Οσο κι αν οι απειλές του Ρώσου προέδρου για πυρηνικό ολοκαύτωμα φαίνονται κούφιες, το δράμα αυτό ενός τελικά παράλογου και καταστροφικού - παρά τις προβλέψεις των συγχρόνων του– ηγεμόνα έχει ξαναπαιχτεί και ξαναπαίζεται στις θεατρικές σκηνές όλου του κόσμου. Ο «Ριχάρδος Γ'» του Σαίξπηρ μας διαφωτίζει κάπως για την πουτινική περσόνα
Αννα Αθανασιάδου
«Το drone έχει χωρητικότητα για μια κεφαλή έως και 100 μεγατόνων…η οποία θα σήκωνε ένα γιγάντιο κύμα, ένα τσουνάμι, έως και 1.640 μ. ύψος… Αυτό το παλιρροϊκό κύμα είναι επίσης φορέας εξαιρετικά υψηλών δόσεων ακτινοβολίας. Περνώντας πάνω από την Βρετανία, θα μετατρέψει ό,τι έχει απομείνει σε ραδιενεργή έρημο».
«Ένας sarmat και αυτό ήταν. Τα βρετανικά νησιά δεν θα υπάρχουν πια…»
«Θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς την χώρα με μία μόνο πρόσκρουση».
«Νομίζω πως ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος είναι πιο ρεαλιστικός, γνωρίζοντας εμάς, γνωρίζοντας τον ηγέτη μας…Αυτό με τρομάζει από την μια πλευρά, από την άλλη, είναι αυτό που είναι. Εμείς θα πάμε στον παράδεισο, ενώ αυτοί θα πεθάνουν απλά. Όλοι θα πεθάνουμε κάποια στιγμή».
Μήπως πρόκειται για ατάκες από κάποιο σενάριο νέας χολιγουντιανής παραγωγής φρίκης και φαντασίας ;
Όχι, καμία σχέση.
Πρόκειται απλώς για την διεστραμμένη κανονικότητα του πουτινικού πολέμου. Τέτοιες ατάκες ακούγονται όλο και πιο συχνά από Ρώσους καθεστωτικούς δημοσιογράφους και πολιτικούς, αναφέροντας με αφοπλιστική ωμότητα την πιθανότητα πυρηνικής επίθεσης, αν η νίκη κατά της Ουκρανίας δεν έχει τις επιθυμητές, συντριπτικές, διαστάσεις, ενώ ορθόδοξοι παπάδες ραντίζουν με αγιασμό τα πυρηνικά όπλα και ο ίδιος ο Πούτιν έχει πει ότι η ορθόδοξη πίστη και τα πυρηνικά όπλα είναι αλληλένδετα συστατικά του ρωσικού κράτους, (βλ. protagon, – Πυρηνικά όπλα ραντισμένα με αγιασμό).
Έτσι, κομμάτι – κομμάτι μας παρουσιάζουν ένα σενάριο ολικής καταστροφής όσων διανοήθηκαν να γίνουν φίλοι των εχθρών της Ρωσίας. Και μαζί με τις προσομοιώσεις και τα γραφήματα του ολέθρου, αναδίνεται μίσος, εκδικητικότητα και σαδιστική ηδονή για την πιθανή εξόντωση των μεγάλων Ευρωπαϊκών πόλεων και φυσικά των ανθρώπων τους. Ήδη το απόσταγμα των απειλών αυτών έχει διατυπωθεί ξεκάθαρα από το ίδιο το στόμα του Πούτιν, το 2018, όταν ρωτήθηκε για την πιθανή χρήση πυρηνικών από την Ρωσία, για να απαντήσει: «Αν πυρηνικές κεφαλές έλθουν εναντίον της Ρωσίας, εμείς θα πάμε στον παράδεισο, ενώ εκείνοι δεν θα έχουν τον χρόνο να μετανοήσουν».
Ετσι ο Πούτιν αποκαλύπτει σταδιακά τις μέχρι τώρα αινιγματικές προθέσεις του διχάζοντας και τους κριτές του, όπως διαιρεί και την ανθρωπότητα σε εχθρούς και φίλους, θαμώνες της κόλασης και μέλλοντες κατοίκους του παραδείσου. Καθώς μεταμορφώνεται από μέλλοντα αυτοκράτορα της Ρωσίας σε παγκόσμιο Μεσσία απαιτεί από τους οπαδούς και συνενόχους του να αποδεχτούν αδιαμαρτύρητα, αλλά και με ενθουσιασμό μια πράξη που μόνο ένας θεϊκός ηγεμόνας μπορεί να επιτελέσει: την συντέλεια του κόσμου, το τέλος αυτής της άδειας ζωής, που έχασε το υψηλό της νόημα λόγω του νοσηρού, εκφυλισμένου δυτικού πολιτισμού, βυθισμένου στον ατομικισμό και την κατανάλωση. Με όπλο τον πόλεμο κατά της εξίσου διεφθαρμένης Ουκρανίας αναλαμβάνει ο θεϊκός αρχιδικαστής Πούτιν να βάλει τάξη στην ανθρωπότητα.
Όμως, όσο κι αν οι απειλές του Πούτιν για πυρηνικό ολοκαύτωμα φαίνονται στους πιο πολλούς αναλυτές κούφιες, το δράμα αυτό ενός τελικά παράλογου και καταστροφικού – παρά τις προβλέψεις των συγχρόνων του– ηγεμόνα έχει ξαναπαιχτεί και ξαναπαίζεται. Όχι στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, αλλά στις θεατρικές σκηνές όλου του κόσμου, προσαρμοσμένο πάντα στην πολιτική επικαιρότητα. Ο «Ριχάρδος Γ’» του Σαίξπηρ μας διαφωτίζει κάπως για την πουτινική περσόνα.
Συγκλονιστικές αναλογίες
Ας παρακάμψουμε τις σύγχρονες απορριπτικές ερμηνείες για τον σαιξπηρικό ρατσισμό που εκδηλώνεται στο έργο, καθώς ο «κακός» ηγέτης έχει και δύσμορφο σώμα εκτός από τον διεστραμμένο χαρακτήρα του, κατηγορίες που αποδόθηκαν στο πλαίσιο της όλο και πιο αμείλικτης και, συχνά, αναχρονιστικής πολιτικής ορθότητας.
Αποφεύγοντας τέτοιους συσκοτισμούς, μπορούμε να βρούμε κάποιες συγκλονιστικές αναλογίες μεταξύ Ριχάρδου και Πούτιν – όπως βρήκαν παλιότεροι σκηνοθέτες μεταξύ Ριχάρδου και Χίτλερ – όχι απλώς σε προσωπικό επίπεδο αλλά και ως προς το απολυταρχικό, ολοκληρωτικό καθεστώς που εγκαθιδρύουν.
Η ακόρεστη δίψα για την απόλυτη εξουσία με κάθε κόστος εξωθεί τον Ριχάρδο – δηλητηριασμένο από φθόνο για όσους απολαμβάνουν τις χαρές της ζωής – να ξεγελάσει τους πάντες με ψέματα, δολοπλοκίες ακόμα και κατά των ίδιων των αδελφών του και υποκρισία, χρησιμοποιώντας ως όπλο και την απατηλή θεοσέβεια και σεμνότητα, προκαλώντας παράλληλα την αίσθηση κοινωνικής κρίσης, μέσα από οργανωμένες αναταραχές, ώστε τελικά πείθει τους υπηκόους του απελθόντα βασιλιά να τον επιλέξουν, καθώς δεν βλέπουν καλύτερη προοπτική. Από τότε ο αιμοβόρος βασιλιάς αποκαλύπτει το αποτρόπαιο πρόσωπό του, ως ενσάρκωση του απόλυτου κακού, πέρα από κάθε λογική ερμηνεία των προθέσεών του.
Αυτή την πηγαία κακία την εκδηλώνει ατιμώρητα και αδίσταχτα μέσα από ξεσπάσματα μισανθρωπίας και την εγκληματική δίψα του για απεριόριστη δύναμη. Παραβιάζοντας αδίστακτα τον νόμο, υπονομεύει τους εχθρούς και ταπεινώνει αχάριστα τους τρομοκρατημένους υποστηρικτές του μέσα από μια σειρά από στυγερά εγκλήματα που τον καθιστούν όλο και πιο ισχυρό και τρομακτικό, αλλά και αξιομίσητο, κάτι που αποτελεί και την βασική τρωτότητά του. Το μοιραίο τέλος του έρχεται, αφού έχει παρασύρει την χώρα αναπόφευκτα στο χάος της τυραννίας και στον εμφύλιο.
Οι συνένοχοι
Δεν θα αποκτούσε, βέβαια, ο Ριχάρδος τέτοια μοιραία δύναμη χωρίς την ανοχή ή την συνενοχή κάποιων. Στο έργο του «Tyrant – Shakespeare on Power» o πανεπιστημιακός Στίβεν Γκρίνμπλατ (Stephenn Greenblatt) κατηγοριοποιεί σε έξι ομάδες τους συνενόχους και υποστηρικτές του σαιξπηρικού τυράννου.
Αξίζει να τις αναφέρουμε, καθώς εύκολα θα μπορούσαν αυτές οι κατηγορίες να περιλαμβάνουν τους σύγχρονους συνενόχους και υποστηρικτές του Πούτιν.
Πρώτο, τον στηρίζουν όσοι εξαπατήθηκαν πραγματικά από αυτόν, επειδή πήραν στα σοβαρά τις υποσχέσεις και την υποκριτική αυτοσκηνοθεσία του ως υπεύθυνου και σοβαρού ηγέτη.
Δεύτερο, τον ανέχονται όσοι φοβούνται την βία που θα χρησιμοποιούσε εναντίον τους, αν εμπόδιζαν τα σχέδιά του, αφού έχει τον τρόπο να επιβάλλει παράνομα την θέλησή του με κάθε τρόπο .
Τρίτο, – και σημαντικό για την τωρινή περίπτωση – τον δυναμώνουν μοιραία εκείνοι που δεν πιστεύουν ότι είναι τόσο κακός όσο δείχνει κι έτσι τείνουν να ξεχνούν τις φριχτές πράξεις του.
Τέταρτο, τον αφήνουν ανεξέλεγκτο όσοι έχουν την ψευδαίσθηση ότι παρά την κακία του, τα πράγματα θα συνεχίσουν ομαλά, καθώς πάντα κάποιος λογικός θα βρεθεί να τον συνετίσει. Φυσικά αποδείχνεται από την δράση πως τέτοιες παρεμβάσεις δεν επιδρούν καθόλου σε ηγέτες όπως ο Ριχάρδος.
Πέμπτο, εκείνοι που θέλουν να επωφεληθούν από την άνοδο του τυράννου στην εξουσία γίνονται συνειδητά σύμμαχοι αι συνεργάτες στα εγκλήματά του, αλλά τελικά, κατά τραγική ειρωνεία επιλέγονται ως τα πρώτα θύματα της αχαριστίας του.
Έκτο, του δίνει πεδίο δράσης όλο εκείνο το πλήθος που εκτελεί πρόθυμα και δουλικά τις εντολές του, λαϊκοί τυχοδιώκτες που θέλουν από τη μια να αποφύγουν κάθε τιμωρία για απείθεια και από την άλλη σκοπεύουν να επωφεληθούν, απολαμβάνοντας συνάμα σαδιστικά το γεγονός ότι τα περισσότερα θύματά του ανήκουν σε υψηλή τάξη. Αυτοί οι τελευταίοι «άνθρωποι του λαού» δρουν σαδιστικά και ως πρόθυμοι δήμιοι, θυμίζοντάς μας τους στρατιώτες που φέρθηκαν τερατωδώς στους Ουκρανούς αμάχους.
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε στην σημερινή λίστα των πουτινικών συνενόχων και μια έβδομη: όλους εκείνους που βλέπουν τον Πούτιν ως τιμωρό-ενορχηστρωτή της παγκόσμιας εκδίκησης κατά της υποκριτικής, τέως μιλιταριστικής, αποικιοκρατικής, καπιταλιστικής, διεφθαρμένης, υλιστικής κλπ. κλπ Δύσης. Οι τελευταίοι, μέσα από μια δήθεν ουδετερότητα και με ποικίλες εκλογικεύσεις, απολαμβάνουν την εκδίκησή τους δι’ αντιπροσώπου, στον οποίο ταιριάζουν τόσο πολύ τα λόγια του Ριχάρδου για τον εαυτό του:
Γι’ αυτό,…αφού δεν μπορώ να περνώ αυτές τις όλο ωραία λόγια ημέρες,
Είμ’ αποφασισμένος να γίνω αχρείος
Και να μισώ τις μάταιες γλύκες του καιρού μας.
Δίχτυα έχω στήσει, μηχανές σατανικές, … για να βάλω θανάσιμη έχθρα ανάμεσά τους…
Πηγή: Protagon.gr
