Μία ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα έρευνα αναφορικά με τις απόψεις των Ελληνίδων και των Ελλήνων για το Κράτος Δικαίου, την ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου, τη διάκριση εξουσιών, τη διαφθορά και τη λειτουργία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ευρωβαρόμετρο).
Σε γενικές γραμμές, οι Έλληνες φαίνεται να έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις αναφορικά με τη δημοκρατική λειτουργία του κράτους σε σχέση με τον μέσο όρο των Ευρωπαίων, ωστόσο είναι φανερά πιο απογοητευμένοι από την ελληνική πραγματικότητα.
Ασφάλεια Δικαίου και ισότητα έναντι του Νόμου
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Έλληνες θεωρούν ότι είναι απαραίτητη η βελτίωση σε όλους ανεξαιρέτως του τομείς του κράτους δικαίου, όπως παρουσιάζονται στα ερωτήματα, σε μεγαλύτερο βαθμό από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι Έλληνες θεωρούν ότι είναι απαραίτητο ή σημαντικό να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες για κάθε άτομο, ανεξάρτητα από τις προσωπικές του συνθήκες, την κοινωνική του κατάσταση, την περιουσία του, τις πολιτικές του διασυνδέσεις ή την καταγωγή του (98% σε σχέση με 93% στην ΕΕ).
Ωστόσο, σε ποσοστό 97% θεωρούν ότι η Ελλάδα χρειάζεται οπωσδήποτε ή κάποια βελτίωση στον τομέα αυτό, ποσοστό κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον μ.ο. στην ΕΕ.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι απαιτήσεις αναφορικά με την ασφάλεια δικαίου: το 98% των Ελλήνων δηλώνει ότι θα πρέπει οι κανόνες στη ζωή, την εργασία και την επιχειρηματική ζωή να είναι σαφείς, κατανοητοί και προβλέψιμοι, όμως θεωρεί, σε ποσοστό 92% (82% μ.ο. στην ΕΕ), ότι είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η κατάσταση στη χώρα στον τομέα αυτόν.
Οι Έλληνες εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί αναφορικά με όσους θεσπίζουν και εφαρμόζουν τους νόμους. Συγκεκριμένα, ενώ το 98% θεωρεί απαραίτητο ή σημαντικό πως αυτοί θα πρέπει να το κάνουν αποκλειστικά για το δημόσιο συμφέρον, το 97% θεωρεί ότι στην Ελλάδα χρειάζεται βελτίωση, με το 76%, μάλιστα, να τη θεωρεί απαραίτητη
Οι Έλληνες εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί αναφορικά με όσους θεσπίζουν και εφαρμόζουν τους νόμους. Συγκεκριμένα, ενώ το 98% θεωρεί απαραίτητο ή σημαντικό πως αυτοί θα πρέπει να το κάνουν αποκλειστικά για το δημόσιο συμφέρον, το 97% θεωρεί ότι στην Ελλάδα χρειάζεται βελτίωση, με το 76%, μάλιστα, να τη θεωρεί απαραίτητη.
Αυθαιρεσία και ποινές για τα αδικήματα διαφθοράς
Η ύπαρξη διαφθοράς και αυθαιρεσίας στο δημόσιο βίο φαίνονται, δυστυχώς, να αποτελούν παγιωμένες πεποιθήσεις για τους Έλληνες πολίτες.
Ειδικότερα, ενώ το 99% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι είναι σημαντικό να διεξάγονται οι δέουσες έρευνες και να παραπέμπονται στη Δικαιοσύνη οι υπεύθυνοι για τις περιπτώσεις διαφθοράς όπου εμπλέκονται δημόσιοι λειτουργοί και πολιτικοί, ακριβώς στο ίδιο ποσοστό 99% (μ.ο ΕΕ 89%) θεωρεί ότι η κατάσταση στην Ελλάδα πρέπει να βελτιωθεί στον τομέα αυτό, με το 84%, μάλιστα, να το θεωρεί απαραίτητο (μ.ο. ΕΕ 62%).
Παράλληλα, το 97% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η Ελλάδα πρέπει να βελτιωθεί στον τομέα της αυθαιρεσίας και ειδικότερα στο να "λαμβάνονται αποφάσεις από τις δημόσιες αρχές χωρίς ευνοιοκρατία ή διακρίσεις", σε τομείς όπως οι δημόσιες συμβάσεις, οι φόροι και η υγεία.
Τη στιγμή που το 97% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι σημαντικό ή απαραίτητο οι δημόσιοι λειτουργοί και πολιτικοί να μη χρησιμοποιούν τα αξιώματά του για να αποκομίσουν οφέλη για τους εαυτούς τους ή τα μέλη της οικογενείας τους, αλλά για το δημόσιο συμφέρον, ελάχιστοι πιστεύουν πως και τέτοιο συμβαίνει, καθώς το 97% ζητά βελτίωση και στον τομέα αυτό.
Πραγματική δικαστική προστασία από ανεξάρτητα
Δικαστήρια
Από την κριτική των πολιτών δεν εξαιρείται, όμως, ούτε το σύστημα απονομής δικαιοσύνης και η αστυνομία.
Ειδικότερα, οι Έλληνες θεωρούν απαραίτητο ή σημαντικό σε ποσοστό 99% οι δικαστές να είναι ανεξάρτητοι από πολιτικούς ή οικονομικά συμφέροντα, όμως μόλις το 2% θεωρεί ότι η κατάσταση στην Ελλάδα είναι ήδη μια χαρά στον τομέα αυτό και το 96% ζητά βελτίωση.
Εξίσου προβληματικά και τα ευρύματα αναφορικά με το σεβασμό των πολιτικών και των δημοσίων αρχών στις δικαστικές αποφάσεις, καθώς το 96% θεωρεί ότι χρειάζεται βελτίωση στο ζήτημα αυτό (μέσος όρος ΕΕ 83%).
Τέλος, εντύπωση προκαλεί πως τη στιγμή που το 99% των ερωτηθέντων θεωρεί σημαντικό η αστυνομία και η εισαγγελία να διεξάγουν τις "δέουσες έρευνες για εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που διαπράττουν πολιτικοί ή πρόσωπα με επιρροή, και δεν επηρεάζονται από πολιτικούς ή οικονομικά συμφέροντα", μόλις το 2% θεωρεί "μια χαρά" την κατάσταση στην Ελλάδα στον τομέα αυτό, με το 75% να θεωρεί απολύτως απαραίτητη τη βελτίωση.
Μέσα ενημέρωσης και κοινωνία των πολιτών
Ελαφρώς βελτιωμένη, αν και πάλι χειρότερη σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, είναι η κατάσταση σε ό,τι αφορά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, σύμφωνα πάντοτε με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.
Συγκεκριμένα, οι ερωτηθέντες θεωρούν σε ποσοστό 94% ότι είναι σημαντικό ή απαραίτητο τα μέσα και οι δημοσιογράφοι να μπορούν να επικρίνουν την κυβέρνηση ή τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα χωρίς κίνδυνο εκφοβισμού, όμως το 88% θεωρεί ότι η κατάσταση στον τομέα αυτό χρειάζεται βελτίωση στη χώρα μας (μ.ο. ΕΕ 77%).
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται οι απαντήσεις και σε ό,τι αφορά στην ύπαρξη ενός ευρέος φάσματος μέσων που δίνει τη δυνατότητα για επαρκή ενημέρωση και έκφραση διαφορετικών απόψεων, με τους ερωτηθέντες να το θεωρούν σημαντικό (95%) και κάτι που η Ελλάδα θα πρέπει να βελτιώσει (σε ποσοστό 83%).
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το μοναδικό ερώτημα στο οποίο οι ερωτηθέντες άγγιξαν τον μέσο όρο της ΕΕ είναι η ελεύθερη δράση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των ακτιβιστών, την οποία θεωρούν σημαντική ή απαραίτητη σε ποσοστό 86%.
Η έρευνα έλαβε χώρα με 1.014 προσωπικές συνεντεύξεις στην Ελλάδα και 27.655 συνολικά.