Η εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ κυκλοφόρησε στις 30 Αυγούστου με τίτλο: «Κατελήφθη η υψηλότερα κορυφή του Γράμμου». Οι ειδήσεις μοιάζουν απίστευτες και στον τίτλο της πρωινής εφημερίδας υπάρχει ο υπότιτλος με ερωτηματικό: «Παραλύει πασά οργανωμένη αντίσταση;»… Το πρωί της Δευτέρας 30 Αυγούστου, όταν κυκλοφόρησε ΤΟ ΒΗΜΑ, ο Ελληνικός Εμφύλιος είχε πια τελειώσει. Στην Αθήνα τα νέα είχαν φθάσει με καθυστέρηση γιατί μεσολαβούσε το Σαββατοκύριακο.
Από το βράδυ στις 28 Αυγούστου οι στρατιώτες του Εθνικού Στρατού είχαν ανάψει φωτιές νίκης και μετρούσαν το έσχατο όριο της αντοχής τους· επί τέσσερα μερόνυχτα μάχονταν ακατάπαυστα χωρίς ύπνο. Ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος, ένας από τους κύριους συντελεστές της νίκης του Εθνικού Στρατού, γνώριζε την κατάσταση, αλλά μπροστά στη ραγδαία κατάρρευση τον ανδρών του ΔΣΕ έπρεπε κάθε στιγμή να αλλάζει σχέδια και να δίνει νέες κατευθύνσεις. Ο Τσακαλώτος ένιωσε ότι οι εξαντλημένοι στρατιώτες του χρειάζονταν ακόμα ένα το τελευταίο, ίσως, κέντρισμα.
Στις 10 η ώρα το βράδυ της 28ης Αυγούστου έστειλε σήμα προς όλες τις μονάδες: «Συμπολεμισταί. Ξέρω ότι είστε κουρασμένοι, γνωρίζω ότι είστε άυπνοι, γνωρίζω ότι σας ζητώ κάτι το υπεράνθρωπον κι όμως το ζητώ. Απόψε είναι η κρίσιμη νύχτα που θα προσπαθήσουν οι εγκληματίαι (sic) κατά μικράς μονάδας ή και ατομικώς να ξεφύγουν. Απόψε πρέπει να μην κοιμηθεί κανένας. Άγρυπνοι και περίπολοι. Αυτό επιβάλλει και η εκμετάλλευσις της θριαμβευτικής επιτυχίας, δηλαδή το εθνικό συμφέρον».
Να μην κοιμηθεί κανένας. Και δεν κοιμήθηκε. Άγρυπνοι έμειναν και οι άντρες του ΔΣΕ, αλλά δεν είχαν πια κανένα περιθώριο αντίστασης. Και αυτοί είχαν δώσει την τελευταία τους ικμάδα. Η ηγεσία τους έβλεπε καθαρά πλέον ότι το τέλος ήταν κοντά. Ο μεγάλος όγκος των ανταρτών δεν είχε ορεινά ερείσματα, στα οποία να αγκιστρωθεί για μια τελευταία απόπειρα μήνας. Το πρωινό της 29ης Αυγούστου, μιας ημέρας σαν σήμερα δηλαδή, παίχτηκε στα βουνά του Βίτσι η τελευταία παράσταση της τραγωδίας. Έπειτα από σφοδρό βομβαρδισμό των Spitfire , που έριξαν ακόμα και οι εμπρηστικές βόμβες Ναπάλμ (για πρώτη φορά στον Ελληνικό Εμφύλιο χρησιμοποιήθηκαν οι εμπρηστικές βόμβες), η άμυνα των ανταρτών λύγισε και ο ΔΣΕ υποχρεώθηκε να τραπεί σε φυγή προς την Αλβανία. Μέχρι το απόγευμα μονάδες της 61ης ταξιαρχίας και λόχοι ορεινών καταδρομών κατέλαβαν τον αυχένα της Μπάτρας.
Νεκροί χιλιάδες και όλα μόλις άρχιζαν...
Ο Εμφύλιος που σάρωσε την Ελλάδα από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη είχε αρχίσει στο τέλος Μαρτίου του 1946 και κράτησε περισσότερο από τριάμισι χρόνια. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου έχασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών περίπου 68.000 άνθρωποι και δεν έχουν υπολογιστεί σ’ αυτόν τον μακάβριο αριθμό οι απώλειες των αμάχων. Μόνο στις μάχες του Γράμμου και του Βιτσίου, που κράτησαν πάνω από 2 μήνες (Ιούνιος-Αύγουστος), σκοτώθηκαν από 7.000 έως 12.000 άνθρωποι.
Ακολούθησαν εκτελέσεις, διώξεις και εξορίες Αριστερών, προσφυγιά και ο θάνατος καρτερούσε σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η Μεταπολίτευση έφερε αχτίδα αλλαγής στο έρεβος του Εμφυλίου.
Ο δεξιών πεποιθήσεων πολιτικός και συγγραφέας Ευάγγελος Αβέρωφ, στο βιβλίο του «Φωτιά και Τσεκούρι» ξεκαθαρίζει από τον πρόλογό του: «Η πάλη ήταν τοπική, το παιχνίδι ήταν παγκόσμιο. Η ελληνική χερσόνησος υπήρξε πάντοτε ένα από τα μεγάλα σταυροδρόμια της Ευρώπης και ως εκ τούτου ολόκληρου του κόσμου»… Και τα είπε όλα!
πηγή:https://www.ethnos.gr/todayinhistory/article/277100/aylaiasthntragodiatoyellhnikoyemfylioyhxorametraeitafoyskaiplhges