ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΣΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ
Πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορική διαδρομή και την εξέλιξή τους συνηθίζουν να τιμούν οι πόλεις, δίνοντας το όνομά τους σε δρόμους, πλατείες και πάρκα.
Μια πρακτική που ακολουθείται φυσικά και στα Γιάννινα από την αρμόδια Επιτροπή Ονοματοδοσίας του Δήμου, χωρίς ωστόσο να λείπουν οι ενστάσεις κατά καιρούς από φορείς και πολίτες για τις επιλογές της.
Ένα βασικό ερώτημα που προκύπτει εδώ είναι το εξής: Εκτός απ' τους θετικούς πρωταγωνιστές της τοπικής ή γενικότερης ιστορίας πρέπει ως πόλη να τιμάμε και εκείνους που με κάποιο τέλος πάντων τρόπο έπαιξαν αρνητικό ρόλο; Πρέπει να μνημονεύουμε, για παράδειγμα, καθημερινά τους αντιπάλους μας σε πολέμους ή τους δυνάστες μας;
Mια μεγάλη συζήτηση μπορεί να ανοίξει πάνω σ' αυτό το ζήτημα με επίκεντρο το πρόσωπο του Εσάτ Πασά, του τελευταίου Τούρκου διοικητή των Ιωαννίνων, ο οποίος και παρέδωσε την πόλη στον ελληνικό στρατό το Φεβρουάριου του 1913. Ο Δήμος θεωρεί ότι ο Εσάτ πρέπει να τιμηθεί, γι' αυτό και έδωσε το όνομά του σε δρόμο της Κιάφας, δίπλα μάλιστα στην οδό Βελισσαρίου! Το αιτιολογικό του ότι ο Πασάς υπήρξε. φιλέλληνας!
Οι κάτοικοι αντιδρούν
Διαφορετική γνώμη, ωστόσο, έχουν οι κάτοικοι της συγκεκριμένης οδού που εδώ και τρία χρόνια αγωνίζονται να αλλάξουν την ονομασία της. Όπως υποστηρίζουν, ο Εσάτ Πασάς μόνο. φιλέλληνας δεν ήταν. Οργάνωσε την αντίσταση των Ιωαννίνων απέναντι στον ελληνικό στρατό, μ' αυτήν καθυστέρησε την προέλαση των Ελλήνων προς τη Βόρειο Ήπειρο και τελικά, όταν διαπίστωσε ότι όλα είχαν χαθεί, αναγκάστηκε να παραδόσει την πόλη. Για την προσφορά του αυτή, λοιπόν, υποστηρίζουν πως πρέπει να τιμηθεί απ' τους συμπατριώτες του κι όχι από τα Γιάννινα!
Οι κάτοικοι της «οδού Εσάτ Πασά» καθώς μέχρι σήμερα δεν έχουν βρει κατανόηση απ' την αρμόδια Επιτροπή του Δήμου, επανήλθαν αυτές τις ημέρες με νέο έγγραφό τους, με το οποίο ζητούν να συζητηθεί το θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Το έγγραφο υπογράφουν τα μέλη της αντιπροσωπείας τους Θεόδωρος Σούλης, Ιωάννης Σφήκας, Ευάγγελος Παλάσκας, Κων/νος Νταλάκος και Γιάννης Σομάκος. Παράλληλα, δημοσιοποιούν μέσω του «Π.Λ.» τις αντιρρήσεις τους για ένα θέμα που μπορεί για κάποιους να μοιάζει «μικρό», για τους ίδιους όμως έχει ιδιαίτερη σημασία.
Η επιστολή τους
Γράφουν λοιπόν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά για τον αγώνα του ώστε να πάρει πίσω ο Δήμος την απόφαση να δώσει σε οδό των Ιωαννίνων το όνομα του Εσάτ Πασά:
Τον Ιούνιο του 2010 η τεχνική υπηρεσία του Δήμου Ιωαννίνων τοποθέτησε πινακίδες ονομασίας στην νέα οδό στην περιοχή Κιάφας - Βελισσαρίου με το όνομα «οδός Εσάτ Πασά». Η αντίδραση των κατοίκων ήταν άμεση και αμέσως συγκεντρώθηκαν υπογραφές για να ζητήσουν την αλλαγή του ονόματος. Η συμμετοχή δε ήταν από όλους τους κατοίκους της οδού.
Αντιπροσωπεία των κατοίκων που επισκέφτηκε τον τότε αντιδήμαρχο κ. Ριστάνη για το θέμα, βρέθηκε προ εκπλήξεως όταν άκουσε από τον ίδιο τον κ. αντιδήμαρχο τον ισχυρισμό ότι το όνομα εδόθη προς τιμή του τελευταίου Πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος παρέδωσε την πόλη στον Ελληνικό Στρατό. Στο επιχείρημα της αντιπροσωπείας ότι τα Ιωάννινα δεν παρεδόθησαν αλλά κατελήφθησαν μετά από ηρωικό αγώνα και θυσίες του Ελληνικό Στρατού απάντησε με υπεκφυγές και αστήρικτες δικαιολογίες.
Οι κάτοικοι υπέβαλλαν τον Ιούνιο του 2010 έγγραφο υπόμνημα με το οποίο ζητούσαν την αλλαγή του ονόματος. Επακολούθησαν οι δημοτικές εκλογές του φθινοπώρου και η δημοτική αρχή άλλαξε.
«Φιλέλλην ο Πασάς»
Το θέμα τέθηκε εκ νέου στην νέα Δημοτική Αρχή, αλλά η αντιμετώπιση ήταν αδιάφορη έως προκλητική στις αλλεπάλληλες επισκέψεις της αντιπροσωπείας των κατοίκων της οδού.
Οι κάτοικοι επανήλθαν με νέα έγγραφη αναφορά τον Φεβρουάριο του 2013. και τότε εδέησε η Επιτροπή Ονοματοδοσίας να εξετάσει το αίτημα των κατοίκων. Η οποία με πρόταση του προέδρου της επιτροπής και αντιδήμαρχου κ. Μασαλά απέρριψε το αίτημα με την άποψη ότι ο Εσάτ πασάς ήταν φιλέλλην.
Και εμείς λοιπόν ερωτούμε, από πού αποδεικνύεται ο φιλελληνισμός του;
Ιστορική αναδρομή
Ας κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στα γεγονότα της εποχής. Δεν θα εξιστορήσουμε με λεπτομέρειες τον αγώνα του Ελληνικού Στρατού, άλλωστε φέτος εορτάστηκαν τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων και πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί από έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης.
Ο Ελληνικός Στρατός τον Οκτώβριο του 1912 στον δυτικό τομέα εξορμώντας από την Άρτα και απελευθερώνοντας Πρέβεζα και Φιλιππιάδα, έφτασε προ της ισχυρά οχυρωμένης τοποθεσίας του Μπιζανίου όπου και αναχαιτίσθηκε μετά από την λυσσαλέα αντίσταση των Τούρκων με διοικητή τον Εσάτ Πασά. Θα σταθούμε σε τρία γεγονότα που έγιναν παραμονές της κατάληψης των Ιωαννίνων:
Τα Ιωάννινα κατελήφθησαν μετά από ηρωικό αγώνα και θυσία εκατοντάδων Ελλήνων στρατιωτών και δεν παρεδόθησαν από τον Εσάτ Πασά. Λίγες ημέρες προ της τελικής επιθέσεως του εζητήθη από τον τότε αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο, με προσωπική του επιστολή, να παραδώσει την πόλη ώστε να αποφευχθεί η άσκοπη αιματοχυσία, αφού άλλωστε η Οθωμανική αυτοκρατορία με την έναρξη της Συνδιάσκεψης στο Λονδίνο είχε παραιτηθεί κάθε δικαιώματος από τα εδάφη μεταξύ της Αδριατικής και της Θράκης.
Ο στρατός που υπερασπιζόταν τα Ιωάννινα θα ήταν ελεύθερος να μεταφερθεί σε τόπο κοινής αποφάσεως με τον οπλισμό και τα εφόδια του. Η απάντηση του Εσάτ Πασά δόθηκε ύστερα από δύο ημέρες και ήταν αρνητική.
Πώς είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί φιλέλλην ο ανώτερος στρατιωτικός διοικητής των Ιωαννίνων ο οποίος οργάνωσε την άμυνα της πόλεως και προέβαλλε λυσσαλέα αντίσταση με σκοπό να κρατήσουν οι Τούρκοι τα Ιωάννινα, ενώ ολόκληρη η υπόλοιπη Ελλάδα είχε απελευθερωθεί. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα, από στρατιωτικής πλευράς, την καθυστέρηση της προέλασης του ελληνικού στρατού, με συνέπεια την μη έγκαιρη απελευθέρωση πατροπαράδοτων ελληνικών εδαφών.
Άλλο γεγονός της εποχής είναι η εκτέλεση επιφανών πολιτών της πόλεως δι' απαγχονισμού δίπλα από το ιστορικό κτίριο της VIII Μεραρχίας όπου ο Εσάτ Πασάς είχε το στρατηγείο του, λίγες ημέρες προ της καταλήψεως αυτής, όπως καταδεικνύεται από αναμνηστική πλάκα κάτω από το ιστορικό ρολόι της πόλεως. Μπορούμε να παραθέσουμε πληθώρα και άλλων στοιχείων που αποδεικνύουν τον οθωμανικό φανατισμό του Εσάτ Πασά και δεν βρήκαμε στοιχεία περί του φιλελληνισμού του.
Γιατί να τιμήσουμε;
Οι απόψεις των μελών της Επιτροπής Ονοματοδοσίας του Δήμου είναι σεβαστές, όχι όμως αποδεκτές από τους κατοίκους, οι οποίοι έχουν ήδη αντιμετωπίσει τα ειρωνικά σχόλια γνωστών και φίλων και δεν δέχονται η αλληλογραφία τους να έρχεται σε μία διεύθυνση Τούρκου στρατιωτικού, ο οποίος με τις ενέργειές του προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων στρατιωτών.
Εκτός των ανωτέρω, πώς είναι δυνατόν μία ευθεία οδός μήκους 250 περίπου μέτρων και εκτεινόμενη σε δύο οικοδομικά τετράγωνα να έχει δύο ονομασίες, στο ένα μέρος «Φειδίου» και στο υπόλοιπο «Εσάτ Πασά»;
Ο Εσάτ Πασάς έκανε το καθήκον του προς την πατρίδα του, η οποία και τον τίμησε, καθόσον συνέχισε την στρατιωτική του καριέρα στον Τουρκικό Στρατό και έφτασε στα ανώτερα αξιώματα. Η Ελλάδα όμως γιατί πρέπει να τον τιμήσει;
Στο Δημοτ. Συμβούλιο
Οι κάτοικοι επανήλθαν με νέο έγγραφο με το οποίο ζητούν όπως το θέμα τεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο, στο οποίο ζητούν να παρίστανται με αντιπροσωπεία προκειμένου να εκθέσουν τις απόψεις τους, ευελπιστώντας σε μια πιο δίκαιη αντιμετώπιση. Στο κάτω - κάτω, είναι και αίτημα όλων των κατοίκων της οδού και όχι μόνο μιας μειοψηφίας.
Οι Αρχηγοί παρακολούθησαν δραστηριότητες από τον Πύργο Αναρρίχησης - Καταρρίχησης της Μοίρας καθώς και το σενάριο παροχής πρώτων βοηθειών μάχης. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ μίλησε στους εκπαιδευόμενους του σεμιναρίου JFAC - JTAC - ΑΕΛΑ, το οποίο πραγματοποιείται στην έδρα της 31 ΜΕΕΔ.
Οι Αρχηγοί παρακολούθησαν δραστηριότητες από τον Πύργο Αναρρίχησης - Καταρρίχησης της Μοίρας καθώς και το σενάριο παροχής πρώτων βοηθειών μάχης. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ μίλησε στους εκπαιδευόμενους του σεμιναρίου JFAC - JTAC - ΑΕΛΑ, το οποίο πραγματοποιείται στην έδρα της 31 ΜΕΕΔ.
