Αναδρομικά δύο ταχυτήτων για 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους, με τον Ιανουάριο να θεωρείται… μήνας-σταθμός. Κλειδωμένα είναι τα αναδρομικά τριμήνου αυτής της χρονιάς, δηλαδή από τις 4 Οκτωβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου. Την ίδια στιγμή, τον Ιανουάριο θα γίνει η πιλοτική δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας για το σύνολο των αναδρομικών που διεκδικούν οι συνταξιούχοι από το 2013 και μετά.
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης ετοιμάζεται να καταθέσει στη Βουλή, το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο θα περιλαμβάνει και διάταξη για τα αναδρομικά. Μετά και τη σχετική απόφαση του ΣτΕ, το νομοσχέδιο θα προβλέπει την καταβολή αναδρομικών από τις 4 Οκτωβρίου της φετινής χρονιάς.
Η σχετική διάταξη «αγγίζει» δύο μεγάλες κατηγορίες συνταξιούχων, που θα δουν… ζεστό χρήμα στην τσέπη τους. Κερδισμένοι είναι όσοι έχουν πάνω από 30 έτη δουλειάς, καθώς τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης «πριμοδοτούν» όσους παρατείνουν την παραμονή τους στην αγορά εργασίας. Επίσης αναδρομικές αυξήσεις θα πάρουν 460.000 δικαιούχοι επικουρικών συντάξεων, που είχαν απώλειες στη μνημονιακή περίοδο.
Τα «φώτα» τώρα πέφτουν στην πιλοτική δίκη που θα γίνει στις 10 Ιανουαρίου, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, και ουσιαστικά θα κρίνει το σύνολο των διεκδικήσεων 2,5 εκατ. συνταξιούχων. Πρόκειται για δίκη-σταθμό για τα ασφαλιστικά δεδομένα, η οποία θα δώσει οριστική απάντηση σε πολύχρονες διεκδικήσεις.
Εκεί θα κριθεί οριστικά το κατά πόσο ήταν συνταγματικά νόμιμες οι μνημονιακές περικοπές, οι οποίες, μεταξύ άλλων, οδήγησαν στην κατάργηση των Δώρων και του επιδόματος Αδείας αλλά και στο «ψαλίδισμα» των μεσαίων και υψηλών συντάξεων. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε ένα «καυτό» δεκάμηνο που μεσολαβεί μεταξύ της προηγούμενης απόφασης του ΣτΕ, το 2015, και της ψήφισης του Νόμου Κατρούγκαλο,υ το 2016.
Καταβολή σε μία δόση με την ψήφιση του νόμου
Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι τα αναδρομικά του τριμήνου να καταβληθούν στους συνταξιούχους, ακόμα και σε μία δόση. Για να ξεκλειδώσει η καταβολή θα πρέπει να ψηφιστεί το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, και, με βάση το σχεδιασμό, αυτό θα γίνει μέσα στον Ιανουάριο.
Επομένως, οι συνταξιούχοι με την ψήφιση του νόμου θα πάρουν τα ποσά που τους αναλογούν για το κρίσιμο διάστημα από τις 4 Οκτωβρίου έως και τις 31 Δεκεμβρίου της φετινής χρονιάς.
Να σημειωθεί πως το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει μία ευρεία γκάμα ρυθμίσεων και δεν θα περιορίζεται μόνο στο «καυτό» θέμα των αναδρομικών. Ειδικότερα, θα περιλαμβάνονται διατάξεις για τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών αλλά και ρυθμίσεις για μία σειρά άλλων θεμάτων (π.χ. απασχόληση συνταξιούχων κ.ά.).
Αύξηση στα 120 ευρώ το μήνα
Επικουρικές συντάξεις
Αυξήσεις που μπορεί να φτάνουν ακόμα και τα 120 ευρώ το μήνα διεκδικούν 260.000 συνταξιούχοι, μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού νομοσχέδιου. Άλλοι 200.000 συνταξιούχοι θα έχουν μία μικρότερη ενίσχυση στον οικογενειακό τους προϋπολογισμό.
Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης άνω των 1.300 ευρώ και έχασαν από 23% έως και 48% από την επικουρική τους σύνταξη με τις περικοπές του 2016. Ειδικότερα, από τις παρεμβάσεις που έγιναν το 2016, περισσότεροι από 120.000 συνταξιούχοι είδαν το εισόδημά τους να υποχωρεί από 100 έως 200 ευρώ, ενώ πάνω από 50.000 άτομα είχαν μία μείωση της τάξης των 50 έως 100 ευρώ.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής παραδείγματα για το ύψος των περικοπών που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια:
– Μείωση 44,92% στις επικουρικές συντάξεις τους είχαν 113.809 ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑΕΠ- ΕΤΕΑΜ.
– Μείωση 46,23% στις επικουρικές συντάξεις τους είχαν 25.246 ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΕ-ΕΤΕΑΜ-ΟΠΣ.
– Μείωση 41,21% στις επικουρικές συντάξεις είχαν 8.858 ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑΕΠ-ΤΕΑΥΕΚ.
Να σημειωθεί πως το συνολικό κόστος των αυξήσεων στις επικουρικές συντάξεις υπολογίζεται στα 300 εκατομμύρια το χρόνια.
Ποσοστά αναπλήρωσης
Μία «πολύτιμη» δεκαετία μπορεί να εξασφαλίσει υψηλές συντάξεις από τα ασφαλιστικά ταμεία. Πρόκειται για τη δεκαετία ανάμεσα στα 30 και στα 40 έτη ασφάλισης, καθώς έρχεται μεγαλύτερο… μπόνους στα ποσοστά αναπλήρωσης.
Η σχετική διάταξη περιλαμβάνεται στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο και μεγάλοι κερδισμένοι είναι όσοι κάνουν «υπομονή» μέχρι να φτάσουν τα 40 χρόνια δουλειάς. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους τα ποσοστά αναπλήρωσης αναμένεται να προσεγγίσουν το 50% από 42,8% που είναι σήμερα.
Ενδεικτικά αναφέρεται το εξής παράδειγμα: ελεύθερος επαγγελματίας με 40ετία, ο οποίος θα επιλέξει να υπαχθεί στην πρώτη ασφαλιστική κατηγορία και να καταβάλλει 210 ευρώ εισφορές, δικαιούται σύνταξη 715 ευρώ. Με την αύξηση του ποσοστού αναπλήρωσης κοντά στο 50%, θα δει το μηνιαίο ποσό που εισπράττει να αγγίζει τα 783 ευρώ το μήνα. Δηλαδή ετησίως ο οικογενειακός προϋπολογισμός του θα ενισχυθεί κατά 816 ευρώ.
«Κλείδωσαν» όσοι έχουν πάνω από 30 χρόνια
Δύο μεγάλες κατηγορίες ασφαλισμένων διεκδικούν όχι μόνο αυξήσεις στις συντάξεις από τον Ιανουάριο, αλλά και αναδρομικά τριών μηνών. Όπως ήδη αναφέρθηκε –μετά και τη σχετική απόφαση του ΣτΕ– θα καταβληθούν αναδρομικά από τις 4 Οκτωβρίου και μετά.
Κερδισμένοι από το νέο ασφαλιστικό του υπουργείου Εργασίας θα είναι:
1. Όσοι έχουν συμπληρώσει πάνω από 30 έτη δουλειάς. Στο νομοσχέδιο που έρχεται, προβλέπεται αύξηση στα ποσοστά αναπλήρωσης για όσους προσεγγίζουν τα 40 χρόνια. Στόχος είναι να δοθούν οικονομικά κίνητρα για την παραμονή τους στην αγορά εργασίας, προκειμένου να περιοριστούν οι πρόωρες συντάξεις και να αντιμετωπιστεί η εισφοροδιαφυγή.
2. Περίπου 460.000 δικαιούχοι επικουρικών συντάξεων, που είχαν μειώσεις τα προηγούμενα χρόνια. Οι… πλέον κερδισμένοι είναι περίπου 260.000 συνταξιούχοι, που είχαν το μεγαλύτερο «ψαλίδι» στις επικουρικές συντάξεις και τώρα διεκδικούν έως και 120 ευρώ το μήνα.
Συνολικά για το τρίμηνο θα πρέπει να καταβληθούν αναδρομικά 75 εκατομμυρίων ευρώ. Οι αυξήσεις θα ενσωματωθούν στις μηνιαίες πληρωμές των επικουρικών συντάξεων από το ΕΤΕΑΕΠ τον Ιανουάριο, αμέσως μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.
10 Ιανουαρίου «κληρώνει» για 2,5 εκατ. συνταξιούχους
Η πιλοτική δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας κρίνει την «τύχη» των αναδρομικών 2,5 εκατομμυρίων συνταξιούχων. Η δίκη θα γίνει στις 10 Ιανουαρίου, θα ακολουθήσουν διασκέψεις του Δικαστηρίου, και η έκδοση της πολυαναμενόμενης απόφασης αναμένεται την άνοιξη.
Η «μητέρα των μαχών» θα διεξαχθεί στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έπειτα από σχετική αίτηση του ΕΦΚΑ, ώστε να δοθεί οριστική λύση στο… δικαστικό θρίλερ των τελευταίων ετών. Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι διεκδικήσεις αναδρομικών από το 2013 έως και το 2018 για το σύνολο των συνταξιούχων (δηλαδή δημόσιου και ιδιωτικού τομέα).
Οι συνταξιούχοι διεκδικούν αναδρομικά τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές συντάξεις, ενώ η συζήτηση αφορά και στα Δώρα που καταβάλλονταν έως το 2012.
Να σημειωθεί πως η αίτηση του ΕΦΚΑ αφορά δύο διαφορετικές περιόδους, καθώς θα εξεταστούν διεκδικήσεις αναδρομικών για:
* το διάστημα από 1ης Ιανουαρίου 2013 έως και τις 11 Μαΐου 2016, οπότε και ψηφίστηκε ο Νόμος Κατρούγκαλου,
* το διάστημα από 12ης Μαΐου 2016 έως 31 Δεκεμβρίου2018, δηλαδή από την ψήφιση του Νόμου Κατρούγκαλου μέχρι τον επαναϋπολογισμό των συντάξεων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ερώτημα του ΕΦΚΑ, αν οι περικοπές του 2012 μπορούν, εν τέλει, να κριθούν τώρα συνταγματικές, «κόντρα» στην απόφαση του 2015. Το επιχείρημα που προβάλλεται είναι να θα μπορούσε αυτό να γίνει εφόσον υποβληθεί ετεροχρονισμένα «εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη» που να αποδεικνύει τη συνταγματικότητα των τότε μειώσεων.
Με την πιλοτική δίκη αναμένεται να δοθεί τέλος σε ένα «σίριαλ» πολλών ετών, που είχε οδηγήσει σε μπαράζ αγωγών στα δικαστήρια. Η εκτίμηση είναι πως στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών εκκρεμούν περίπου 6.000 αγωγές, η πλειοψηφία των οποίων είναι ομαδικές.
Οι διεκδικήσεις
«Πιλότο» για το σύνολο των αναδρομικών θα αποτελέσει η αγωγή που θα συζητηθεί στο ΣτΕ στις 10 Ιανουαρίου. Πρόκειται για μια ομαδική αγωγή 46 συνταξιούχων του ΟΤΕ, η οποία κατατέθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών. Εγείρει αξιώσεις για όλη τη λεγόμενη «μεταβατική περίοδο», δηλαδή από το 2013 έως και το 2019.
Οι εν λόγω συνταξιούχοι ζητούν από 5.000 έως 62.000 ευρώ ο καθένας, ανάλογα με την απώλεια που είχαν από τις περικοπές των Νόμων 4051 και 4093 του 2012, οι οποίες κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές από το ΣτΕ. Μόνο για το «καυτό» δεκάμηνο που μεσολαβεί από τη δικαστική απόφαση του 2015 μέχρι την εφαρμογή του Νόμου Κατρούγκαλου το 2016, οι διεκδικήσεις αγγίζουν το ποσό των 4 δισεκατομμυρίων.
Ειδικότερα, τα αναδρομικά που κρίνονται στην πιλοτική δίκη του ΣτΕ αφορούν στις περικοπές του 2012 που κρίθηκαν αντισυνταγματικές το 2015:
– Μείωση κατά 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ.
– Μείωση κατά 5%-20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ.
– Μείωση στις επικουρικές κατά 10 έως 20%.
– Κατάργηση των Δώρων και του επιδόματος Αδείας για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα «φώτα» πέφτουν στην περίοδο που μεσολαβεί μεταξύ της πρώτης απόφασης του ΣτΕ τον Ιούλιο του 2015 και της ψήφισης του Νόμου Κατρούγαλου το Μάιο του 2016. Για το συγκεκριμένο δεκάμηνο οι συνταξιούχοι διεκδικούν αναδρομικά που μπορεί να αγγίξουν τα 7.000 ευρώ για τον καθένα. Τη «μάχη» των διεκδικήσεων δίνουν, μεταξύ άλλων, συνταξιούχοι που λαμβάνουν περισσότερες από δύο συντάξεις, όπως για παράδειγμα γιατροί του ΕΣΥ, μηχανικοί του Δημοσίου κ.ά.
Η μεγάλη «σφαγή» των συντάξεων των 1.000 ευρώ
Στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεων βρίσκονται συνταξιούχοι που εισπράττουν από τα ασφαλιστικά ταμεία, τουλάχιστον 1.000 ευρώ μεικτά. Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι είχαν υποστεί και τις μεγαλύτερες απώλειες στα χρόνια των Μνημονίων, λόγω των διαδοχικών περικοπών.
Ειδικότερα, για την «ομάδα» αυτή των συνταξιούχων οι απώλειες δεν περιορίστηκαν μόνο στα Δώρα και στο επίδομα Αδείας. Είχαν, επίσης, περικοπή 5%-20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής και «έξτρα» μειώσεις στην επικουρική. Μάλιστα, υπήρξε και ένα πρόσθετο «ψαλίδι» 12%, ειδικά για όσους λάμβαναν μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ.
Το «βλέμμα» στραμμένο στην απόφαση του ΣτΕ έχουν, μεταξύ άλλων, δημόσιοι υπάλληλοι, τραπεζικοί υπάλληλοι, εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ, γιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι. Οι συγκεκριμένες ομάδες είναι αυτές που είχαν και τις μεγαλύτερες απώλειες.
Παράδειγμα πρώτο
Συνταξιούχος παίρνει κύρια σύνταξη μεικτά 1.702 ευρώ και επικουρική 266 ευρώ. Από τα αναδρομικά του δεκαμήνου –δηλαδή από την απόφαση του ΣτΕ το 2015, έως το Νόμο Κατρούγκαλου το 2016–διεκδικεί 2.383 ευρώ. Σε περίπτωση που συμπεριληφθούν τα Δώρα και το επίδομα Αδείας το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 1.330 ευρώ.
Παράδειγμα δεύτερο
Συνταξιούχος έχει 1.533 ευρώ κύρια σύνταξη και 333 ευρώ επικουρική. Για αναδρομικά του δεκαμήνου διεκδικεί 3.598 ευρώ. Σε περίπτωση που συμπεριληφθούν οι διεκδικήσεις και για τα Δώρα, το ποσό φτάνει τα 5.065 ευρώ (συντάξεις, Δώρα, επίδομα Αδείας).
Τι αλλαγές φέρνει το ασφαλιστικό Ν/Σ
Ένα πλέγμα διατάξεων περιλαμβάνονται στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας. Παράλληλα με τις ρυθμίσεις για τα αναδρομικά, το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει αλλαγές στις εισφορές των μη μισθωτών, μείωση του «πέναλτι» σε όσους συνταξιούχους εργάζονται, και αλλαγές στον τρόπο αμοιβής με εργόσημο και απόδειξη δαπάνης.
