Του Θανάση Παπαδή
Η νέα κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι το υπάρχον ασφαλιστικό σύστημα είναι θνησιγενές και αργά ή γρήγορα θα αντικατασταθεί. Ωστόσο μία ασφαλιστική μεταρρύθμιση δεν είναι εύκολο να γίνει από την μία ημέρα στην άλλη και έτσι η κυβέρνηση επιλέγει να ξηλώσει το πουλόβερ με αργές κινήσεις. Ταυτόχρονα προωθεί αποφάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης, που διόρθωνε δικά τους λάθη, εντούτοις τα είχε αφήσει στην μέση και δεν τα είχε ολοκληρώσει με τρανταχτό παράδειγμα αυτό των συντάξεων χηρείας.
Στο πλαίσιο αυτό έρχονται αλλαγές από τον επόμενο μήνα στο ασφαλιστικό, σύμφωνα με τις οποίες δίνεται πριν σε όσους παραμένουν στην εργασία περισσότερο χρόνο και πέναλτι σε όσους αποφασίσουν να φύγουν νωρίτερα από την συμπλήρωση 40 χρόνων εργασίας ή στα 67 τους έτη. Στο υπουργείο Εργασίας δεν έχουν ακόμη αποφασίσει τον ακριβή τρόπο και επεξεργάζονται διάφορα σενάρια.
Την ίδια ώρα μάλιστα στον ΕΦΚΑ κάνουν αγώνα δρόμου προκειμένου να μπορέσουν έως το τέλος Σεπτεμβρίου να δώσουν τις νέες (αυξημένες) συντάξεις χηρείας, μετά την αλλαγή του νόμου που έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση. Να σημειωθεί ότι ενώ ο νόμος άλλαξε τον περασμένο Μάιο, εντούτοις δεν υπήρξαν οι ενέργειες εκείνες που θα τον έθεταν άμεσα σε εφαρμογή. Πλέον οι διαδικασίες άρχισαν να τρέχουν και ως εκ τούτου εκτιμάται ότι το θέμα θα κλείσει με την καταβολή των συντάξεων Οκτωβρίου, δηλαδή στα τέλη του επόμενου μήνα.
Σε ότι αφορά τις αλλαγές που σχεδιάζονται από το αρμόδιο υπουργείο, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα προβλέπονται μεγαλύτερα ποσοστά αναπλήρωσης για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης. Με τον τρόπο αυτό θα θεσμοθετηθούν κίνητρα προς τους ασφαλισμένους ώστε να παραμένουν περισσότερο χρόνο στην εργασία με αντάλλαγμα υψηλότερη σύνταξη, από αυτή που προσφέρει σήμερα ο υφιστάμενος νόμο.
Αν και δεν έχουν ακόμη στο υπουργείου καταλήξει στα τελικά ποσοστά, οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι θα αυξηθούν οι συντελεστές αναπλήρωσης από 5 έως και 10 ποσοστιαίες μονάδες για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης, από το 28ο έτος ασφάλισης και πάνω.
Υπάρχει και δεύτερο σενάριο που προκρίνει να βελτίωση των συντελεστών, αλλά από χαμηλότερο όριο, πχ τα 15 έτη. Αν περάσει αυτό τότε θα θεσπίζονται κίνητρα τα οποία θα είναι ταυτόχρονα ποινές για όσους επιλέξουν να φύγουν νωρίτερα από την εργασία. Βασικός στόχος της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου είναι ο ασφαλισμένος να έχει περισσότερα οφέλη από την αύξηση της σύνταξης, εφόσον μείνει ως τα 67 για πλήρη σύνταξη με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης ή ως τα 62 για πλήρη σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης.
Το σχέδιο που θα επιλεγεί θα βασιστεί σε οικονομική μελέτη που θα αποτυπώνει πολλά σενάρια με τους νέους συντελεστές στις συντάξεις και τις επιπτώσεις (δαπάνη) που προκαλούν στο ασφαλιστικό σύστημα.
Συντάξεις χηρείας
Την ίδια ώρα ο νέος διοικητής του ΕΦΚΑ Χρήστος Χάλαρης ενημέρωσε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν προχωρήσει στις απαιτούμενες προσαρμογές του λογισμικού προκειμένου να καταβληθούν οι νέες «διορθωμένες» και βέβαια αυξημένες συντάξεις χηρείας έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, στους περισσότερους από 60.000 δικαιούχους.
Ο νέος Διοικητής του ΕΦΚΑ κατά την διαδικασία διορισμού του, από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, εκτίμησε ότι οι νέες αυξημένες συντάξεις και τα αναδρομικά θα καταβληθούν με τις συντάξεις του Οκτωβρίου, δηλαδή στο τέλος του επόμενου μήνα, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία προσαρμογής του λογισμικού προγράμματος. Βάσει του σχεδιασμού, μαζί με τα νέα ποσά των συντάξεων θα δοθούν και τα αναδρομικά ποσά που αντιστοιχούν στις αυξήσεις τεσσάρων μηνών και συγκεκριμένα για το διάστημα Ιούνιος - Σεπτέμβριος 2019, κατά το οποίο είναι σε ισχύ ο νέος νόμος.
Να σημειωθεί ότι οι διατάξεις για την αύξηση των συντάξεων χηρείας που εκδόθηκαν με βάση το νόμο Κατρούγκαλου, ψηφίστηκαν στις 17 Μαΐου του 2019, από την προηγούμενη κυβέρνηση, όμως δεν είχε υπογραφεί εγκαίρως η σχετική σύμβαση με τον βασικό πάροχο πληροφοριακών συστημάτων του ταμείου (Instrasoft) με αποτέλεσμα να υπάρχει καθυστέρηση.
Σχετική εγκύκλιος από τον ΕΦΚΑ εκδόθηκε στις 20 Ιουλίου και πλέον, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και το νέο διοικητή, γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές στο λογισμικό σύστημα, ώστε οι πληρωμές να γίνουν στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΕΦΚΑ, οι οριστικές συντάξεις χηρείας που έχουν ήδη εκδοθεί και καταβάλλονται με βάση το νόμο Κατρούγκαλου από τον Μάιο του 2016 είναι 57.522, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτές, οι προσωρινές συντάξεις αλλά και οι εκκρεμείς αιτήσεις. Πρόκειται για τις παροχές που έχουν μπει στο σύστημα ώστε να αναπροσαρμοστούν ως προς το ύψος τους και αφορούν 55.628 συντάξεις των επιζώντων συζύγων και 1.894 συντάξεις παιδιών ηλικίας έως 24 ετών. Σύμφωνα με τον Χρ. Χάλαρη, ο αριθμός αυτός έχει αγγίξει τις 62.000. Σύμφωνα μάλιστα με τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση, υπάρχουν και άλλες 24.000 εκκρεμείς αιτήσεις που αφορούν συντάξεις θανάτου και οι οποίες θα πρέπει επίσης, να υπολογιστούν με βάση το νέο καθεστώς.
Βάσει του νόμου και τις εγκυκλίου του ΕΦΚΑ, καταργείται το όριο ηλικίας των 55 ετών που έθεσε ο νόμος Κατρούγκαλου και ο επιζών σύζυγος συνεχίζει να λαμβάνει τη σύνταξη λόγω θανάτου ανεξάρτητα από την ηλικία του. Από την ίδια ημερομηνία επανακαθορίζεται το ποσοστό που δικαιούται ο επιζών σε 70%.