακτών της Σομαλίας (“ATALANTA”), στο Λίβανο (UNIFIL), στην άμυνα των εγκαταστάσεων παροχής ενέργειας στη Σαουδική Αραβία, στη συμμετοχή στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων σε εκπαιδευτικές αποστολές σε Μοζαμβίκη και Μάλι, κ.α.
Το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό των Ενόπλων Δυνάμεων μας επιτρέπει να διευρύνουμε, ξεπερνώντας τους κατανοητούς δισταγμούς, το αποτύπωμά μας διεθνώς. Να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε αξιόπιστο συνεργάτη παροχής ασφάλειας στην παγκόσμια κοινότητα.
Υποστηρικτικό εργαλείο της αμυντικής μας διπλωματίας είναι η έλλογη συνέχιση των εξοπλιστικών προγραμμάτων και η ενίσχυση της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας. Προωθούμε τη δημιουργία οικοσυστήματος το οποίο θα δώσει σταδιακά στη χώρα μας τη δυνατότητα να γίνει συμπαραγωγός και εξαγωγέας οπλικών συστημάτων. Η ενίσχυση της συνεργασίας με άλλες χώρες και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε νέες τεχνολογίες και A.I. προς όφελος της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, αλλά και του ανθρώπινου δυναμικού μας, αποτελεί πρόκληση στην οποία θα έπρεπε να είχαμε από δεκαετίες ανταποκριθεί. O πόλεμος στην Ουκρανία κατέστησε σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επενδύσει άμεσα στην ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας και στη χρηματοδότηση συναφών τεχνολογικών ερευνών.
Κύριο ρόλο στην εφαρμογή μια μακρόπνοης και αποτελεσματικής αμυντικής πολιτικής έχουν οι υποδομές της χώρας, λόγω της στρατηγικής σημασίας τους.
Η πρόοδος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια είναι μοναδική: Από την ανάδειξη του Λιμένα της Αλεξανδρούπολης ως ενεργειακού κόμβου και όχι μόνο, έως την αναβάθμιση των στρατιωτικών υποδομών της χώρας, όπως για παράδειγμα της Σούδας, όπου από το 2021 εδρεύει το Κέντρο Αριστείας του ΝΑΤΟ για την Αντιαεροπορική και Αντιπυραυλική Άμυνα.
Δυνάμει εργαλείο άσκησης διεθνούς αμυντικής διπλωματίας είναι και το Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο Πτήσεων στην Καλαμάτα. Το Κέντρο εκτιμάται ότι θα αποτελέσει πόλο έλξης για τις Πολεμικές Αεροπορίες πολλών χωρών, της Μεσογείου και όχι μόνο.
Συνοψίζοντας, θεωρώ ότι σε μία κρίσιμη περίοδο μεγάλων μεταβολών στο διεθνές γίγνεσθαι, η Αμυντική μας Διπλωματία πρέπει να καταστεί υπαρκτό μέγεθος και εργαλείο, που να προσαρμόζεται διαρκώς και να εξελίσσεται, προκειμένου η χώρα να δύναται να ανασχέσει οποιαδήποτε δυνάμει απειλή, πριν αυτή εκδηλωθεί επί του πεδίου.
Οι ισχυρές κατανοήσεις και συμπαρατάξεις στο στέρεο έδαφος του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας αποτρέπουν κάθε σκέψη και πρόθεση αναθεωρητικών χωρών για την εκδήλωση απειλής επί του πεδίου.
Προϋπόθεση αποτελεσματικής άσκησης της Αμυντικής Διπλωματίας, προς όφελος της πατρίδας μας και του ελληνικού λαού, είναι, όπως έχω επισημάνει επανειλημμένα, η διατήρηση της Εθνικής Συνεννόησης στους κύριους άξονες της Άμυνας και της Εξωτερικής Πολιτικής.
