Γράφει ο
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΤΡΗΣ
Αντιστράτηγος ε.α. - Πρόεδρος ΕΑΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Τους τελευταίους μήνες ήλθα σε επαφή είτε δια ζώσης είτε με τα ηλεκτρονικά μέσα επαφής με εκατοντάδες συναδέλφους άκουσα και διάβασα πολλά και διάφορα, σκέψεις, απόψεις, ιδέες, αμφισβητήσεις και προτάσεις.
Αντιλήφθηκα ότι πολλοί είχαν βασικές απορίες για την ίδια την ύπαρξη της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού (Ε.Α.Α.Σ.) και άλλοι άγνοια πολλών λεπτομερειών γι’ αυτήν. Ορισμένοι αμφισβητούσαν την αναγκαιότητα ύπαρξης και άλλοι το νομικό καθεστώς δημιουργίας της.
Όλα αυτά τα κατέταξα στα παρακάτω ερωτήματα που βασανίζουν, πιθανόν, πολλούς συναδέλφους και στα οποία δίδονται συνήθως αυθαίρετες απαντήσεις και θα προσπαθήσω να δώσω τις απαντήσεις μου που προέρχονται είτε από προβλέψεις κειμένων είτε από προσωπικές σκέψεις:
•Τί είναι η Ένωση;
•Γιατί υπάρχει;
•Ποιοί και πόσοι ανήκουν σ’ αυτήν;
•Ποιό το έργο της διαχρονικά;
•Σήμερα έχει λόγο υπάρξεως; Τί μπορεί και τι πρέπει να πράξει στο μέλλον;
•Υπόψη ότι παρουσιάζω το παρόν νομικό πλαίσιο και σκέψεις επί αυτού.
2. Επειδή πιστεύω ακράδαντα ότι η γνώση είναι δύναμη και για να μπορείς να σκεφθείς, να προβληματισθείς προς τη σωστή κατεύθυνση, να οραματισθείς, να σχεδιάσεις και να προτείνεις πρέπει πρωτίστως να γνωρίζεις, ανέτρεξα στα θεσμικά κείμενα, προβληματίστηκα, σκέφθηκα επί όλων αυτών και παρουσιάζω τις απαντήσεις που έδωσα στον εαυτό μου, καθόσον θεωρώ ότι ως Πρόεδρος της Ενώσεως έχω υποχρέωση να παρουσιάζω σε όλους τις σκέψεις μου και με αυτό τον τρόπο να συμβάλλω στην ενημέρωση, την απαραίτητη ανταλλαγή απόψεων και τον εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ συναδέλφων.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η Ε.Α.Α.Σ.
3. Η Ε.Α.Α.Σ. προέρχεται από την “Ένωσιν Ελλήνων Αποστράτων Αξιωματικών” (Ε.Α.Α.Α.), που ιδρύθηκε το 1938, ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), ενσωμάτωσε προϋπάρχοντα Σωματεία Αξιωματικών και στην οποίαν ανήκαν “υποχρεωτικώς άπαντες οι εν αποστρατεία αξιωματικοί και ανθυπασπιστές οι λαμβάνοντες μέρισμα εκ του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΜΤΣ)” και “προαιρετικώς και επί τη αιτήσει των οι μη λαμβάνοντες μέρισμα εκ των οικείων Μετοχικών Ταμείων εν αποστρατεία συνταξιούχοι αξιωματικοί, ανθυπασπισταί, αρχικελευσταί και αρχισμηνίαι του Στρατού, Χωροφυλακής, Β. Ναυτικού και Β. Αεροπορίας και οι εν αποστρατεία αξιωματικοί, αρχικελευσταί και αρχισμηνίαι, του Β. Ναυτικού και της Β. Αεροπορίας οι λαμβάνοντες μέρισμα εκ του Μετοχικού Ταμείου του Β. Ναυτικού”.
4. Το 1972 καταργείται η “Ένωσις Ελλήνων Αποστράτων Αξιωματικών” και ιδρύεται η Ε.Α.Α.Σ., μαζί με τις αντίστοιχες Ενώσεις των άλλων δύο Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία είναι επίσης ΝΠΔΔ, “υπαγόμενο υπό την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Αμύνης (Υ.Εθ.Α.), ασκουμένη δια του Αρχηγείου Στρατού”.
Διέπεται κυρίως από το Ν.Δ. 1171/72 (ΦΕΚ Α’ 82/2-6-1972), “Περί Ενώσεων Αποστράτων Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων”, ιδρυτικός νόμος, και τις επελθούσες τροποποιήσεις του και το Π.Δ. 434/81 (ΦΕΚ Α’ 118/8-5/1981), “Περί κυρώσεως Κανονισμού Οργανώσεως και Λειτουργίας Ενώσεως Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού”.
5. Έδρα της Ενώσεως είναι η Αθήνα και η Κεντρική Υπηρεσία της Ένωσης είναι εγκατεστημένη από το Νοέμβριο του 1959 σε ιδιόκτητο ακίνητο στον 1ο Όροφο της πολυκατοικίας στη διεύθυνση: Χαριλάου Τρικούπη 18Α, 10679, ΑΘΗΝΑ.
6. Ο προαναφερθείς ιδρυτικός νόμος προβλέπει την ίδρυση αντίστοιχων με την Ε.Α.Α.Σ. Ενώσεων για τους άλλους δύο Κλάδους των Ε.Δ., το Ναυτικό και την Αεροπορία. Λόγω του κοινού σκοπού των τριών Ενώσεων και του απαιτούμενου συντονισμού μεταξύ των για την εκπλήρωση αυτού προβλέπεται στο Νόμο η ίδρυση Συντονιστικού Συμβουλίου αποτελούμενο από τους τρεις Προέδρους των Ενώσεων και τους τρείς Διευθύνοντες Συμβούλους.
7. Σκοπός της Ένωσης είναι:
α. Η διατήρηση των σχέσεων μετά των εν ενεργεία συναδέλφων της.
β. Η επιμέλεια των συμφερόντων και η παρακολούθηση και διεκπεραίωση των γενικών ζητημάτων των μελών αυτής.
γ. Η σύσφιγξη των υφισταμένων δεσμών συναδελφότητας μεταξύ των μελών της.
δ. Η εν πνεύματι αλληλεγγύης παροχή βοήθειας και περίθαλψης κατά τα δι’ αποφάσεων του Δ.Σ. της Ένωσης καθοριζόμενα:
(1) Εις τα λόγω έκτακτων περιστατικών έχοντα ανάγκη μέλη της.
(2) Εις τα έχοντα διακεκριμένη επίδοση στις σπουδές τους τέκνα των μελών της Ε.Α.Α.Σ.
ε. Η μέριμνα για την διατήρηση και βελτίωση της κοινωνικής αυτών θέσης.
στ. Η διατήρηση αμείωτου του εθνικού φρονήματος των μελών της, ως και των μελών των οικογενειών τους και η συνέχιση των προς την Πατρίδα προσφορών της, με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.
8. Οι δραστηριότητες της Ε.Α.Α.Σ. για την επίτευξη του σκοπού της Ένωσης περιγράφονται αναλυτικά στον Κανονισμό Λειτουργίας της Ένωσης και αποφεύγω να τους αναφέρω στο παρόν για λόγους συντομίας
9.Σχολιασμός
α. Η Ε.Α.Α.Σ. ιδρύθηκε από την Πολιτεία ως ΝΠΔΔ, ήτοι για να επιτελέσει την αποστολή της (σκοπό) στο πλαίσιο άσκησης δημόσιας εξουσίας και για την επιδίωξη δημοσίου σκοπού. Επομένως, ο σκοπός που αναγράφεται στον ιδρυτικό νόμο, που προαναφέρθηκε, πρέπει να ειδωθεί κάτω από αυτό το πρίσμα. Δηλαδή η Πολιτεία επιδιώκει την επίτευξη όλων αυτών των σκοπών από τους εν αποστρατεία αξιωματικούς για να εξυπηρετήσει όχι μόνον τις ατομικές τους επιδιώξεις και συμφέροντα, αλλά, και κυρίως, το δημόσιο συμφέρον. Ποιό είναι αυτό; Θα το σχολιάσουμε στο παρακάτω ερώτημα.
β. Ο Νόμος δεν απαγορεύει στους αξιωματικούς να οργανώνονται σε συλλόγους με την μορφή ΝΠΙΔ για την επιδίωξη άλλων ιδιωτικών σκοπών, επιδιώξεων και συμφερόντων και σ’ αυτό το πλαίσιο έχουν ιδρυθεί οι διάφοροι σύνδεσμοι σύλλογοι-ενώσεις-ομοσπονδίες των Τάξεων της ΣΣΕ ή της ΣΜΥ, των Όπλων-Σωμάτων, διεκδικητικοί συμφερόντων των μελών τους κ.λ.π.
Επίσης έχουν ιδρυθεί το τελευταίο διάστημα και ποικίλες συνδικαλιστικές ενώσεις των εν ενεργεία αξιωματικών και υπαξιωματικών των Ε.Δ.
ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ Ε.Α.Α.Σ;
10. Οι ιδρυτικός νόμος, και ο προηγούμενός του, δυστυχώς δεν συνοδεύονται από εισηγητικές εκθέσεις, στις οποίες ο νομοθέτης να καταθέτει τους λόγους για τους οποίους θεωρεί απαραίτητη για το δημόσιο συμφέρον την θεσμοθέτηση των Ενώσεων Αποστράτων. Θα προσπαθήσω να καταθέσω την άποψή μου για τους λόγους για τους οποίους ο νομοθέτης πιστεύει ότι αυτού του τύπου η οργάνωση των αποστράτων αξιωματικών εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.
11. Ο Νομοθέτης, λοιπόν, βλέπει τους αποστράτους αξιωματικούς, ως ένα πολύτιμο κοινωνικό σύνολο που καλλιέργησε για πολλά χρόνια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και το οποίο επιβάλλεται να διατηρήσει τη συνοχή του και την ευημερία του, να είναι συνδεδεμένο άρρηκτα με το εν ενεργεία σώμα των αξιωματικών, να διατηρήσει αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του που θεωρούνται πολύτιμο απόκτημα και να αποτελεί φωτοδότη φάρο αυτών στην κοινωνία, στην οποία επιβάλλεται να διατηρήσει το ιδιαίτερο κύρος που έχει.
12. Οι αξιωματικοί είναι οι Έλληνες πολίτες, τους οποίους η Πολιτεία αναλαμβάνει από νεαρή ηλικία και εκπαιδεύει, γαλουχεί και εμφυσεί συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και ιδιότητες απαραίτητα για τη στρατιωτική αποστολή τους. Ακολούθως τους ενσωματώνει στο Στρατό με ένα στενό και απαιτητικό νομικό πλαίσιο, δημιουργημένο λόγω των απαιτήσεων αυτής της αποστολής, και τους αναθέτει να ηγηθούν και διοικήσουν τη νεολαία στην ειρήνη και τον πόλεμο για να νικήσουν, επιδιώκοντας την εξυπηρέτηση των εθνικών συμφερόντων. Είναι η καρδιά και το μυαλό των Ενόπλων Δυνάμεων και μαζί με τους υπαξιωματικούς ο σκελετός του μάχιμου δυναμικού του Έθνους.
13. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής τους καριέρας οι αξιωματικοί αναδεικνύονται σε Ηγέτες και Διοικητές, ειδικοί σε θέματα Άμυνας και Ασφάλειας. Επιπρόσθετα πολλοί, λόγω των ποικίλων αναγκών, εξειδικεύονται σε όλα τα υπόλοιπα επιστημονικά πεδία, όπως μηχανικοί (πολιτικοί, χημικοί, μηχανολόγοι, τηλεπικοινωνιών κ.λ.π.), νομικοί, οικονομολόγοι, ιατροί και νοσηλευτές κ.λ.π.
14. Το κυριώτερο όμως είναι ότι καλλιεργούν και εμπνέονται από αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν ξεχωριστό και πολύτιμο κοινωνικό σύνολο.
Ποιά είναι τα χαρακτηρισικά και οι ιδιότητες που ενσωματώνουν οι αξιωματικοί;
Περιγράφονται στους κανονισμούς μας και τις διαταγές. Φιλοπατρία, ανδρεία και στρατιωτικό πνεύμα, πειθαρχία και καρτερία, αλτρουισμός μέχρι της αυτοθυσίας, εθελοντισμός, εργατικότητα με μεθοδικότητα και αποτελεσματικότητα, εντιμότητα, παρρησία, λεβεντιά και φιλότιμο, σεβασμός και πίστη στην ιεραρχική δομή και την αναγκαιότητα ύπαρξής της, διαφάνεια και αξιοκρατία.
15. Και η Πολιτεία αναγνωρίζοντας τα παραπάνω δηλώνει την επιθυμία της να μην πάνε χαμένα όλα αυτά, αλλά να διατηρηθούν και να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση σε όλους τους συμπολίτες μας. Και σοφά ιδρύει τις τρεις Ενώσεις Αποστράτων Αξιωματικών με τον παρόντα ιδρυτικό νόμο.
16. Δεν ισχυριζόμαστε ότι τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι αποκλειστικό προνόμιο των αξιωματικών.
Σαφώς και οι συμπολίτες μας διακατέχονται από αυτά. Ισχυριζόμαστε όμως ότι το Σώμα των Αξιωματικών είναι το μοναδικό που πρέπει εκ της αποστολής του να διακατέχεται από αυτά τα χαρακτηριστικά και η Πολιτεία φροντίζει ώστε η ίδια και ο κάθε αξιωματικός ξεχωριστά να τα καλλιεργεί επιμελώς.
17. Ας περιορίσουν πολλοί τον κυνισμό τους για την ισχύ όλων των παραπάνω στην πράξη, καθόσον εδώ προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τον Νομοθέτη, ο οποίος κατά τεκμήριο πράττει αγαθά και προς το συμφέρον του συνόλου.
ΠΟΙΟΙ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΗΝ Ε.Α.Α.Σ;
18.Το ερώτημα αυτό σχετίζεται με δύο υποερωτήματα:
•Ποιοί δικαιούνται να είναι μέλη της Ένωσης και πόσοι είναι αυτοί;
•Από τους δικαιουμένους πόσοι είναι μέλη της Ένωσης και από αυτούς πόσοι είναι ενεργοί;
Κάποιες ενδείξεις ενεργού συμμετοχής είναι η συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες, στη διοίκηση των Παραρτημάτων, η συμμετοχή σε δραστηριότητες ή αρθρογραφία κ.λ.π.
19. Πρώτο Υποερώτημα:
α. Όλοι οι απόστρατοι αξιωματικοί και ανθυπασπιστές του Στρατού Ξηράς και των Κοινών Σωμάτων των Ε.Δ., οι οποίοι λαμβάνουμε μέρισμα από το ΜΤΣ, ανήκουμε “εκόντες άκοντες”, υποχρεωτικά, στην Ε.Α.Α.Σ. και μαζί μας όλοι οι προερχόμενοι από την Χωροφυλακή και ένα μεγάλο μέρος, οι επιθυμούντες, από τις ορφανικές οικογένειες και τους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ.
β. Με βάση τα στοιχεία του Φεβρουαρίου του 2020, οι μερισματούχοι του ΜΤΣ και άρα δυνητικά μέλη της Ε.Α.Α.Σ. είναι 63.410 άτομα (24.850 εκ του ΣΞ και 38.560 εκ της ΕΛ.ΑΣ)
Ένας τεράστιος αριθμός συνταξιούχων που αποτελούν ένα σοβαρό υποσύνολο της κοινωνίας.
20. Δεύτερο Υποερώτημα:
α.Από όλους αυτούς οι έχοντες ταυτότητα της Ένωσης, άρα έχουν δηλώσει ότι θα ήθελαν να είναι ενεργά μέλη, και εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους των εκλογών του Φεβρουαρίου 2020 είναι 23.322., ήτοι ποσοστό 36,78%.
Επί του παρόντος δεν υπάρχουν στοιχεία πόσοι από τους συναδέλφους του ΣΞ (24.850) είναι εγγεγραμμένοι στην Ένωση και πόσοι από την ΕΛ.ΑΣ (38.560) έχουν ζητήσει εθελοντικά την συμμετοχή τους σ’ αυτήν.
β. Από τα εγγεγραμμένα μέλη της Ένωσης στις εκλογές του Φεβρουαρίου 2020 εψήφισαν (με ταυτότητα και Επίτιμοι) 6.289 ήτοι ποσοστό 26,97%.
γ. Σήμερα η Ε.Α.Α.Σ. , λοιπόν, έχει περίπου 23.500 μέλη και λειτουργεί 45 Παραρτήματα στις περισσότερες πρωτεύουσες νομών της Χώρας, αποτελώντας έναν από τους μεγαλύτερους οργανισμούς της Χώρας με δυνατότητες να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο.
21.Συμπεράσματα
α.Είναι απαραίτητο να καταγράψουμε αναλυτικά πόσοι είναι οι μερισματούχοι που υποχρεωτικά θα έπρεπε να είναι μέλη της Ένωσης (Αξκοί και Ανθστές ΣΞ, Κοινών Σωμάτων και Χωροφυλακής) και πόσοι είναι οι προαιρετικά δικαιούμενοι να συμμετέχουν (ορφανικές οικογένειες, ΕΛ.ΑΣ).
Δηλαδή να γίνει μία υποκατηγοριοποίηση αυτών των 63.410 μερισματούχων, ώστε να έχουμε πλήρη εικόνα της δυνητικής κατάστασης μελών της Ένωσης, ποιά είναι η οροφή μας.
β. Πρέπει να προγραμματίσουμε τις ενέργειες για την αύξηση των εγγεγραμμένων μελών, με επιδίωξη να προσεγγίσουμε την οροφή.
γ. Τέλος θα πρέπει να δούμε ποιές ενέργειες πρέπει να αναληφθούν, ώστε να αυξηθεί η παντοειδής συμμετοχή των μελών της Ένωσης στις δραστηριότητές της.
ΠΟΙΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ;
22. Όπως προκύπτει από την ιστορική ανασκόπηση, από ιδρύσεως η Ε.Α.Α.Α. εκπλήρωσε όλους τους τεθέντες από την Πολιτεία σκοπούς και τις δεκαετίες ’50 και ’60 ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το Κυπριακό, ζέον εθνικό θέμα, φθάνοντας στο σημείο να αποστείλει τηλεγράφημα και στον Πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας Ουίνστων Τσώρτσιλ, κατακρίνοντας την βρετανική στάση στο Κυπριακό και βεβαίως με τα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά θέματα, που τότε αποσχολούσαν ιδιαίτερα τους αποστράτους αξιωματικούς, συμμετέχοντας μάλιστα το 1961 και στο Πανσυνταξιουχικό Συνέδριο, υπογράφοντας το τελικό ψήφισμα.
23.Ανάλογες ενέργειες είδαμε να αναλαμβάνονται τα τελευταία χρόνια από το Συντονιστικό Συμβούλιο των τριών Ενώσεων Αποστράτων για το Μακεδονικό και τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά θέματα, που όπως αποδεικνύεται αποτελούν διαρκές αντικείμενο αγώνων εκ μέρους των Ενώσεων.
24. Σίγουρα υπάρχουν πεδία βελτιώσεως και ανάληψης πρωτοβουλιών, για την καλύτερη και πληρέστερη εκπλήρωση των σκοπών της Ένωσης.
ΣΗΜΕΡΑ ΕΧΕΙ ΛΟΓΟ ΥΠΑΡΞΗΣ; ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΞΕΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;
25. Εδώ δεν μπορούμε να ξέρουμε για το τι φρονεί σήμερα η Πολιτεία, αλλά όταν στο πρόσφατο παρελθόν κάποιος Υπουργός του ΥΠΕΘΑ τόλμησε να διατυπώσει αμφισβήτηση της ύπαρξης των Ενώσεων Αποστράτων υπό την παρούσα νομική μορφή και κάποιων από τους σκοπούς τους, η δημόσια κατακραυγή ήταν τόση και τέτοια, που “ανέκρουσε πρύμναν” και έκτοτε δεν ετέθει τέτοιο ζήτημα.
26.Λαμβάνοντες υπόψη τις σκέψεις που διατυπώθηκαν παραπάνω για τους λόγους που οδήγησαν τον Νομοθέτη να θεσμοθετήσει τις Ενώσεις, προσωπικά πιστεύω ότι ΝΑΙ η Ένωση έχει λόγο ύπαρξης και μάλιστα ιδιαίτερα ευγενή, που αφορά το Έθνος, την Κοινωνία και τους Αξιωματικούς, εν ενεργεία και αποστρατεία.
Η νομική μορφή, του ΝΠΔΔ, πρέπει να διατηρηθεί, καθόσον μόνον αυτή εξυπηρετεί το αναγνωρισμένο δημόσιο συμφέρον και να καταβληθεί κάθε προσπάθεια εξυπηρέτησης των σκοπών, που έχουν διατυπωθεί στον ιδρυτικό νόμο.
27. Όραμα
Να κάνουμε όλους τους συναδέλφους αξιωματικούς υπερήφανους γι’ αυτό που υπήρξαν και είναι, να εμπιστεύονται, να τιμούν και να θέλουν να εκφράζονται μέσω της Ενώσής τους και να κερδίσουμε το σεβασμό και την εμπιστοσύνη της Κοινωνίας και της Πολιτείας προς τους αποστράτους αξιωματικούς.
28. Ενέργειες
α.Να ενσκύψουμε πάνω στα προβλήματα των συναδέλφων.
β. Να ενημερώνουμε με σαφήνεια, πληρότητα και ακρίβεια για όλα τα θέματα.
γ.Να αναλάβουμε πρωτοβουλίες εθνικού περιεχομένου και σχετικών με τα θέματα άμυνας και ασφάλειας προς την Πολιτεία και την Κοινωνία, που να καταστήσουν την Ένωση άξια ύπαρξης και σεβαστή.
δ.Να διατηρήσουμε άσβεστη την ουσία του λειτουργήματος του Έλληνα Αξιωματικού.
