Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, παραχώρησε συνέντευξη σήμερα, Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 2024, στη διαδικτυακή εκπομπή «Meeting Point» της Όλγας Τρέμη, στο newsbomb.gr.
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη:
Ο.ΤΡΕΜΗ: Κυρίες και κύριοι γεια σας, παρακολουθείτε το Meeting Point του Newsbomb με καλεσμένο μας τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, τον κύριο Νίκο Δένδια. Κύριε Υπουργέ ευχαριστώ για τη συνέντευξη και ευχαριστώ και για τη φιλοξενία στο γραφείο σας.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ ευχαριστώ για την ευκαιρία.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Να δούμε πόσο είναι ευκαιρία. Μένει να αποδειχθεί.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εντάξει, σωστό κι αυτό.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Ξεκινάμε από το θέμα των ημερών φυσικά, τα F- 35 και έτσι όπως το σκέφτηκα συνολικά κατά τη γνώμη μου, προκύπτει, πέραν όλων των άλλων στα οποία θα έρθω στη συνέχεια, το εξής ερώτημα: Με δεδομένο ότι πρόκειται για ένα πολεμικό αεροσκάφος, μαχητικό κρούσης, που σημαίνει ότι εμπλέκεται σε πολεμικές επιχειρήσεις, αναρωτιέμαι κατά πόσο εξυπηρετεί τις δικές μας εθνικές μας αμυντικές ανάγκες ή ενδεχομένως «κουμπώνει» περισσότερο με τους στρατηγικούς σχεδιασμούς των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πάμε κατ΄ αρχήν στα βασικά. Εμείς έχουμε ένα δόγμα, το δόγμα μας είναι η αποτροπή, η περιφρούρηση του εθνικού μας χώρου. Όποιο οπλικό σύστημα αποκτά η χώρα, πρέπει να μπορεί να εξυπηρετήσει αυτόν τον βασικό, συμφωνημένο, υπερκομματικό και διαχρονικό στόχο, το να μπορούμε να υπερασπίσουμε την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Το F-35 είναι ένα αεροσκάφος πέμπτης γενιάς, κάτι παραπάνω και διαφορετικό από ό,τι υπάρχει μέχρι σήμερα στην περιοχή μας. Ένα αεροσκάφος, δεν πρέπει να το ξεχάσουμε, που παραλίγο να είχε αποκτήσει η Τουρκία πριν από εμάς. Και αυτό μόνο αρκεί για να καταδείξει απολύτως την αναγκαιότητα απόκτησής του.
Επειδή πρόκειται για ένα πολύ εξελιγμένο αεροσκάφος, είναι πλατφόρμα, είναι κάτι διαφορετικό απ’ αυτά που ξέραμε μέχρι σήμερα. Ο αριθμός είναι ζητούμενο.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Θα έρθω και στον αριθμό, εγώ θα ήθελα σε σχέση με αυτό που σας ρώτησα…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, αν με ερωτάτε… δεν εννοώ ότι θα αποκτηθεί επειδή μας το ψιθυρίζει το ΝΑΤΟ ή μας το ζητούν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Είναι ένα όπλο που πρέπει να αποκτηθεί, στον χρόνο που πρέπει, για να υπηρετήσει τις δικές μας αμυντικές ανάγκες.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Δεν ήταν η προσέγγισή μου αυτή όταν σας ρώτησα, γιατί ακούγοντας και προσεκτικά τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού για τα F-35, παρατήρησα ότι ενώ μέχρι πρόσφατα αναφερόταν στη χώρα μας - κι έρχομαι στο θέμα του δόγματος- ως πυλώνα ειρήνης και σταθερότητας, τώρα μίλησε για κεντρικό ρόλο στον δυτικό κόσμο.
Είναι άλλο αυτό, είναι διαφοροποιημένο. Δηλαδή η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, στο πλαίσιο δηλαδή των αμερικανικών και νατοϊκών σχεδιασμών. Και γι’ αυτό σας το υπέβαλα το ερώτημα με τον τρόπο που σας το υπέβαλα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το F- 35 υπηρετεί τη δική μας εθνική αναγκαιότητα. Πρέπει να το αποκτήσουμε, είναι ένα όπλο που μας χρειάζεται. Ξαναλέω, στον δέοντα χρόνο, δε χρειάζεται να βιαστούμε.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Ο δέων χρόνος υπολογίζεται, με βάση και τις δημοσιογραφικές πληροφορίες που έχω τουλάχιστον εγώ υπόψιν μου, γύρω στο 2030. Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το θεωρήσουμε δεδομένο ή είναι κάτι το οποίο είναι ανοικτό και θα μπορούσε αν θέλετε να προμηθευτούμε αυτό το αεροσκάφος σε μεταγενέστερο χρόνο, μετά το 2030 δηλαδή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πρέπει να πάρουμε κατ΄ αρχήν την πιο εξελιγμένη μορφή του και ο χρόνος εξαρτάται από το ευρύτερο περιβάλλον και τις ανάγκες μας. Δεν μπορώ να σας το πω αυτή τη στιγμή, ούτε η Τουρκία έχει ακόμα πάει στο F - 16 Viper. Η Ελλάδα μπορεί.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Πάει τώρα όμως η Τουρκία.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα ξεκινήσει, είναι μια μακρά πορεία. Η Ελλάδα θα συγχρονίσει την απόκτηση με το τι συμβαίνει στην ευρύτερη περιοχή μας και ποιες είναι οι στρατηγικές ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν. Άρα, οι ανάγκες αυτές είναι ελληνικές.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Άρα δηλαδή το πότε θα πάρουμε τα F-35, εξαρτάται από το αν και πότε θα καλωσοριστεί, όπως είπε η κα Νούλαντ, στην οικογένεια των F-35 η Τουρκία, υπό την προϋπόθεση ότι έχει λύσει το θέμα των S-400; Tο συναρτάμε αυτό δηλαδή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, αναφέρομαι στα F- 16 Viper.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Όχι. Για τα F - 35 είπατε ότι δε χρειάζεται να βιαστούμε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εμείς.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Ναι. Κι εγώ σας ρωτώ αν αυτό είναι σε συνάρτηση με το αν και πότε θα μπει σε αυτό το project η Τουρκία. Διασυνδέονται αυτά τα δύο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα είναι πάρα πολύ κακό για την Ελλάδα, εάν η Τουρκία έχει F - 35 και η Ελλάδα δεν έχει.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Θέλω να πω ότι αν τελικά ανοίξει…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όμως εγώ θα προτιμούσα…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ο δρόμος για την Τουρκία, αυτός είναι ο οδηγός μας, για το πότε θα τα πάρουμε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, οδηγός μας είναι να έχουμε τη δυνατότητα αποτροπής, που σημαίνει να είμαστε ένα τεχνολογικό βήμα μπροστά από οποιονδήποτε πιθανό μας αντίπαλο.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Να σας ρωτήσω κάτι; Γιατί 40; Γιατί αν θυμάμαι καλά η αρχική διαπραγμάτευση ήταν για 12 και 24, γιατί 40;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν είναι 40, είναι έως 40. Το πόσα είναι θα το δούμε.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αυτό ξέρετε γιατί σας το λέω; Γιατί πρώτα απ’ όλα το κόστος είναι μεγάλο και δεν είναι μόνο το κόστος αγοράς είναι και το κόστος συντήρησης και το κόστος λειτουργίας.
Αλλά το λέω επίσης γιατί παρατηρώ με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον εσάς να επισημαίνετε σε κάθε ευκαιρία τον δημοσιονομικό παράγοντα. Δηλαδή τις δημοσιονομικές αντοχές της χώρας, σε συνδυασμό με μια αντίληψη που αντιλαμβάνομαι ότι έχετε για το πώς μπορούν να εξυπηρετηθούν καλύτερα οι Ένοπλες Δυνάμεις μας, η οποία δεν διασυνδέεται με την ποσότητα, όπως έχετε πει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχετε απόλυτο δίκιο, είναι ακριβώς έτσι. Γι’ αυτό είπα έως 40. Θα πρέπει το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας και τα Γενικά Επιτελεία συνολικά να μας πουν τι εξυπηρετεί το δόγμα αποτροπής το οποίο έχουμε.
Αλλά δεν είμαστε καθόλου έτοιμοι να αρχίσουμε να πετάμε τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου από το παράθυρο. Ο δημοσιονομικός μας χώρος είναι για μας «Ιερό Ευαγγέλιο», τι αντέχει η χώρα. Έχουμε δει τι παθαίνουμε στο παρελθόν όταν χαλάμε περισσότερα από αυτά τα οποία δυνάμεθα.
Από την άλλη, πρέπει να σας πω και κάτι το οποίο νομίζω το ξέρουμε όλοι. Η ύπαρξη αξιόπιστων, υπογραμμίζω δύο φορές τη λέξη, Ενόπλων Δυνάμεων, ικανών να υπηρετήσουν το δόγμα αποτροπής απέναντι σε οποιονδήποτε αντίπαλο, είναι υπαρξιακή ανάγκη για τον Ελληνισμό.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Νομίζω ότι δύσκολα θα βρεθεί κάποιος να διαφωνήσει με αυτό το οποίο μας είπατε.
Παρατηρώ και κάτι άλλο, αν πάμε στις δικές σας τις δημόσιες τοποθετήσεις, συνεντεύξεις και λοιπά. Δίνετε μια μεγάλη έμφαση στην ανάγκη να αναζωογονηθεί η ελληνική αμυντική βιομηχανία. Η χαρακτηριστική φράση που χρησιμοποιήσατε ήταν ότι «δεν μπορούμε πάντα να ψωνίζουμε από το ράφι».
Στο παρελθόν όμως, όταν κάναμε τέτοιου είδους συμφωνίες, δε φροντίζαμε να υπάρχουν επαρκείς εγγυήσεις και το πιο κλασικό τελευταίο παράδειγμα είναι τα Rafale, οι Belharra. Βέβαια τις Belharra τις θέλαμε «εδώ και τώρα», όπου το κόστος αγοράς τους είναι 7 δις και αυτά τα οποία πήρε η ελληνική βιομηχανία είναι μερικά εκατομμύρια, για κάποια εξαρτήματα.
Αυτό φαντάζομαι ότι είναι ένα μοντέλο που δε θα θέλατε να επαναληφθεί.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Στα 7 δις προσθέσατε προφανώς…
Ο. ΤΡΕΜΗ: 7 δις, ναι τα δύο μαζί, εξαρτήματα κάτι εκατομμύρια.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δε θα επιβεβαιώσω…
Ο.ΤΡΕΜΗ: Δεν υπάρχει σοβαρή αν θέλετε ενίσχυση με τέτοιου είδους…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δε θα επιβεβαιώσω τους αριθμούς, δεν πρέπει.
Ο.ΤΡΕΜΗ: Σύμφωνοι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αλλά να πω το εξής: Και τα δύο αυτά συστήματα, εξαιρετικά συστήματα, αποκτήθηκαν κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Βιαζόμασταν, ναι το ξέρω και σας το είπα, δεν το αμφισβητώ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εδώ όμως τώρα έχουμε τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε και αυτό θα κάνουμε.
Δε λέω ότι αν κάτι είναι απαραίτητο δε θα το πάρουμε αύριο το πρωί, προς Θεού. Ξαναείπα ότι υπαρξιακή συνθήκη είναι να έχουμε Ένοπλες Δυνάμεις που να μπορούν να υπηρετήσουν την αποτροπή.
Αλλά είναι αυτονόητο ότι αυτό το οποίο πρέπει να κάνουμε είναι να πάμε σε έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό, ο οποίος να μας επιτρέψει και τη συμπαραγωγή και τη δυνατότητα συντήρησης.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δηλαδή, κάθε σύμβαση που θα υπογράφουμε από δω και πέρα θα δίνει πολύ μεγάλο βάρος, ειδικό βάρος και στο θέμα της συμπαραγωγής.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και επίσης θα δημιουργήσουμε ένα οικοσύστημα καινοτομίας, το οποίο θα ενισχύσει και την εγχώρια εφευρετικότητα και την εγχώρια δυνατότητα της αμυντικής βιομηχανίας να εξελίξουν νέα προϊόντα, χαμηλής αξίας και μεγάλης απόδοσης.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αυτό το πακέτο της δωρεάν ενίσχυσης από αμερικανικής πλευράς μαθαίνουμε ότι περιλαμβάνει και φρεγάτες, τις λένε οι Αμερικανοί LCS. Που τουλάχιστον σύμφωνα με τη δήλωσή του ίδιου του επικεφαλής του Αμερικανικού Ναυτικού δεν είναι ένα project το οποίο είναι επιτυχημένο. Και επί λέξει είπε ο άνθρωπος ότι «δε θα ήθελα να δώσω ούτε ένα επιπλέον δολάριο σε ένα σύστημα που δεν μπορεί να εντοπίσει ένα τελευταίας τεχνολογίας υποβρύχιο στο σημερινό περιβάλλον». Διαβάζω τη δήλωσή του.
Δεν ξέρω, όταν λέμε ότι μας δίνουν κάποιες δωρεάν φρεγάτες, αν εννοούν τις LCS. Το ρωτάω σε εσάς. Και αν πρόκειται για αυτές πράγματι, θα ήθελα να σας ρωτήσω επιπροσθέτως εάν θα τις πάρουμε άκριτα, αν θα το ψάξουμε δηλαδή το θέμα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας απαντήσω ευθέως και πολύ καθαρά. Καταρχήν υπάρχουν στην επιστολή. Η επιστολή Μπλίνκεν στον Πρωθυπουργό, μια εξαιρετική επιστολή, αναφέρεται στις LCS. Όχι μόνο στις LCS, αλλά και στις LCS.
Η LCS είναι ένα πλοίο το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες το σχεδίασαν κάτω από μια συγκυρία η οποία δεν επαληθεύτηκε, ότι δεν θα έχουν στρατηγικές ανάγκες πέραν των ακτών τους. Στην πραγματικότητα, οι LCS παρουσιάζονται σαν φρεγάτες, είναι..
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αλουμινότρατες.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι κορβέτες.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Κορβέτες είναι;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ναι, είναι κορβέτες. Αυτό είναι. Χρειάζονται επιπρόσθετα συστήματα. Μελετάμε εάν μπορούμε να τους τα εγκαταστήσουμε. Έχουμε πει ότι αυτά τα πλοία μας ενδιαφέρουν, μόνον ως δωρεάν παραχώρηση. Και ως ενδιάμεση λύση μέχρι εμείς να καταλήξουμε στη φρεγάτα επόμενης γενιάς.
Συζητάμε με τους Αμερικανούς και το έχω πει και δημοσίως και για τη φρεγάτα επόμενης γενιάς. Ονομάζεται Constellation, είναι η συζήτηση που γίνεται...
Ο. ΤΡΕΜΗ: Εκεί υπάρχει θέμα συμπαραγωγής;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εκεί υπάρχει μόνο θέμα συμπαραγωγής. Μιλάμε με τους Αμερικανούς για την παραγωγή 7 τέτοιων σκαφών, μέχρι 7 πάλι, σε ελληνικά ναυπηγεία και τη δυνατότητα των ελληνικών ναυπηγείων να μπορούν να συντηρούν τις Constellation. Όχι μόνο τις δικές μας που θα γίνουν με προδιαγραφές που θα έχουμε φτιάξει, αλλά συνολικά. Και του αμερικανικού ναυτικού το οποίο θα προμηθευτεί περίπου 70 τέτοιες και οποιασδήποτε άλλης χώρας προμηθευτεί τη συγκεκριμένη φρεγάτα.
Αυτό είναι ένα σύστημα πάλι άλλης γενιάς.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αυτή η δωρεά και το ενδιαφέρον που μόλις περιγράψατε, που έχουμε για τη φρεγάτα επόμενης γενιάς επηρεάζει καθ΄ οιονδήποτε τρόπο το σχέδιό μας να αποκτήσουμε κορβέτες ή από τους Γάλλους ή από τους Ιταλούς; Διότι το ναυτικό μας εκτιμά ότι χρειάζονται ευέλικτα, πιο ευέλικτα πλοία για το στενό Αιγαίο. Το επηρεάζει αυτό το πρόγραμμα; Έχει παγώσει, υπάρχει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μισό λεπτό. Οτιδήποτε κάνουμε δεν το κάνουμε σε πολιτικό επίπεδο διαφοροποιώντας τη θέση μας από την εισήγηση των Επιτελείων. Εγώ δεν είμαι ναύαρχος, δεν είμαι Αρχηγός Στόλου...
Ο. ΤΡΕΜΗ: Έχω ακούσει είστε και πολύ καλός δικηγόρος.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μέχρι εκεί. Το «καλός» δεν ξέρω, μέχρι εκεί.
Άρα λοιπόν, οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται, οποιαδήποτε απόφαση εισηγούμαι στον Πρωθυπουργό, γιατί είναι μια συνολική κυβερνητική θέση, είναι η εισήγηση των Γενικών Επιτελείων. Επί τη βάσει του δημοσιονομικού μας χώρου. Τι χρήματα έχουμε και πότε τα έχουμε.
Άρα λοιπόν, υπάρχουν επιλογές που πρέπει να γίνουν. Σε αυτές τις επιλογές μπορούμε να απαντήσουμε με πολλούς τρόπους. Μια πιθανή επιλογή θα ήταν να καλύψουμε το μέσο διάστημα μέχρι να παράξουμε φρεγάτα, αν μπορέσουμε με μια δωρεάν παραχώρηση. Θα μας βόλευε αυτό, θα μας βόλευε δηλαδή αντί να επενδύσουμε τα χρήματά μας σήμερα σε κάτι, να τα επενδύσουμε αύριο σε κάτι πολύ πιο εξελιγμένο, το οποίο θα έχει μισό αιώνα ζωής μπροστά του, καλύπτοντας τον κενό χρόνο.
Όλα αυτά όμως είναι επιλογές, την εισήγηση των οποίων πρέπει να την αναλάβουν τα Γενικά Επιτελεία.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Πάντως το project κορβέτες δεν μου λέτε ότι έχει παγώσει ή έχει εγκαταλειφθεί. Υπάρχει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχουμε πάρα πολλές επιλογές.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Τι σημαίνει το έχουμε πολλές επιλογές;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχουμε επιλογές, μπορούμε να κάνουμε και κάτι άλλο. Έχουμε θέματα εκσυγχρονισμού σκαφών.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Πάμε τώρα στην προμήθεια των F-16 από την Τουρκία. Κρίθηκε αναγκαίο να ασκηθούν οποιεσδήποτε πιέσεις από ελληνικής πλευράς, έτσι ώστε στη συμφωνία των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία, για αυτή την αγορά από την πλευρά της γείτονος χώρας, να αναφέρεται ρητά ότι αυτά τα αεροσκάφη δεν θα χρησιμοποιούνται κατά χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ;
Γιατί στο πρόσφατο παρελθόν αυτό ήταν κάτι στο οποίο επιμέναμε και αναφέρομαι και στην ομιλία του Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο πριν από μια διετία, αλλά και στο γεγονός ότι η ελληνική διπλωματία και εσείς το ξέρετε από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών στην οποία ήσασταν πριν, αξιοποίησε πολύ το αμερικανικό λόμπι, προκειμένου να πιέσει προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση. Πράγμα που σημαίνει ότι θεωρούσαμε ότι έχει σημασία.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τις κινήσεις που θα κάνει το Υπουργείο Εξωτερικών ή που κάνει ή που έχει κάνει προς αυτή την κατεύθυνση, πλέον δεν μπορώ να τις πω εγώ. Θα πρέπει να τις διατυπώσει ο αρμόδιος Υπουργός.
Εγώ θα σας πω κάτι, αν μου επιτρέψετε, γενικότερο. Ποιο θα ήταν το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών; Να δώσουν ένα οπλικό σύστημα σε μια σύμμαχο χώρα για να το χρησιμοποιήσει εναντίον μας άλλης συμμάχου χώρας και έτσι να θέσει εν αμφιβόλω μια ολόκληρη Συμμαχία ή τουλάχιστον την πτέρυγά της; Ε, νομίζω όχι.
Άρα οι Ηνωμένες Πολιτείες κοιτώντας το δικό τους συμφέρον και το συμφέρον της συμμαχίας της οποίας ηγούνται πρέπει να φροντίσουν τα οπλικά συστήματα να μην χρησιμοποιούνται από σύμμαχο εναντίον συμμάχου. Νομίζω αυτό είναι περίπου προφανές.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αυτό πρέπει… Αλλά δεν αποδείχθηκε στο παρελθόν ότι το έκανε, Υπουργέ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ελπίζω ότι θα το κάνει τώρα.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Διότι το 2020 τα αμερικανικά συμφέροντα με τον τρόπο που περιγράφετε εθίγοντο πολύ έντονα, παρά ταύτα οι Ηνωμένες Πολιτείες τότε δεν… Επομένως, δεν ξέρω αν αυτό είναι επαρκής εγγύηση για το μέλλον, γιατί έχουμε μπει σε ήρεμα νερά με την Τουρκία, αλλά δεν μπορεί - υποθέτω τουλάχιστον μπορεί να έχετε διαφορετική άποψη - κάποιος από εμάς να γνωρίζει τη χρονική διάρκεια των ήρεμων νερών. Δηλαδή συνδέονται καταρχάς με το γεγονός ότι μετά τον καταστροφή σεισμό η Τουρκία έπρεπε να κάνει μια στροφή αναγκαστικά για μια σειρά από λόγους.
Θα έχει, λοιπόν, διάρκεια αυτό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Συνυπογράφω απολύτως στο υφέρπον στην ερώτηση…Η Τουρκία μεν έχει αλλάξει συμπεριφορά, δεν έχει όμως κατά κεραία αλλάξει θέσεις. Και πολλές από τις θέσεις που συνεχίζει και εκφράζει η Τουρκία είναι παντελώς απαράδεκτες. Ούτε έχει ανακαλέσει το casus belli, το τουρκολυβικό μνημόνιο συνεχίζει να παριστάνει ότι υφίσταται, τη «γαλάζια πατρίδα» την ακούμε που και που.
Βεβαίως, όμως, σε επίπεδο συμπεριφοράς υπάρχει μια τεράστια αλλαγή και πρέπει να το σημειώσουμε.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αναφέρομαι κυρίως στη συμπεριφορά. Και το κάνω πιο συγκεκριμένο το ερώτημα. Μπορούμε να είμαστε σίγουροι, μπορούμε να εμπιστευθούμε αν θέλετε την Τουρκία ότι θα συνεχίσει στην ίδια ρότα; Παράδειγμα, τώρα που ο Ερντογάν φαίνεται ότι διασφαλίζει πλέον τα F-16, τι μας κάνει εμάς να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα επανέλθει, αν όχι άμεσα, τουλάχιστον σταδιακά, στις προηγούμενες συνήθειες του;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τίποτα. Και για αυτό ξαναείπα και επαναλαμβάνω αυτά που απάντησα στην αρχή της συζήτησής μας. Η ύπαρξη αξιόπιστου μηχανισμού αποτροπής είναι υπαρξιακή ανάγκη για τη χώρα μας. Τίποτα δεν μας διασφαλίζει, κυρία Τρέμη. Πρέπει να ετοιμαζόμαστε για το χειρότερο, διότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να το αποφύγουμε.
Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς θα διολισθήσουμε σε επιθετική ρητορική, για να είμαστε και σε αυτό συνεννοημένοι. Αλλά πρέπει να ετοιμαζόμαστε, είμαστε σε μια περιοχή του κόσμου, λέω πάντα - ίσως δεν αρέσει αυτό στην εδώ πρεσβεία - δεν είμαστε το Λουξεμβούργο, είμαστε μια χώρα η οποία αντιμετωπίζει απειλές, όχι απλώς απειλή, απειλές. Άρα πρέπει να ετοιμαζόμαστε για το χειρότερο και βεβαίως αυτό είναι και μια συνθήκη για να το αποφύγουμε.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ναι. Αντιμετωπίζουμε απειλές, θεωρούμε μια από τις σταθερές τις Ηνωμένες Πολιτείες, με βάση και τα όσα περιγράψατε στη διάρκεια της συζήτησής μας. Αντιλαμβανόμαστε όμως ότι μπαίνουμε πλέον σε μια φάση περαιτέρω αναβάθμισης των τουρκοαμερικανικών σχέσεων. Και αυτό προκύπτει από μια σειρά πράγματα. Να σας τα πω πολύ κωδικοποιημένα. Τις δηλώσεις Μπλίνκεν που έδωσε έναν πολύ ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στον Ερντογάν στη Μέση Ανατολή, τα όσα είπε η κυρία Νούλαντ, τον καλωσόρισε στην οικογένεια των F-35 με μόνο αν θέλετε όρο τους S-300 και τη σχέση με τη Ρωσία. Και βάζει το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην μπάντα.
Αλλά και γενικά εκτιμούμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πάρα πολύ προσεκτικές και προσπαθούν να μην πάρουν θέσεις ή να μην κάνουν δηλώσεις οι οποίες ενοχλούν την Τουρκία.
Μπαίνουμε, λοιπόν, έτσι δείχνουν τουλάχιστον τα πράγματα, σε μια φάση αναβάθμισης των τουρκοαμερικανικών σχέσεων και αυτό οδηγεί ορισμένους στο εξής ερώτημα. Αν ο πιστός σύμμαχος, εμείς δηλαδή, διατρέχει τον κίνδυνο να θεωρηθεί «αγκιστρωμένο ψάρι»…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η έκφραση ανήκει στον Αλέξη Παπαχελά στην Καθημερινή. Εγώ δεν πρόκειται να το απαντήσω σαν μια διλημματική κατάσταση. Είναι απολύτως προφανές ότι η Ελλάδα πρέπει να υπερασπίσει τα υπαρξιακά της συμφέροντα.
Τα οποία, παρεμπιπτόντως, βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο, στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Και πρέπει να κάνει ό,τι απαιτείται για αυτό. Σε οποιοδήποτε τμήμα του αμερικανικού συστήματος.
Είτε στην κυβέρνηση, είτε στα νομοθετικά Σώματα, είτε στην κοινή γνώμη, η Ελλάδα πρέπει να εξηγήσει και να εξηγεί πάντοτε στις Ηνωμένες Πολιτείες, το παράλογο των τουρκικών θέσεων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και να ζητά από τις Ηνωμένες Πολιτείες να προασπίσουν τα νόμιμα συμφέροντα ενός συμμάχου τους στο ΝΑΤΟ, ο οποίος παρεμπιπτόντως ενεργεί απολύτως συμβατά με το Διεθνές Δίκαιο, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες το αντιλαμβάνονται.
Τις θέσεις μας για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας οι Ηνωμένες Πολιτείες τις συνυπογράφουν απολύτως. Όχι σε σχέση με την Ελλάδα. Ως γενικές θέσεις του Διεθνούς Δικαίου. Αυτό που λένε Rules - Based International Order. Τις επικαλούνται εναντίον της Κίνας στον Ειρηνικό.
Κατά συνέπεια η Ελλάδα δεν πρόκειται να μείνει και δεν μπορεί να μείνει απλός παρατηρητής. Η αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας - Ηνωμένων Πολιτειών αφορά αυτές τις δυο χώρες.
Τα θέματα, όμως, Διεθνούς Δικαίου και στήριξης των Ηνωμένων Πολιτειών σε ό,τι υπερασπίζει το Διεθνές Δίκαιο, θα μου επιτρέψετε να το θεωρώ ως αυτονόητη υποχρέωση μας.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Άρα λέτε, δηλαδή, ότι με τη «Συμφωνία των Αθηνών», να την πω έτσι, δεν μπορούμε να πούμε, «εντάξει ξεμπερδέψαμε, ξεμπλέξαμε». Θα πρέπει να υπάρχει στρατηγική διαρκούς επαγρύπνησης, ούτως ώστε να παρεμβαίνουμε σε όλα τα σημεία τα οποία εσείς περιγράψατε και σε πολλά άλλα ενδεχομένως, προκειμένου να μην αφήσουμε κανένα πεδίο ελεύθερο, εντελώς κενό, στην δραστηριότητα της γείτονος χώρας. Αυτό λέτε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όταν η δραστηριότητα της γείτονος χώρας ή το λεξιλόγιο της, οι θέσεις της, είναι παράνομες και εναντίον του καταστατικών αρχών και της συμμαχίας στην οποία και οι δυο μετέχουμε. Γιατί το ΝΑΤΟ δεν είναι απλώς μια στρατιωτική συμπαράταξη. Δεν βγήκαμε όλοι παρέλαση μαζί. Είναι μια συμμαχία αξιών, υποτίθεται.
Για να προασπίσει τη Δημοκρατία. Αυτά δεν λέμε στην Ρωσία εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία; Άρα, λοιπόν, αυτά τα ίδια δεν θα τα επικαλεστούμε εντός της συμμαχίας μας;
Και δεν θα ζητήσουμε από την ηγέτιδα χώρα της συμμαχίας μας να προασπίσει τις αρχές εν ονόματι των οποίων μας ζητάει, και ορθώς μας ζητάει, να βοηθήσουμε την Ουκρανία, να κάνουμε, να ράνουμε, να δείξουμε. Και βέβαια θα το κάνουμε.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Και να πάμε και στην Ερυθρά Θάλασσα. Η «Ύδρα» θα πάει τελικά;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η «Ύδρα» επελέγη από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού. Μάλιστα.
Ο. ΤΡΕΜΗ: 120 ευρώ θα παίρνουν οι άνθρωποι σε ημερήσια βάση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τώρα μην πω σε αυτό…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Γιατί είναι σημαντικό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπάρχει, σας διαβεβαιώ, υπήρξε ένα πρόβλημα, κυρία Τρέμη. Όχι μόνο σε σχέση με αυτό. Υπήρξαν γενικότερα. Πήγε να γίνει καλό και έγινε κακό. Τι έγινε;
Ανακοινώθηκε από την Κυβέρνηση, και ορθώς, ένα πακέτο επιδόματος στον Στόλο. Και ο τρόπος με τον οποίο δόθηκε οδήγησε…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Προλαβαίνετε τις ερωτήσεις μου. Δεν γίνεται.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, σας λέω την αλήθεια.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δόθηκαν 19.000.000 ευρώ. Και τα δώσατε για να ενισχυθούν οι άνθρωποι οι οποίοι είναι εν πλω. Αυτά μοιράστηκαν διαφορετικά.
Τα κριτήρια με το οποίο έγινε αυτό ας μην τα συζητήσουμε σήμερα. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, αντιλαμβάνομαι ότι ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε ή διαχειρίστηκαν οι Ένοπλες Δυνάμεις αυτό το θέμα δεν ανταποκρινόταν στον σχεδιασμό και στην σκέψη της Κυβέρνησης.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Είναι αλήθεια αυτό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έτσι είναι.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Τώρα, λοιπόν, στους ανθρώπους κάτι πρέπει να δοθεί.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα το διορθώσουμε, θα το διορθώσουμε το λάθος.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Κάτι πρέπει να δοθεί γενικώς. Αλλά εγώ θέλω να μου πείτε και για εκείνους που θα βάλουν σε κίνδυνο την ζωή τους πια. Είναι σε μια εμπόλεμη ζώνη ουσιαστικά. Θα έχουν αυτό που ακούστηκε; Επίδομα 120 ευρώ την ημέρα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα έχουν μια συγκεκριμένη αντιπαροχή που δεν αντικατοπτρίζει με κανένα τρόπο τον κίνδυνο ζωής. Αυτό δεν αμείβεται…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δεν μετράται σε τιμές.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Για να είμαστε συνεννοημένοι.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Μα δεν μετράται σε τιμές.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν ισχυρίζομαι, δηλαδή, ότι «αγοράζω αυτό με αυτό». Αυτό είναι το συνταγματικό καθήκον το οποίο επέλεξαν στην καριέρα τους να υπηρετούν. Και προς τιμήν τους. Και το σεβόμαστε όλοι απεριόριστα αυτό.
Από κει και πέρα, όμως, πρέπει να υπάρχει μια αξιοπρεπής αντιπαροχή. Αυτό σας διαβεβαιώ…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αξιοπρεπής, επειδή είναι λίγο υποκειμενικό. Καταλαβαίνω ότι δεν θέλετε να το πείτε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ο καθένας μας τη δουλειά του.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ναι, ναι, εννοείται. Λοιπόν, θα ήθελα, σας παρακαλώ, να μου δώσετε μια τάξη μεγέθους.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θα μπούμε (στη συζήτηση). Δεν θα μπω.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δεν θα μπούμε…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχω τους αριθμούς. Τους αναλύσαμε και σήμερα το πρωί.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Είναι κοντά σε αυτό που είπα, σας παρακαλώ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θέλω να μπω στην συζήτηση.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ή είναι μακριά;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι. Δεν είναι μακριά. Αλλά δεν θέλω να μπω σε μια συζήτηση. Ξέρετε, νομίζω ότι στην πραγματικότητα ακούγεται λίγο σαν «εξαγορά». Και αυτό δεν μου αρέσει. Εγώ θεωρώ ότι κάνουν την δουλειά τους με πολύ υψηλό αίσθημα ευθύνης αυτοί οι άνθρωποι και τους σέβομαι…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ναι, αλλά, ξέρετε κάτι; Δεν είναι μόνο το χρήμα. Δηλαδή, τα επιπλέον χρήματα που θα πάρουν. Είναι και ο παράγοντας της αναγνώρισης.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα υπάρχει, θα υπάρξει. Σας διαβεβαιώ.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δίνετε, δηλαδή, αυτό το επίδομα και συνιστά, πέραν της οικονομικής ενίσχυσης, και μια αναγνώριση. Για τους ανθρώπους της…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπάρχει. Σας διαβεβαιώ.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Εδώ, όμως, έχουμε και ένα άλλο θέμα, μια άλλη πτυχή. Θα πάμε στην Ερυθρά. Σε μια, αμυντική χαρακτηρίζεται, αποστολή. Αλλά δεν πάει μόνο σε μια πολεμική κατάσταση, ας πούμε, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας.
Δηλαδή, δυο πολύ ισχυρών χωρών. Και εμείς είμαστε ο αδύναμος κρίκος και λένε ότι συνήθως την πληρώνει ο αδύναμος κρίκος.
Ενώ θα μπορούσαμε, λέει, να περιμένουμε να φτιαχτεί η ευρωπαϊκή ομπρέλα και να μπούμε στην ευρωπαϊκή ομπρέλα. Και επίσης διατυπώνεται και μια ανησυχία μήπως δια αυτού του τρόπου, βάζουμε σε κίνδυνο τη Ναυτιλία μας. Δηλαδή, να γίνει στόχος του Ιράν ή των Χούθι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πρώτον, και βασικό, εμείς θα πάμε στην Ευρωπαϊκή Επιχείρηση. Η φιλοδοξία μας είναι…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δεν θα πάμε με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα πάμε στην Ευρωπαϊκή Επιχείρηση. Στην Επιχείρηση «ΑΣΠΙΔΕΣ».
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δεν θα πάμε στην Ερυθρά με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι όλοι εκεί και υπάρχουν διασυνδέσεις μεταξύ των δύο επιχειρήσεων.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Με συγχωρείτε, αλλά από την Ευρώπη δεν έχει ανταποκριθεί άλλος.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, δεν είναι έτσι. Να σας τα πω. Κατ’ αρχήν, η επιχείρηση «Ασπίδες» στην οποία διατυπώσαμε μάλιστα πρόταση να εγκατασταθεί στη Λάρισα το αρχηγείο της, στο ήδη υπάρχον και να υπάρχει και Έλληνας…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Και το ανακοινώσατε και ενεκρίθη.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό άτυπα, γιατί πρέπει να περάσει. Γιατί αυτό ήταν άτυπο Συμβούλιο. Πρέπει να περάσει από τυπικό Συμβούλιο στις 19 Φεβρουαρίου.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Πάντως έχετε το πρώτο «ναι».
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αλλά θα μετέχουν η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία, όχι η Ισπανία, η Δανία, η Ολλανδία και η Κύπρος, όχι με πλοίο, διότι δεν έχει πλοίο.
Άρα, πρόκειται για μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη, τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή δύναμη που δημιούργησε ποτέ η Ευρωπαϊκή Ένωση στην ιστορία της.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Η οποία πότε θα συγκροτηθεί όμως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπολογίζουμε μετά τη λήψη της απόφασης στις 19 Φεβρουαρίου. Άρα κάπου στα μέσα προς τα τέλη Φεβρουαρίου.
Εμείς λειτουργούμε ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να το ξεκαθαρίσουμε και αυτό, δεν πάμε για κάποιου άλλου τα συμφέροντα. Πάμε για τα δικά μας συμφέροντα.
Για τα ελληνικά συμφέροντα και για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Και να τα χωρίσουμε σε δύο. Κατ’ αρχήν, τα οικονομικά συμφέροντα. Πρώτον, εάν κλείσει η δίοδος της Ερυθράς Θάλασσας το πού θα πάει η ακρίβεια δεν χρειάζεται να το συζητήσουμε.
Δεύτερον, είναι στην ευρύτερη περιοχή μας. Είναι κοντά μας αυτή η ιστορία. Δεν μπορούμε να αφήνουμε κενό και να παριστάνουμε τους απόντες στη γειτονιά μας.
Διότι τότε θα έρθει κάποιος άλλος να καλύψει το κενό. Και αν δουν το πρόγραμμα ναυπήγησης αυτού του άλλου, θα καταλάβουν τι σκέφτεται.
Από εκεί και πέρα. Η Διώρυγα του Σουέζ τροφοδοτεί τα ελληνικά λιμάνια. Εάν δείτε την κίνηση στον Πειραιά τώρα σε σχέση με 15 μέρες πριν, θα καταλάβετε τι σας λέω.
Άρα λοιπόν, ό,τι συμβαίνει εκεί απομονώνει την Ελλάδα και δημιουργεί προβλήματα στον Έλληνα καταναλωτή. Πάμε τώρα στα γεωπολιτικά μας, τα οποία είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικά.
Ποια είναι η χώρα που συνεχώς διακηρύσσει την ανάγκη δημιουργίας αμυντικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ποια είναι η χώρα που έχει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη συμφέρον να υπάρξει αμυντική συνείδηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να υπάρχουν Ευρωπαϊκές αμυντικές αποστολές;
Εμείς δεν είμαστε αυτοί που τα λέμε πάντοτε αυτά; Για πολύ προφανείς λόγους. Δεν κρυβόμαστε γιατί το λέμε. Άρα λοιπόν, πώς θα το κάνουμε; Με την παλιά λογική «Μπράβο Κολονέλο»;
Εμείς θα το ζητάμε να πάνε οι άλλοι; Αυτά δεν γίνονται έτσι ξέρετε.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Εγώ σας έκανα ένα συγκεκριμένο ερώτημα που αφορούσε το αν θα πάμε με τους Αμερικανοβρετανούς ή αν θα μπούμε κάτω από την ευρωπαϊκή ομπρέλα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι δύο επιχειρήσεις - και η Prosperity Guardian - θα έχουν επικαλύψεις. Είναι προφανές. Διότι επιχειρησιακά πρέπει ο ένας να βοηθάει τον άλλον. Εμείς καταθέσαμε υποψηφιότητα ηγεσίας της ευρωπαϊκής επιχείρησης.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Τώρα, ένα άλλο θέμα, τελευταίο αυτής της σειράς. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ η πληροφορία ότι κατά τη συνάντηση των επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Ελλάδας και της Τουρκίας, συμφωνήθηκαν κοινές περιπολίες στο Αιγαίο για το μεταναστευτικό. Ισχύει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν το ξέρω. Σε αυτό πρέπει να ερωτηθεί ο κύριος Στυλιανίδης. Ούτως ή άλλως οι περιπολίες γίνονται από το Λιμενικό Σώμα. Εμείς...
Ο. ΤΡΕΜΗ: Εσάς πως σας φαίνεται αυτή η ιδέα; Γιατί αν μία ιδέα, η οποία είχε μπει στο τραπέζι, νομίζω το ’16 και προερχόταν από τον Γιούνκερ και μάλιστα εν μέσω προσφυγικής κρίσης και είχε απορριφθεί, διότι εκτιμήσανε, αναθεωρήσανε τότε, άλλη Κυβέρνηση φυσικά, η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμήσανε ότι έτσι δίνεται η δυνατότητα στην άλλη πλευρά να μπαίνει σε περιοχές τις οποίες διεκδικεί. Σύσφιξη ζώνης δηλαδή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν, δεν έχω καμία ενημέρωση.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Πως σας φαίνεται λοιπόν αυτή ιδέα για περιπολίες;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μετά από λίγους μήνες, ίσως ένα μήνα, συμπληρώνω 20 χρόνια βουλευτής. Καταλαβαίνετε ότι το να πέφτω στην παγίδα απάντησης σε υποθετικές ερωτήσεις, νομίζω αυτό το παθαίνεις ίσως την πρώτη τριετία. Μετά ξεφεύγεις από αυτό.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ναι, εντάξει, αλλά δεν είναι ένα θέμα ανύπαρκτο. Δεν είναι υποθετικό. Γιατί είναι μια πρόταση η οποία υπήρχε στο παρελθόν και μια πληροφορία ότι επανέρχεται τώρα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ειλικρινά σας λέω, σε εμάς, δεν έχει έρθει οτιδήποτε περίεργο στον χώρο αυτό.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Τώρα να σας πω και ένα τελευταίο. Αιφνιδιάσατε και το λέω θετικά, στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, εξαγγέλλοντας ότι έρχονται αλλαγές στη στρατιωτική θητεία.
Κάνατε μάλιστα αναφορά στο φιλανδικό μοντέλο που έχει τρεις άξονες, δηλαδή τον μικρότερο χρόνο θητείας, ουσιαστική εκπαίδευση αλλά και κατάρτιση. Αυτό σε ποιο βαθμό το έχετε προχωρήσει ως σχέδιο κι αν μπορείτε να μας δώσετε τα βασικά χαρακτηριστικά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να ξεκαθαρίσω ένα πράγμα κατ’ αρχήν γιατί δε θα ήθελα να υπάρξουν παρεξηγήσεις. Δε θα μειώσουμε τη θητεία, δε θα μειώσουμε το χρόνο θητείας, δεν είμαστε εκεί. Θα το αλλάξουμε όμως.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Όχι, εγώ ρωτάω για το φιλανδικό μοντέλο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πράγματι πάω στη Φιλανδία σε λίγες μέρες. Είμαστε σε αρκετά προχωρημένο στάδιο μελέτης.
Παρένθεση, είμαι πάντα της λογικής ότι δε χρειάζεται να επανεφεύρεις τον τροχό, μπορείς να αντιγράψεις ένα πετυχημένο μοντέλο και να το προσαρμόσεις στις δικές σου ιδιαιτερότητες.
Εδώ, όπως ο μέσος κληρωτός υπηρετεί τη θητεία του, φοβάμαι ότι είναι «άχρηστος» στον εαυτό του και «άχρηστος» στην πατρίδα του, σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Και αυτός να κερδίζει από την υπηρεσία του, αλλά και η πατρίδα να κερδίζει από την υπηρεσία του.
Αυτό μπαίνει σε ένα μεγάλο πλαίσιο μεταρρύθμισης. Κατ’ αρχήν της ίδιας της σύστασης των μονάδων του ελληνικού στρατού. Μονάδες με μικρό ανθρώπινο δυναμικό και πάρα πολλά κενά θα πάψουν να υπάρχουν. Θα υπάρχουν συγχωνεύσεις και πολύ μεγάλες αλλαγές σε όλα αυτά. Θα υπάρχουν δε κενά στις μονάδες, τα οποία θα συμπληρώνονται από έφεδρους, καλά εκπαιδευμένους έφεδρους.
Η δουλειά μας είναι λοιπόν να δημιουργήσουμε μία θητεία που ο έφεδρος (στρατεύσιμος) να εκπαιδεύεται καλά και επίσης να αποκτά και δεξιότητες που να είναι χρήσιμες κατ’ αρχήν στον στρατό, ψηφιακές δεξιότητες για παράδειγμα, αλλά και άλλες. Μάγειρας, οδηγός, γινόταν παλιά.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Αυτά πώς θα τα κάνει ο στρατός;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τι εννοείτε, πώς μπορούμε να εκπαιδεύσουμε ψηφιακά κάποιον; Αυτό εννοείτε;
Ο. ΤΡΕΜΗ: Εννοείτε με τηλεκπαίδευση μάλλον.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Με τηλεκπαίδευση, μάλιστα.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δηλαδή θα δώσετε ένα tablet στον κάθε στρατιώτη…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα και θα υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες εκπαίδευσης, με συγκεκριμένο περιεχόμενο, και συγκεκριμένες εξετάσεις αν θέλει πιστοποίηση. Δεν πρόκειται να εφεύρουμε τον τροχό. Όλα αυτά που σας λέω υπάρχουν στον πλανήτη και μπορείς κάλλιστα να τα αντιγράψεις και σε μεγάλο βαθμό έχουμε αρχίσει ήδη να το κάνουμε.
Και από κει και πέρα, σε τακτά χρονικά διαστήματα θα επανεκπαιδεύεται (ο έφεδρος), σε εθελοντική βάση κατ΄ αρχήν, μετά θα δούμε πώς θα πάει. Όποιος θέλει δηλαδή να διατηρήσει μια σχέση στενή με τις Ένοπλες Δυνάμεις της πατρίδας του θα επανεκπαιδεύεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να είναι σε ένα επίπεδο ετοιμότητος που να του επιτρέψει να είναι χρήσιμος…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Άρα αυτό σε πρώτη φάση το αφήνετε στον πατριωτισμό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι υπάρχει επαρκής πατριωτισμός στους Έλληνες.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Μακάρι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αλίμονο αν δεν το πίστευα.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Πάντως αυτό που κρατάω είναι ότι - και γι’ αυτό έκανα αυτή την κουβέντα - αυτή τη στιγμή δεν τίθεται θέμα μείωσης θητείας.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Μάλιστα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, δεν είναι πια τόσο μεγάλη η θητεία. Είναι 12 μήνες ή 9 υπό προϋποθέσεις. Νομίζω ότι αν θέλεις να ετοιμάσεις ένα στέλεχος, ο χρόνος αυτός είναι απαραίτητος.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Κύριε Υπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ ευχαριστώ θερμά.