Παράνομες μειώσεις από 10 ως και 95 ευρώ το μήνα χρεώνονται στις κύριες συντάξεις εδώ και 18 μήνες από τις περικοπές του νόμου 4093/2012 στα ποσά κύριων συντάξεων που υπερβαίνουν μαζί με τις επικουρικές ή και τα μερίσματα (για το Δημόσιο) τα 1.000
Τα ποσά αυτά πρέπει να επιστραφούν σε όσους έχουν αδίκως μεγαλύτερες περικοπές από αυτές που προβλέπει ο νόμος 4093, αφού πρώτα υπολογιστούν εκ νέου με βάση το πραγματικό άθροισμα των καταβαλλόμενων συντάξεων και εντοπιστούν διαφορές. Τα διεκδικούμενα αναδρομικά για τους τελευταίους 18 μήνες που παρατηρείται η λαθροχειρία με άδικες και παράνομες μειώσεις στις κύριες συντάξεις ξεκινούν από 180 και φτάνουν ακόμη και τα 1.700 ευρώ σε χιλιάδες δικαιούχους που έχουν αποδεδειγμένα μικρότερο άθροισμα συντάξεων και τους αναλογεί μικρότερο ποσοστό μείωσης από το νόμο 4093 (π.χ. 5% αντί 10% που πληρώνουν τώρα).
ευρώ.
Για να διεκδικήσουν νέα παρτίδα αναδρομικών όσοι από τους συνταξιούχους διαπιστώσουν ότι έχουν μειώσεις «με καπέλο» θα πρέπει πρώτα να ερευνήσουν αν και πόσα τους κλέβουν και μετά να ζητήσουν με αιτήσεις στα Ταμεία τους (ΕΦΚΑ, Δημόσιο) να ληφθούν υπόψη τα πραγματικά ποσά της επικουρικής τους και του μερίσματος, όπως αυτά απεικονίζονται στα πρόσφατα (του 2017) ενημερωτικά τους σημειώματα.
Τα Ταμεία υποχρεώνονται να κάνουν τον επανυπολογισμό. Και να διορθώσουν τις κρατήσεις εφόσον διαπιστωθούν λάθη.
Ακολούθως, οι συνταξιούχοι έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν πίσω αυτά που τους κράτησαν για όσους μήνες είχαν τις λάθος περικοπές.
Οι μειώσεις του ν. 4093 χρεώνονται αδικαιολόγητα εδώ και 18 μήνες σε κύριες συντάξεις και χωρίς καμία νέα νομοθετική πρόβλεψη που να λαμβάνει υπόψη το νέο άθροισμα συντάξεων που είναι μικρότερο μετά το κούρεμα που έγινε από τον Ιούνιο του 2016 σε επικουρικές 300.000 συνταξιούχων που ξεπερνούν τα 1.300 ευρώ με τις κύριες και σε όλα τα μερίσματα που λαμβάνουν 260.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου, πέραν των επικουρικών.
Τα ενημερωτικά συντάξεων έχουν τα νέα και μικρότερα ποσά, αλλά τα αρχεία που στέλνουν τα Ταμεία στην ΗΔΙΚΑ, όπως και αυτά που έχει η ίδια η υπηρεσία, έχουν τα παλιά! Και οι συντάξεις μειώνονται αδικαιολόγητα και παράνομα γιατί οι κόφτες του ν. 4093 επιβάλλονται επί εικονικών και όχι πραγματικών συντάξεων!
Οι μειώσεις του ν. 4093 θα έπρεπε να είναι μικρότερες από τον Ιούνιο του 2016 και να επιστραφούν οι διαφορές στις κρατήσεις που έχουν μέχρι και σήμερα οι συνταξιούχοι. Και αυτό γιατί, μετά το κούρεμα των επικουρικών και των μερισμάτων που έφτασε στο 50%, το άθροισμα σύνταξης έγινε μικρότερο. Μάλιστα η περικοπή του νόμου 4093 σταμάτησε να επιβάλλεται από πέρυσι το καλοκαίρι στις επικουρικές και στα μερίσματα διότι επανυπολογίστηκαν σε πολύ χαμηλά έως εξευτελιστικά ποσά, πλην όμως η κυβέρνηση αυθαίρετα και χωρίς αλλαγή νόμου διατήρησε τις ίδιες μειώσεις στις κύριες συντάξεις από το νόμο 4093, αθροίζοντας στις κύριες συντάξεις τα παλιά ποσά επικουρικών και μερισμάτων!!! Οχι μόνο δεν έβγαλε εντελώς από το άθροισμα τις επικουρικές και τα μερίσματα για τα οποία σταμάτησε η κράτηση του ν. 4093, αλλά τα συνυπολογίζει στο άθροισμα για να κόβει τις κύριες συντάξεις και μάλιστα συνυπολογίζει τις επικουρικές και τα μερίσματα όπως ήταν πριν κουρευτούν κατά 50% με το νόμο Κατρούγκαλου!!!
Η μείωση του ν. 4093 θα έπρεπε να επιβάλλεται στο πραγματικό νέο ποσό αθροίσματος από τα μέσα του 2016 και μετά, αλλά, όπως αποδεικνύεται και από τις περιπτώσεις που δημοσιεύει σήμερα ο Ελεύθερος Τύπος, τα Ταμεία και η ΗΔΙΚΑ που εκκαθαρίζει τις μηνιαίες πληρωμές εξακολουθούν να επιβάλλουν την κράτηση του ν. 4093 με το παλιό και υψηλότερο άθροισμα συντάξεων, πριν μειωθούν οι επικουρικές και τα μερίσματα, και όχι στο συνολικό ποσό που έχουν από τα μέσα του 2026 και μετά και είναι καταφανώς μικρότερο!
Το θέμα αποκάλυψε με ντοκουμέντα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής και έχει προκαλέσει ένα τσουνάμι αντιδράσεων από συνταξιούχους που κινητοποιούνται για να διεκδικήσουν πίσω τα κλεμμένα από τις κυβερνητικές αλχημείες.
Οι περικοπές του εν λόγω νόμου επιβάλλονται από 1ης/1/2013 στο άθροισμα καταβαλλόμενων κύριων ή αθροίσματος συντάξεων με κλιμακωτά ποσοστά 5% για ποσά κύριων ή αθροίσματος συντάξεων από 1.000 ως 1.500 ευρώ, 10% για άθροισμα από 1.500 ως 2.000 ευρώ, 15% για άθροισμα από 2.000 ως 3.000 ευρώ και 20% για τις λίγες περιπτώσεις αθροίσματος συντάξεων πάνω από 3.000 ευρώ.
Σήμερα, και παρότι το άθροισμα είναι μικρότερο λόγω των μειώσεων στις δευτερεύουσες συντάξεις (επικουρικές-μερίσματα), οι κλίμακες των περικοπών δεν έχουν αναθεωρηθεί και τα Ταμεία χρεώνουν τις ίδιες περικοπές με το άθροισμα συντάξεων από το 2013 και μετά και όχι με το άθροισμα συντάξεων που ισχύει από τα μέσα του 2016 και μετά.
Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι κάνει αδικαιολόγητες μειώσεις, αλλά κάνει τα πάντα για να μην πάρει διαστάσεις το θέμα αυτό, γιατί η βόμβα των αναδρομικών είναι πολύ ισχυρή. Τα αναδρομικά όμως είναι θέμα χρόνου να έρθουν γιατί υπάρχουν αδικαιολόγητες μειώσεις συντάξεων σε εικονικά ποσά με αποδείξεις!
Το υπουργείο Εργασίας γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι υπάρχει ζήτημα επιστροφής αναδρομικών. Εντούτοις, αποφεύγει να δώσει απαντήσεις.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
– Παλιό άθροισμα κύριας, επικουρικής μερίσματος: 1.836 ευρώ. – Μείωση νόμου 4093 στην κύρια σύνταξη 130,24 ευρώ με συντελεστή 10%. – Νέο άθροισμα μετά το κούρεμα σε επικουρική και μέρισμα: 1.478 ευρώ. – Η μείωση νόμου 4093 θα έπρεπε να είναι 65,12 ευρώ με συντελεστή 5%. – Εξακολουθεί να πληρώνει όμως 130,24 ευρώ με το παλιό άθροισμα που δεν υπάρχει. – Παράνομη μείωση: 65,12 ευρώ. Δικαιούται αναδρομική επιστροφή 1.172 ευρώ.
«Τα ποσά πρέπει να αλλάξουν»
Για το θέμα ζητήσαμε τη γνώμη του ειδικού επί του ασφαλιστικού, δικηγόρου εργατολόγου Δημήτρη Μπούρλου, ο οποίος δήλωσε στον Ελεύθερο Τύπο: «Οι διατάξεις των μνημονιακών περικοπών στις συντάξεις τουλάχιστον θα πρέπει να εφαρμόζονται με ορθό τρόπο ώστε να μην καταλήγουν σε περαιτέρω μειώσεις, ακόμη και πέραν αυτών που οι ίδιες προβλέπουν. Ετσι λοιπόν μετά τους επανυπολογισμούς και τις μειώσεις επικουρικών και μερισμάτων, από τα μέσα του 2016 και μετά, θα έπρεπε να γίνουν οι νόμιμες αναπροσαρμογές στα ποσοστά μειώσεων του ν. 4093 σύμφωνα με τα νέα ποσά αθροίσματος κύριας και επικουρικής ή και μερίσματος».
Τι απαντούν Μαξίμου, ΕΤΕΑ και Συνήγορος του Πολίτη
Οι αναφορές για παράνομες κρατήσεις με τον νόμο 4093 έφτασαν και στο γραφείο του πρωθυπουργού που παραπέμπει τους συνταξιούχους στο υπ. Εργασίας. Ιδού τι απαντούν από το Μαξίμου:
«Εκ μέρους της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού, Παπαδοπούλου Ελενα Ειδική Σύμβουλος Γ.Γ. Πρωθυπουργού Γραφείο Οργάνωσης & Διοίκησης Κύριε Χριστοδουλόπουλε, Σε συνέχεια του μηνύματός σας, σας ενημερώνουμε ότι λάβαμε γνώση του περιεχομένου του και σας ευχαριστούμε θερμά για την επικοινωνία.
Περαιτέρω, σας γνωστοποιούμε ότι το μήνυμά σας έχει κοινοποιηθεί στο γραφείο του Υφυπουργού Εργασίας και Κοιν. Ασφαλίσεων, ώστε να επιληφθεί αρμοδίως και εκτιμούμε ότι θα λάβετε άμεσα σχετική απάντηση.
Σε κάθε περίπτωση, θα θέλαμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι, τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και η Κυβέρνηση συνολικά, εργάζονται σκληρά, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις και επισημάνσεις των πολιτών, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων, αναγνωρίζοντας και κατανοώντας τις δυσμενείς συνθήκες που αντιμετωπίζουν καθημερινά».
Το ΕΤΕΑ αναφέρει σε σχετική απάντηση ότι «Σύμφωνα με τον ν.4387/2016 δεν πρέπει να επέλθει καμία μεταβολή στις μνημονιακές κρατήσεις του 4093/2012 που διενεργείται στις κύριες συντάξεις. Ως εκ τούτου λαμβάνονται υπ’ όψιν τα ποσά για κύριες, επικουρικές & μερίσματα που καταβάλλονταν στις 31/12/2014».
Στο ίδιο θέμα, ο «Συνήγορος του Πολίτη» στις 24/10/2017 ενημερώνει τον συνταξιούχο ότι: «το αρμόδιο για τη χορήγηση της σύνταξής σας Ταμείο, λαμβάνοντας τις σχετικές ως άνω κατευθύνσεις, μπορεί να παρέχει τις αναγκαίες πληροφορίες ως προς την εφαρμογή τους στην περίπτωσή σας».
Πώς θα δείτε αν σας κλέβουν ή όχι με το νόμο 4093
Η εξακρίβωση για το αν υφίσταται κλοπή ή όχι βγαίνει από τα ενημερωτικά σημειώματα συντάξεων του 2017. Η εξακρίβωση γίνεται με 7 βήματα:
1. Από την κύρια σύνταξη, αφαιρέστε τις μειώσεις – κρατήσεις νόμων 3865 (ή 4001 για το Δημόσιο), 4024 και 4051. ΠΡΟΣΟΧΗ, ΔΕΝ αφαιρείτε τη μείωση ν. 4093 στο πρώτο βήμα.
2. Στην κύρια σύνταξη που απομένει, προσθέτετε τα νέα ποσά επικουρικής ή/και μερίσματος.
3. Κάντε το άθροισμα (κύριας, νέας επικουρικής, μερίσματος).
4. Αν το νέο άθροισμα είναι ως 1.500 ευρώ, η μείωση ν. 4093 στην κύρια θα πρέπει να είναι 5%. Αν το άθροισμα είναι 1.500 ως 2.000 ευρώ, η μείωση θα πρέπει να είναι 10% στο ποσό της κύριας. ΠΡΟΣΟΧΗ: Μετά τη μείωση ν. 4093 σε αυτό το εύρος ποσού, υπάρχει κατώφλι και το τελικό άθροισμα δεν πρέπει να είναι κάτω από 1.425 ευρώ.
5. Συγκρίνετε το νέο άθροισμα με το παλιό, δηλαδή με την επικουρική-μέρισμα πριν από τις περικοπές που είχαν από τα μέσα του 2016.
6. Αν το παλιό άθροισμα βάσει του οποίου υπολογίζουν τα Ταμεία τη μείωση του ν. 4093 είναι πάνω από 1.500 ευρώ ενώ το πραγματικό είναι κάτω από 1.500, τότε αντί για 5% σάς χρεώνουν με μείωση 10% επί παλιού αθροίσματος και «σας έχουν κλέψει σύνταξη».
7. Η διεκδίκηση των αναδρομικών είναι η διαφορά στις περικοπές με το παλιό και το νέο άθροισμα επί τους μήνες που διαπιστώνεται το εσκεμμένο από τα Ταμεία λάθος. Δηλαδή αν το καπέλο της μείωσης είναι 55 ευρώ, τότε ο συνταξιούχος μπορεί να διεκδικήσει αναδρομικά ως και 18 μήνες, δηλαδή 990 ευρώ από τις παράνομες μειώσεις του ν. 4093.
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ kkatikos@e-typos.com Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου
Ο Ερντογάν μισεί τα social media όταν τον εκθέτουν αποκαλύπτοντας τις απόκρυφες πτυχές της πολιτικής του κοσμοθεωρίας. Αυτό το ξέρανε εδώ και καιρό αφού με δικές του εντολές το Facebook και το Twitter στη Τουρκία πέρασαν τα 40 κύματα για να επιβιώσουν και μάλιστα αρκετές φορές ο χαλίφης της Άγκυρας διέταξε και την απαγόρευσή τους.
Όμως τα social media ξέρουν να εκδικούνται και ας στέλνει τους δικηγόρους του ο Ταγίπ Ερντογάν σε πρεσβείες και σε εταιρείες, στην Κωνσταντινούπολη ή στη Νέα Υόρκη απαιτώντας τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων. Κανείς δεν τον ακούει και οι χρήστες του διαδικτύου, όταν μάλιστα έχουν και ταλέντο τον χτυπούν στα σημεία που υποφέρει. Δηλαδή την προσωπική του μαφιόζικη κλίκα που κυβερνά με τις σκανδαλώδεις υπεξαιρέσεις δημοσίου χρήματος αλλά και την θεοκρατική-ηθικοπλαστική του άποψη για την καθημερινή ζωή.
Η διεθνής εμπλοκή του Ερντογάν με το Twitter άρχισε με τον Βραζιλιάνο σκιτσογράφο Κάρλος Λατούφ, ο οποίος βάλθηκε να τον αποδομήσει με την τέχνη του. Δημοσιεύοντας σκίτσα που τον δείχνουν να κλέβει χρηματοκιβώτια, να παγιδεύει σε δόκανο τη δημοκρατία, να φυλακίζει, να εξορίζει και γενικώς να γράφει στα παλιά του τα παπούτσια κράτος, αρχές, Σύνταγμα, πολιτική ηθική.
Ο Ερντογάν έγινε έξαλλος και αποφάσισε να κυνηγήσει δικαστικά τον Λατούφ απειλώντας με θεούς και δαίμονες, του Ισλάμ προφανώς, το Twitter. Τι ήθελε και το ‘κανε; Μετά τον Λατούφ άρχισαν και άλλοι σκιτσογράφοι να παίρνουν μέρος στο πάρτυ, γελιοποιώντας τον Ερντογάν. Τελευταίο απόκτημα στην προσωπική collection των καλλιτεχνικών δημιουργιών που αφιερώνονται στον χαλίφη της Αγκύρας είναι το έργο του Ολλανδού σκιτσογράφου Ρούμπεν Οπενχάιμερ ο οποίος του αφιερώνει το καλλιτεχνικό του μένος, παρουσιάζοντας τον πρόεδρο της Τουρκίας σε ερωτικό παροξυσμό. Οργισμένος ο Ταγίπ Ερντογάν με το Twitter ξεσπά το ερωτικό του πάθος ανασκολοπίζοντας το γνωστό γαλάζιο πουλάκι σύμβολο. Καταϊδρωμένος ο Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται να αγκομαχά και το πουλάκι να σπαρταράει.
Είναι σίγουρο πως οι δικηγόροι του προέδρου της Τουρκίας θα κατακλύσουν εκ νέου ολλανδικούς θεσμούς, προκειμένου να επιβάλουν ασφαλιστικά μέτρα κατά του Twitter, ενώ η κόλαση θα αναμένει τον Ολλανδό σκιτσογράφο που τόλμησε να θίξει τα ιερά και τα όσια του ερντογανικού οικοδομήματος.
Το μόνο σίγουρο είναι πως μετά τον Oλλανδό τη σκυτάλη θα παραλάβει κάποιος άλλος, ο οποίος θα συνεχίσει να εκθέτει με το πενάκι του την απίστευτη ικανότητα του Ερντογάν να προκαλεί την παγκόσμια δημοκρατική κοινότητα. Ίσως είναι και ο μοναδικός τρόπος να χαμογελάσουν τα εκατομμύρια Τούρκων πολιτών, πανεπιστημιακών, ακαδημαϊκών, εκπαιδευτικών, γιατρών, συγγραφέων, στρατιωτικών, δασκάλων, καλλιτεχνών και δημοσιογράφων που κατά χιλιάδες βρίσκονται στις φυλακές.
Σε λίγο στην Τουρκία τα σκίτσα του Λατούφ θα μοιράζονται με τρόμο χέρι χέρι στις κατακόμβες του μετρό και στα τούνελ της Κωνσταντινούπολης, εν είδει επαναστατικού-ανατρεπτικού υλικού και μικροαφίσες θα γεμίζουν τις κολόνες στους δρόμους, για να τρέχουν τα συνεργεία του δήμου να τις καθαρίζουν. Και μία σημείωση για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις. Ο προνοητικός Ολλανδός σκιτσογράφος Οπενχάιμερ ξεκαθαρίζει στο τιτλάκι της γελοιογραφίας του πως ο Ταγίπ Ερντογάν δεν πηγαίνει με κατσίκες υπονοώντας με το γνωστό βορειοευρωπαϊκό φλέγμα πως προτιμά τα πουλάκια.
Και μία λεπτομέρεια. Το σώβρακο του Ταγίπ Ερντογάν φέρει το έμβλημα του Ισλαμικού Κράτους. Αυτό για να μην ξεχνιόμαστε.
Αναλαμβάνω το μερίδιο των ευθυνών που μας αναλογεί για την υπόθεση…
Η κυβέρνηση έχει αντικειμενική πολιτική ευθύνη, αναλαμβάνω το μερίδιο που μου ανήκει…
Με τέτοιες συνήθως φράσεις οι πολιτικοί ιθύνοντες στη χώρα μας «αναλαμβάνουν» τις ευθύνες τους για τα κυβερνητικά (ή άλλα) πεπραγμένα. Βυθίστηκε πλοίο της γραμμής συμπαρασύροντας στον υγρό τάφο δεκάδες επιβατών; Κάηκε η Πεντέλη; Βούλιαξαν οι φτωχογειτονιές του Πειραιά από τις πλημμύρες; Αποκαλύφθηκε σκάνδαλο κατάχρησης μερικών δισεκατομμυρίων σε βάρος του δημοσίου; Κατέρρευσε η οικονομία και παραπαίει η χώρα; Μην στενοχωριέστε… Οι πολιτικοί άρχοντες (πρωθυπουργοί, υπουργοί, περιφερειάρχες, δήμαρχοι) αναλαμβάνουν την ευθύνη!
Αλλά τι σημαίνει «αναλαμβάνω την ευθύνη»; Στην αρχαία Ελλάδα η λέξη «ευθύνη» δηλώνει τη λογοδοσία, την απαίτηση να δώσει λόγο κάποιος για τις πράξεις ή τις παραλείψεις του. Και φυσικά η ανάληψη της ευθύνης δεν γίνεται στα λόγια, αλλά όταν ο υπεύθυνος «πληρώνει» για όσα του καταλογίζονται.
Η ευθύνη προκύπτει από την αίσθηση της ενοχής για κάτι. Είναι η τύψη, ο έλεγχος της συνείδησης για όσα κάναμε (και αντίκεινται στους γραπτούς ή άγραφους νόμους) και για όσα δεν πράξαμε (ενώ επιβάλλονταν από τις ηθικές αρχές ή από τους νόμους της πολιτείας). Η ενοχή βασανίζει τον άνθρωπο και δεν τον αφήνει να ησυχάσει ψυχικά. Ο Οιδίποδας, όταν αποκαλύπτεται πως η γυναίκα του η Ιοκάστη είναι και μητέρα του, νιώθει αβάσταχτη την ενοχή για την ανόσια πράξη του. Μολονότι εν αγνοία του παντρεύτηκε τη μητέρα του και αντικειμενικά δεν ευθύνεται, συντρίβεται από τις τύψεις του και αναλαμβάνει την ευθύνη έμπρακτα. Αυτοτυφλώνεται επιζητώντας δια της φρικτής τιμωρίας τον εξαγνισμό και την κάθαρση!
Σε άλλες χώρες οι πολιτικοί, αν κάτι πάει στραβά, αναλαμβάνουν την ευθύνη και παραιτούνται, ενίοτε δε αυτοκτονούν!
Στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας οι πολιτικάντηδες (προσοχή: δεν λέω οι πολιτικοί) σε κάθε αποτυχία, σφάλμα ή ήττα, όταν δεν επιρρίπτουν τις ευθύνες σε άλλους, έχουν έτοιμη την απάντηση: έκανα την αυτοκριτική μου, αναλαμβάνω την ευθύνη! Και συνεχίζουν ακάθεκτοι στην ίδια ρότα, σαν να μην τρέχει τίποτα! Άρα δεν νιώθουν καμιά ενοχή για τα πεπραγμένα τους και συνεπώς η ηθική πώρωση τους χαρακτηρίζει. Επιπλέον, θεωρούν πως η ανάληψη ευθύνης στα λόγια λειτουργεί ως συγχωροχάρτι που τους απαλλάσσει από κάθε αμαρτία. Αλλά έτσι αποκαλύπτεται η ηθική γύμνια τους και το εσωτερικό κενό. Και διαπαιδαγωγείται κατ’ αυτόν το τρόπο ο ανεύθυνος πολίτης που ποτέ δεν φταίει και ποτέ δεν ευθύνεται για τίποτα!
Η ευθύνη δείχνει ελεύθερο άνθρωπο και προϋποθέτει ήθος. Πέρα από τα ειδικά δικαστήρια, καθένας οφείλει να λογοδοτεί στο δικό του δικαστήριο και να «ακούει» το δικό του εισαγγελέα μέσα του!
Μπορεί, λοιπόν, μια κοινωνία να προχωρήσει όταν «ψυχές μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες» αυτοϊκανοποιούνται με την «ανάληψη της ευθύνης» σαν το γιατρό που αναλαμβάνει την ευθύνη για την εκάστοτε λαθεμένη διάγνωση και συνεχίζει να στέλνει τους ασθενείς του στον τάφο;
Και δικαιούνται άραγε οι πολίτες να απαιτούν καλύτερη δημοκρατία, όταν ανέχονται και επιβραβεύουν με την ψήφο τους όσους (διαχρονικά) ουδέποτε είχαν την παρρησία και το σθένος να αναγνωρίσουν τα λάθη τους και υπεύθυνα να «πληρώσουν» γι’ αυτά;
Ας μη γελιόμαστε: είναι μεγάλη και δύσκολη υπόθεση να ζει κανείς υπεύθυνα. Αλλά πάλι χωρίς υπευθυνότητα η κοινωνία γκρεμίζεται. Ας το θυμούνται αυτό οι πολιτικοί ταγοί που (οφείλουν να) αποτελούν πρότυπα για τους πολίτες. Και ας μην το λησμονούμε όλοι μας, αν θέλουμε να είμαστε άξιοι της δημοκρατίας!