Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, έχετε μια δεύτερη εντολή από τον ελληνικό λαό. Πώς προτίθεστε να την αξιοποιήσετε τα επόμενα χρόνια;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρώτα απ’ όλα είμαι πολύ χαρούμενος, νιώθω μεγάλη τιμή και υπερηφάνεια που κατάφερα να εξασφαλίσω μια δεύτερη θητεία. Λάβαμε, μάλιστα, υψηλότερο ποσοστό ψήφων από ό,τι το 2019, κάτι που είναι ασυνήθιστο για εν ενεργεία κυβερνήσεις σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Θέλω να διασφαλίσω ότι θα χρησιμοποιήσω αυτή την ισχυρή εντολή για να προωθήσω μια δυναμική ατζέντα μεταρρυθμίσεων και ότι η Ελλάδα θα καλύψει το χαμένο έδαφος της κρίσης και θα συγκλίνει με την Ευρώπη με πολύ γρήγορους ρυθμούς.
Επομένως, ένας υψηλός ρυθμός ανάπτυξης είναι για μένα η πρώτη μου προτεραιότητα. Αυτό θα μας δώσει επίσης τον δημοσιονομικό χώρο για να προωθήσουμε σημαντικές αλλαγές στην υγεία, στην παιδεία και σε άλλους τομείς πολιτικής για τους οποίους ενδιαφέρομαι πολύ.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, είστε βέβαιος ότι θα αποκτήσετε επενδυτική βαθμίδα. Όταν την αποκτήσετε, τι θα σημαίνει; Τι αλλάζει αυτό όταν μιλάμε για την εισροή πιθανών πρόσθετων επενδύσεων στη χώρα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι αλλάζει πολλά πράγματα. Υπάρχουν σήμερα πολλά κεφάλαια που δεν μπορούν να επενδυθούν στην Ελλάδα, απλώς και μόνο επειδή δεν έχουμε επενδυτική βαθμίδα. Όπως γνωρίζετε, οι αγορές ήδη μας αντιμετωπίζουν σαν να είμαστε χώρα με επενδυτική βαθμίδα, αλλά χρειαζόμαστε και την επίσημη «σφραγίδα» από τους οίκους αξιολόγησης. Θεωρώ ότι θα μειώσει περαιτέρω το κόστος δανεισμού μας, κάτι που ασφαλώς είναι σημαντικό σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων.
Καταφέραμε να πάμε αντίθετα στο ρεύμα, η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί σημαντικά το 2023. Αυτό μας δίνει επίσης τον δημοσιονομικό χώρο για να μειώσουμε περαιτέρω το χρέος μας. Θα είμαστε σε θέση, πριν από το τέλος του έτους, να αποπληρώσουμε νωρίτερα τα δάνεια του Greek Loan Facility (πρώτο μνημόνιο) για την επόμενη διετία. Πιστεύω ότι αυτό θα στείλει επίσης ένα θετικό σινιάλο στις αγορές: δεν επικεντρωνόμαστε μόνο στην ανάπτυξη, αλλά θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η αναλογία χρέους – ΑΕΠ θα συνεχίσει να βελτιώνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό.
Francine Lacqua: Αυτή είναι μια υπόσχεση προς τους επενδυτές;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, και είναι μια δέσμευση προς τους επενδυτές. Θα επιταχύνουμε τις μεταρρυθμίσεις και θα διασφαλίσουμε ότι οι όποιες μεταρρυθμίσεις εφαρμόσουμε θα γίνουν με τέτοιο τρόπο ώστε να μην διακυβεύεται η δημοσιονομική θέση της χώρας μας.
Η Ελλάδα πέρασε πολλά, μια πολύ οδυνηρή περίοδο. Δεν θα ξαναζήσουμε ποτέ αυτές τις δύσκολες στιγμές. Πιστεύω πως έχουμε αποδείξει ότι μπορείς να πετύχεις υψηλή ανάπτυξη, μπορείς να μειώσεις συνετά τους φόρους, διατηρώντας ταυτόχρονα πολύ υγιή δημόσια οικονομικά και αναμένω ότι το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα συνεχίσει να υποχωρεί σημαντικά. Να επαναλάβω, βεβαίως, ότι αυτό θα μας δώσει και τον δημοσιονομικό χώρο για να διαβεβαιώσουμε τις αγορές ότι είμαστε μια σοβαρή χώρα και ότι μάλιστα αποπληρώνουμε μέρος του χρέους μας νωρίτερα από ό,τι είναι προγραμματισμένο.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, πόσο δύσκολο είναι να γίνουν όλα αυτά με την κρίση του κόστους διαβίωσης;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η κρίση του κόστους ζωής μας προβληματίζει πολύ και φυσικά έχει πλήξει με δυσανάλογο τρόπο τα φτωχότερα τμήματα της κοινωνίας. Θα κάνω δύο επισημάνσεις: πρώτον, έχουμε χαμηλότερο πληθωρισμό σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και πιστεύω ότι πετύχαμε την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων για να βοηθήσουμε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Αντισταθήκαμε στον πειρασμό να μειώσουμε τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Και χαίρομαι που βλέπω ότι πλέον πολλές από τις μελέτες που δημοσιεύονται υπογραμμίζουν ακριβώς το γεγονός ότι η μείωση του ΦΠΑ δεν οδηγεί σε μείωση του πληθωρισμού. Αυτό μας έδωσε δημοσιονομικό περιθώριο για να εφαρμόσουμε στοχευμένα μέτρα.
Πιθανότατα θα συνεχίσουμε αυτά τα στοχευμένα μέτρα, κυρίως όσον αφορά τα σούπερ μάρκετ. Οι τιμές των τροφίμων μας προκαλούν προβληματισμό και προτιμώ μια απευθείας μεταφορά μετρητών προς τους πιο ευάλωτους Έλληνες για να τους βοηθήσουμε με τους λογαριασμούς του σούπερ μάρκετ, παρά μια οριζόντια μείωση του ΦΠΑ που θα στραγγίξει τα δημόσια οικονομικά της χώρας και πιθανότατα δεν θα είναι αποτελεσματική όσον αφορά τη συγκράτηση του πληθωρισμού.
Francine Lacqua: Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό έχει να κάνει και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά πότε πιστεύετε ότι θα μειωθεί ο πληθωρισμός στα τρόφιμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι επίμονος. Μακάρι να είχα μια μαγική σφαίρα, αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι μειώνεται ταχύτερα από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αν και εξακολουθεί να προκαλεί προβληματισμό. Η επιτοκιακή πολιτική, ασφαλώς, δεν καθορίζεται από εμάς, οπότε πρέπει να προσαρμοστούμε. Όμως, είναι καλό νέο ότι, για παράδειγμα, η καταναλωτική εμπιστοσύνη είναι αυξημένη, ο δείκτης PMI κινείται ανοδικά ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη έχει πτωτική τάση. Φαίνεται, λοιπόν, ότι αψηφούμε την τάση. Όχι μόνο θα αποφύγουμε μια ύφεση, αλλά θα αναπτυχθούμε με ρυθμό άνω του 2% φέτος, κάτι που, δεδομένων των συνθηκών, θα έλεγα ότι είναι πολύ καλό.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, αν κοιτάξετε την αντιπολίτευσή σας, είναι πολύ αποδυναμωμένη στο κοινοβούλιο, αλλά έχετε την άνοδο τριών ακροδεξιών κομμάτων. Τι μπορείτε να μας πείτε γι’ αυτά; Είναι υπέρ της Ρωσίας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρώτα απ’ όλα, έχουμε μια άνετη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και ουσιαστικά έχουμε μια διαφορά 23 μονάδων από την αξιωματική αντιπολίτευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη μία στρατηγική ήττα σε αυτές τις εκλογές και είμαι χαρούμενος γιατί ουσιαστικά επικρατήσαμε μέσα από την πολιτική της ικανότητας και της λογικής, μετακινήσαμε το κόμμα μας προς τον χώρο του κέντρου. Επομένως, ναι, υπάρχει μέλλον πέρα από τον λαϊκισμό και αποδείξαμε ότι αν ηγείσαι μιας ικανής κυβέρνησης, μπορείς πράγματι να πετύχεις την επανεκλογή σου. Θεωρώ, λοιπόν, ότι αυτό είναι καλό μήνυμα για όλους όσοι αντιμετωπίζουν λαϊκιστές σε εκλογικές αναμετρήσεις, είτε προέρχονται από τα αριστερά είτε από τα δεξιά.
Τώρα, όσον αφορά την ακροδεξιά, ναι, έχουμε τρία μικρά κόμματα στο κοινοβούλιο. Έχουμε όριο εισόδου 3%. Κατάφεραν να είναι ακριβώς πάνω από αυτό. Συνολικά αντιστοιχεί μάλλον το 12% ή 13% του εκλογικού σώματος. Δύο από αυτά τα κόμματα δεν έχουμε ιδέα τι υποστηρίζουν. Πιθανώς θα αυξήσουν τον τόνο της συζήτησης στο κοινοβούλιο. Δεν ξέρω αν θα είναι πιο ενδιαφέρον.
Ωστόσο, όχι, η ακροδεξιά δεν είναι οργανωμένη με τον τρόπο που είναι σε άλλες χώρες και σίγουρα δεν χρειαζόμαστε την ακροδεξιά για να κυβερνήσουμε. Καταφέραμε να κυβερνήσουμε με αυτοδυναμία. Αυτή ήταν πάντα μία στρατηγική επιλογή, μετακινώντας το κόμμα προς το κέντρο και διασφαλίζοντας, ταυτόχρονα, ότι θα προσελκύσουμε αρκετό κόσμο για να έχουμε την απόλυτη πλειοψηφία, ώστε να είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό.
Πρόκειται, λοιπόν, για περιθωριακά κόμματα; Ναι. Ορισμένα από αυτά είναι κατά κάποιο τρόπο φιλορωσικά, όχι πολύ ανοιχτά αλλά έμμεσα. Δεν διαδραματίζουν, όμως, μεγάλο ρόλο στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Francine Lacqua: Δεν πιστεύετε ότι είναι μια προειδοποίηση για κάτι που θα έρθει, ακόμη και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Παίρνω πάντα στα σοβαρά τα παράπονα των ανθρώπων που ψηφίζουν κόμματα διαμαρτυρίας. Όντως ορισμένοι άνθρωποι αισθάνονται περιθωριοποιημένοι, αισθάνονται ότι απειλούνται, αισθάνονται ότι ίσως ο κόσμος κινείται με ταχύτερους ρυθμούς κι αυτοί μένουν πίσω. Αλλά στην Ελλάδα, επειδή βιώσαμε την κρίση, πιστεύω ότι υπήρξε μια διαδικασία πραγματικής ωρίμανσης της ελληνικής κοινωνίας και ενδεχομένως να προσπεράσαμε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά την εξέλιξη από πολιτικής πλευράς.
Κερδίσαμε, λοιπόν, μια δεύτερη εντολή που είναι ακόμη πιο ισχυρή πολιτικά από την πρώτη. Πιστεύω ότι αυτό λέει κάτι για την ελληνική κοινωνία και υπό αυτή την έννοια δίνει και την απαραίτητη πολιτική προβλεψιμότητα στους επενδυτές. Γιατί πάντα έλεγα ότι χρειάζονται δύο θητείες για να υλοποιήσεις πραγματικά ένα μεγάλο έργο μετασχηματισμού. Επομένως, θεωρώ ότι οι επενδυτές κοιτάζουν την Ελλάδα και βλέπουν ότι μεσολαβούν τέσσερα χρόνια μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές, βλέπουν μια σταθερή κυβέρνηση, βλέπουν χέρια στο πηδάλιο που εμπνέουν ασφάλεια. Είμαι, συνεπώς, σίγουρος ότι τους αρέσει αυτό που βλέπουν όσον αφορά την πολιτική κατάσταση στη χώρα.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, τι είδους σχέση θέλετε να έχετε με την Κίνα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Βλέπω τη σχέση μου με την Κίνα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά. Μπορούμε να συνεργαστούμε με την Κίνα σε διάφορα θέματα, αλλά είναι επίσης ένας ανταγωνιστής, είναι επίσης αντίπαλος σε πολλά άλλα θέματα. Έχω ταχθεί υπέρ μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής προσέγγισης απέναντι στην Κίνα. Δεν θέλουμε να αποσυνδεθούμε και, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν μπορούμε να αποσυνδεθούμε, αλλά θέλουμε να μειώσουμε το ρίσκο. Αυτό σημαίνει μια πιο μετρημένη, μια πιο έξυπνη προσέγγιση απέναντι στην Κίνα, που είναι κάτι το οποίο μας αφορά.
Η Κίνα είναι μια σημαντική αγορά για τα γεωργικά μας προϊόντα, για παράδειγμα. Θα μπορούσε να είναι μια σημαντική αγορά όσον αφορά την προσέλκυση τουριστών. Είναι πολύ λιγότερο σημαντική ως πηγή κεφαλαίων. Για παράδειγμα, αν δείτε τα μεγάλα έργα υποδομής και τον τρόπο με τον οποίο τα χρηματοδοτήσαμε τα τελευταία χρόνια, κανένα κεφάλαιο δεν προήλθε από την Κίνα. Ασφαλώς, όμως, θα ευθυγραμμίσουμε την πολιτική μας με τη συνολική ευρωπαϊκή προσέγγιση όσον αφορά την Κίνα.
Francine Lacqua: Και όταν λέτε ότι είναι αδύνατο να αποσυνδεθείτε, αυτό είναι επειδή η αλληλεξάρτηση είναι πολύ μεγάλη σε ορισμένα τσιπ και στη μεταποίηση;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία -και δεν αναφέρομαι πρωτίστως στην ελληνική οικονομία, αλλά στην παγκόσμια οικονομία, η παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι μία πραγματικότητα- θέλουμε μεγαλύτερη ανεξαρτησία στις αλυσίδες εφοδιασμού, αλλά υπάρχει ένα όριο στο τι πραγματικά μπορούμε να κάνουμε.
Francine Lacqua: Τι σας ανησυχεί περισσότερο όσον αφορά την ελληνική οικονομία; Αν δείτε τον τουρισμό, ανθεί, αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι κάποια από τα νησιά είναι υπερπλήρη. Υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτηση αυτή, γιατί θέλω να βεβαιωθώ ότι σε πέντε χρόνια από τώρα δεν θα έχουμε θυσιάσει την ομορφιά του φυσικού μας περιβάλλοντος στο βωμό μιας πολύ γρήγορης ανάπτυξης. Γι’ αυτό, λοιπόν, εστιάζω πραγματικά στη βιώσιμη ανάπτυξη, γι’ αυτό θα πιέζω πάντα για ποιότητα αντί για ποσότητα, με πολύ αυστηρές προδιαγραφές.
Εξετάζουμε το νομικό πλαίσιο για την τοπική και την περιφερειακή πολεοδομία σε όλη την επικράτεια, για να βεβαιωθούμε ότι γνωρίζουμε ακριβώς τι μπορούμε να χτίσουμε και πού μπορούμε να το χτίσουμε. Υπάρχουν μέρη της Ελλάδας που έχουν φτάσει σε σημείο κορεσμού και αν χρειαστεί να θέσουμε περιορισμούς, θα το κάνουμε, προκειμένου να προστατεύσουμε ειδικά τα νησιά, τα οποία είναι πιο ευαίσθητα.
Francine Lacqua: Μοιάζει αυτό με φόρο; Αν πάτε σε ένα νησί…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Περιορισμούς όσον αφορά την οικοδόμηση. Υπάρχει όριο στο πόσο μπορούμε να χτίσουμε σε ορισμένα νησιά, δεν θέλω να τα διαχωρίσω. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο σημείο να κάνουμε σκέψεις για φόρους, αυτό προς το παρόν δεν είναι στο τραπέζι. Με απασχολεί περισσότερο πόσους ανθρώπους μπορούμε πράγματι να έχουμε σε ένα νησί και να διασφαλίσουμε ότι το νησί εξακολουθεί να λειτουργεί ομαλά, αλλά και ότι οι τουρίστες θα έχουν μια θετική εμπειρία. Γιατί, εν τέλει, όταν κάτι είναι υπερπλήρες, οι άνθρωποι πιθανώς να μην το εκτιμήσουν. Δεν είναι πυρηνική φυσική. Για παράδειγμα, έχουμε αρχίσει να το κάνουμε και σχεδιάζουμε πώς θα διασφαλίσουμε ότι όταν έρχονται κρουαζιερόπλοια δεν θα έρχονται όλα ταυτόχρονα. Έτσι μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις θέσεις ελλιμενισμού με πιο έξυπνο τρόπο, για να έρχονται περισσότερα κρουαζιερόπλοια αλλά και το νησί να μην υπερχειλίζει με επισκέπτες κάποιες ώρες της ημέρας.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, πόσο χρόνο θα αφιερώσετε στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πολύ, γιατί αυτό είναι ένα σημαντικό θέμα για εμάς. Δεν είναι μόνο ζήτημα ισότητας, αλλά είναι και ζήτημα να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε πρόσθετα δημόσια έσοδα για τα σχολεία μας ή το σύστημα υγείας.
Έχουμε κάνει σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη μείωση του αποκαλούμενου «κενού» στον ΦΠΑ. Είμαστε πολύ επιμελείς στο να κάνουμε πιο ελκυστικές τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Ο Covid βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση και είδαμε απτά αποτελέσματα. Και καθώς ψηφιοποιούμε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, διευκολύνουμε και τις φορολογικές μας αρχές να δρουν πιο στοχευμένα και έξυπνα προκειμένου να καταπολεμήσουν τη φοροδιαφυγή. Επομένως, για μένα, αυτό έχει μεγάλη προτεραιότητα.
Francine Lacqua: Σας ενοχλεί ότι δεν ήταν τόσο γρήγορο όσο νομίζατε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σε κάποιο βαθμό, ναι. Ωστόσο, ξαναλέω, έχουμε κάνει σημαντική πρόοδο όσον αφορά τις απώλειες στην είσπραξη ΦΠΑ. Είχαμε μια «κληρονομιά» φοροδιαφυγής, αλλά αυτό είναι επίσης κάτι που σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη συλλογική εμπιστοσύνη. Οι άνθρωποι που αισθάνονται ότι λαμβάνουν ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες θα είναι πιο πρόθυμοι να πληρώσουν τους φόρους τους. Αλλά έχουμε επίσης αποδείξει ότι αν μειώσεις τους φόρους σε μια οικονομία που έχει ένα είδος «παράδοσης» στη φοροδιαφυγή, αυτό μπορεί πράγματι να αποφέρει περισσότερα έσοδα. Αυτό δεν ισχύει πάντα, για όλες τις χώρες. Στη δική μας περίπτωση ισχύει. Κατά συνέπεια, η στρατηγική μας για τη σταδιακή μείωση των φόρων λειτούργησε σε αυτό το πλαίσιο και απέφερε πράγματι περισσότερα έσοδα.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, οι λιμενικοί, φυσικά, δεν έχουν θετική προβολή πρόσφατα λόγω των σκαφών με μετανάστες που βυθίστηκαν. Αναλαμβάνετε δράσεις για να βεβαιωθείτε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εφαρμόζουμε μια στρατηγική για το μεταναστευτικό, την οποία πάντα χαρακτήριζα αυστηρή και δίκαιη. Πρώτη μας προτεραιότητα είναι να μην πνίγονται άνθρωποι στη θάλασσα, αλλά και να προστατεύουμε τα σύνορά μας. Η θεωρία μου είναι πολύ απλή: όσο λιγότεροι άνθρωποι βρίσκονται στη θάλασσα, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να έχουμε μία τραγωδία όπως αυτή που εκτυλίχθηκε σε διεθνή ύδατα, αλλά στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών. Καταφέραμε να κάνουμε αυτή τη στρατηγική να λειτουργήσει στην Ανατολική Μεσόγειο και να τσακίσουμε τα δίκτυα των διακινητών.
Είναι πολύ άδικο, για παράδειγμα, όταν βλέπω ΜΚΟ ή μέρος του διεθνούς Τύπου να δίνουν έμφαση στο Λιμενικό Σώμα, αλλά να μην μιλούν για τους διακινητές που έβαλαν αυτούς τους απελπισμένους ανθρώπους σε μια βάρκα που προφανώς δεν ήταν αξιόπλοη. Κάθε φορά που υπάρχει ένα περιστατικό, υπάρχει πάντα μια έρευνα. Και όσον αφορά αυτή την τραγωδία, υπάρχει σε εξέλιξη δικαστική έρευνα. Προφανώς δεν μπορώ να τη σχολιάσω. Αλλά να κουνάς το δάχτυλο στο Λιμενικό Σώμα; Το Λιμενικό μας έχει σώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Είναι άδικο και είναι επίσης λάθος ως στρατηγική, γιατί στο τέλος της ημέρας, δεν θέλουμε μια στρατηγική που θα διευκολύνει τους διακινητές.
Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε σε εγρήγορση σε ό,τι αφορά την προστασία των συνόρων μας. Αλλά χρειαζόμαστε επίσης νόμιμες οδούς, είτε για ανθρωπιστικούς λόγους, δηλαδή για τους πρόσφυγες, είτε για τους οικονομικούς μετανάστες. Ένας από τους στόχους μας στην Ελλάδα είναι να διευρύνουμε τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Και όταν κοιτάζω ορισμένες θέσεις εργασίας, για παράδειγμα στον αγροτικό τομέα, έχουμε δυσκολίες να βρούμε ανθρώπους για να κάνουν πραγματικά αυτή τη δουλειά. Θα προτιμούσα πολύ περισσότερο, όπως έχουμε ήδη κάνει, έχουμε θέσει σε εφαρμογή τέτοιου είδους προγράμματα, για παράδειγμα, να έχουμε μια συμφωνία με χώρες όπως η Αίγυπτος ή το Μπαγκλαντές, που προσφέρουμε βίζες εργασίας σε ανθρώπους για να εργάζονται νόμιμα εδώ. Θα έρχονται, θα εργάζονται, θα είναι ασφαλισμένοι και δεν θα χρειάζεται να κάνουν ένα επικίνδυνο ταξίδι. Αλλά εμείς θα ελέγχουμε την πολιτική. Δεν μπορούμε να αφήσουμε αυτή η πολιτική να ελέγχεται από τους διακινητές.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, αισθάνεστε απογοητευμένος από την Ευρωπαϊκή Ένωση; Θα έπρεπε να σας βοηθούν περισσότερο στην προσπάθεια να αντιμετωπίσετε την κατάσταση, επίσης τα κέντρα υποδοχής προσφύγων που έχουν δεχθεί κριτική;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να είμαι ειλικρινής, πρώτα απ’ όλα, αλλάζει την προσέγγισή της σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Δίνει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην εξωτερική πτυχή της μετανάστευσης, που είναι ουσιαστικά η διαχείριση των συνόρων. Έχουν επίσης χρηματοδοτήσει πολλά από τα κέντρα υποδοχής μας. Αν πάτε τώρα στα νησιά, θα δείτε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις. Πριν από πέντε χρόνια είχαμε τη φρίκη της Μόριας, με μία κυβέρνηση που δήλωνε προοδευτική και «νοιαζόταν» για τις ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών. Έχουμε λάβει, λοιπόν, υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ναι, θα ήθελα να είναι πιο τολμηροί και να χρηματοδοτούν ανοικτά και τα τεχνητά εμπόδια, τους φράχτες, όπως λέμε, αλλά και άλλα μέτρα για να μας βοηθήσουν να προστατεύσουμε τα σύνορά μας.
Φυσικά συνεργαζόμαστε και με την Frontex. Η Frontex δεν είναι μια ΜΚΟ. Ίσως κάποιοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύουν ότι η Frontex θα έπρεπε να είναι ΜΚΟ, αλλά η Frontex δεν θα έπρεπε να είναι ΜΚΟ. Είναι μια μονάδα προστασίας των συνόρων, η οποία χρηματοδοτείται με σημαντικά κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δουλεύουμε μαζί με την Frontex και όποτε προκύπτουν ζητήματα, πάντα προσπαθούμε να συνεργαζόμαστε και προσπαθούμε να τα επιλύσουμε.
Francine Lacqua: Αλλά δεν βλέπετε καμία αλλαγή στην πολιτική για τους πρόσφυγες ή, και πάλι, κάποια από τα κέντρα υποδοχής προσφύγων…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Υπάρχει μια σταδιακή αλλαγή πολιτικής σε επίπεδο Συμβουλίου, η οποία είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη και ασκήσαμε έντονες πιέσεις για να διασφαλίσουμε ότι θέτουμε την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης στο επίκεντρο. Διότι έχουμε μιλήσει πολύ για την εσωτερική διάσταση, δηλαδή για τη μετακίνηση ανθρώπων από τη στιγμή που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ποιος θα πρέπει να είναι υπεύθυνος -για παράδειγμα- για την υποδοχή, αν θα έχουμε ποσοστώσεις.
Αυτά είναι δύσκολα θέματα, αλλά αν δεν μειώσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που εισέρχονται παράνομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα. Ωστόσο, θα το επαναλάβω, αυτό δεν είναι επαρκές. Πρέπει να προσφέρουμε νόμιμες οδούς και πρέπει επίσης να είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί όσον αφορά τις επιστροφές.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, έχετε επίσης κάνει πολλή δουλειά όσον αφορά τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ. Κατά πόσο θα συνεχιστεί αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα συνεχιστεί. Έχουμε μία στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ που θέτουμε σε εφαρμογή. Είναι σε εξέλιξη, αλλά είμαστε χαρούμενοι για ορισμένες πρωτοβουλίες μας, οι οποίες σημαίνουν επίσης πολλά για μένα. Οι ομοφυλόφιλοι δεν μπορούσαν καν να γίνουν αιμοδότες πριν αναλάβουμε τη διακυβέρνησης, είχαμε ακόμα φρικτές «θεραπείες μεταστροφής» για τους ομοφυλόφιλους εφήβους, οι οποίες ήταν τεχνικά νόμιμες. Όντως τα απαγορεύσαμε όλα αυτά και θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε τη στρατηγική μας.
Είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο, αλλά νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη και πολύ πιο ώριμη. Είναι ενδιαφέρον ότι όλες αυτές οι πρωτοβουλίες έχουν εκπονηθεί από μια κεντροδεξιά κυβέρνηση και όχι από την προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία, θεωρητικά όπως είπα, ανήκε στην αριστερά. Πιστεύω ότι και αυτό αποδεικνύει το γεγονός ότι είμαστε μια πραγματικά προοδευτική κυβέρνηση.
Francine Lacqua: Θα φτάσετε στην πραγματική ισότητα μόνο όταν θα έχετε γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κάποια στιγμή θα γίνει. Είναι μέρος της στρατηγικής μας. Βρίσκεται σε εξέλιξη. Έχουμε ήδη το σύμφωνο συμβίωσης και κάποια στιγμή αυτή η στρατηγική θα φτάσει στην ολοκλήρωσή της.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας ως ηγέτη; Θέλω να πω, έχετε επιτύχει πολλούς από τους στόχους σας, τα πήγατε καλύτερα από ό,τι αναμενόταν με βάση τις δημοσκοπήσεις. Τι σας ωθεί;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν μου αρέσει πολύ να μιλάω για τον εαυτό μου, αλλά πραγματικά θα ήθελα να δω την Ελλάδα μετά από οκτώ χρόνια και να πω, «ναι, έχουμε κάνει μεγάλες αλλαγές». Δεν πρόκειται, λοιπόν, μόνο για διαχείριση, δεν παίζουμε μόνο άμυνα. Πρόκειται πραγματικά για την αλλαγή της χώρας.
Αυτή η χώρα, αν κοιτάξετε τα 200 χρόνια ιστορίας της, έχει περάσει διαστήματα κατά τα οποία συνέβησαν πραγματικά μεγάλες αλλαγές. Ελπίζω ότι θα μπορέσω κι εγώ να συνεισφέρω για να ξεφύγουμε οριστικά από την περίοδο που μας πήγε προς τα πίσω τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα. Χάσαμε το 25% του ΑΕΠ μας. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη συρρίκνωση -ο κόσμος το ξεχνά- από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σε οποιαδήποτε χώρα του ΟΟΣΑ. Είναι, όμως, μια ευκαιρία να αλλάξουμε πραγματικά τη χώρα.
Ουσιαστικά, αυτό που θα ήθελα να κάνω είναι να βεβαιωθώ ότι θα απελευθερωθούν οι δημιουργικές δυνάμεις. Οι Έλληνες είναι ιδιαίτερα ταλαντούχοι και θέλω να μπορούν να ευημερούν στη χώρα τους αντί να μετακομίζουν στο εξωτερικό.
Francine Lacqua: Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρό σας για την Ελλάδα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να γίνουμε πρωταγωνιστές, παγκόσμιοι πρωταγωνιστές στους τομείς όπου μπορούμε να είμαστε πρωταγωνιστές και να μπορέσουμε να καλύψουμε το χάσμα στους τομείς όπου ακόμα υστερούμε. Και να αντιμετωπίσουμε τις τρεις μεγάλες προκλήσεις, που θεωρώ ότι είναι: το περιβάλλον, η ψηφιακή πρόκληση, οι ευκαιρίες και οι απειλές της τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά για εμένα η πιο σημαντική πρόκληση μάλλον είναι η ανισότητα, η εισοδηματική ανισότητα.
Στο τέλος της ημέρας, θέλω να βλέπω την ανάπτυξη που πετύχαμε και θα είμαι ευτυχής αν δω λιγότερη ανισότητα παρά περισσότερη. Είναι πάντα ένας κίνδυνος στις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες, να υπάρχει πράγματι μεγαλύτερη ανισότητα. Καταφέραμε να μειώσουμε την ανισότητα τα τελευταία τέσσερα χρόνια επειδή στηρίξαμε ενεργά όσους είχαν ανάγκη. Και, τελικά, το ζητούμενο είναι να δίνουμε ευκαιρίες σε όσους είναι λιγότερο προνομιούχοι. Αυτό είναι που πραγματικά με κινητοποιεί και με κάνει να εργάζομαι ακόμη πιο σκληρά όταν νιώθω κουρασμένος.
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, πιστεύετε ότι αυτός είναι ο λόγος που οι πολίτες σάς ψήφισαν ή μήπως επειδή δεν είχαν πραγματική εναλλακτική λύση;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ενδεχομένως το 2019 ο κόσμος μάς ψήφισε γιατί είχε αγανακτήσει με την προηγούμενη κυβέρνηση. Σε αυτές τις εκλογές, είμαι βέβαιος ότι οι πολίτες μάς ψήφισαν επειδή πείστηκαν από τα λεγόμενά μας, το όραμά μας για το μέλλον. Είναι ασυνήθιστο να βλέπεις αυτό το επίπεδο στήριξης σε μια δυτική δημοκρατία, σε ένα πολυκομματικό σύστημα, οπότε νομίζω ότι μας εμπιστεύτηκαν και πρέπει να τους το ανταποδώσουμε.
Επομένως, ξέρετε, πρόκειται για μία μεγάλη νίκη, είναι αφορμή για πανηγυρισμούς που μάλλον θα διαρκέσουν για ώρες, παρά για μέρες. Στη συνέχεια, ξαφνικά έχεις το βάρος των προσδοκιών των πολιτών στους ώμους σου, το βάρος τού αξιώματος στους ώμους σου, και λες στον εαυτό σου: «κοίτα, οι πολίτες σού έδωσαν εντολή για μεγάλες αλλαγές. Καλύτερα να ανταπεξέλθεις».
Francine Lacqua: Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας σήμερα.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ, Francine. Ευχαριστώ πολύ.