Γεωπολιτικούς κινδύνους ἐπεκαλέσθη ὁ κ. Γιάννης Στουρνάρας στό Συνέδριο τοῦ «Κύκλου Ἰδεῶν» τοῦ Εὐάγγ. Βενιζέλου γιά νά θεμελιώσει τήν πρότασή του, πού ἰσοδυναμεῖ μέ νέα αὔξηση τῆς φορολογίας – 12,9 δισ. εὐρώ τό κόστος της
ΖΗΤΗΜΑ ἐπανεξετάσεως ὅλων τῶν φοροαπαλλαγῶν ἄνοιξε ὁ διοικητής τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος Γιάννης Στουρνάρας ζητῶν ἀπό τήν πολιτική ἡγεσία τοῦ Ὑπουργείου Ἐθνικῆς Οἰκονομίας νά ἀσχοληθεῖ μέ τό θέμα, προβάλλοντας τό ἐπιχείρημα, ὅτι «ἡ χώρα ἔχει ἀνάγκη ἀπό ἔσοδα καί πρέπει νά διατηρεῖ “μαξιλαράκια” γιά νά ἀντιμετωπίσει ἐνδεχόμενους κινδύνους, ὅπως οἱ γεωπολιτικοί.»
Σημειώνεται ὅτι τό 2022, ἑκατομμύρια φορολογούμενοι καί ἐπιχειρήσεις γλύτωσαν φόρους πού ἀγγίζουν τά 12,9 δισ. εὐρώ μέσῳ 1.047 φοροαπαλλαγῶν καί ἐκπτώσεων πού ἐφαρμόζονται στήν φορολογία εἰσοδήματος, τόν ΕΝΦΙΑ, τίς μεταβιβάσεις ἀκινήτων, τίς γονικές παροχές, τίς κληρονομιές, τόν ΦΠΑ καί τούς Εἰδικούς Φόρους Καταναλώσεως.
Ὡστόσο, τήν τελευταία τριετία, στήν λίστα τῶν ἀπαλλαγῶν καί ἐκπτώσεων ἔχουν προστεθεῖ 225 νέες ρυθμίσεις μέ τό συνολικό κόστος γιά τόν Προϋπολογισμό νά ἔχει αὐξηθεῖ κατά 3,92 δισ. εὐρώ, καθώς ἀπό 8,96 δισ. εὐρώ τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2019 ἔφθασε σέ 12,88 δισ. εὐρώ τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2022. Ἡ αὔξησις αὐτή ὀφείλεται στίς ἐνισχύσεις πού ἐχορηγήθησαν κατά τήν περίοδο τῆς πανδημίας γιά τήν στήριξη τῶν ἐργαζομένων, ἐπιχειρήσεων καί ἰδιοκτητῶν ἀκινήτων ὅπως εἶναι οἱ ἀποζημιώσεις εἰδικοῦ σκοποῦ, ἤ τά «κουρεμένα» ἐνοίκια καί τεκμήρια, ἀλλά καί φοροελαφρύνσεις, ὅπως, γιά παράδειγμα, ἡ αὔξησις τοῦ ἀφορολόγητου ὁρίου γιά τίς γονικές παροχές στά 800.000 εὐρώ ἤ οἱ ἐκπτώσεις στόν ΕΝΦΙΑ. Τό 2015 ἐν μέσῳ μνημονίων οἱ φορολογικές δαπάνες ἔφθαναν τίς 715 καί τό συνολικό κόστος τους στόν προϋπολογισμό ἦταν στά 3,041 δισ. εὐρώ.
Τό ὑψηλότερο κόστος γιά τό Δημόσιο πού φθάνει τά 5 δισ. εὐρώ ἔχουν οἱ ἀπαλλαγές στήν φορολογία εἰσοδήματος, καί ἀκολουθοῦν οἱ ἀπαλλαγές στήν φορολογία κεφαλαίου μέ κόστος 3,8 δισ. εὐρώ. Ἀπαλλαγές ὑπάρχουν, ἀπό τόν φόρο εἰσοδήματος, τήν φορολογία τῶν πλοίων, ἕως τόν φόρο πολυτελείας, τόν φόρο κληρονομιᾶς καί τά τέλη χαρτοσήμου.
Πιό συγκεκριμένα, μιλῶντας στό συνέδριο πού διοργάνωσε ὁ «Κύκλος Ἰδεῶν» τοῦ Εὐαγγέλου Βενιζέλου, ὁ κ. Στουρνάρας ἀναφερόμενος στίς φορολογικές δαπάνες στόν προϋπολογισμό, εἶπε ὅτι οἱ φοροαπαλλαγές θά πρέπει νά ἱκανοποιοῦν τό κριτήριο ὅτι βοηθοῦν τούς εὐάλωτους. Ὅπως τόνισε, θά πρέπει νά ἐπανεξεταστεῖ «ἄν ὄντως κατευθύνονται πρός τά ἐκεῖ.» Δέν διευκρίνισε σέ ποιές φοροαπαλλαγές ἀνεφέρετο, ἄν ἀφοροῦν δηλαδή χαμηλόμισθους καί συνταξιούχους ἤ ἄλλες κοινωνικές καί ἐπαγγελματικές κατηγορίες.
Ἐπεσήμανε ὅτι τά εἰσοδήματα «δέν εἶναι ὅλα παρανόμως ἀδήλωτα» καί πώς πρέπει «νά δοῦμε λίγο τίς λεγόμενες φορολογικές δαπάνες στόν προϋπολογισμό, δηλαδή αὐτά πού ἡ ἴδια ἡ κυβέρνησις δίνει. Γιατί νά τά δώσει; Ἄς τά ἀξιολογήσει πρῶτα. Ἱκανοποιοῦν τό κριτήριο ὅτι βοηθοῦν τούς πλέον εὐάλωτους;» προσθέτοντας ὅτι πρέπει νά ἔχουν βοήθεια ἀλλά «νά τά βάλουμε ὅλα σέ ἕναν κορβανᾶ, διότι θά χρειαστοῦμε ἔσοδα. Ἡ Ἑλλάδα ἔχει ἀνάγκες γιά ἐπενδύσεις, γιά δημόσιες ἐπενδύσεις. Ἔχει ἀνάγκες γιά μαξιλαράκια γιά νά ἀντιμετωπίσει κρίσεις, γεωπολιτικές, κλιματικές».
Tαυτοχρόνως ὁ κ. Στουρνάρας συνέστησε τήν συνέχιση τῆς «ὀρθόδοξης δημοσιονομικῆς πολιτικῆς», προκειμένου ὁ προϋπολογισμός νά διπλασιάσει τό 2024 τό πρωτογενές πλεόνασμά του στό 2% τοῦ ΑΕΠ.
Εἰδικώτερα, οἱ βασικώτερες κατηγορίες φοροαπαλλαγῶν ὅπως περιλαμβάνονται σέ εἰδικό κεφάλαιο τοῦ κρατικοῦ Προϋπολογισμοῦ εἶναι:
1. Στήν φορολογία εἰσοδήματος φυσικῶν προσώπων ὑπάρχουν 231 φοροαπαλλαγές πού κοστίζουν πάνω ἀπό 5 δισ. στόν προϋπολογισμό, μέ τόν ἀριθμό τῶν ὠφελούμενων νοικοκυριῶν νά ἀνέρχεται σέ 7.008.909. Πιό χαρακτηριστικές εἶναι οἱ μειώσεις φόρου ἀναλόγως πρός τήν οἰκογενειακή κατάσταση (χωρίς ἤ μέ ἐξαρτώμενα τέκνα) γιά 827.515 μισθωτούς, συνταξιούχους, κατ’ ἐπάγγελμα ἀγρότες, οἱ ὁποῖοι γλύτωσαν τήν πληρωμή φόρου ὕψους 3,81 δισ. εὐρώ καί οἱ ἀπαλλαγές γιά εἰσοδήματα ἀλλά καί γιά ἔκτακτες ἀμοιβές/ἀποζημιώσεις/ἐπιχορηγήσεις/οἰκονομικές ἐνισχύσεις πού ἐχορηγήθησαν στό πλαίσιο τῆς πανδημίας μέ τό κόστος τους νά ἀνέρχεται σέ 1,04 δισ. εὐρώ καί νά ὠφελοῦνται 2.356.503 φορολογούμενοι.
2. Στήν φορολογία εἰσοδήματος τῶν ἐπιχειρήσεων καταγράφονται 200 φοροαπαλλαγές μέ κόστος 1,3 δισ. εὐρώ. Κερδισμένες εἶναι 53.021 ἐπιχειρήσεις.
3. Στήν φορολογία κεφαλαίου (ΕΝΦΙΑ, ΕΦΑ, κληρονομιές, γονικές παροχές, δωρεές, μεταβιβάσεις κ.λπ.) καταγράφονται 129 ἀπαλλαγές μέ κόστος 3,8 δισ. εὐρώ στά κρατικά ταμεῖα ἀπό 4,2 δισ. εὐρώ τό 2021. Εἰδικά οἱ ἀπαλλαγές στόν ΕΝΦΙΑ ἀνέρχονται σέ 84 ἑκατ. εὐρώ καί κάνουν χρήση 5.044.977 φορολογούμενοι, στόν Εἰδικό Φόρο Ἀκινήτων (ΕΦΑ) τό ὕψος τῶν ἀπαλλαγῶν γιά 8.499 ἰδιοκτῆτες φθάνει τά 3,7 δισ. εὐρώ, στίς μεταβιβάσεις τό κόστος ἀνέρχεται σέ 84,8 ἑκατ. μέ 28.667 φορολογουμένους νά ἀξιοποιοῦν τήν ἀπαλλαγή πού δίδεται γιά τήν ἀγορά πρώτης κατοικίας.
4. Στόν Φόρο Προστιθέμενης Ἀξίας οἱ φοροαπαλλαγές καταγράφονται σέ 85 περιπτώσεις καί κοστίζουν στόν κρατικό Προϋπολογισμό 854 Ἑκατ. εὐρώ. Πιό χαρακτηριστική περίπτωση ἀπαλλαγῆς εἶναι ὁ ὑπερμειωμένος συντελεστής 6% πού ἐπιβάλλεται σέ φάρμακα καί βιβλία, καθώς καί ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τόν ΦΠΑ τῶν ταχυδρομικῶν ὑπηρεσιῶν.
5. Στό τέλος ταξινομήσεως ὀχημάτων ἐντοπίζονται 25 φοροαπαλλαγές πού ἀφαιροῦν εἰσπράξεις 121 ἑκατ. εὐρώ. Ἀπαλλαγή ἀπό τό τέλος ταξινομήσεως, μερική ἤ ὁλική, ἔχουν τά νοσοκομεῖα, οἱ πολύτεκνοι, οἱ φορολογούμενοι μέ τρία παιδιά, οἱ ξένες διπλωματικές ὑπηρεσίες καί οἱ κάτοχοι ὑβριδικῶν – ἠλεκτρικῶν αὐτοκινήτων.
6. Στούς εἰδικούς φόρους καταναλώσεως, πού στεροῦν ἀπό τόν προϋπολογισμό 1,1 δισ. εὐρώ, καταγράφονται 44 ἀπαλλαγές. Οἱ ἐκπτώσεις στά ἐνεργειακά προϊόντα ἀνέρχονται σέ 589,6 ἑκατ. εὐρώ ἐνῷ σέ ἀνάλογα ἐπίπεδα κυμαίνεται τό κόστος στήν αἰθυλική ἀλκοόλη καί τά ἀλκοολοῦχα ποτά (580,4 ἑκατ. εὐρώ). Ἀκόμη οἱ ἐκπτώσεις στόν φόρο καταναλώσεως καφέ ξεπερνοῦν τά 540.000 εὐρώ.
7. Στά τέλη κυκλοφορίας ὀχημάτων καταγράφονται 28 ἀπαλλαγές μέ κόστος 11,8 ἑκατ. εὐρώ.
8. Στά τέλη χαρτοσήμου καταγράφονται 76 ἀπαλλαγές μέ κόστος 73 ἑκατ. εὐρώ.
9. Στόν φόρο συγκεντρώσεως κεφαλαίου ὑφίστανται 19 φοροαπαλλαγές, πού κοστίζουν 17 ἑκατ. εὐρώ.
10. Στόν φόρο ἀσφαλίστρων ἐντοπίζονται 5 ἀπαλλαγές πού μειώνουν κατά 421 ἑκατ. εὐρώ τά ἔσοδα τοῦ κρατικοῦ Προϋπολογισμοῦ.