Της Βάσως Αγγελέτου
"Χρυσά" κέρδη καταγράφουν οι ελληνικές τράπεζες τα τελευταία τρίμηνα, ξεπερνώντας κατά πολύ τις προσδοκίες ακόμη και των ιδίων σε επίπεδο οργανικής κερδοφορίας - μια τάση που όχι μόνο δεν εξασθενεί αλλά ενισχύεται τα τελευταία τρίμηνα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα χθεσινά αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Τράπεζα Πειραιώς, σύμφωνα με τα οποία ο ετήσιος στόχος κερδοφορίας καλύφθηκε ήδη από το πρώτο εξάμηνο του έτους, καταγράφοντας σε ετήσια βάση αύξηση καθαρής κερδοφορίας πάνω από 50%.
Εξαιρετικές ήταν και οι επιδόσεις της Eurobank, η οποία ανακοίνωσε επίσης εχθές τα οικονομικά της αποτελέσματα τα οποία "δείχνουν" διπλασιασμό σχεδόν στα οργανικά λειτουργικά κέρδη, σε 705 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του έτους έναντι 374 εκατ. ευρώ το ίδιο διάστημα πέρυσι
Ανοίγει η ψαλίδα των επιτοκίων
Η κυριότερη πηγή για τα "ουρανοκατέβατα" κέρδη των τραπεζών είναι η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά 4,25 ποσοστιαίες μονάδες μέσα στο τελευταίο 12μηνο, την οποία οι τράπεζες στην πλειονότητά τους μετακύλησαν σε πολύ μεγάλο ποσοστό στους δανειολήπτες, χωρίς να συμβαίνει το ίδιο και για τους καταθέτες.
Για τη Eurobank, τα καθαρά έσοδα από τόκους αυξήθηκαν κατά 56,2% το πρώτο εξάμηνο σε ετήσια βάση, υπερβαίνοντας το 1 δισ. ευρώ λόγω της αύξησης των επιτοκίων, των νέων χορηγήσεων και των επιτοκιακών εσόδων από ομόλογα και παράγωγα προϊόντα και των δραστηριοτήτων στο εξωτερικό.
Συγκεκριμένα, από την αύξηση 38 εκατ. ευρώ στα έσοδα από τόκους και προμήθειες σε τριμηνιαία βάση το β΄ τρίμηνο, τα δάνεια συνείσφεραν κατά 37 εκατ. ευρώ, οι δραστηριότητες του εξωτερικού κατά 22 εκατ., τα ομόλογα κατά 9 εκατ., η χρηματοδότηση κεντρικής τράπεζας κατά 2 εκατ. ευρώ. Αρνητικά επέδρασαν οι καταθέσεις κατά 24 εκατ. ευρώ και λοιποί παράγοντες κατά 8 εκατ. ευρώ. Όπως αναφέρει η τράπεζα, το καθαρό περιθώριο επιτοκίου ενισχύθηκε κατά 88 μονάδες βάσης το α΄εξάμηνο και ανήλθε σε 2,63% από 1,75% την αντίστοιχη περίοδο το 2022.
Αντίστοιχα, η Πειραιώς αναφέρει ότι ο δείκτης καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου διαμορφώθηκε στο 2,6% το β΄ τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με 2,4% το προηγούμενο τρίμηνο. Ειδικότερα, τα καθαρά έσοδα από τόκους διαμορφώθηκαν σε 488 εκατ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του έτους, αυξημένα κατά 9% σε τριμηνιαία βάση και κατά 60% σε ετήσια βάση.
Όπως αναφέρει η τράπεζα, η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στο ευνοϊκό περιβάλλον των επιτοκίων, καθώς και στην καθαρή πιστωτική επέκταση 800 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2023. Το ίδιο διάστημα, τα καθαρά έσοδα από τόκους ανήλθαν σε 935 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 58% σε ετήσια βάση.
Η έκπληξη των προθεσμιακών
Ιδιαίτερα ευνοεί τις τράπεζες η απροθυμία των καταθετών να στραφούν στις προθεσμιακές καταθέσεις, οι οποίες αποδίδουν σήμερα 1,9%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Πειραιώς. Αντ’ αυτού, διατηρούν τη ρευστότητά τους σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου ή όψεως συνεισφέροντας ουσιαστικά στα "χρυσά" κέρδη των τραπεζών.
Πράγματι, όπως σχολίασε εχθές ο CEO της Eurobank, παρότι οι τράπεζες είχαν υπολογίσει αύξηση του ποσοστού των προθεσμιακών καταθέσεων στο σύνολο των καταθέσεων στο 40% για φέτος, το πρώτο εξάμηνο μόνο μία στις τέσσερις καταθέσεις ήταν προθεσμιακές. Για το σύνολο του έτους, ο κ. Καραβίας εκτίμησε ότι το ποσοστό αυτό δεν θα υπερβεί το 30%.
Όπως αναφέρει η Πειραιώς, το κόστος των προθεσμιακών καταθέσεων αυξήθηκε το β΄ τρίμηνο του 2023, φτάνοντας στο 1,5%, ενώ τον Ιούνιο 2023 το μέσο κόστος των προθεσμιακών καταθέσεων διαμορφώθηκε στο 1,6% και επί του παρόντος σε περίπου 1,9%.
Ανθηρές χρεώσεις
Η δεύτερη κυριότερη οργανική πηγή επαναλαμβανόμενων εσόδων είναι οι προμήθειες και χρεώσεις που καλπάζουν τα τελευταία τρίμηνα. Σύμφωνα με τα χθεσινά αποτελέσματα της Eurobank, τα καθαρά έσοδα από αμοιβές και προμήθειες ενισχύθηκαν κατά 9,9% σε ετήσια βάση και ανήλθαν σε 270 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των εσόδων από τις χορηγήσεις, αντιστοιχώντας σε 68 μονάδες βάσης επί του συνολικού ενεργητικού το α΄ εξάμηνο 2023.
Τα επαναλαμβανόμενα καθαρά έσοδα προμηθειών ανήλθαν για την Πειραιώς σε 263 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο, ενισχυμένα κατά 16% σε ετήσια βάση. Όπως εξηγεί η τράπεζα, τα έσοδα από μισθώματα είχαν ισχυρή επίδοση, ενώ άλλοι συντελεστές της αύξησης ήταν η δανειακή παραγωγή, τα έσοδα από κίνηση κεφαλαίων και η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων.
Τα καθαρά έσοδα προμηθειών ως ποσοστό του ενεργητικού διαμορφώθηκαν σε 0,75% το δεύτερο τρίμηνο, ενισχυμένα κατά 10 μονάδες βάσης σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 15 μονάδες βάσης σε ετήσια βάση.