Η εισαγωγική τοποθέτηση από τον Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Γιάννη Οικονόμου, στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών και των ανταποκριτών ξένου Τύπου
Καλό μεσημέρι.
Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται ακόμα υπό την επήρεια του σοκ που έχει προκαλέσει το τραγικό πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη. Ο πόνος, η θλίψη, η οργή περισσεύουν, καθώς κανείς δεν έχει ακόμα καταφέρει να εκλογικεύσει και να διαχειριστεί το φρικτό, το αποτρόπαιο αυτό συμβάν.
Η σκέψη όλων μας είναι στις οικογένειες που έχασαν τους ανθρώπους τους τόσο άδικα, τα παιδιά, τους γονείς, τα αδέλφια τους. Είναι στους ανθρώπους που έχασαν φίλους και συναδέλφους. Όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες συμπονούμε και συμπαραστεκόμαστε στο απερίγραπτο δράμα που έφερε αβάσταχτο πόνο σε δεκάδες οικογένειες και στους οικείους τους. Στην τραγωδία που πάντα θα βασανίζει τόσο την ατομική, όσο και τη συλλογική μας μνήμη. Μέριμνα εξακολουθεί να λαμβάνεται, υλική και συναισθηματική, για τους τραυματίες που δίνουν τη δική τους μάχη και ευχόμαστε ολόψυχα να αποκατασταθεί πλήρως η υγεία τους το συντομότερο δυνατό.
Μπροστά στο ανείπωτο αυτό δράμα, ο Πρωθυπουργός, με ανάρτησή του, ζήτησε από όλους τους Έλληνες και από όλες τις Ελληνίδες, και προπάντων από τους συγγενείς των θυμάτων, μια μεγάλη και βαθιά συγγνώμη, τόσο προσωπικά ο ίδιος, όσο και στο όνομα όλων όσων κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια, καθώς η ελληνική Πολιτεία έχει παρελθόν, έχει παρόν και φυσικά έχει και μέλλον. Γιατί, πράγματι -όπως είπε ο Πρωθυπουργός- στην Ελλάδα του 2023, δεν γίνεται δύο τρένα να κινούνται αντίθετα στην ίδια γραμμή και να μην το έχει αντιληφθεί κανείς.
Δεν μπορούμε, δεν θέλουμε και δεν πρόκειται να κρυφτούμε -όπως είπε ο Πρωθυπουργός- πίσω από το ανθρώπινο σφάλμα. Όπως ανακοίνωσε, τις επόμενες μέρες ο αρμόδιος Υπουργός, ο κ. Γεραπετρίτης, θα ανακοινώσει παρεμβάσεις άμεσης βελτίωσης της ασφάλειας των σιδηροδρόμων μέχρι να ολοκληρωθεί το Ηλεκτρονικό Σύστημα Διοίκησης. Επίσης, θα ζητήσει αμέσως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από άλλες φίλες χώρες τη συνδρομή τους σε τεχνογνωσία, ώστε να αποκτήσουμε το ταχύτερο δυνατό ένα ακόμη πιο ασφαλές σιδηροδρομικό δίκτυο. Παράλληλα, ο Πρωθυπουργός θα επιδιώξει πρόσθετη κοινοτική χρηματοδότηση προκειμένου να συντηρηθεί και να αναβαθμιστεί γρήγορα το υφιστάμενο δίκτυο. Θα προτείνει, επίσης, σε όλα τα κόμματα να δεσμευτούν από τώρα -ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος- στην επόμενη Βουλή να συσταθεί Ειδική Επιτροπή, δηλαδή Εξεταστική Επιτροπή, που θα διερευνήσει την ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων την τελευταία εικοσαετία.
Χρέος όλων μας -όπως τόνισε από την πρώτη στιγμή ο Πρωθυπουργός- είναι να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μην ξανασυμβεί ποτέ ένα τέτοιο τραγικό γεγονός. Επίσης, αποτελεί προτεραιότητα να διερευνηθεί πλήρως κάθε πτυχή και να μάθουμε τα αίτια της τραγωδίας. Έτσι ώστε αφενός να αποκλειστεί η επανάληψή τους και αφετέρου να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί που ανήκουν.
Ο Πρωθυπουργός συνομίλησε σήμερα με την Πρόεδρο της Ε.Ε. Ζήτησε την στήριξη της Επιτροπής στην προσπάθεια αναδιοργάνωσης των ελληνικών σιδηροδρόμων, κυρίως στο κομμάτι της ασφάλειας. H πρόεδρος της Επιτροπής εξέφρασε και πάλι τα συλλυπητήρια της για το τραγικό δυστύχημα και υποσχέθηκε πλήρη στήριξη με τη συνδρομή κάθε αρμόδιου ευρωπαϊκού οργανισμού και μάλιστα άμεσα, πολύ γρήγορα, στην κατεύθυνση αναδιοργάνωσης των σιδηροδρόμων με έμφαση στα ζητήματα ασφάλειας, που αποτελούν άλλωστε και ευρωπαϊκή προτεραιότητα.
Είναι εύλογο ότι η τραγωδία αυτή θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν δεν συνέτρεχαν μια σειρά συστημικών προβλημάτων και δυσλειτουργιών που διαιωνίζονται εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Γι’ αυτό, ύστερα από οδηγίες του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, συγκροτήθηκε -από τον Υπουργό Επικρατείας- Ειδική Επιτροπή για τη διερεύνηση και ανάδειξη των συστημικών προβλημάτων και δυσλειτουργιών στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Η Επιτροπή είναι υπερκομματική, η Επιτροπή είναι τεχνοκρατική, έχει επάρκεια και -όπως είναι αυτονόητο- δεν θα ασχοληθεί με την απόδοση ευθυνών που ήδη αποτελεί αντικείμενο της δικαστικής έρευνας, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Θα καλέσει τεχνικό προσωπικό, θα καλέσει εμπειρογνώμονες και όποιο άλλο πρόσωπο κρίνει αναγκαίο και απαραίτητο, έτσι ώστε να επιτελέσει το έργο της με αντικειμενικότητα, με διαφάνεια, χωρίς παρεμβάσεις, με πληρότητα στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Η επιτροπή σε καμιά περίπτωση δεν θα υποκαταστήσει την ελληνική Δικαιοσύνη.
Κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον, άλλωστε. Το αντίθετο, κάθε στοιχείο, κάθε τεκμήριο που θα βρεθεί, κάθε συμπέρασμα που θα προκύψει, θα τεθεί στη διάθεση της Δικαιοσύνης προκειμένου να αξιολογηθεί και να αξιοποιηθεί από αυτήν.
Στην κατεύθυνση αυτή ο Πρωθυπουργός απέστειλε νωρίτερα το πρωί επιστολή στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την οποία ζητά εκ μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης την προτεραιοποίηση των υποθέσεων που αφορούν στη διερεύνηση της συγκεκριμένης υπόθεσης, του τραγικού δυστυχήματος και την κατά την κρίση του κ. Ντογιάκου ανάθεση στο υψηλότερο δυνατό ανακριτικό επίπεδο της υπόθεσης αυτής. Ο Πρωθυπουργός ιδιαίτερα επισημαίνει στην επιστολή του ότι η ποινική αξιολόγηση συστημικών σφαλμάτων στον τομέα των σιδηροδρόμων περιλαμβανομένης και της τυχόν καθυστέρησης στην ολοκλήρωση των απαιτούμενων υποδομών είναι κάτι ανεξάρτητο από την αποτίμηση που θα επιχειρήσει σε διοικητικό και τεχνικό επίπεδο η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων.
Η διαλεύκανση κάθε πτυχής της υπόθεσης αυτής είναι επιβεβλημένη για λόγους τόσο θεσμικούς, όσο και κοινωνικούς. Η ελληνική κοινωνία πρέπει και θα λάβει απαντήσεις για όλα, με εγκυρότητα και με τεκμηρίωση.
Η παθογένεια των σιδηροδρόμων στη χώρα μας είναι διαχρονική και πολύπλευρη, όπως δείχνουν μια σειρά από αμάχητα γεγονότα. Θα αναφερθώ σε ορισμένα:
Το θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα το Μάιο του 2017 στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης, όπου σκοτώθηκαν τέσσερα άτομα και τραυματίστηκαν δέκα.
Οι βανδαλισμοί και η αδυναμία αποκατάστασης των ζημιών, με συνέπεια να σταματήσει σταδιακά και η λειτουργία του παλιού συστήματος, της προηγούμενης τεχνολογίας, όπου αυτό υπήρχε.
Οι διαδοχικές παρατάσεις και οι υπογραφές συμπληρωματικών συμβάσεων σε ένα έργο που υπογράφηκε το 2014 και είχε προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί το 2016. Μάλιστα, το 2018, ενώ υπήρχε και η έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η συμπληρωματική σύμβαση του έργου δεν υπογράφηκε ποτέ.
Οι χρόνοι απόκρισης δομών του ελληνικού Κράτους σε ό,τι αφορά προμήθειες, αποφάσεις επί προσφυγών, προσλήψεις. Οι συνέπειες της περιόδου των μνημονίων στη στελέχωση και λειτουργία του οργανισμού.
Η αλληλουχία λαθών το μοιραίο εκείνο βράδυ του τραγικού δυστυχήματος, που χωρίς αυτά δεν θα είχε συμβεί το τραγικό συμβάν. Πολύ περισσότερο όταν ο Σταθμός της Λάρισας διαθέτει τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης από το 2022, κάτι που επέτρεπε, παρείχε τη δυνατότητα να διαπιστωθεί για μια πορεία 5,5 χιλιομέτρων ότι το επιβατικό τρένο κινούταν σε λάθος κατεύθυνση, σε λάθος πορεία.
Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα στοιχεία που αναδεικνύουν ότι οι παθογένειες στο ζήτημα των ελληνικών σιδηροδρόμων αρχίζουν βαθιά στο χρόνο και καμιά Κυβέρνηση, ούτε η δική μας, δεν έχει καταφέρει να τις απαλείψει ολοκληρωτικά, παρά τα όσα κατά καιρούς έγιναν.
Προσοχή, θέλω να είμαι ειλικρινής, δεν έχουμε καμία διάθεση εξωραϊσμού της κατάστασης, ούτε κατά την περίοδο της δικής μας διακυβέρνησης. Πότε άλλωστε δεν κρυφτήκαμε. Ούτε και τώρα κρυβόμαστε.
Επιδιώκουμε μια ψύχραιμη και υπεύθυνη αποτίμηση. Επιδιώκουμε την αλήθεια με κάθε ειλικρίνεια. Η Κυβέρνηση εγγυάται ότι θα χυθεί άπλετο φως σε κάθε διάσταση του γεγονότος, γιατί αυτό είναι το ελάχιστο που οφείλουμε στα θύματα, στις οικογένειές τους, αλλά και στην ελληνική κοινωνία. Όποιες ευθύνες υπάρχουν, θα αποδοθούν. Και ταυτόχρονα χρέος μας είναι να κάνουμε ό,τι απαιτείται προκειμένου να μην ξανασυμβεί ένα τέτοιο τραγικό γεγονός.
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι η ορθολογική αποτίμηση της κατάστασης στο σιδηροδρομικό δίκτυο δεν αποσκοπεί, ούτε εξάλλου μπορεί να το πετύχει, να άρει αυτό το πέπλο οδύνης που έχει καλύψει την Πατρίδα μας και που σκιάζει τα πάντα.
Όμως, παρά τη βαριά συναισθηματική φόρτιση, παρά την ψυχική οδύνη, θέλω να πω ότι είναι δεν βοηθά ούτε ο μηδενισμός, ούτε οι γενικοί αφορισμοί, ούτε πολύ περισσότερο τα ψέματα που διακινούν ορισμένοι από την πρώτη κιόλας στιγμή της τραγωδίας.
Η δήθεν παραπομπή της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό δικαστήριο για ζητήματα ασφάλειας των σιδηροδρόμων.
Η δήθεν κομματική τοποθέτηση (κάποιοι μάλιστα δεν δίστασαν να πουν ότι αυτό ήταν και σε γνώση του Πρωθυπουργού και ότι έχουν στοιχεία για αυτό) του σταθμάρχη.
Ο ορισμός της Επιτροπής που δήθεν θα υποκαθιστούσε την αποστολή της Δικαιοσύνη.
Η εγκατάλειψη του έργου της τηλεδιοίκησης, η οποία συνέβη τάχα επί των ημερών της παρούσας Κυβέρνησης.
Χειρότερα, η δήθεν απαγόρευση στις οικογένειες να παραλάβουν και να πενθήσουν τους νεκρούς τους όπως οι ίδιες επιθυμούσαν.
Όλα αυτά συνιστούν ψέματα, απροκάλυπτα ψέματα.
Ένα πράγμα είναι η ευθύνη, σε κάθε επίπεδο, και ένα άλλο πράγμα είναι η απόπειρα καπηλείας της θλίψης αλλά και της οργής που χαρακτηρίζει σήμερα την ελληνική κοινωνία.
Προφανώς και τα ψέματα αυτά και η χυδαία προπαγάνδα δεν στέκονται απέναντι στην πραγματικότητα, αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνο αυτό.
Οι αδυναμίες του Κράτους, οι μεγάλες κρίσεις είναι ζητήματα συνειδησιακά για το έθνος μας και είναι βαθιά πολιτικά, χωρίς αμφιβολία. Οι τραγωδίες όμως δεν είναι ζήτημα κομματικό και αποτελεί καπηλεία χειρίστου είδους να γίνεται η απόπειρα πολιτικής τους εκμετάλλευσης. Ειδικότερα για τους σιδηροδρόμους κανένα κόμμα που κυβέρνησε ή συγκυβέρνησε δεν μπορεί φαρισαϊκά να ισχυρίζεται ότι ο μόνος που φέρει ευθύνη για την κατάσταση τους είναι η Κυβέρνηση της ΝΔ και ότι εκείνοι τα είχαν κάνει δήθεν όλα τέλεια. Για όλα αυτά, όμως, θα έχουμε χρόνο να πούμε περισσότερα το επόμενο διάστημα.
Συνεδρίαση Υπουργικού
Την Πέμπτη στις 11.00 θα γίνει η τακτική συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Θα υπάρξει ενημέρωση από τον Υπουργό Επικρατείας, αρμόδιο για θέματα υποδομών και μεταφορών, τον κ. Γεραπετρίτη, για τα ζητήματα του τραγικού δυστυχήματος. Θα συζητηθούν ενδεχόμενες θεσμικές κινήσεις και παρεμβάσεις που επιβάλλονται για κάποια πράγματα που πρέπει να γίνουν άμεσα.