Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πριν ξεκινήσουμε την ημερήσια διάταξη της σημερινής συνεδρίασης, επιτρέψτε μου να εκφράσω την ικανοποίησή μου για μία σοβαρή εξέλιξη. Aναφέρομαι στη συμφωνία η οποία επιτεύχθηκε στη Μέση Ανατολή για την απελευθέρωση μιας πρώτης ομάδος ισραηλινών ομήρων, η οποία συνδυάζεται βέβαια και με μια προσωρινή ανακωχή, μια προσωρινή παύση του πυρός, απολύτως απαραίτητη για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.
Πιστεύω ότι είναι δύο σημαντικά, κρίσιμα βήματα. Ήταν κάτι το οποίο εξ αρχής επεδίωκε η ελληνική διπλωματία με όλες τις πρωτοβουλίες της.
Προφανώς μένουν πάρα πολλά να γίνουν ακόμα μέχρι την οριστική αποκλιμάκωση αυτής της κρίσης. Στο μεταξύ όμως, η Κυβέρνηση θα συνεχίζει να πρωτοστατεί με διπλωματικές πρωτοβουλίες ως αξιόπιστος συνομιλητής με όλα τα μέρη και ως πυλώνας ειρήνης και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή μας.
Έρχομαι τώρα στην ημερήσια διάταξη της σημερινής συζήτησης. Είχα την ευκαιρία ανταποκρινόμενος σε ερωτήσεις από την Αξιωματική Αντιπολίτευση αλλά και από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο κατέθεσε μια επίκαιρη επερώτηση προς το μισό Υπουργικό Συμβούλιο, να συγχωνεύσουμε αυτές τις διαδικασίες κοινοβουλευτικού ελέγχου σε μια προ ημερησίας συζήτηση και να αφιερώσουμε αρκετές ώρες σε ένα ζήτημα, το οποίο πιστεύω ότι απασχολεί ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.
Βρίσκομαι, λοιπόν, εδώ, καταρχάς στην πρωτολογία μου, για να ενημερώσω τη Βουλή για το μείζον ζήτημα των φυσικών καταστροφών. Μια απειλή που ήδη πολιορκεί ολόκληρο τον πλανήτη αλλά και τη χώρα μας ως εκδήλωση της κλιματικής κρίσης.
Ας συμφωνήσουμε εξ αρχής ότι είναι μια πραγματικότητα που δεν προσφέρεται για σκληρές κομματικές αντιπαραθέσεις. Αντίθετα, θα έλεγα ότι κατ΄ εξοχήν το θέμα αυτό προϋποθέτει και συναινέσεις και κοινές δράσεις στηριγμένες κυρίως στο ρεαλισμό αλλά και στην επιστημονική γνώση. Πολύ περισσότερο καθώς η πρόσφατη εμπειρία απέδειξε ότι οι επιθέσεις της φύσης θα εναλλάσσονται πότε με τη μορφή των μέγα πυρκαγιών και -δυστυχώς- πότε με τη μορφή ακραίων πλημμυρικών φαινομένων.
Και το κυριότερο, δεν θα αποτελούν, όπως τα είχαμε συνηθίσει, έκτακτα φαινόμενα με ένταση παροδική αλλά έναν συχνότερο κίνδυνο ικανό να ξεσπάσει κάθε στιγμή και μάλιστα με μια ορμή, με μια ένταση, η οποία δεν μπορεί πάντα να προβλεφθεί εγκαίρως ή με απόλυτη ακρίβεια.
Το πρόβλημα προφανώς δεν αφορά μόνο την πατρίδα μας. Αναφέρω ότι μόνο φέτος στον Καναδά κάηκαν εκτάσεις μεγαλύτερες της έκτασης της Κροατίας. Η Χαβάη έχασε μέσα σε λίγες ώρες μια ολόκληρη πόλη θρηνώντας εκατοντάδες ζωές. Στην Ευρώπη είχαμε διαδοχικά κύματα βροχών που προξένησαν μεγάλες ζημιές σε πολλές χώρες.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, να λησμονούμε ότι ο Daniel που προκάλεσε τόσες μεγάλες καταστροφές στη χώρα μας «χτύπησε» στη συνέχεια την ήδη τραυματισμένη Λιβύη, όπου δεν θα μάθουμε ποτέ τον ακριβή αριθμό των θυμάτων. Ενδεχομένως να προσεγγίζει και τα 10.000.
Βέβαια, πληρώσαμε και εμείς ένα βαρύ τίμημα σε αυτή την αναμέτρηση με τις νέες συνθήκες. Στον Έβρο η φωτιά θέριεψε αμέσως λόγω του καταστροφικού τριγώνου υψηλών θερμοκρασιών, παρατεταμένης ξηρασίας και πολύ ισχυρών ανέμων. Αυτό, θέλω να θυμίσω, όταν η Πυροσβεστική πάλευε ταυτόχρονα με φλόγες στην Πάρνηθα και σε 80 ακόμα πύρινα μέτωπα στην χώρα. Κάτι το οποίο εκ των πραγμάτων μας οδήγησε σε κατακερματισμό των δυνάμεων μας.
Λίγες μέρες μετά ενέσκηψε ο μεσογειακός κυκλώνας «Daniel», και, μην ξεχνάμε, δύο εβδομάδες μετά ακόμα μια θεομηνία, ο «Elias», που άλλαξαν την εικόνα την καταστροφής. Δισεκατομμύρια τόνοι νερού έπεσαν στις περιοχές που διατρέχει ο Πηνειός και οι παραπόταμοί του, ενώ στον Βόλο, που δυστυχώς υπέφερε διπλά, κατεγράφη μέσα σε λίγες ώρες ποσότητα βροχής που τη βλέπει η Αττική μέσα σε έναν χρόνο.
Θέλω απλά να θυμίσω τον στατιστικό πίνακα αυτόν, ο οποίος συγκρίνει τα ποσοστά βροχόπτωσης του «Daniel» με αυτά που είχαμε δει στον «Ιανό».
Όταν μας είχε χτυπήσει ο «Ιανός» μιλούσαμε για μια πρωτοφανή θεομηνία. Αλλά αν δείτε τα ποσά βροχόπτωσης του «Daniel», ειδικά σε περιοχές του Πηλίου, είναι δεκαπλάσια, εικοσαπλάσια της βροχής η οποία έπεσε στον «Ιανό» πριν από τέσσερα χρόνια. Καταθέτω τον σχετικό πίνακα στα πρακτικά.
Όλα αυτά, δυστυχώς, κυρίες και κύριοι, δεν είναι τυχαία. Ξέρουμε ότι παγκόσμια, ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μεταξύ του 2010 και του 2020, σε μια δεκαετία μόλις, τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξήθηκαν κατά 50% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.
Φέτος αντιμετωπίσαμε το θερμότερο καλοκαίρι στην ιστορία του πλανήτη, το θερμότερο φθινόπωρο στην ιστορία του πλανήτη.
Δυστυχώς, η Μεσόγειος, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης, δοκιμάζεται ιδιαίτερα. Πολλοί επιστήμονες μας προειδοποιούν ότι στη Μεσόγειο πρέπει να θεωρούμε δεδομένη την αύξηση της θερμοκρασίας των νερών κατά 2 βαθμούς κατά μέσο όρο τα επόμενα 15 χρόνια.
Τι σημαίνει αυτό για κάθε βαθμό που αυξάνεται η θερμοκρασία; Αυξάνει ο κίνδυνος για τη δημιουργία τροπικών καταιγίδων, καθώς αυτές τροφοδοτούνται κατ’ εξοχήν από τα θερμά νερά της Μεσογείου.
Κατά συνέπεια και ο κίνδυνος θεομηνιών όπως αυτή που μας έπληξε το Σεπτέμβριο γίνεται ολοένα και πιο πιθανός. Και βέβαια όλα αυτά τα καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν αλυσιδωτά το σύνολο των δραστηριοτήτων σε μία χώρα: από την αγροτική μας παραγωγή και τη διαθεσιμότητα του νερού μέχρι τη δόμηση σε παραθαλάσσιους ή σε παραποτάμιους οικισμούς και από τον τουρισμό μέχρι την ασφάλεια των πολιτών.
Ας ξεκινήσουμε συνεπώς από μερικές αναπόδραστες αλήθειες. Αρχικά ότι η άμυνα στην Κλιματική κρίση είναι μία υπόθεση παγκόσμια και όχι μόνο ελληνική. Ύστερα, ότι οι νέες συνθήκες ξεπερνούν πλέον τις αντοχές των υποδομών που ως σήμερα είχαν όλες οι χώρες και τελικά ότι χρέος της πολιτικής σήμερα είναι όχι απλά να παρατηρεί μοιρολατρικά το φαινόμενο, αλλά να επεξεργαστεί καινούργια μέτρα αντίδρασης, ώστε να διασφαλιστεί η κρίσιμη έννοια της ανθεκτικότητας η οποία τόσο σημαντική θα είναι πια για κάθε κράτος στο αύριο.
Απέναντι στα παραπάνω θα είμαι ο τελευταίος, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, που θα δηλώσω ικανοποιημένος από τη διαχείριση των πρόσφατων θεομηνιών από το κράτος μας. Πολύ περισσότερο όταν αυτό, το ξέρουμε, υποφέρει ακόμη από παθογένειες δεκαετιών.
Θα υπερασπιστώ, ωστόσο, την προτεραιότητα στην ανθρώπινη ζωή με βάση την οποία λειτουργεί η πολιτεία και θα υπερασπιστώ και το έργο χιλιάδων κρατικών λειτουργών, αλλά και εθελοντών, που έδρασαν στην πρώτη γραμμή.
Θα σας πω δυο κουβέντες για το «112», το οποίο δικαίωσε και πάλι τον ρόλο του. Χάρη στις δικές του προειδοποιήσεις, ναι, σώθηκαν πολλές ζωές από φαινόμενα τα οποία θα μπορούσαν να επιφέρουν τεράστιες απώλειες.
Για εμάς το «112» είναι πια αυτονόητο, έχει μπει στη ζωή μας, αλλά θέλω να θυμίσω ότι στη Χαβάη δεν υπήρχε «112» και μόλις πριν από λίγες εβδομάδες δοκιμαστικά για πρώτη φορά το εφάρμοσε η Πολιτεία της Καλιφόρνια, μία εξαιρετικά ανεπτυγμένη και πλούσια πολιτεία, με σημαντικά ζητήματα στη διαχείριση φυσικών καταστροφών.
Και ξέρω ότι είναι αδόκιμες οι στατιστικές όταν μιλάμε για ανθρώπινες ζωές, αλλά δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι πριν από τρία χρόνια σε μια πλημμύρα στη Γερμανία, στην πλούσια Γερμανία, πολύ-πολύ μικρότερη από τον «Daniel», χάθηκαν σχεδόν 200 άνθρωποι, διότι κανείς δεν μπόρεσε να τους ειδοποιήσει να πάρουν τις στοιχειώδεις προφυλάξεις.
Κι επειδή διάβασα, κ. Ανδρουλάκη, προσεκτικά την ερώτηση που κατέθεσε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ κι επειδή μας ασκήσατε κάποια κριτική σχετικά με τις οδηγίες που δίνει το «112», θέλω να σας διευκρινίσω ότι, στην περίπτωση της πλημμύρας, η στάνταρ οδηγία η οποία δίνεται είναι αυτή η οποία δόθηκε: «πήγαινε, δηλαδή, στο υψηλότερο δυνατό σημείο, μην φύγεις από το σπίτι σου, μην επιχειρήσεις να εκκενώσεις όπως θα έκανες σε μία πυρκαγιά, διότι υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος να βρεθείς παγιδευμένος και να πνιγείς στο δρόμο, μέσα στο αυτοκίνητο». Αυτό είναι μία πρώτη απάντηση σε ένα από τα ερωτήματα, εύλογο πιστεύω, το οποίο θέσατε στην ερώτησή σας.
Αλλά θα ήθελα να επαναλάβω ότι στη Θεσσαλία αυτή η αλληλεγγύη των κατοίκων, η συμπυκνωμένη γνώση τοπικών κοινωνιών που έχουν μάθει εδώ και δεκαετίες να ζουν με πλημμυρικά φαινόμενα, μαζί με την τεχνολογία, απέτρεψαν ένα πολύ μεγαλύτερο δράμα.
Ας δούμε τώρα την άμεση αντίδραση του κρατικού μηχανισμού και είμαι πάντα έτοιμος να ακούσω και να απαντήσω σε οποιαδήποτε κριτική μπορεί να μας ασκηθεί.
Η αλήθεια είναι ότι εκατοντάδες πολίτες απεγκλωβίστηκαν και με εναέρια μέσα και πλωτά μεταφέρθηκαν σε χώρους υποδοχής που δημιουργήθηκαν πολύ γρήγορα. Είχαν αμέσως ιατρική φροντίδα και με συνεργασία κράτους και αυτοδιοίκησης έγιναν και οι πρώτες ενέργειες για την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη και ασφαλή στέγαση όλων εκείνων των οποίων τα σπίτια τους ήταν ακατάλληλα.
Επίσης, καθόλου αμελητέα δεν ήταν τα μέτρα που πάρθηκαν για την αποτροπή μιας μεγάλης υγειονομικής κρίσης. Θυμάμαι τα κανάλια, δικαιολογημένα θα έλεγα σε ένα βαθμό, να προειδοποιούν ότι αυτό το οποίο συνέβαινε στη Θεσσαλία είχε χαρακτηριστικά ατομικής και υγειονομικής βόμβας.
Και, πράγματι, δεν υπήρχε στον κρατικό μηχανισμό συμπυκνωμένη εμπειρία, θεσμική μνήμη, για το πώς αντιμετωπίζει κανείς μια τόσο πολυσύνθετη κατάσταση. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι και επιδημιολογικές παρατηρήσεις έγιναν από το Υπουργείο και τον ΕΟΔΥ και συνεχείς έλεγχοι έγιναν στα ύδατα και στο έδαφος. Παρά τις πολύ μεγάλες δυσκολίες έγινε καύση 70.000 νεκρών ζώων και 110.000 πτηνών.
Καθόλου εύκολη επιχείρηση, για την οποία συνεργάστηκαν όχι μόνο τα συναρμόδια Υπουργεία αλλά μέχρι και οι Ένοπλες Δυνάμεις, τις οποίες θέλω να ευχαριστήσω γιατί προφανώς δεν προβλεπόταν στην αποστολή τους να συνδράμουν στη δύσκολη, επώδυνη και επίπονη άσκηση της απομάκρυνσης των νεκρών ζώων. Το έκαναν όμως και το έκαναν με πολύ αποτελεσματικό τρόπο.
Δόθηκαν αμέσως οδηγίες για καθαρισμό των σπιτιών, για σωστή κατανάλωση νερών και τροφίμων. Οργανώθηκε διανομή μέσων ατομικής προστασίας σε όλες τις περιοχές που χτυπήθηκαν. Έγιναν εκατοντάδες πρόσθετοι εμβολιασμοί για Τέτανο και Ηπατίτιδα Α’. Όλα αυτά, επαναλαμβάνω, έγιναν σε συνθήκες ακραίες, πρωτόγνωρες για τη χώρα.
Και κάτι ακόμα που έχει τη δική του σημασία: δίπλα σε όλες τις άλλες προσπάθειες, οκτώ μονάδες ψυχικής υγείας από επαγγελματίες εδρεύουν πια στη Θεσσαλία, είναι στη διάθεση των πληγέντων που χρειάζονται υποστήριξη. Η συμβουλευτική γραμμή «10306» είναι ανοιχτή για ερωτήματα. Η καταστροφή δεν πλήγωσε μόνο περιουσίες, πλήγωσε και τις ψυχές των ανθρώπων.
Έρχομαι τώρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στο ζήτημα του τρόπου λειτουργίας της κρατικής αρωγής και της άμεσης ανακούφισης που το κράτος παρείχε σε όλους εκείνους που είδαν τα σπίτια τους, τις περιουσίες τους να καταστρέφονται από τη μανία της φύσης.
Θέλω να επαναλάβω ότι ο μηχανισμός της κρατικής αρωγής, έτσι όπως έχει θεσμοθετηθεί από αυτή την Κυβέρνηση, είναι μια κατάκτηση και σίγουρα μια σημαντική πρόοδος σε σχέση με το τι συνέβαινε στο παρελθόν.
Βρίσκεται δίπλα στους πληγέντες από την πρώτη μέρα με αυτοματοποιημένες διαδικασίες όπου, το τονίζω, αυτό είναι εφικτό και με εκταμιεύσεις οι οποίες έχουν προχωρήσει εξαιρετικά γρήγορα.
Έχουμε ήδη, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εκταμιεύσει 120 εκατομμύρια ευρώ που βρίσκονται στους λογαριασμούς 33.000 νοικοκυριών. Αυτό έγινε σε χρόνο – ρεκόρ για τα δεδομένα της ελληνικής πολιτείας και της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Οι καταβολές συνεχίζονται υπό την εποπτεία του Υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας, του κ. Τριαντόπουλου, δυο φορές την εβδομάδα. Όμως, θέλω να τονίσω, πρέπει να διεξάγουμε συνέχεια νέες διασταυρώσεις και νέες αυτοψίες. Έχουν κατατεθεί γύρω στις 65.000 δηλώσεις. Δυστυχώς, σε πολλές εντοπίστηκαν, θα πω τις περισσότερες φορές καλοπροαίρετα, λανθασμένα στοιχεία τα οποία πρέπει να διορθωθούν.
Έχουν γίνει μέχρι σήμερα πάνω από 36.000 απογραφικές αυτοψίες. Έχουν γίνει έλεγχοι σε 339 κοινότητες και περιοχές που επλήγησαν από την κακοκαιρία.
Μέσα στις επόμενες μέρες ξεκινά και η καταβολή του επιδόματος ενοικίου και συγκατοίκησης, με διάρκεια έως και δύο έτη, ανάλογα με τις ζημιές κάθε κατοικίας.
Είναι σημαντικό αυτό για τους συμπολίτες μας, οι οποίοι θα επιλέξουν να συγκατοικήσουν με συγγενείς τους, με κάποιους φίλους τους, να έχουν μια πρόσθετη οικονομική υποστήριξη οι άνθρωποι αυτοί που τους φιλοξενούν. Διότι πολλές φορές καταλαβαίνω απόλυτα ότι ψυχολογικά είναι προτιμητέο να καταφύγει κάποιος μέχρι που να ξαναφτιάξει το σπίτι του σε ένα περιβάλλον που να του είναι οικείο.
Έχουν διατεθεί 50 πρώτοι οικίσκοι. Έχουν παραγγελθεί συνολικά 700. Όπως είπα, γνωρίζω ότι πολλοί πλημμυροπαθείς φιλοξενούνται ακόμα σε συγγενείς ή προσωρινές δομές. Τι θέλουμε; Θέλουμε να τους στηρίξουμε ώστε να ξαναφτιάξουν το σπίτι τους όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Έχουν εγκριθεί ήδη 120.000.000 ευρώ προκειμένου να καλυφθεί το 80% της αποκατάστασης κάθε πλημμυρισμένου κτιρίου.
Θυμίζω ότι το υπόλοιπο 20% μπορεί να καλυφθεί με άτοκο δάνειο. Είναι ποσά έως 22.000 ευρώ. Σημαντικό ποσό για να επισκευαστεί, μια κατοικία 100 τετραγωνικών σε ένα χωριό.
Δίνονται με μια πολύ πιο απλή διαδικασία. Για πρώτη φορά καινοτομούμε και δίνουμε τη δυνατότητα σε περιπτώσεις όπου πρέπει να κατασκευαστεί η κατοικία από την αρχή, το κράτος να αναλάβει την κατασκευή κατοικιών που καταστράφηκαν με βάση πέντε προεγκεκριμένα αρχιτεκτονικά σχέδια.
Θέλω, επίσης, να κάνω μια ξεχωριστή αναφορά στη στήριξη που έχουμε δώσει στην τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού προκειμένου να καλυφθούν άμεσες ανάγκες και άμεσες παρεμβάσεις σε δίκτυα ή σε υποδομές.
Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη διαθέσει 119.000.000 ευρώ ως έκτακτη χρηματοδότηση στην Περιφέρεια Θεσσαλίας αλλά και στους Δήμους οι οποίοι έχουν πληγεί.
Η αυτοδιοίκηση γνωρίζει καλύτερα τα δεδομένα και έχει αναλάβει συγκεκριμένες παρεμβάσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν, παραδείγματος χάρη, για να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε άμεσα την οδική σύνδεση σε περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί, ή να γίνουν άμεσες παρεμβάσεις σε αναχώματα, έτσι ώστε το κράτος -και θα επανέλθω σε αυτό- να ρίξει το βάρος του στις υποδομές εθνικού χαρακτήρα.
Επιτρέψτε μου να κάνω μια ξεχωριστή αναφορά στις δράσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και στις αποζημιώσεις που έχουμε δώσει στους αγρότες, στους κτηνοτρόφους και στους αλιείς μας. Αποζημιώσεις οι οποίες είναι πολύ σημαντικές: 260.000.000 ευρώ ήδη εγκρίθηκαν από τον ΕΛΓΑ. Τα 107.000.000 ευρώ έχουν ήδη κατατεθεί στους δικαιούχους. Εκτιμούμε ότι στο μεγαλύτερο κομμάτι της Θεσσαλίας μπορεί να οργανωθεί χειμερινή σπορά.
Έχουμε κάποια ειδικά θέματα, θα χαρώ να τα συζητήσω στη συνέχεια, για την περίπτωση των οικισμών πέριξ της νέας λίμνης Κάρλας, όπου θα πρέπει να αναμένουμε και τις εισηγήσεις των ειδικών για το τι θα γίνει με αυτή την περιοχή, γιατί εκεί το νερό θα αργήσει πολύ να υποχωρήσει.
Θέλω να τονίσω, το γνωρίζετε, φαντάζομαι, όσοι είστε από τη Θεσσαλία, ότι οι τιμές οι οποίες δόθηκαν μάλλον αποτέλεσαν ευχάριστη και όχι δυσάρεστη έκπληξη για τους παραγωγούς μας.
Οι κτηνοτρόφοι μας θα μπορούν, όχι απλά να αντικαταστήσουν τα ζώα που έχασαν, αλλά θα μπορούν να ανακατασκευάσουν και τους στάβλους τους με κόστος το οποίο καλύπτεται από το κράτος και με νέες προδιαγραφές. Είναι μια ευκαιρία να αποκτήσουμε πιο σύγχρονες σταβλικές εγκαταστάσεις εκεί που είχαμε μεγάλα ζητήματα.
Για τις δε επιχειρήσεις, νομίζω τα γνωρίζετε καλύτερα από εμένα, προχωρούμε πριν από τις γιορτές στην προκαταβολή του 35% της ζημιάς από το 70% που θα καλυφθεί, διευκολύνοντας την αποκατάσταση και την επαναλειτουργία τους.
Ανάλογα μέτρα ισχύουν και για τους αλιείς, αλλά και για εκείνους που έχουν πληγεί στην περιοχή του Έβρου, όπου οι παραγωγοί θα αποζημιωθούν με τους ίδιους όρους από τον ΕΛΓΑ και από το Γεωργικό αποθεματικό.
Στον Έβρο θέλουμε, βέβαια, να δώσουμε τη δυνατότητα στους παραγωγούς να ξανασυστήσουν τα κοπάδια τους και στους μελισσοκόμους να μπορέσουν να επιστρέψουν το συντομότερο δυνατόν στην παραγωγική τους δραστηριότητα.
Έρχομαι, τώρα, στα ζητήματα που αφορούν τις υποδομές και να ξεκινήσω πρώτα από τα σχολεία των περιοχών που χτύπησε η θεομηνία. Εκεί τελείωσαν γρήγορα οι πρώτες επισκευές.
Θέλω να τονίσω ότι δεν χάθηκαν, με εξαίρεση την αρχική καθυστέρηση στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, ώρες μαθημάτων και βέβαια θέλω να τονίσω ότι ήδη, σε συνεννόηση με την Ένωση Εφοπλιστών, θα ανακατασκευαστούν 25 σχολεία με προδιαγραφές τις οποίες θα θέσει η «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.», έτσι ώστε τα σχολεία τα οποία έπαθαν ζημιές να γίνουν καλύτερα απ’ ότι ήταν πριν. Θέλω να ευχαριστήσω με την ευκαιρία αυτή και την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών και τον ΣΕΒ και όλους όσοι έσπευσαν να συνδράμουν μέσα από σημαντικές ιδιωτικές χορηγίες σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια να μπορέσουμε να ξαναφτιάξουμε καλύτερα αυτά τα οποία καταστράφηκαν.
Έχουν ήδη ξεκινήσει αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα. Να κάνω κάποιες ιδιαίτερες αναφορές στην περιοχή της Δαδιάς. Αυτή είναι μία φωτογραφία, τραβηγμένη μάλιστα πριν από κάποιες εβδομάδες από την πλαγιά στην οποία το πευκοδάσος ουσιαστικά καταστράφηκε ολοσχερώς. Οι υλοτόμοι μας και οι δασικοί συνεταιρισμοί βρίσκονται ήδη μέσα, έχουν ήδη ολοκληρώσει τη δουλειά της βασικής αποκατάστασης και προστασίας των εδαφών.
Αυτή είναι μία χθεσινή φωτογραφία από την Πάρνηθα, όπου ήδη χρησιμοποιώντας τον θεσμό του αναδόχου αναδασώσεων έχουν μπει συνεργεία, έτσι ώστε να μπορέσουμε το συντομότερο δυνατόν να κάνουμε τις απαραίτητες αντιπλημμυρικές και αντιδιαβρωτικές παρεμβάσεις.
Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και στο σιδηροδρομικό δίκτυο, το οποίο δυστυχώς υπέστη πολύ μεγάλη καταστροφή. Πιστεύουμε ότι μπορούμε μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου να αποκαταστήσουμε με μονή γραμμή την εμπορική σύνδεση της Λάρισας με το Λιανοκλάδι, να λειτουργεί δηλαδή ολόκληρη η γραμμή, και πριν τα Χριστούγεννα να λειτουργεί και η επιβατική γραμμή.
Και βέβαια, αντίστοιχη παρέμβαση σχεδιάζεται και για το τμήμα από τη Λάρισα στο Βόλο, ώστε να επανέλθουν στην κανονικότητα οι λειτουργίες του λιμανιού και των βιομηχανικών περιοχών της Μαγνησίας.
Βέβαια, μεγάλος στόχος μας παραμένει η σιδηροδρομική γραμμή Αθήνα-Θεσσαλονίκη-σύνορα να γίνει καλύτερη από πριν, με ένα τρένο σύγχρονο, ασφαλές, με την τηλεδιοίκηση η οποία τώρα θα πρέπει να ξανακατασκευαστεί στο τμήμα το οποίο κατεστράφη.
Είναι πραγματικά πολύ κρίμα, διότι οι παρεμβάσεις που έγιναν στην τηλεδιοίκηση θα μας επέτρεπαν πριν το τέλος του χρόνου, όπως είχαμε δεσμευτεί, να έχουμε τηλεδιοίκηση ασφαλή, σύγχρονη, στο σύνολο της γραμμής. Δυστυχώς εκεί θα πρέπει να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή, να κάνουμε τις σχετικές παρεμβάσεις.
Να μιλήσω τώρα για τους πόρους και τις πηγές χρηματοδότησης αυτών των πολύ σημαντικών παρεμβάσεων, ξεκινώντας από τους ευρωπαϊκούς.
Θυμάστε, μου είχε ασκηθεί μάλιστα τότε και αρκετή κριτική από την αντιπολίτευση, όταν λίγες μέρες μετά την καταστροφή ταξίδεψα στο Στρασβούργο για να συνομιλήσω με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τους αρμόδιους Επιτρόπους προκειμένου να διερευνήσω τη δυνατότητα σημαντικής ευρωπαϊκής στήριξης στην προσπάθεια την οποία κάνουμε να διορθώσουμε όλα αυτά τα οποία καταστράφηκαν από τον «Daniel».
Καταφέραμε, πιστεύω, να εξασφαλίσουμε κάποια σημαντικά κονδύλια. Πρώτα τα 200 εκατομμύρια ευρώ τα οποία ουσιαστικά ήταν υπόλοιπα από το προηγούμενο ΕΣΠΑ, να πάνε κατευθείαν σε αποζημιώσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να τα χρησιμοποιήσουμε δηλαδή για την κρατική αρωγή, υποκαθιστώντας προφανώς πόρους του κρατικού προϋπολογισμού, και 60 εκατομμύρια ευρώ του γεωργικού αποθεματικού για τους ανασφάλιστους παραγωγούς. Και βέβαια, 1,2 δισ. από το επόμενο ΕΣΠΑ για έργα υποδομών και διαχείρισης των υδάτων της Θεσσαλίας.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προβαίνει στην κατάθεση ενός τεκμηριωμένου αιτήματος για χρηματοδότηση από το Ταμείο Αλληλεγγύης το οποίο καλύπτει μόνο ζημιές σε υποδομές. Εκτιμούμε αυτές τις ζημιές στα 2,3 με 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Θέλω να θυμίσω ότι το Ταμείο Αλληλεγγύης αυτή τη στιγμή δεν έχει πόρους. Και μια από τις μεγάλες προσπάθειες που κάνουμε είναι στα πλαίσια της αναθεώρησης του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου να το προικίσουμε με περισσότερους πόρους ώστε να μπορέσουμε και εμείς στη συνέχεια να διεκδικήσουμε από το Ταμείο Αλληλεγγύης πρόσθετη οικονομική βοήθεια.
Όπως είπα, εξασφαλίσαμε ήδη πρόσθετη βοήθεια από το Ταμείο Αλληλεγγύης για τις αγροτικές καταστροφές που ξεπερνάει τα 40 εκατομμύρια. Είναι το Ταμείο το οποίο έχει έτος αναφοράς το 2024.
Θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό ότι στα πλαίσια της αναθεώρησης του ελληνικού σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης που εγκρίθηκε πριν από λίγες μέρες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις, καταφέραμε και εξασφαλίσαμε 686 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης τα οποία θα τα ανακατευθύνουμε σε έργα υποδομών όπως η αποκατάσταση του οδικού και του σιδηροδρομικού δικτύου στη Μαγνησία και την υπόλοιπη Θεσσαλία.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του αρμόδιου Υπουργείου, θα στοιχίσει γύρω στα 200 εκατομμύρια ευρώ η παρέμβαση που πρέπει να κάνουμε στις υποδομές των σιδηροδρόμων και προφανώς θα στοιχίσουν αρκετά περισσότερα οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στο τραυματισμένο οδικό δίκτυο, ειδικά στην ορεινή Μαγνησία, στο Πήλιο αλλά και στην ορεινή Καρδίτσα, στην Αργιθέα καθώς και στους ορεινούς όγκους των Τρικάλων.
Θέλω εδώ να επαναλάβω κάτι το οποίο πιστεύω πως είναι σημαντικό, το είχα πει και στην προηγούμενη συζήτηση την οποία είχαμε κάνει στην εθνική αντιπροσωπεία γύρω από το θέμα αυτό: τα σημαντικά έργα υποδομής τα οποία κατασκευάστηκαν από την κεντρική κυβέρνηση μετά τον «Ιανό» άντεξαν όλα.
Έχω φωτογραφίες από γέφυρες -εδώ είναι η γέφυρα στο Μουζάκι όπως ήταν μετά τον «Ιανό»- που άντεξαν και αυτό σημαίνει ότι κατασκευάζουμε τα νέα έργα με προδιαγραφές ώστε να μπορούν να αντέξουν σε μεγάλες θεομηνίες.
Και αυτή είναι η κατεύθυνση την οποία πρέπει να δώσουμε στους μελετητές μας έτσι ώστε να προδιαγράψουμε ότι τα έργα τα οποία θα κατασκευάσουμε θα είναι έργα με σύγχρονες προδιαγραφές εντός όμως ενός κόστους το οποίο μπορούμε να αντέξουμε και να χρηματοδοτήσουμε.
Πάντως, το βέβαιο είναι ότι τα έργα του «Ιανού», έργα υποδομών, γέφυρες και δρόμοι που κατασκευάστηκαν με προδιαγραφές προ «Daniel», άντεξαν στον «Daniel». Αυτό τουλάχιστον είναι μέσα σε ένα γενικότερο σκοτεινό τοπίο μια αχτίδα αισιοδοξίας.
Στο σύνολό του το κόστος της αποκατάστασης των ζημιών θα ξεπεράσει τα 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος θα είναι ευρωπαϊκοί πόροι αλλά, προφανώς, θα χρειαστεί να συνδράμει και ο κρατικός προϋπολογισμός. Θα συμπληρωθεί, λοιπόν, η ευρωπαϊκή ενίσχυση από το πλεόνασμα της ανάπτυξης και των υψηλότερων εσόδων που φέρνει στην ελληνική οικονομία η πολιτική την οποία ακολουθούμε.
Ξέρω ότι ο δρόμος που έχουμε μπροστά μας είναι μακρύς και δύσκολος. Άνθρωποι που έχασαν ήδη μια φορά το βιος τους στον «Ιανό» καλούνται τώρα να επανακάμψουν, αγωνίζονται για να τα καταφέρουν μια δεύτερη φορά.
Ξέρω ότι υπάρχει και οργή αλλά κυρίως θλίψη, στεναχώρια, απογοήτευση για το αν θα μπορέσουμε να τα καταφέρουμε. Νιώθω και εκείνους στον Έβρο που έζησαν και πάλι τη μανία της φύσης με φωτιές που τους στέρησαν κοπάδια και μελίσσια και αναζητούν τώρα φως μέσα στο μαύρο της στάχτης.
Θα είμαστε δίπλα τους. Ξέρω ότι πάντα αυτές οι δηλώσεις αντιμετωπίζονται με μια λογική καχυποψία. Το κάναμε όμως με τον «Ιανό». Θα το ξανακάνουμε και τώρα, με τον «Daniel», σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Έχοντας, όπως είπα, στον νου τις δυσκολίες των νέων συνθηκών που ανατρέπουν όλα όσα ξέραμε αλλά και την δύναμη να κάνουμε μια καταστροφή αφετηρία ανάκαμψης, περιορίζοντας τις αδυναμίες, αυξάνοντας ταχύτητες.
Αλλά, επιτρέψτε μου να πω, χρησιμοποιώντας και αυτήν την τραγωδία ως μια αφορμή για μεγάλες και τολμηρές μεταρρυθμίσεις τις οποίες μπορεί να τις συζητούσαμε πολλά χρόνια, δεκαετίες. Μέχρι στιγμής, όμως, δεν είχαμε τολμήσει να τις υλοποιήσουμε.
Απέναντι, λοιπόν, σε όλα αυτά, κύριε Πρόεδρε, η κυβέρνηση αντιπαρατάσσει τρεις κεντρικές προτεραιότητες: την πιο άμεση κινητοποίηση για την διάσωση ζωών στις μεγάλες θεομηνίες που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε μετά βεβαιότητας από δω και στο εξής.
Όπως είπα, την μεγαλύτερη εξασφάλιση πόρων για την αποκατάσταση απωλειών που έχουν υπάρξει στη χώρα. Ξαναλέω, όχι χωρίς προβλήματα, όχι χωρίς δυσκολίες.
Και τρίτον, ένα συνολικό σχέδιο πια -γι’ αυτό επιτρέψτε μου να μιλήσω λίγο περισσότερο- άμυνας στην Κλιματική επίθεση.
Θέλω να τονίσω κάτι το οποίο έχω ακούσει και από την αντιπολίτευση. Νομίζω ότι είναι απολύτως σωστό, δικαιολογημένο και τεκμηριωμένο.
Πρέπει να συνεργαστούμε με τους ειδικούς επιστήμονες. Δεν φοβόμαστε την επιστήμη. Αναζητούμε την ειδική επιστημονική γνώση και θέλουμε να συνεργαστούμε με τους επιστήμονες.
Στον Έβρο, παραδείγματος χάρη, ήδη συνεργαζόμαστε με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και, με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής της Βουλής για την ανάπτυξη της Θράκης, μιλάμε με ειδικούς για τον καλύτερο δυνατό τρόπο αποκατάστασης του ιδιαίτερα ευαίσθητου οικοσυστήματος της Δαδιάς.
Συνεργαζόμαστε με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και ως προς το μεγάλο πρόβλημα της διαχείρισης των υδάτων της Θεσσαλίας, έχουμε ήδη ζητήσει τη συνδρομή εξειδικευμένης Ολλανδικής εταιρείας, η οποία έχει ειδική διεθνή τεχνογνωσία.
Στην πρώτη της αποτίμηση, έχω εδώ το σχετικό σχέδιο των συμπερασμάτων, επισημαίνονται πράγματα πολύ σημαντικά: η ανάγκη ριζικής αναμόρφωσης των υποδομών και της λειτουργίας τους με μία καθετοποιημένη διοίκηση, με γνώση της τοπικής γεωμορφολογίας, με σύγχρονα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, με νέα πρωτόκολλα διαχείρισης κρίσεων.
Οι Ολλανδοί μας το λένε πολύ ξεκάθαρα, χωρίς να μασήσουν τα λόγια τους: το κλειδί για να αποτρέψουμε στο μέλλον τέτοια φαινόμενα, είναι η διαχείριση και η συνεργασία πέραν των στενών διοικητικών ορίων ενός Δήμου ή, τολμώ να πω, και μιας Περιφέρειας.
Με υποδομές οι οποίες να είναι σχεδιασμένες με συνεκτικό τρόπο, στο πλαίσιο των πραγματικών και όχι των φαντασιακών υδρολογικών δεδομένων της Θεσσαλίας και κυρίως χωρίς αποσπασματικά έργα, τα οποία δεν χαρακτηρίζονται από διαλειτουργικότητα.
Έχω πει ότι η κυβέρνηση θα συστήσει φορέα διαχείρισης υδάτων Θεσσαλίας. Θα παρουσιαστεί στο επόμενο Υπουργικό Συμβούλιο του Νοεμβρίου. Θα νομοθετηθεί άμεσα. Θα αναμένουμε τις προτάσεις σας.
Χρειαζόμαστε έναν τέτοιο φορέα όχι μόνο στη Θεσσαλία, αλλά και ενδεχομένως στις άλλες υδρολογικές λεκάνες, αλλά προφανώς η κρισιμότητα της Θεσσαλίας και μετά τον «Daniel», αλλά και η σημασία της για την ασφάλεια τροφίμων της χώρας, μας επιβάλλει να ξεκινήσουμε αυτή την προσπάθεια από την ταλαιπωρημένη αυτή Περιφέρεια.
Το Φεβρουάριο θα έχουμε την ολοκληρωμένη πρόταση της Ολλανδικής εταιρείας. Ένα συγκεκριμένο master plan με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις, τόσο για την αποκατάσταση των ζημιών, όσο και για την αντιπλημμυρική θωράκιση.
Ένα σχέδιο το οποίο θα εισηγείται προτάσεις και λύσεις για μία βιώσιμη άρδευση, για την αγροτική, αλλά και τη ζωική μας παραγωγή. Μιλάμε για ένα πρόγραμμα τετραετίας για να μπορέσει να υλοποιηθεί.
Είναι εθνικά αναγκαίο να γίνει, έστω και τώρα. Διότι η εθνική αντιπροσωπεία έχει αφιερώσει πάρα πολλές ώρες συζητώντας τα ζητήματα της διαχείρισης των υδάτων της Θεσσαλίας.
Ενώ κάποτε πιστεύαμε ότι η εύκολη λύση ήταν απλά να μεταφέρουμε τα νερά από τη Δυτική Ελλάδα, τώρα διαπιστώνουμε ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο και το ζήτημα δεν είναι μόνο η προστασία της Θεσσαλίας από πλημμύρες, το σημαντικότερο ζήτημα είναι να διασφαλίσουμε ότι οι αγρότες της Θεσσαλίας θα έχουν για τις επόμενες δεκαετίες αρκετό νερό για να μπορούν να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους.
Και, βέβαια, το τι θα πρέπει να παράγουμε στη Θεσσαλία, σε συνθήκες ενδεχομένως μειωμένης δυνατότητας πρόσβασης νερού, είναι κι αυτό ένα θέμα το οποίο πρέπει να μας απασχολήσει.
Ταυτόχρονα, στα πλαίσια του κρατικού προϋπολογισμού, ο οποίος κατατέθηκε, όπως ξέρετε, στη Βουλή, χθες, διπλασιάζουμε τα κονδύλια της κρατικής αρωγής από τα 300 στα 600 εκατομμύρια ευρώ, που είναι το ειδικό αποθεματικό το οποίο έχουμε στη διάθεσή μας για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Αχρείαστο να είναι, όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι πρέπει να προικίσουμε ένα τέτοιο ταμείο, καθώς είναι πιο πιθανό να πρέπει να αντιμετωπίσουμε άλλες τέτοιες καταστροφές στο μέλλον.
Πώς θα χρηματοδοτήσουμε το ταμείο αυτό; Με ένα πράσινο τέλος στα ακριβότερα τουριστικά καταλύματα, από το Μάρτιο ως τον Οκτώβριο, γιατί και η προστασία του ελληνικού οικοσυστήματος είναι ένα συστατικό στοιχείο του τουρισμού μας.
Έχουμε εξασφαλίσει, δηλαδή, πρόσθετους πόρους για να μπορέσουμε να καλύψουμε αυτή την απαραίτητη αύξηση στα κονδύλια για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
Ξέρετε, επίσης, ότι μέχρι τώρα αποζημιώναμε στο μέγιστο ποσοστό όλες τις ζημιές από σεισμούς, πυρκαγιές ή πλημμύρες, αναγνωρίζοντας τη δυσκολία των πληγέντων να ανταπεξέλθουν σε ένα τέτοιο κόστος.
Θέλω όμως να είμαι απολύτως σαφής: οι πόροι του κράτους δεν είναι ανεξάντλητοι, ούτε πολλαπλασιάζονται αυτόματα. Στο εξής όλοι πρέπει να συμμετέχουμε στην κοινή άμυνα απέναντι στις επιθέσεις της φύσης.
Γι’ αυτό και από το 2024 επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ, υποχρεωτικά θα πρέπει να ασφαλίζουν για σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα, τις εγκαταστάσεις τους, τον εξοπλισμό τους, τα αποθεματικά τους.
Δεν γίνεται μια μεγάλη επιχείρηση να θεωρεί ότι μπορεί να πορεύεται ανασφάλιστη, επειδή πάντα θα υπάρχει το «κράτος πατερούλης» να την αποζημιώσει σε μία περίπτωση φυσικής καταστροφής.
Παροτρύνουμε τους πολίτες να κάνουν το ίδιο, δίνοντας ως πρόσθετο κίνητρο μία έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ της τάξης του 10% για τα σπίτια τα οποία θα είναι ασφαλισμένα από φυσικές καταστροφές.
Ίσως κάποιοι σπεύσουν να αντιδράσουν αλλά οφείλω να μιλήσω εδώ με απόλυτη ευθύτητα: δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια στο γεγονός ότι ζούμε σε μια χώρα η οποία αφενός είναι σεισμογενής και αφετέρου είναι ευάλωτη σε φωτιές και σε πλημμύρες. Πολύ περισσότερο που ξέρουμε ότι αν είχαμε κάποιο τρόπο να ασφαλίσουμε όλα τα σπίτια των Ελλήνων, το ασφάλιστρο θα ήταν σημαντικά μειωμένο για κάθε σπίτι το οποίο θα ασφαλιζόταν.
Το ίδιο ισχύει και για τους αγρότες μας. Δεν μασάω τα λόγια μου. Έχουν λάβει σημαντικότατα ποσά σε αποζημιώσεις τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ τα έσοδα του ΕΛΓΑ από τις ασφαλιστικές εισφορές. Μόνο την προηγούμενη τετραετία, πριν τις ζημιές του «Daniel», καταβάλαμε παραπάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ όταν οι συνολικές εισφορές με το ζόρι ξεπέρασαν τα 500 εκατομμύρια ευρώ.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο κρατικός προϋπολογισμός από τα έσοδά του από τη γενική φορολογία υποστήριξε τους αγρότες μας με 500 εκατομμύρια ευρώ πρόσθετα, πέραν των ασφαλίστρων που είχαν καταβάλει για αποζημιώσεις από φυσικές καταστροφές. Θα χρειαστούμε, λοιπόν, ένα νέο κανονισμό ασφάλισης του ΕΛΓΑ που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες.
Από αυτές τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις είναι ανάγκη να μιλήσουμε και ανοιχτά για τις πιο δύσκολες, που έχουν να κάνουν κυρίως με την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών μας, τον τρόπο αντίληψης που έχουμε για το τι παράγουμε και πώς το παράγουμε. Από τη στιγμή που τα προϊόντα της γης μας εξαρτώνται από τον καιρό, τότε και τα είδη των προϊόντων μας πρέπει να έχουν περισσότερη ευελιξία να τον ακολουθούν στις διακυμάνσεις του.
Γι’ αυτό και πρέπει να δούμε επιτέλους τις αλλαγές που απαιτούνται για να κερδίσουμε στο μέλλον. Αν κάποιες καλλιέργειες πρέπει να μετακομίσουν βορειότερα, να πάρουν τη θέση άλλων, κάποιες πιο ανθεκτικές καλλιέργειες να υποκαταστήσουν πιο ευάλωτες. Ή αν θα φύγουμε από βαριές υδροβόρες καλλιέργειες που ενδεχομένως να υπάρχουν μόνο – ας πούμε και κάποιες αλήθειες εδώ – επειδή υπάρχει ευρωπαϊκή επιδότηση. Και με τι ταχύτητα θα στραφούμε στη γεωργία ακριβείας αξιοποιώντας την τεχνολογία.
Και βέβαια, ναι, και κάποιες αποφάσεις που θα πρέπει να πάρουμε όταν θα έχουμε όλα τα δεδομένα και για πιθανές μετεγκαταστάσεις οικισμών. Είδα, παραδείγματος χάριν, ότι στη Μεταμόρφωση οι κάτοικοι είναι επί της αρχής θετικοί. Κανένας κρατικός φορέας, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να πείσει κατοίκους να φύγουν από το μόνιμο τόπο διαμονής τους.
Τη στιγμή, όμως, που υπάρχει σύμφωνη γνώμη της μεγάλης πλειοψηφίας των κατοίκων, προσωπικά είμαι απολύτως ανοιχτός. Να κατασκευάσουμε μια νέα Μεταμόρφωση, ένα νέο χωριό, με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές, το οποίο επιτέλους θα είναι ασφαλής από πλημμύρες, ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μην πνίγονται κάθε 30 χρόνια. Η Μεταμόρφωση δεν είναι η πρώτη φορά που πνίγεται. Είχε υποστεί και μια βιβλική καταστροφή, αν θυμάμαι καλά, το 1994.
Όλοι οι ειδικοί, λοιπόν, συμφωνούν σήμερα ότι απέναντι σε αυτά τα πρωτοφανή φαινόμενα του καλοκαιριού καμία υποδομή δεν θα μπορούσε να είχε αποτρέψει πλήρως την καταστροφή. Πρώτος εγώ εντόπισα και αδυναμίες και λάθη. Όμως, αυτά αρκούν μόνο για όποιον θέλει απλά να διαμαρτύρεται. Όχι για εκείνον που θέλει να τα υπερβεί και να οικοδομήσει την επόμενη μέρα.
Ενσωματώσαμε, λοιπόν, αυτή την εμπειρία σε σημαντικές πρωτοβουλίες τις οποίες έχει εισηγηθεί το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την βελτίωση των επιχειρησιακών του δυνατότητων.
Υλοποίηση προγράμματος «Αιγίς»: ναι, πράγματι, υπήρχε, παραδείγματος χάριν, μια βαριά διαδικασία ωρίμανσης των προγραμμάτων του. Όμως εκτιμούμε ότι θα έχουμε δημοπρατήσει πριν το τέλος του χρόνου έργα τα οποία θα ξεπερνούν τα 800.000.000 ευρώ και θα αξιοποιήσουμε και από του χρόνου, πιλοτικά σε πρώτη φάση, τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες, τα πιο καινοτόμα μέσα.
Από drones τα οποία ήδη δοκιμάζονται, αισθητήρες θερμοκρασίας, κάμερες, αρχαιολογικούς χώρους σε δάση. Και, βέβαια, επενδύουμε στον διαρκή εξοπλισμό, περαιτέρω εξοπλισμό, του Πυροσβεστικού Σώματος, προσπαθώντας να ξεπεράσουμε δυσκολίες οι οποίες είναι εγγενείς και αφορούν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Όπως, παραδείγματος χάριν, τις συνεννοήσεις που κάνουμε με την καναδική εταιρεία για να ξαναπάρει μπροστά η γραμμή παραγωγής των Canadair. Και, βέβαια, περισσότερες δυνατότητες, περισσότερα μέσα για την εκπαίδευση σε αυτό το νέο περιβάλλον.
Θέλω να κάνω έναν ξεχωριστό ρόλο στον ρόλο της αυτοδιοίκησης. Είναι αυτοί που γνωρίζουν κάθε τόπο καλύτερα. Δήμοι, Περιφέρειες, πρέπει να συνεννοούνται με την Πολιτική Προστασία με άλλα πρωτόκολλα.
Όπως και τα πρωτόκολλα πια της εμπλοκής των Ενόπλων Δυνάμεων θα γίνουν εκ των πραγμάτων πιο αυτοματοποιημένα, ενσωματώνοντας την εξαιρετικά χρήσιμη εμπειρία της διαχείρισης της επόμενης μέρας μετά τον «Daniel».
Θα κάνω ακόμα μια αναφορά και στις υποχρεώσεις συμμετοχής των πολιτών. Μπορούμε να παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο τους καθαρισμούς έρημων οικοπέδων και να δώσουμε τη δυνατότητα στην Πολιτική Προστασία εάν πρέπει κάπου να παρέμβει με πολύ μεγάλες ταχύτητες, να μπορεί να ξεπερνά αγκυλώσεις και διαδικασίες που δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε το έργο μας.
Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον καθαρισμό του Κηφισού, όπου διαπιστώσαμε ότι χρόνιες αγκυλώσεις απλά συσσωρεύουν προβλήματα, αλλά κάποιος, κάποια στιγμή, πρέπει να μπει στο ποτάμι για να το καθαρίσει. Αν χρειαστεί να το κάνουμε με τρόπο ελαφρώς καταδρομικό, δίνοντας προφανώς πάντα τη νομική εξουσιοδότηση στο Υπουργείο να ηγηθεί μιας τέτοιας προσπάθειας, μην έχετε καμία αμφιβολία ότι θα το κάνουμε.
Θα επαναλάβω πόσο σημαντική είναι η εμπλοκή των ειδικών, μετεωρολόγων, δασολόγων, υδρολόγων, σεισμολόγων -να αναφέρω για ακόμα μία φορά ότι στα ζητήματα των σεισμών πρέπει να είμαστε πιο έτοιμοι και να μη φοβόμαστε τις ασκήσεις μεγάλης κλίμακας-, οι οποίοι πρέπει να μας ετοιμάσουν και για αυτό το απευκταίο ενδεχόμενο.
Έχω ήδη ζητήσει από τον Υπουργό και έχει εξαγγελθεί η μεγαλύτερη αντισεισμική άσκηση που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας. Θα γίνει στην Κρήτη, τον Φεβρουάριο του 2024, με προσομοίωση ενός πολύ μεγάλου σεισμού.
Οι Ιάπωνες κάνουν τέτοιες ασκήσεις κάθε χρόνο. Δεν μπορεί εμείς να τις κάνουμε μόνο όποτε τις θυμόμαστε. Να επαναλάβω ότι αναζητούμε την επιστημονική γνώση, αλλά τη θέλουμε ενσωματωμένη στο Υπουργείο, το οποίο τελικά έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην αντιμετώπιση των κρίσεων.
Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, το Εθνικό Αστεροσκοπείο, θα υπάγονται στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτική Προστασίας. Δεν τους στερεί αυτό την ανεξαρτησία τους να μπορούν να δρομολογούν το ερευνητικό τους έργο.
Αλλά εγώ θέλω όλους τους ειδικούς στο ίδιο δωμάτιο, να ακούω τις προβλέψεις τους. Ο Υπουργός προφανώς ακόμα περισσότερο, διότι είναι πρωτίστως δική του δουλειά, έτσι ώστε και όλοι να είναι υπόλογοι και να μη λένε εκ των υστέρων «εμείς τα είπαμε, αλλά δεν μας άκουσε κανείς».
Όλοι παρόντες λοιπόν. Δεν υπάρχει τέλεια μέθοδος πρόγνωσης, ούτε πρόκειται πότε εμείς να κουνήσουμε το δάχτυλό σε οποιονδήποτε επιστήμονα δεν προέβλεψε με απόλυτη ακρίβεια αυτό το οποίο μπορεί να έγινε. Μακριά από εμάς τέτοιες λογικές.
Όμως, όλοι οι επιστήμονες με την υπογραφή τους, ως επίσημοι πια σύμβουλοι του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, θα καταθέτουν τις απόψεις τους για να αξιολογούνται τελικά από την επιχειρησιακή και την πολιτική ηγεσία.
Θα τονίσω και πάλι, τη μεγάλη προτεραιότητα που αποδίδουμε στην ενίσχυση της Δασικής Υπηρεσίας με την πρόσληψη 500 δασολόγων, αλλά και τη μεγάλη σημασία που αποδίδω στο έργο των δασικών συνεταιρισμών, οι οποίοι είναι απολύτως απαραίτητοι προκειμένου να κάνουμε πράξη το νέο μας όραμα για μία δυναμική και αναπτυξιακή οικονομία των δασικών οικοσυστημάτων.
Και σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και το σχετικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, το οποίο έχει ήδη εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο: πώς τα δάση μας θα γίνουν πιο παραγωγικά. Πώς θα υπάρχει οικονομικό αντικείμενο από τη βιομάζα η οποία θα παράγεται από τα δάση και πώς θα μπορέσουμε τελικά να αντιμετωπίσουμε μία πραγματικότητα που ίσως πολλοί από εσάς δεν την γνωρίζετε, μία χώρα με 70 εκατομμύρια στρέμματα δασοκάλυψης να είναι βαριά ελλειμματική και να εξακολουθεί να εισάγει πολύ ξύλο για τις εγχώριες ανάγκες της.
Τέλος, κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να πω ότι η χώρα μας βρίσκεται πρωταγωνίστρια στην αντιμετώπιση της Κλιματικής κρίσης σε δύο επίπεδα: στα ζητήματα της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και των αερίων του θερμοκηπίου.
Θα έχω την ευκαιρία να μιλήσω και στη διάσκεψη του Ντουμπάι σε λίγες ημέρες από τώρα, για τη μεγάλη πρόοδο που έχουμε πετύχει, κυρίως με την επιθετική είσοδο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μας μείγμα.
Αλλά πρέπει να δώσουμε πολύ μεγαλύτερη σημασία, όπως είπα ήδη, στην προσαρμογή στην Κλιματική κρίση, η οποία ήδη χτυπάει την πόρτα μας. Είναι πολύ σημαντικό και για την Ευρώπη να είναι η πρώτη Κλιματικά ουδέτερη ήπειρος το 2050, αλλά αυτό το οποίο ενδιαφέρει τους Ευρωπαίους πολίτες είναι τι γίνεται σήμερα, αύριο, του χρόνου, σε δύο χρόνια από τώρα.
Κι επειδή γνωρίζουμε ότι οι επιπτώσεις της Κλιματικής κρίσης ήδη χτυπούν την πόρτα μας, η προσαρμογή σε αυτές τις επιπτώσεις και στα νέα ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελεί απόλυτη πολιτική προτεραιότητα και θα έπρεπε να είναι απόλυτη προτεραιότητα για όλους μας.
Θα περιμένω, λοιπόν, και κλείνω κύριε Πρόεδρε, εδώ, όπως βλέπετε εντός χρόνου και δεν πιστεύω ότι θα χρειαστώ και όλα τα πενήντα λεπτά που μου διαθέτετε για τη δευτερολογία και την τριτολογία μου, απευθυνόμενος στην αντιπολίτευση. Όπως βλέπετε δεν άσκησα καμία κριτική, θα ακούσω με πολύ μεγάλη προσοχή αυτά τα οποία θα μας πουν. Είναι εύκολο να ρωτάς, αλλά μερικές φορές πρέπει και να απαντάς. Θέλω να ακούσω, λοιπόν, ποια είναι η δική σας αντιπρόταση.
Εγώ μίλησα πολύ συγκεκριμένα και πολύ τεκμηριωμένα, δεσμεύομαι ότι αν αυτή ξεπερνά συνθήματα και είναι ρεαλιστική, τότε, ναι, είμαι έτοιμος να ενσωματώσω οποιαδήποτε καλή ιδέα στο δικό μας σχέδιο, γιατί, κάποτε θα πρέπει να το καταλάβετε, αυτό το πρόβλημα δεν έχει ούτε κόμμα, ούτε χρώμα.
Θα περιμένω λοιπόν και σας ευχαριστώ.