Αν εΙχαμε μιά ἐλπίδα νά μάθουμε ἀπό τούς διερμηνεῖς τί ἀκριβῶς συζήτησαν, στό περίπου ἔστω, οἱ ἡγέτες τῆς Ἑλλάδος καί τῆς Τουρκίας στήν Ἄγκυρα (ἀφοῦ οἱ δημοσιογραφικές ἐρωτήσεις ἀπαγορεύτηκαν γιά δεύτερη φορά, πρός δόξαν τοῦ Κράτους Δικαίου καί τῆς ἐλευθεροτυπίας, κύριε Μητσοτάκη μας), αὐτή χάθηκε ἐντελῶς στήν Ἄγκυρα.
Ὅπου, λυποῦμαι πού τό λέω, ἀπό πρόθεση ἤ χωρίς, ἡ μετάφραση τῶν δηλώσεων τῶν Ἐρντογάν καί Μητσοτάκη ἦταν ἐπιεικῶς ἀνακριβής καί ἀποπροσανατολιστική. Γιά νά μήν γράψω κάτι βαρύτερο. Στήν ΕΡΤ, ἡ μετάφραση τῶν δηλώσεων Ἐρντογάν γιά τά θέματα τῶν μουσουλμάνων ἀποδόθηκε ὡς «τουρκική μειονότητα τῆς Θράκης». Ὁ διερμηνεύς, πού γιά λόγους ἀκατανόητους δέν μετέφρασε τό τουρκικό «Ankara» σέ Ἄγκυρα ἀλλά ἐπέμενε «Ankara», στήν ἀρχή ἔκανε ἀναφορά στήν «μειονότητα» ὡς γέφυρα φιλίας γενικῶς καί ἔπειτα κομπιάζοντας γιά δευτερόλεπτα ἔκανε ἀναφορά στήν «τουρκική μειονότητα τῆς Θράκης».
Δέν γνωρίζω τί ἀκριβῶς ἄκουγε στά ἀκουστικά ὁ Πρωθυπουργός, ἀλλά ἄρχισε νά ἀπαντᾶ γιά τήν μουσουλμανική μειονότητα τῆς Θράκης καί ὁ διάλογος ἔβγαζε ἕνα νόημα. Ἐπειδή τό αὐτό εἶχε συμβεῖ στήν Ἀθήνα τόν Δεκέμβριο («εἶναι Τοῦρκοι», «ὄχι, εἶναι μουσουλμάνοι»), δέν δώσαμε σημασία. Ὁ μιθριδατισμός ἄλλωστε δέν ἔχει ὅρια πλέον. Ἡ μετατροπή ἑνός καθαρά ἐσωτερικοῦ μας θέματος, στό ὁποῖο δέν δικαιοῦνται νά ἀναμειγνύονται ξένες δυνάμεις, σέ διμερές ἑλληνοτουρκικό θεωρεῖται πλέον κανονικότητα. Μοῦ λές, σοῦ λέω, συμφωνοῦμε ὅτι διαφωνοῦμε καί τελειώσαμε.
Τό γεγονός ὅτι ἡ συζήτηση γίνεται σέ ἀνώτατο ἐπίπεδο καί δέν ὑπάρχει «ἐφετεῖο» πρός τοῦτο δέν ἀπασχολεῖ κανέναν.
Τά εἶπε ὅμως ἔτσι ὁ Ἐρντογάν; Ἀρχίσαμε νά «ψαχνόμαστε» ὅταν διαβάσαμε μιά ἀπόδοση τῶν λεγομένων τοῦ Τούρκου Προέδρου ἀπό τόν ΣΚΑΪ δύο ὧρες μετά, ἡ ὁποία πλησίαζε πιό κοντά στήν πραγματικότητα. Ὁ τηλεοπτικός σταθμός μετέδωσε ὅτι ὁ Ἐρντογάν ἀναφέρθηκε στήν «τουρκική μειονότητα τῆς Ἑλλάδας». Ἀλλά μειονότητα πού προστατεύεται ἀπό τίς διεθνεῖς συνθῆκες ὑπάρχει μόνο στήν Θράκη, ὄχι στήν ὑπόλοιπη ἐπικράτεια.
Ἐκεῖ πραγματικά ἀντιληφθήκαμε πώς κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει. Ἡ πληροφορία πού μετέδωσαν, τήν παραμονή τῶν συναντήσεων, τουρκικά μέσα ἐνημερώσεως, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ Ἐρντογάν θά ἔθετε ζήτημα «τουρκικῆς μειονότητας» στήν Ρόδο, τήν Κῶ καί τήν Θεσσαλονίκη, ἄρχισε νά παίρνει σάρκα καί ὀστᾶ. Ρωτήσαμε σχετικῶς, ἐπιβεβαιώσαμε καί καταλάβαμε γιατί ὁ Ἐρντογάν δέν ἀπάντησε σέ ὅσα ἡρωικά τοῦ εἶπε ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης γιά τήν μουσουλμανική μειονότητα τῆς Θράκης καί γιά τήν ἑλληνική μειονότητα τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Διότι ὁ Ἕλλην Πρωθυπουργός ἄκουσε τόν Τοῦρκο ἡγέτη νά ὁμιλεῖ γιά «τουρκική μειονότητα» σέ ὅλη τήν Ἑλλάδα καί δέν… σάλεψε. Ἡ ἀπάντησή του στόν Τοῦρκο Πρόεδρο ἦταν «ἀλλοῦ ἡ θάλασσα, ἀλλοῦ τό πλοῖο», πού λέει καί τό τραγούδι.
Ἡ Τουρκία ἔβαλε γιά πρώτη φορά στό τραπέζι τοῦ διαλόγου ζήτημα Δωδεκανήσων καί πίσω ἀπό τίς κλειστές πόρτες καί μπροστά ἀπό τίς κάμερες καί ὁ δικός μας πετοῦσε χαρταετό καί ἀγνάντευε ψηλά! Ἔξοχα!
Ἐκεῖ πού κυριολεκτικά τά χάσαμε ὅμως ἦταν ὅταν διαβάσαμε τήν τρίτη βερσιόν τῶν δηλώσεων Ἐρντογάν ἀπό τό ἐπίσημο Ἀθηναϊκό Πρακτορεῖο Εἰδήσεων, οἱ ὁποῖες ἦταν μᾶλλον ἡ πλέον πιστή ἀπόδοση. Ὁ Ἐρντογάν ζήτησε τόν «σεβασμό τῶν δικαιωμάτων τῶν Τούρκων καί τῶν ὁμογενῶν στήν Ἑλλάδα». Πίσω ἀπό αὐτή τήν ὕπουλη διατύπωση, ἀγαπητοί, δέν κρύβονται μόνο ἡ Θράκη καί τά Δωδεκάνησα ἀλλά καί ἡ Θεσσαλονίκη, στήν ὁποία δραστηριοποιεῖται μιά μικρή ὁμάδα 6.000 Τούρκων.
Γι’ αὐτό τόν λόγο ἐπέμεινε ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος καί ἐμεῖς τοῦ τό δώσαμε νά ἐπαναλειτουργήσει μετά ἕναν αἰῶνα τό Ὀθωμανικό τέμενος Γενῆ Τζαμί. Ἔστω καί ἄν στήν πρεμιέρα του λειτούργησε μέ Αἰγύπτιο ἰμάμη καί ὄχι Τοῦρκο.
Ἔτσι λοιπόν ὁ Σουλτᾶνος πέτυχε ἕναν πάγιο στόχο του: Νά θέσει συνολικό ζήτημα δικαιωμάτων «Τούρκων» καί «μουσουλμάνων» στήν διαβούλευση. Μέ τό ἑπόμενο βῆμα, ὄχι σύντομα, νά εἶναι αἴτημα γιά διορισμό Ἀρχιμουφτῆ. Γεγονός πού ἡ μετάφραση ἀπέκρυψε. Ἔτσι, δύο ὁλόκληρα εἰκοσιτετράωρα, οἱ ΄Έλληνες καί οἱ Ἑλληνίδες ταΐστηκαν μέ τά σανό τῆς… νηνεμίας καί τοῦ γεγονότος ὅτι… οἱ δύο ἡγέτες «συμφώνησαν ὅτι διαφωνοῦν». Αὐτό τό κλισέ διαβάσαμε παντοῦ. Αὐτό παπαγαλίστηκε στίς τηλεοράσεις.
Θέλω νά σᾶς πῶ κάτι: Ἐντάξει, ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι τά δύο κράτη, ὅσο ἐμβαθύνει ὁ διάλογος, θέλουν νά κρατοῦν καλά κρυμμένα μυστικά καί ντοκουμέντα ἀπό ἐμᾶς τούς «κακούς» δημοσιογράφους πού «θέλουμε» νά τούς χαλάσουμε τήν προσέγγιση τοῦ αἰῶνα. Ἀλλά λυπᾶμαι νά πῶ ὅτι ὁ τρόπος πού γίνεται ἡ ἐνημέρωση τῆς κοινῆς γνώμης γιά τά ἑλληνοτουρκικά εἶναι σκά-νδα-λο.
Ὁ ἑλληνικός λαός βρίσκεται στό μαῦρο σκοτάδι. Ἐρντογάν καί Μητσοτάκης παίζουν ἀπό τόν Δεκέμβριο θέατρο μπροστά στίς κάμερες, λένε ἄλλα ἀντί ἄλλων σέ σχέση μέ ὅλα ὅσα συζητοῦν πίσω ἀπό τίς κλειστές πόρτες, οἱ πραγματικές δημόσιες δηλώσεις τους εἶναι ὅσα λένε στίς συνεντεύξεις τους σέ ἐφημερίδες πρίν συναντηθοῦν καί κάποια στιγμή θά ξυπνήσουμε ἔτσι ξαφνικά ἕνα πρωί καί θά βρεθοῦμε μπροστά σέ ἀδιανόητα τετελεσμένα. Τά ὁποῖα θά σερβιριστοῦν μέ μπόλικη «σώς» εἰρήνης.
Ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος εἶπε μάλιστα τό ἀδιανόητο στήν «Καθημερινή», ὅτι μποροῦμε νά καθόμαστε νά ἴδιο τραπέζι τοῦ διαλόγου ἀκόμη καί ἄν ἐγώ ἀμφισβητῶ τήν κυριαρχία τῶν νησιῶν σας, καί δέν ἔβγαλε ἄχνα κανείς.
Ἡ συσκότιση δέν περιορίστηκε μόνον στήν ἀπόδοση τῶν δηλώσεων τοῦ Ἐρντογάν. Ἔπρεπε νά ἀναζητήσω στό Himara.gr. τό πλῆρες κείμενο τῆς ὁμιλίας τοῦ Ἀλβανοῦ πρωθυπουργοῦ στήν Ἑλλάδα γιά νά κατανοήσω ὅτι καί αὐτός ἦρθε ἐδῶ γιά νά ἀνοίξει, αὐτή ἦταν ἡ πρώτη ἀπόπειρα, ζήτημα ἀλβανικῆς μειονότητας στήν Ἑλλάδα.
Ὁ συναισθηματικός καί συνάμα διαιρετικός τρόπος πού μίλησε στούς ὁμοεθνεῖς του μέ φράσεις περί «Ἀλβανῶν ὑπηρετῶν» καί «Ἑλλήνων ἀφεντάδων», περί «δικέφαλου ἀλβανικοῦ ἀετοῦ» καί «λευκοῦ σταυροῦ», αὐτό δείχνει.
Τό ἀποκορύφωμα; Ὅπως ὑποστήριξε, «κατά τόν νόμο καί τό ἔθιμο ἡ Ἑλλάδα εἶναι δική σας σήμερα ὅσο καί τῶν ἴδιων τῶν Ἑλλήνων». Τίποτε ἀπό τά παραπάνω δέν μεταδόθηκε ἀπό τό συστημικά μέσα ἐνημερώσεως. Ἔπρεπε νά διαβάσουμε… «Κόχα Γιόνε» καί τούς ἀδελφούς μας στήν Χειμάρρα γιά νά καταλάβουμε τί ἔγινε ἐκεῖ μέσα.
Ἡ κυρίαρχη πολιτική μας τάξη ἔκανε ὅτι ψιχαλίζει ἀκόμη καί ὅταν ὁ Ράμα, ἀνήμερα τῆς ἐπετείου τῆς συλλήψεως τοῦ Μπελέρη, ἄνοιγε πρώτη φορά θέμα Τσάμηδων καί ἀπόδοσης περιουσιῶν πού τελοῦν ὑπό μεσεγγύηση, μέσα στήν Ἀθήνα! Ὁ γείτων ἦρθε νά μᾶς ὑβρίσει μέσα στό σπίτι μας καί γιά τούς ὑπουργούς τῆς ΝΔ πού εἴδαμε στόν ΣΚΑΪ ἦταν ἁπλά Κυριακή.
Ό,τι συμβαίνει λοιπόν μέ τήν βαλκανική ἀλλά καί μέ τήν ἑλληνοτουρκική πτυχή τῆς ἐξωτερικῆς μας πολιτικῆς ὁ ἑλληνικός λαός δέν τό μαθαίνει. Τό μόνο πού ἀκούει εἶναι δημόσιους κεκεδισμούς, ψέματα καί ἀνοησίες γιά νά παραπλανᾶται. Ἡ χώρα, ὅπως γράψαμε, παραδίδεται ἐκ τῶν ἔσω.
Ἅμα ἔχεις «Τούρκους» σέ ἀποστολή πού ἐκπροσωπεῖ τήν Ἑλλάδα σέ διεθνῆ διαγωνισμό στό ἐξωτερικό καί ἀναρτᾶς στό πολύπαθο νησί τῆς Χίου, πού κατεσφάγη ἀπό τούς γείτονες, τό πορτραῖτο τοῦ Κεμάλ «Ἀτατούρκ» χωρίς νά μιλᾶ κανείς, αὐτό δείχνει ἀνοχή συμπόρευση τμήματος τοῦ νέου λαοῦ μέ τήν ἡγεσία τῆς παραδόσεως.
Ὅπως καί νά ἔχει ὅμως, ἐμεῖς θά εἴμαστε ἐδῶ. Ἑκατομμύρια ἄλλοι Ἕλληνες μέ μνῆμες, πού δέν ἔχασαν τά λογικά τους ἀκόμη, θέλουν νά ξέρουν. Καί ἐμεῖς, ὅσες μεταφράσεις καί νά ἀξιοποιοῦν, θά βρίσκουμε στό τέλος τήν ἄκρη. Ἀμφιβολία περί αὐτοῦ ἄς μήν ὑπάρχει.
Ἄρθρο στήν «ΕΣΤΙΑ», Τε. 15 Μαΐου 2024, φ. 42.849 σελ. 1,3 (αναδημ. στην ηλεκτρονική έκδοση 16/05/2024).