Δεν μπορεί να βρεθεί μια κοινή «καλή πρακτική» για το τι κάνουν τα ξένα ΑΕΙ σε ό,τι αφορά τα έσοδα των καθηγητών τους από εξωπανεπιστημιακές δραστηριότητες. Ο κυριότερος λόγος είναι ότι οι αποφάσεις και γι’ αυτά τα ζητήματα δεν λαμβάνονται από μια «υπέρτερη αρχή», όπως είναι το δικό μας, σοβιετικού τύπου υπουργείο Παιδείας. Εκεί μόνοι τους αποφασίζουν (όχι μόνο κατά πανεπιστήμιο, αλλά και κατά περίπτωση), μόνοι τους εισπράττουν, κι αν δεν εισπράξουν, κακό του πανεπιστημίου τους. Δεν μπορούν να περιμένουν από την «υπέρτερη αρχή» να καλύψει τα διαφυγόντα έσοδα.
Υπάρχουν κι άλλες διαφορές. Κανένα π.χ. σοβαρό πανεπιστήμιο δεν θα δεχόταν να έχουν οι καθηγητές του ως κύριο επάγγελμα τη δικηγορία, ούτε θα ανεχόταν διδάσκοντα να περνά περισσότερο χρόνο στο ιδιωτικό του ιατρείο απ’ ό,τι στις αίθουσες και στα ερευνητικά εργαστήρια. Αυτά είναι πατέντες της ελληνικής μεταπρατικής μικροεπιχειρηματικότητας.
Στο εξωτερικό, αυτό που αναγράφεται στον ελληνικό νόμο ως ευφημισμός, δηλαδή η «επιχειρηματική δραστηριότητα», είναι πράγματι επιχειρηματική. Σύμφωνα με μια έκθεση του ΟΟΣΑ (University entrepreneurship support: policy issues, good practices and recommendations, 2020), τα πανεπιστήμια ενθαρρύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα όλων των συμμετεχόντων (από τους φοιτητές μέχρι τους καθηγητές) για έξι βασικούς λόγους, που έχουν να κάνουν με «τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων» και «την ενίσχυση των εσόδων του πανεπιστημίου».
Το να έχουν λοιπόν τα AEI έσοδα από την εξωπανεπιστημιακή δραστηριότητα των μελών τους, είτε επειδή χρησιμοποιούν ερευνητικά εργαστήρια είτε τη μαρκίζα τους, δεν είναι ούτε αντιφιλελεύθερο ούτε σοβιετικό. Είναι απλώς λογικό. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, για παράδειγμα, περιμένει φέτος δεκάδες εκατομμύρια λίρες στα ταμεία του αφού έδωσε εργαστηριακό χρόνο για το ομώνυμο εμβόλιο, που μετά απέκτησε το «κακό όνομα» AstraZeneca. Στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό, τα έσοδα των πανεπιστημίων έρχονται από επιχειρηματικές συμμετοχές σε spinoffs. Στον πελατειακό σοβιετισμό, η υπουργός χαρίζει τα χρέη των πανεπιστημιακών και μετά μοιράζει τα λεφτά των φορολογουμένων στα πανεπιστήμια.
Υπάρχει βεβαίως κι ένα σοβαρό ερώτημα που θέτει ο φίλος Τάκης Θεοδωρόπουλος: «Τι έκαναν τα πανεπιστήμια τόσα χρόνια για να μαζέψουν τα χρέη των πανεπιστημιακών;» Απολύτως τίποτε, είναι η απάντηση, και όχι διότι, όπως λέει, είναι πατέντα του ελληνικού Δημοσίου – «τα άφηναν να σωρεύονται επί τούτου. “Θα εισπράξουμε στο τέλος και θα έχουμε και κέρδος από τα πρόστιμα και τις προσαυξήσεις”» (3/8/2021).
Σιγά μην έχουν οι πανεπιστημιακές αρχές (έστω κακόβουλη) στρατηγική προς όφελος του πανεπιστημίου. Ούτε αυτά τα χρέη «στολίζουν τους ισολογισμούς ως εισπρακτέα». Τα ΑΕΙ δεν καταρτίζουν ισολογισμούς και είναι σίγουρο πως ούτε τα ίδια ξέρουν ποιοι και πόσα τους χρωστάνε.
Στον πελατειακό σοβιετισμό, η ευθύνη πάντα βρίσκεται ένα σκαλί πιο πάνω. Όλοι ξέρουν ότι τα διαφυγόντα έσοδα θα τα καλύψει ο προϋπολογισμός, κι αν δεν βάλει ο φορολογούμενος το χέρι στην τσέπη, είναι έτοιμα τα πανό με αίτημα «περισσότερα λεφτά για την Παιδεία».
Έτσι φτιάχνεται ο ιδεότυπος του ωχαδελφιστή γραφειοκράτη. Αφού ξέρει ότι μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει και η (έστω χαμηλή) χρηματοδότηση του πανεπιστημίου είναι εξασφαλισμένη, γιατί να χαλάσει καρδιές με τον κακοπληρωτή συνάδελφό του;
πηγή:https://www.kathimerini.gr/opinion/561461221/pelateiakos-sovietismos/
