5 δημοσιογράφοι, μέλη τῆς ΕΣΗΕΑ, διορισμένοι ἀπό τήν Κυβέρνηση στό Ἐθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεοράσεως ἀπεφάσισαν νά μήν μεταδίδονται οἱ ἐφημερίδες «Ἑστία» καί «δημοκρατία» στήν ἐπισκόπηση Τύπου ἰδιωτικῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν – Μαῦρες μέρες γιά τήν δημοκρατία
ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ τοῦ 1989 συγκροτήθηκε σέ σῶμα, γιά πρώτη φορά, μετά τήν σύστασή του, ἐπί συγκυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας – Συνασπισμοῦ, τό Ἐθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεοράσεως.
- Tοῦ Μανώλη Κοττάκη
Ἐπρόκειτο γιά τό ὄργανο τό ὁποῖο θά ἐπόπτευε τήν λειτουργία τῶν νεοσύστατων ἰδιωτικῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν μετά τήν κατάργηση τοῦ κρατικοῦ μονοπωλίου καί τό ἄνοιγμα τῆς ἐλεύθερης ἀγορᾶς σέ ἰδιῶτες παρόχους. Κατά τήν πρώτη ἐφαρμογή τοῦ νόμου μάλιστα ὁ Πρωθυπουργός Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ἐπεδίωξε καί ἐπέτυχε οἱ ἄδειες τῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν νά δοθοῦν σέ ἐκδότες τῶν ἡμερήσιων ἐφημερίδων Ἀθηνῶν, στήν μεγάλη τους πλειονότητα, πλήν τοῦ Ant1. Πρόεδρος τοῦ ΕΣΡ ὁρίστηκε τότε ὁ ἐπιφανής καθηγητής τοῦ διοικητικοῦ δικαίου, Πρόδρομος Δαγτόγλου, μέ ὑπόδειξη τῆς Νέας Δημοκρατίας, ἐνῷ μέλη τῆς πρώτης συνθέσεώς του προτάθηκαν ἀπό τό ΠΑΣΟΚ ὁ Εὐάγγελος Βενιζέλος καί ἀπό τόν τότε Ἑνιαῖο Συνασπισμό ὁ Νῖκος Ἀλιβιζᾶτος.
Μία ἀπό τίς πρῶτες ἀποφάσεις πού ἐλήφθησαν τήν περίοδο ἐκείνη ὅπως ἐνημερώθηκα προσφάτως –ἄγνωστο ἄν ἔχει καταγραφεῖ στά πρακτικά γιατί ἐθεωρεῖτο αὐτονόητο ὅτι οἱ ἐκδότες τοῦ ΔΟΛ, τῆς Ἐλευθεροτυπίας, τῆς Καθημερινῆς, τῆς Μεσημβρινῆς, τοῦ Ἐλευθέρου Τύπου θά προέβαλαν ὅλο τόν Τύπο– ἦταν ἡ μετάδοση τῶν πρωτοσέλιδων τῶν ἡμερήσιων ἐφημερίδων τῶν Ἀθηνῶν ἀπό τίς δημόσιες συχνότητες τῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν. Τό κρατικό μονοπώλιο δέν ἐπέτρεπε ποτέ ἐπί ΠΑΣΟΚ τήν μετάδοσή τους, γιατί ὁ συσχετισμός ἦταν ἐναντίον τοῦ σοσιαλιστικοῦ κυβερνῶντος κόμματος, τό ὁποῖο ἐπεδίωκε πεισματικά τόν ἔλεγχο τῆς πληροφορήσεως. Ἀκόμη καί μέ τήν κατάρριψη τῶν… δορυφόρων του μετέδιδαν τότε στήν Ἑλλάδα τά τηλεοπτικά προγράμματα ξένων χωρῶν μέσα ἀπό τίς κεραῖες τῶν Δήμων Ἀθηναίων, Θεσσαλονίκης καί Πειραιῶς.
Τά πρωτοσέλιδα τῶν ἐφημερίδων, ἕως τό 1989, ἀπεστέλλοντο μέσῳ τῆς κεντρικῆς ἐπιτροπῆς τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως τῆς Νέας Δημοκρατίας μέ φάξ κάθε πρωί στίς 10 σέ ἕνα δίκτυο συνεργαζόμενων ραδιοφωνικῶν σταθμῶν σέ ὁλόκληρη τήν χώρα (ἐργαζόμουν σέ ἕναν ἀπό αὐτούς καί τά μετέδιδα ὅλα), μέ πρωτοβουλία τοῦ τότε γενικοῦ διευθυντῆ της Γιάννη Δημητροκάλλη καί μέ κωδικοποίηση τῶν τίτλων καί τῶν κυριώτερων ἄρθρων ἀπό τόν Γιάννη Πευκιανάκη.
Ἀπό τήν ΕΡΤ δέν μετεδίδοντο.
Ἡ ἐλεύθερη τηλεόραση ἄλλαξε τούς ὅρους, καί ἀπό τότε ὅλες οἱ ἐφημερίδες χωρίς ἐξαίρεση μετεδίδοντο στήν ἐπισκόπηση τῶν ραδιοφωνικῶν καί τηλεοπτικῶν σταθμῶν μετά καί ἀπό τήν σύσταση τοῦ Ραδιοτηλεοπτικοῦ Συμβουλίου, πού ἀπετέλεσε ἐθιμικό δίκαιο. Κανείς ἀπό ὅλους ὅσοι ἀγωνίστηκαν γιά τήν κατάργηση τοῦ κρατικοῦ μονοπωλίου στήν πληροφόρηση δέν πιστεύαμε ὅτι θά ἔρθει ἡ μέρα, πού ἡ ἀνεξάρτητη, ἡ ἀρχή συνταγματικῶς κατοχυρωμένη, θά ἐρχόταν νά ἀνατρέψει τόν ἑαυτό της καί νά περιορίσει τήν μετάδοση τῶν ἐφημερίδων, ἐπιτρέποντας στούς τηλεοπτικούς σταθμούς νά διαβάζουν κάθε πρωί μόνον αὐτές πού τούς εἶναι ἀρεστές. Παραβιάζοντας ὠμά ὄχι μόνο τήν ἐλευθερία τοῦ Τύπου ἀλλά καί τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνταγωνισμοῦ, καθώς μερικά κανάλια πού ἀποκλείουν τούς ἀνταγωνιστές τους ἀπό τήν ἐπισκόπηση, ἔχουν στήν ἰδιοκτησία τους καί ἐφημερίδες.
Κι ὅμως αὐτή ἡ στιγμή ἦρθε! Καί ἡ ἀπόφαση αὐτή μάλιστα ἐλήφθη μέ πλειοψηφία πέντε δημοσιογράφων, μελῶν τῆς ΕΣΗΕΑ, στήν πλειονότητά τους, καί μέ μειοψηφία τριῶν δικαστῶν πού μετέχουν στήν σύνθεση τοῦ συμβουλίου.
Ὁ Ὅμιλός μας προσέφυγε στό Ἐθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεοράσεως πρό καιροῦ, μετά τήν διαπίστωση, ὅτι συγκεκριμένοι τηλεοπτικοί σταθμοί μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ τηλεοπτικός σταθμός Mega, ἀποφεύγουν νά διαβάσουν κατά τήν ἐπισκόπηση τοῦ ἡμερησίου Τύπου, στίς πρωινές τους ἐκπομπές πού παρουσιάζονται ἀπό ἐπαγγελματίες δημοσιογράφους-μέλη τῆς ΕΣΗΕΑ (ὁ Ἰορδάνης Χασαπόπουλος εἶναι καί διευθυντής τῆς ἐφημερίδας Βραδυνή), τά πρωτοσέλιδα τῆς «Ἑστίας» καί τῆς «δημοκρατίας». Τό γιατί εἶναι γνωστό. Εἶναι πολλές φορές ἐνοχλητικά καί γιά τήν Κυβέρνηση ἀλλά καί γιά τήν διαπλοκή, καί ὁ καλύτερος τρόπος γιά νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό αὐτά εἶναι ἡ ἐξαφάνισή τους. Αὐτά εἶναι τά ἤθη τῆς ἐποχῆς! Δέν μοῦ ἀρέσεις, σέ καταργῶ καί σέ ἐξαφανίζω!
Ἀναμέναμε τήν δικαίωσή μας. Ἡ ἐλευθερία τοῦ Τύπου προστατεύεται ἀπό τό Σύνταγμα καί ἀπό τήν νομολογία τοῦ Ἐθνικοῦ Συμβουλίου Ραδιοτηλεοράσεως. Δέν εἶναι δυνατόν τό Ἐθνικό Συμβούλιο νά ἔχει δικαίωμα νά ἐπιβάλει διοικητικό πρόστιμο στόν Τύπο γιά ἀφανεῖς μετόχους, σύμφωνα μέ νομοθετική ρύθμιση τοῦ 2022, ἀλλά νά μήν προστατεύει τόν Τύπο μέ βάση προηγούμενες ἀποφάσεις του. Ἀπετέλεσε γιά ἐμᾶς δυσάρεστη ἔκπληξη πρώτου μεγέθους ὅτι ἡ ἀνεξάρτητη ἀρχή ἀπέρριψε τό αἴτημά μας νά ὑποχρεώσει τούς ἐν λόγῳ τηλεοπτικούς σταθμούς πού μᾶς ἀποκλείουν ἀπό τήν ἐπισκόπηση (ἐνῷ γιά δεκαετίες μᾶς μετέδιδαν) νά ἐπανέλθουν στήν προτέρα κατάσταση. Ἀκόμη μεγαλύτερη ἔκπληξη αἰσθανθήκαμε ὅμως ὅταν διαβάσαμε ποιοί ἔλαβαν τήν ἀπόφαση μέ πλειοψηφία. Τήν ἔλαβαν οἱ δημοσιογράφοι πού ὅρισαν πρόσφατα ἡ Κυβέρνηση καί τά κόμματα, μέ ἀπόφαση τοῦ κοινοβουλίου νά μετέχουν στήν σύνθεση τῆς ἀνεξάρτητης ἀρχῆς.
– Ψήφισε ὑπέρ τῆς λογοκρισίας τοῦ Τύπου καί κατά τῆς μεταδόσεως τῶν ἐφημερίδων ἀπό τά κανάλια δημιουργῶντας ἕνα ἐπικίνδυνο προηγούμενο ὁ τέως γενικός διευθυντής εἰδήσεων τοῦ Ant1 καί διευθυντής τοῦ Ἐλεύθερου Τύπου Γιάννης Μιχελάκης. Ἄξιος ὁ μισθός του. Ἐπί τῶν ἡμερῶν του στόν Ἀντέννα ὁ Τύπος μετεδίδετο στό σύνολό του. Τί ἄλλαξε τώρα;
– Ψήφισε ὑπέρ τῆς λογοκρισίας τοῦ Τύπου καί κατά τῆς μετάδοσης τῶν ἐφημερίδων μας ὁ συνδικαλιστής τῆς Ἑνώσεως Συντακτῶν Ἡμερησίων Ἐφημερίδων Ἀθηνῶν Γιῶργος Βλαβιανός. Διώκτης δηλαδή τῶν ἐφημερίδων ὁ συνδικαλιστής, ὑποτίθεται, καί προστάτης τους.
– Ψήφισε ὑπέρ τῆς λογοκρισίας τοῦ Τύπου ὁ πολύπειρος ρεπόρτερ τοῦ Τύπου πρίν καταλήξει στήν τηλεόραση καί στό ραδιόφωνο, ὁ Δημήτρης Σταυρόπουλος. Ὁ ὁποῖος ὅταν ἔκανε ἐκπομπή στό ραδιόφωνο μετέδιδε τίς ἐφημερίδες. Τί ἄλλαξε τώρα;
– Ψήφισε ὑπέρ τῆς λογοκρισίας τοῦ Τύπου κατά τῆς μεταδόσεως τῶν ἐφημερίδων μας ὁ Εὐτύχης Παλλήκαρης, ὁ ὁποῖος ἐπίσης γιά πολλά χρόνια ἦταν στέλεχος ἐφημερίδων πρίν διοριστεῖ διευθυντής τοῦ ΑΠΕ ἀπό τήν ΝΔ. Ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ὁποίου τό πρακτορεῖο ἐπίσης ἔκανε πλήρη ἐπισκόπηση Τύπου. Τί ἄλλαξε τώρα;
– Ψήφισε, τέλος, ὑπέρ τῆς λογοκρισίας τό στέλεχος περιοδικῶν Σωκράτης Τσιχλιᾶς. Στέλεχος τοῦ ὁμίλου Ἀλαφούζου στό παρελθόν.
Ὑποτίθεται πώς ὅλοι αὐτοί οἱ δημοσιογράφοι πού μέ τήν ἀπόφασή τους αὐτή ἔφτυσαν κατάμουτρα τόν κλάδο τους, τήν ἐργασία τους καί τόν ἴδιο τους τόν ἑαυτό (τά χρόνια πού πέρασαν ἐργαζόμενοι στίς ἐφημερίδες), εἶναι μέλη μιᾶς ἀνεξάρτητης ἀρχῆς. Οἱ ἴδιοι ὅμως εἶναι ἀνεξάρτητοι; Ἄν ὄχι, σέ ποιόν δίνουν λόγο; Στήν Κυβέρνηση πού τούς πρότεινε; Στά ἐν λόγῳ κανάλια, τήν ἀπόφαση τῶν ὁποίων ἐπικύρωσαν; Σέ ποιόν;
Ἔχει ἐνδιαφέρον νά ἀκούσουμε κάποιον ἀπ’ αὐτούς πού μέ τήν ἀπόφασή τους συνιστοῦν πλέον τήν ντροπή τῆς δημοσιογραφίας (καί προσφέρουν τόν ἑαυτό τους στήν ἁρμοδιότητα τῆς αὐτεπάγγελτης παρεμβάσεως τοῦ πειθαρχικοῦ συμβουλίου τῆς Ἑνώσεώς μας μέ τήν κατηγορία τῆς ἀπαξιώσεως τοῦ Τύπου), νά μᾶς ποῦν ποιά ἦταν ἡ αἰτιολογία πού ἐξαίρεσαν τίς ἐφημερίδες «Ἑστία» (ἔτος κυκλοφορίας 1876) καί «δημοκρατία» ἀπό τήν μετάδοση τοῦ Τύπου.
Διότι οἱ λόγοι πού χρησιμοποίησαν γιά τίς ἐφημερίδες μας, ὅτι τά κανάλια δέν ἔχουν ὑποχρέωση γιατί δέν συνιστοῦν εἰδήσεις, μποροῦν ἄνετα νά χρησιμοποιηθοῦν γιά τήν κατάργηση τῆς μετάδοσής τους συνολικά καί χωρίς ἐξαίρεση, σέ μιά περίοδο πού ὅλοι ὁμολογοῦν πώς Τύπος παρά τήν κρίση του εἶναι ὁ τροφοδότης εἰδήσεων ὁλόκληρου τοῦ μηντιακοῦ συστήματος. Εἶναι ἄλλως τε ψεῦδος ὅτι ὁ Τύπος δέν μεταδίδει εἰδήσεις. Τήν περασμένη Πέμπτη ἡ ἐφημερίδα μας εἶχε ὡς πρωτοσέλιδα ἀποκλειστικό θέμα τήν ἔνταξη τῆς «γαλάζιας πατρίδας» στά βιβλία τῶν σχολείων τῆς Τουρκίας. Θέμα πού ἔκανε πρωτοσέλιδο τήν ἑπόμενη μέρα, Παρασκευή, ἀντιγράφοντάς μας, ἡ «Καθημερινή», καί ἀπετέλεσε κεντρικό θέμα ὅλων τῶν δελτίων εἰδήσεων. Εἶναι δυνατόν νά ἰσχυρίζεστε τέτοια πράγματα λοιπόν; Πόσο ψεῦτες μπορεῖτε νά γίνετε γιά νά ἐξυπηρετήσετε τήν Κυβέρνηση καί τόν ἀνταγωνισμό;
Ἐμεῖς, στήν ἐφημερίδα μας, εἴμαστε μαθημένοι σέ τέτοιες ἀθλιότητες… Μποροῦμε καί ξέρουμε πώς ἀργά ἤ γρήγορα θά ἔρθει ἡ ὥρα πού καί τίς ἀποφάσεις αὐτές ἀλλά καί αὐτούς πού τίς ἔλαβαν, ἠθικούς καί φυσικούς αὐτουργούς, θά τούς πάρει ὁ ἀέρας καί θά τούς σκορπίσει στά ἐξ ὧν συνετέθησαν.
Μέχρι τότε ὅμως δέν εἴμαστε διατεθειμένοι νά παραμείνουμε σιωπηλοί καί μέ σταυρωμένα τά χέρια. Γιορτάζουμε φέτος τά 50 χρόνια ἀπό τήν ἀποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας, διά τῆς ὁποίας κατέστη παρελθόν γιά τόν Τύπο τό χουντικό «ἀποφασίζουμε καί διατάσσομεν» τί θά τυπωθεῖ. Εἶναι ἀδιανόητο πέντε ἐπαγγελματίες μέλη τῆς ἑνώσεως συντακτῶν νά ἀποφασίζουν καί νά διατάσσουν τί (δέν) θά μεταδοθεῖ ἀπό τά κανάλια, εὑρισκόμενοι προφανῶς σέ διατεταγμένη ὑπηρεσία.
Θά περιμένουμε ἀπό τήν Πρόεδρο τοῦ ΕΣΡ καί τέως εἰσαγγελέα τοῦ Ἀρείου Πάγου νά ἐπαναφέρει τό θέμα αὐτεπαγγέλτως, χωρίς αἴτηση θεραπείας ἀπό ἐμᾶς, γιατί θεραπεία κατά βάθος χρειάζονται ὅσοι ἔχουν ἀρρωστημένη σκέψη. Νά τήν ἐπαναφέρει καί νά ἄρει τήν ἀπαγόρευση. Συμβιβασμός τοῦ Τύπου μέ τόν γύψο δέν νοεῖται. Ἐννοεῖται ὅτι περιμένουμε ἐπίσης τήν δημόσια τοποθέτηση τῆς ΕΣΗΕΑ. Ἡ σιωπή δέν εἶναι τοποθέτηση.