Το συμφέρον της Ελλάδας άπτεται με τη μη εφαρμογή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Κάτι που προς ώρας δεν φαίνεται πιθανό
Η ομοιότητα του διεθνούς συστήματος με σκακιέρα έχει να κάνει με το ότι η δράση του ενός καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αντίδραση του άλλου. Αυτό φαίνεται πως ισχύει και στην Ανατολική Μεσόγειο και δη στη Λιβύη, «θέατρο» άμεσου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Οι εξελίξεις στην βορειοαφρικανική χώρα δεν βαίνουν προς την επιθυμητή κατεύθυνση, επηρεάζοντας άμεσα την Αθήνα.
Η σύμπραξη της Τουρκίας με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης και η σύναψη του τουρκολιβυκού μνημονίου, στο οποίο περιγράφεται ο καθορισμός θαλάσσιων ζωνών, καταπατά ευθέως τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, σπάζοντας στη «μέση» την υφαλοκρηπίδα της Κρήτης.
Ανταποδίδοντας το μνημόνιο, η Άγκυρα «αιμοδότησε» το καθεστώς Σάραζ με όπλα και μισθοφόρους, ανατρέποντας -προς το παρόν- την έκβαση του λιβυκού εμφυλίου.
Έτσι, αν και βρέθηκαν μόλις 25 χιλιόμετρα εκτός Τρίπολης, οι δυνάμεις του Χαφτάρ, -τον οποίο η Αθήνα στήριξε- αυτή τη στιγμή αναδιπλώνονται.
Γι’ αυτό ο επικεφαλής της Ανατολικής Λιβύης έσπευσε στην Αίγυπτο, και μετά από συνάντηση με τον πρόεδρο της όμορης χώρας, Αλ Σίσι, ανακοίνωσαν πρόταση για παύση πυρός και πολιτική λύση στην Λιβύη.
Προοπτική που δεν συμμερίζεται το καθεστώς Σάραζ και οι υποστηρικτές του, γνωρίζοντας πώς όσο περισσότερες μάχες κερδίζουν στο πεδίο, τόσο καλύτερη θέση θα έχουν στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων.
Τα ελληνικά συμφέροντα
Εν προκειμένω, το συμφέρον της Ελλάδας άπτεται με τη μη εφαρμογή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Κάτι που προς ώρας δεν φαίνεται πιθανό.
Ως εκ τούτου, γεννιούνται ερωτήματα για το κατά πόσον, διαχρονικά, ακολουθήθηκε η σωστή προσέγγιση στο ζήτημα της Λιβύης, της χώρας με το 4% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου.
Εκκινώντας από τα πρόσφατα γεγονότα, η απέλαση του Λίβυου πρέσβη (καθεστώς Σάραζ) από την Αθήνα δεν φαίνεται να απέδωσε τα αναμενόμενα, ενώ και η πολιτική νομιμοποίηση στον Χαφτάρ, δίχως πρακτική στήριξη στο πεδίο των μαχών (κάτι που δεν θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει) -εκεί όπου η Άγκυρα έβαλε «πλάτη» στην πλευρά που στηρίζει- δεν είχε αντίκρισμα.
Εν τούτοις, οι ειδικοί, γυρνάνε τον χρόνο πιο πίσω.
Τι λέει ο ειδικός
Ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ο Άρεφ Αλομπέιντ, γνωρίζει τα τεκταινόμενα στην «μπαρουταποθήκη» της υφηλίου.
Μιλώντας στο «in.gr», περιγράφει δύο ημερομηνίες-κλειδιά, οι οποίες κατ΄ αυτόν, είναι καθοριστικές για την εξέλιξη των πραγμάτων στην Λιβύη.
Αρχικά, αναφέρεται στις προσπάθειες που έγιναν έως το 2009 από την ελληνική κυβέρνηση για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη.
Παραπέμπει, μάλιστα, στον τότε υφυπουργό Εξωτερικών Γ. Βαληνάκη, που έχει αναφερθεί στο θέμα.
Ελλάδα και Λιβύη, το 2010, ήρθαν κοντά στην τελική συμφωνία, όμως αυτή δεν επιτεύχθηκε. Έκτοτε το θέμα πάγωσε.
Το δεύτερο γεγονός, όπως εξηγεί, σχετίζεται με την απόσυρση της ελληνικής διπλωματικής αποστολής από την Λιβύη το 2014, λόγω της επίτασης των εμφύλιων συρράξεων. Δημιουργήθηκε ένα κενό, που η Τουρκία έσπευσε να εκμεταλλευτεί.
«Δεν έπρεπε η Ελλάδα να αποχωρήσει από τη Λιβύη. Έπρεπε να στηρίξει τη χώρα αυτή. Αυτό το κενό εκμεταλλεύτηκαν οι Τούρκοι και σύνηψαν το τουρκολιβυκό μνημόνιο με το καθεστώς Σάραζ» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, προτείνει την ανάληψη από πλευράς Αθήνας μιας σημαντικής πρωτοβουλίας για την ειρήνευση στη Λιβύη, ενώ τίθεται κριτικά έναντι του Χαλίφα Χαφτάρ.
«Η Ελλάδα πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ειρήνευση στη Λιβύη. Πρέπει να ξεκινήσει άμεσα μια διπλωματική εκστρατεία προς αυτή την κατεύθυνση. Οφείλουμε να στηριχθούμε στον εαυτό μας. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν άλλα συμφέροντα με την Τουρκία και άλλα με τη Λιβύη» τονίζει, ενώ για τον Χαφτάρ επισημαίνει πως «αρνήθηκε τις προτάσεις της Μόσχας, του προέδρου του Σουδάν αλλά και της διάσκεψης στο Βερολίνο, γιατί επιθυμούσε την εξουσία. Τώρα που καταρρέει, επισκέφθηκε την Αίγυπτο ζητώντας εκεχειρία».
Επισημαίνει, ως προς αυτό, πως το καθεστώς Σίσι βρίσκεται σε δυσμενή θέση λόγω του φράγματος Αλ Ναχζά αλλά και της πολιτικής κατάστασης στη χώρα του και «γι’ αυτό διστάζει να επέμβει στρατιωτικά στη Λιβύη».
Σε ότι αφορά το τουρκολιβυκό μνημόνιο, προτείνει την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, υπογραμμίζοντας ότι «ο Χαφτάρ δεν είχε δεσμευτεί γραπτώς ότι θα καταργούσε το μνημόνιο εάν επικρατούσε».
«Αν αποδεχθούμε το άρθρο 121 του διεθνούς δικαίου της θάλασσας τότε δεν μπορούμε να αρνηθούμε το άλλο μέρος του διεθνούς δικαίου (δικαστήριο της Χάγης)» συμπληρώνει, κάνοντας λόγο πως η περίπτωση της Λιβύης είναι διαφορετική από αυτή της Τουρκίας, καθώς η τελευταία δεν αποδέχεται καν το δίκαιο της θάλασσας ούτε ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα.
Έλληνας στην καρδιά, με καταγωγή Συριακή, κλείνει, με μια παροιμία μεσανατολική, που προσιδιάζει στη λεγόμενη ενεργητική εξωτερική πολιτική.
«Αν δε ρίχνεις τα εννιά, δεν μπορείς να πάρεις τα δέκα» σημειώνει.
