Σε περίπου ένα μήνα από τώρα ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης θα αποφασίσει το ποσοστό του υπερπλεονάσματος που θα καλύψει ανελαστικές κρατικές δαπάνες, αποκλίσεις, αναδρομικά συνταξιούχων αλλά και το αν και ποιοι συνταξιούχοι θα πάρουν το κοινωνικό μέρισμα του 2019.
Η καλή πορεία των φορολογικών εσόδων, που συνεχίστηκε και τον Οκτώβριο με υπέρβαση πάνω από μισό δισ. ευρώ, δίνει αρκετές διαβεβαιώσεις ότι θα υπάρξει και φέτος υπερπλεόνασμα.
Η καλή πορεία των φορολογικών εσόδων, που συνεχίστηκε και τον Οκτώβριο με υπέρβαση πάνω από μισό δισ. ευρώ, δίνει αρκετές διαβεβαιώσεις ότι θα υπάρξει και φέτος υπερπλεόνασμα.
Το πρωτογενές πλεόνασμα -σε όρους ενισχυμένης εποπτείας- αναμένεται να φτάσει το 4% του ΑΕΠ. Συνεπώς θα υπάρχει διαθέσιμο υπερπλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ (περίπου 910 εκατ. ευρώ) που θεωρητικά μπορεί να μοιραστεί σε έκτακτα μέτρα.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα
Μέχρι στιγμής το μόνο σίγουρο μέρισμα είναι τα 138 εκατ. που θα διατεθούν για την έκτακτη μείωση της προκαταβολής φόρου του 2019 για τις επιχειρήσεις από το 100% στο 95%. Ήδη μέσω αυτού του υπερπλεονάσματος έχουν αποφασιστεί η μεγαλύτερη κατά 205 εκατ. ευρώ μείωση του ΕΝΦΙΑ, το αυξημένο κατά 11 εκατ. ευρώ επίδομα θέρμανσης και η βελτιωμένη ρύθμιση των 120 δόσεων. Όλα αυτά ενώ από τον Μάιο έχει μοιραστεί και η -σύμφωνα με την προηγούμενη κυβέρνηση- 13η σύνταξη με κόστος 890 εκατ. ευρώ που διατέθηκε σε όλους τους συνταξιούχους. Εκτός αυτού στη συνέχεια του 2019 και κατά το 2020 υπάρχουν αβεβαιότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να μην κινδυνέψουν οι μειώσεις φόρων και τα άλλα διαρθρωτικά μέτρα που έχουν θεσπιστεί ήδη και όσα θα θεσπιστούν με το φορολογικό νομοσχέδιο.
Το πρόγραμμα
Τα φορολογικά έσοδα σημειώνουν υπέρβαση πάνω από 500 εκατ. ευρώ και τον Οκτώβριο αλλά κανείς δεν ξέρει πώς θα εκτελεστεί φέτος το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Η τακτική της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ σε όφελος του πρωτογενούς πλεονάσματος της προηγούμενης κυβέρνησης οδήγησε στο πάγωμα του ΠΔΕ το 2019.
Οι δαπάνες είναι μειωμένες κατά 550 εκατ. ευρώ και τα έσοδα (κυρίως εισροές από κοινοτικούς πόρους) υστερούν έναντι του στόχου κατά 793 εκατ. ευρώ.
Μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος προέρχεται και από τις εισροές κοινοτικών πόρων στα συγχρηματοδοτούμενα έργα των Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Στον προϋπολογισμό υπάρχει πρόβλεψη για απόκλιση του ΠΔΕ κατά 250 εκατ. ευρώ. Αν όμως προκύψει υστέρηση της τάξης των 800 εκατ. ευρώ, τότε τα πράγματα αλλάζουν και το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι κατά 550 εκατ. ευρώ μικρότερο.
Η ολοκλήρωση του ΠΔΕ θα φανεί με την τελευταία αίτηση μαζικών πληρωμών που θα γίνει λίγο πριν από το τέλος του χρόνου. Ωστόσο η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος πάγωσε τα δημόσια έργα και η αιτήσεις πληρωμών θα πρέπει να γίνουν έναντι δαπανών που έχουν γίνει και έργων που έχουν προχωρήσει.
Το "μαξιλάρι"
Το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να διατηρήσει και ένα "μαξιλάρι "από το υπερπλεόνασμα ώστε να καλύψει το ενδεχόμενο αναθεωρήσεων από την ΕΛΣΤΑΤ και τη Eurostat για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2019.
Τα αναδρομικά των συνταξιούχων
Ένα ακόμη μεγάλο κεφάλαιο είναι ο λογαριασμός για τα αναδρομικά συντάξεων που θα προκύψουν από τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ. Το υπουργείο Οικονομικών περιμένει τους υπολογισμούς του συναρμόδιου υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις που δημιουργούνται και τον τρόπο εξόφλησης τους. Μπορεί δηλαδή, αν προκύψει το υπερπλεόνασμα, να επιλεγεί η λύση να εξοφληθεί ένα μεγάλο μέρος των υποχρεώσεων του Δημοσίου σε όλους τους δικαιούχους κλείνοντας έτσι και ένα μεγάλο κεφάλαιο από το πρόσφατο παρελθόν.
Το κοινωνικό μέρισμα
Αξιοσημείωτο είναι δε ότι τόσο ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταικουρας και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας έχουν αποφύγει να δεσμευτούν για το ύψος του ενδεχόμενου κοινωνικού μερίσματος και τους πιθανούς δικαιούχους καθώς θέλουν πρώτα να ξεκαθαρίσει η εικόνα στα ανοιχτά μέτωπα. Πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση να επιθυμεί να δώσει ένα τύποις κοινωνικό μέρισμα αφού διασφαλίσει ότι έχουν καλυφθεί οι τακτικές και έκτακτες ανάγκες. Ωστόσο, αυτό θα είναι μικρό - περίπου 150 με 200 εκατ. ευρώ - και στοχευμένο κυρίως σε όσους σήμερα παίρνουν το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.