Συνέντευξη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» και στον δημοσιογράφο Γρηγόρη Τζιοβάρα
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Σας ακούμε, κύριε Πρόεδρε, να λέτε συχνά κάτι -που πρέπει να ομολογήσω πως δεν το συνήθιζαν πολλοί προκάτοχοί σας- ότι «δεν έγιναν όλα καλά» στην τετραετία που έχετε το τιμόνι της χώρας. Μπορείτε, όμως, να μας πείτε αν γυρνούσε ο χρόνος πίσω στον Ιούλιο του 2019, τι θα κάνατε διαφορετικό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Με θάρρος και ευθύτητα έχω μιλήσει για λάθη ή παραλείψεις που υπήρξαν στις πυρκαγιές του 2021, στο θέμα των παρακολουθήσεων, όπως και στο καθεστώς των σιδηροδρόμων μας. Απέναντι σε όλα αυτά δεν μείναμε στα λόγια, αλλά δρομολογήσαμε αμέσως μεγάλες διορθωτικές αλλαγές. Έτσι, η Πολιτική Προστασία έχει αναδιοργανωθεί σε μία σύγχρονη υπηρεσία. Η ΕΥΠ άλλαξε ηγεσία. Έχει φίλτρα ελέγχου και νέο πλαίσιο λειτουργίας. Ενώ ήδη τα τρένα μας εκσυγχρονίζονται, αντιμετωπίζοντας παθογένειες δεκαετιών. Πέρα από αυτά τα κενά, αν θα έκανα κάτι διαφορετικά, είναι ότι θα «έτρεχα» πιο γρήγορα τα ζητήματα της δημόσιας υγείας. Της ταχύτητας στην απονομή της Δικαιοσύνης. Και τα προβλήματα της νέας γενιάς. Είναι από τα μεγάλα στοιχήματα της επόμενης τετραετίας.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Ας πάμε σε κάτι πιο συγκεκριμένο: το επιτελικό κράτος, που ήταν το πρώτο νομοθέτημα που πήγατε στη Βουλή, πέτυχε του στόχους του; Το λέω γιατί δέχεστε κριτική ότι δεν ήταν παρά μια πρωτοβουλία για να μεταφερθούν περισσότερες εξουσίες στο κυβερνητικό κέντρο, δηλαδή στο Μέγαρο Μαξίμου.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το επιτελικό κράτος αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση για τη χώρα. Ένα ισχυρό κέντρο, που θέτει ένα πλαίσιο σωστής διακυβέρνησης και κανόνων διοίκησης. Και παρακολουθεί την ενιαία λειτουργία της κυβέρνησης με κεντρικούς στόχους και όχι υπουργεία-φέουδα. Γιατί δεν είναι δυνατόν να κυβερνάται ένα σύγχρονο κράτος χωρίς μηχανισμούς προγραμματισμού, στοχοθεσίας, λογοδοσίας, αξιολόγησης. Αυτό είναι το επιτελικό κράτος.
Υπάρχει σήμερα μια Προεδρία της Κυβέρνησης, που θα υπάρχει και όταν φύγω εγώ. Και στην οποία έχουμε επιλέξει ακομμάτιστους δημόσιους υπαλλήλους. Ακομμάτιστους με την έννοια ότι είναι στελέχη τα οποία παρέχουν την τεχνογνωσία τους στον εκάστοτε Πρωθυπουργό. Πιστεύετε ότι διαφορετικά θα φέρναμε σε πέρας μια τόσο περίπλοκη διαδικασία όπως ο εμβολιασμός με την επιχείρηση «Ελευθερία»; Χωρίς, δηλαδή, ένα ισχυρό κέντρο δίπλα στο Υπουργείο Υγείας που να συντονίζει άλλα Υπουργεία και να «τρέχει» οριζόντιες δράσεις πολλών υπηρεσιών;
Ειλικρινά αναρωτιέμαι πώς λειτουργούσαν οι προκάτοχοί μου χωρίς μια τέτοια δομή. Χρειάζεται βελτίωση; Βεβαίως. Θα διορθώσουμε κενά χωρίς να αλλάξουμε. Θα κάνουμε, επίσης, αλλαγές και στο κυβερνητικό σχήμα. Προφανώς θα υπάρχουν αλλαγές και σε πρόσωπα. Και θα έχουμε περισσότερες γυναίκες στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Έχετε στο μυαλό σας το περίγραμμα της κυβέρνησης που θα σχηματίσετε μετά τις εκλογές εφόσον είστε εσείς ο νικητής; Τι σχεδιάζετε να αλλάξετε σε πρόσωπα και δομές;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σήμερα έχουμε την πρόσθετη εμπειρία μιας τετραετίας στη διάρκεια της οποίας περάσαμε «δια πυρός και σιδήρου». Έχω διαπιστώσει τα μεγάλα πλεονεκτήματα του επιτελικού κράτους, όπως έχω δει και τις αδυναμίες του, που πρέπει να διορθωθούν. Ναι, θα υπάρχει αναδιάταξη στα Υπουργεία την επόμενη μέρα. Ήδη την προετοιμάζουμε.
Μία αλλαγή, για παράδειγμα, είναι η ίδρυση Υπουργείου Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, το οποίο θα πάρει ουσιαστικά κομμάτια από το υφιστάμενο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Ένα κατεξοχήν «κοινωνικό» Υπουργείο, δηλαδή, που θα επικεντρώνεται σε ειδικά προβλήματα τα οποία, όμως, έχουν ευρύτερες συνέπειες, όπως το δημογραφικό και η στέγη. Θα υπάρχουν, βέβαια, και άλλες αλλαγές, αλλά σας δίνω μία πρόγευση…
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Είστε ικανοποιημένος από την απόδοση των συνεργατών σας και εν γένει των προσώπων που αξιοποιήσατε στην τετραετή διακυβέρνηση; Προτίθεστε να διατηρήσετε πολλούς εξ αυτών στις ίδιες θέσεις εφόσον επανεκλεγείτε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Διαχειριστήκαμε μεγάλες κρίσεις στη διάρκεια της θητείας μας: πανδημία, μεταναστευτική κρίση, ελληνοτουρκικά, πόλεμο στην Ουκρανία, κρίση στη ενέργεια, διεθνή πληθωρισμό. Και τι δεν περάσαμε και ξεπεράσαμε αυτήν την τετραετία. Από τη μία δυσκολία στην άλλη. Κι όμως τις αντιμετωπίσαμε. Και δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε αν δεν υπήρχε μια ομάδα Υπουργών και στελεχών που είχαν τη δύναμη και την ικανότητα να το κάνουν.
Είδατε, μάλιστα, ότι σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε έως τώρα δεν έκανα ανασχηματισμό στα βασικά Υπουργεία, παρά μόνο κάποιες διορθωτικές κινήσεις. Ύστερα, λοιπόν, από τέσσερα χρόνια επιβάλλεται και για τους ίδιους τους ανθρώπους να βρεθούν σε διαφορετικούς ρόλους. Κάποιοι θα μείνουν συνεπώς από το σχήμα και άλλοι θα αλλάξουν ρόλους.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Ποιο θεωρείτε ότι είναι το καθοριστικό στοιχείο για την έκβαση του εκλογικού αποτελέσματος; Η σύγκριση της δικής σας θητείας με εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ και του προσώπου σας με εκείνο του Αλέξη Τσίπρα; Ή τα προγράμματα των δύο κομμάτων;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Και τα δύο, αφού είναι αλληλένδετα. Άλλωστε, τα προγράμματα δεν φτιάχνονται από μόνα τους, αλλά με βάση πολιτικές κατευθύνσεις. Είναι, μάλιστα, η πρώτη φορά από το 1993 που στις εκλογές αναμετράται ο νυν Πρωθυπουργός με τον προηγούμενο. Οι πολίτες, έτσι, θα μπορούν να συγκρίνουν τα πεπραγμένα της διακυβέρνησης Τσίπρα 2015-2019 με τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη 2019-2023. Να αξιολογήσουν μια τετραετία αστάθειας, υπερφορολόγησης, αφαίμαξης της μεσαίας τάξης, περικοπών συντάξεων, στασιμότητας και καταστροφικών επιλογών του κ. Τσίπρα. Και, από την άλλη, την τετραετία που κυβερνήσαμε εμείς. Με μειώσεις φόρων. Αυξήσεις μισθών και συντάξεων. Και αναβάθμισης της διεθνούς θέσης της χώρας. Οι πολίτες, συνεπώς, θα ζυγίσουν και θα αποφασίσουν ποιος είναι συνεπής με αυτά που λέει και ποιος όχι. Ποιος τηρεί το πρόγραμμά του και ποιος άλλα λέει και άλλα κάνει.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Μέχρι στιγμής, πάντως, η προεκλογική μάχη γίνεται χωρίς να είναι τα προγράμματα στην πρώτη γραμμή. Μιλάμε περισσότερο για τον Γεωργούλη και τις ύβρεις που ανταλλάσσουν τα τρολ στο Διαδίκτυο και λιγότερο για τις θέσεις σας. Γιατί;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς, ήμουν πάρα πολύ προσεκτικός για την υπόθεση Γεωργούλη και σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να εξάγω γενικά πολιτικά συμπεράσματα για την ηθική ενός χώρου, ενός κόμματος, από μία μεμονωμένη συμπεριφορά. Έχω κάνει μόνο κάποιες έμμεσες αναφορές -κι αυτές για να υπογραμμίσω τη ζημιά που προκαλεί η τοξικότητα στην πολιτική ζωή. «Ίσως τώρα κάποιοι συνειδητοποιούν πόσο βαθύς και σκοτεινός είναι ο λάκκος τον οποίο έσκαβαν για άλλους», ήταν η τοποθέτησή μου. Ενώ αυτό που επαναλαμβάνω διαρκώς είναι ότι εμείς δεν επιδιώκουμε σύγκρουση αλλά σύγκριση. Σύγκριση πεπραγμένων, όπως και σύγκριση προγραμμάτων για την ερχόμενη τετραετία. Όχι υποσχέσεις στον αέρα, αλλά ρεαλιστικές και κοστολογημένες προτάσεις. Κι αν ξέρουν κάτι οι πολίτες, ακόμη κι αυτοί που ήταν δύσπιστοι απέναντί μου το 2019, είναι πως ό,τι υποσχόμαστε το κάνουμε και με το παραπάνω.
Είπαμε μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% και τον μειώσαμε 35%. Είπαμε ότι θα στηρίξουμε το εισόδημα και αυξήσαμε τον κατώτατο μισθό 20% και για πρώτη φορά τις συντάξεις 8% ύστερα από 12 χρόνια. Είπαμε, επίσης, ότι θα μειώσουμε τους φόρους. Και, πράγματι, μειώσαμε πάνω από 50 φόρους και εισφορές, όταν ο κ. Τσίπρας, που μοίραζε υποσχέσεις, επέβαλε 29 φόρους και καταχρέωσε τη μεσαία τάξη. Και όχι μόνο. Γιατί είπαμε ότι η χώρα θα πάψει να είναι ξέφραγο αμπέλι. Σήμερα, το Μεταναστευτικό έχει αντιμετωπιστεί. Οι ροές έχουν μειωθεί, τα νησιά έχουν ανακουφιστεί και τα αίσχη της Μόριας έχουν αντικαταστήσει ανθρώπινες δομές φιλοξενίας. Ενώ οι Ένοπλες Δυνάμεις μας έχουν ενισχυθεί όσο ποτέ. Και η φωνή της Ελλάδας ακούγεται παντού ισχυρή στο εξωτερικό.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Σας προβληματίζει η μικρή επιρροή που φαίνεται να έχετε στις νεότερες γενιές;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Φυσικά και με προβληματίζει, όπως πρέπει να προβληματίσει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Γιατί όλα τα κόμματα εξουσίας έχουν χαμηλά ποσοστά στη νέα γενιά. Οι νέοι άνθρωποι είδαν στην δεκαετία της κρίσης να πληρώνουν τις «αμαρτίες» των προηγούμενων γενιών. Πολλοί έφυγαν από τη χώρα και άλλοι βλέπουν ότι μπορεί να ζήσουν χειρότερα από τους γονείς τους. Αυτό προσπαθούμε να αλλάξουμε. Γι’ αυτό αναβαθμίσαμε την εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες. Τα πανεπιστήμιά μας αλλάζουν, προσφέροντας στους νέους επαγγελματική προοπτική. Με βιβλιοθήκες και όχι με βαριοπούλες. Αυξήσαμε τον κατώτατο μισθό στα 780 ευρώ από 650 ευρώ που τον άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ, θέμα που αφορά πρωτίστως τους νέους. Με την εφαρμογή του προγράμματος «Σπίτι μου» δίνουμε τη δυνατότητα να αποκτήσουν νέοι δικό τους σπίτι.
Φτιάξαμε, επίσης, νέα προγράμματα κατάρτισης ανέργων σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ για την απασχόληση ειδικά των νέων, με προϋπολογισμό ακόμη ενός δισεκατομμυρίου. Όπως και σχέδια υποστήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας.
Όσο οι νέοι θα βλέπουν αποτέλεσμα στη ζωή τους από αυτές τις πολιτικές, τόσο θα αντιλαμβάνονται ότι «δεν είναι όλοι ίδιοι». Κι όσο θα βλέπουν ότι η Ελλάδα αλλάζει και αυτή η αλλαγή βελτιώνει τη ζωή τους, τόσο θα ανακτάται η εμπιστοσύνη τους στο πολιτικό σύστημα. Μία διαδικασία που θέλει χρόνο και επιμονή. Όμως ξεκίνησε. Και είναι αυτή η κυβέρνηση που την ξεκίνησε…
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Πιστεύετε ότι το σοκ της κοινωνίας από την τραγωδία των Τεμπών θα αποτυπωθεί στο εκλογικό αποτέλεσμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η τραγωδία των Τεμπών μάς συγκλόνισε όλους. Όμως το πένθος δεν μπορεί να γίνεται κομματικό επιχείρημα. Και συνυπάρχει με τη λογική και την ψυχραιμία. Οι πολίτες, λοιπόν, πηγαίνοντας στις κάλπες θα αναλογιστούν όσα υπέστησαν στο παρελθόν και θα κάνουν έναν απολογισμό της τετραετίας που έζησαν. Προβάλλοντας και τις επιλογές που έχει η χώρα για το μέλλον. Θα τα βάλουν στη ζυγαριά, όλα: και αυτά που αλλάζουν τη ζωή τους προς το καλύτερο και αυτά που τους πλήγωσαν. Και θα αποφασίσουν, κάνοντας έναν συνολικό απολογισμό.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Στη μεγάλη πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών, κ. Πρόεδρε, υπάρχουν, πάντως, πολυκομματικές κυβερνήσεις συνεργασίας. Εμείς γιατί δεν μπορούμε να έχουμε και επιμένετε ότι πρέπει να πάμε σε επαναληπτική εκλογή για να πάρετε μονοκομματική αυτοδυναμία;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Στις λίγες φορές που εφαρμόστηκε το σύστημα της απλής αναλογικής στην Ελλάδα η χώρα πέρασε μεγάλες περιπέτειες. Διαδοχικές κυβερνήσεις με ζωή λίγων μηνών. Οικονομική καθήλωση και εσωτερική αστάθεια. Θέλουμε να ξαναζήσουμε, άραγε, κάτι τέτοιο σε εποχές αβέβαιες; Σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον και δίπλα σε έναν απρόβλεπτο γείτονα; Σε στιγμές που χρειάζονται κυβερνήσεις που να παίρνουν γρήγορες αποφάσεις;
Για φανταστείτε στην κρίση στον Έβρο ή στη διάρκεια της πανδημίας, όταν απαιτούνταν ταχύτατες δράσεις, αυτές να βάλτωναν σε παζάρια και σε διαβουλεύσεις. Θυμίζω ότι η Βουλγαρία με αυτό το σύστημα πάει για έκτη φορά σε εκλογές μέσα σε δύο χρόνια. Και όσοι επικαλούνται τη Γερμανία, ας αναλογιστούν ότι, παρά την παράδοσή της, χρειάστηκε μήνες για να καταλήξει σε ένα κυβερνητικό σχήμα. Εδώ λέτε να γίνει σε τρεις μέρες; Γι’ αυτό μιλάω για τερατογένεση. Για μια κυβέρνηση που, αν βγαίνουν τα «κουκιά», οι αντίπαλοί μας θα την επιχειρήσουν. Η εμπειρία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι πολύ πρόσφατη για να την ξεχνάμε. Αλλά πρόσφατη είναι και η θέση του κ. Τσίπρα ότι δεν αποκλείει κανέναν από μία πιθανή κυβέρνηση ηττημένων. Σε αυτήν, όμως, θέση θα έχει και ο κ. Βαρουφάκης. Που ζητά πάλι να φύγουμε από το ευρώ. Και μάλιστα λανσάρει, ήδη, και νέο νόμισμα… τη «Δήμητρα». Ενώ και το ΠΑΣΟΚ θολώνει το κλίμα, αρνούμενο για Πρωθυπουργό τον αρχηγό του κόμματος που θα έχουν ψηφίσει οι πολίτες. Με άλλα λόγια, στον χώρο πέραν της Νέας Δημοκρατίας επικρατεί μία σύγχυση που παίρνει συχνά μορφές γελοιότητας, αλλά και κινδύνων για την επόμενη μέρα.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Η συμμαχική κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, στην οποία ήσασταν Υπουργός, δεν ήταν, παρά τα όποια λάθη της, μια καλή κυβέρνηση;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Βεβαίως ήταν μια καλή κυβέρνηση. Η οποία, πριν ανατραπεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Χρυσή Αυγή, κατάφερε πολλά πράγματα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Κι αν δεν είχε διακοπεί η πορεία της θα είχαμε τελειώσει με την τελευταία αξιολόγηση και δεν θα είχε έρθει ένα τρίτο πιο επώδυνο μνημόνιο λόγω των καταστροφικών επιλογών του κ. Τσίπρα.
Μην ξεχνάτε, όμως, ότι η κυβέρνηση προέκυψε ύστερα από τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση του Ιουνίου, με τη ΝΔ να έχει 29,7%. Και ξεκίνησε ως τρικομματική με συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ, η οποία, ύστερα από πολλά μπρος-πίσω, αποχώρησε κάπου στη διαδρομή. Αυτά δεν πρέπει να τα ξεχνάμε. Αλλά να τα κρατάμε ως διδάγματα στην πορεία μας.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που κάνουν χαώδη την απόσταση για συνεννόησή σας με τον Αλέξη Τσίπρα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρώτα από όλα οι πολιτικές διαφορές. Οι ιδεολογικοπολιτικές αναφορές μας είναι ασύμβατες. Εγώ είμαι ένας φιλελεύθερος πολιτικός, ο κ. Τσίπρας δηλώνει αριστερός, συμμετέχει ως παρατηρητής στους σοσιαλδημοκράτες και δεν είχε καμία δυσκολία να συνεργαστεί με τον ακροδεξιό κ. Καμμένο. Μέχρι πρόσφατα, επίσης, οι αναφορές του ήταν σε τριτοκοσμικές χώρες. Δεν ξέρω ποια ακριβώς είναι η ταυτότητά του.
Επίσης είναι εντελώς διαφορετικός ο τρόπος που πολιτευόμαστε. Όταν εγώ κάνω μια εξαγγελία, την έχω ζυγίσει πολύ καλά. Κι αν βλέπω ότι δεν γίνεται, δεν θα την κάνω. Θέλω να είμαι συνεπής σε ό,τι λέω και κάνω. Κι αυτό το διαπιστώνουν, τώρα, ακόμη και όσοι το 2019 με αντιμετώπιζαν με δυσπιστία. Θυμάστε τι μας έλεγαν τότε: ότι οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν 7 μέρες. Οτι θα γίνουν μειώσεις μισθών και απολύσεις. Έγιναν, όμως, τα ακριβώς αντίθετα. Στη θετική κατεύθυνση, όμως. Γιατί τα αντίθετα έκανε ο κ. Τσίπρας, όμως στην αρνητική τους εκδοχή. Έταξε με έναν νόμο και ένα άρθρο την ευημερία και έφερε μνημόνιο, φόρους και δυστυχία. Όλα αυτά δεν συνιστούν χαώδη απόσταση;
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Με τον Νίκο Ανδρουλάκη αισθάνεστε το ίδιο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο κ. Ανδρουλάκης έχει αρνηθεί δύο φορές να με συναντήσει και επαναλαμβάνει ότι Πρωθυπουργός δεν θα είναι αρχηγός του πρώτου κόμματος, αλλά κάποιος «άγνωστος Χ» που θα επιλέξει εκείνος. Δηλαδή ο λαός ψηφίζει, ο κ. Ανδρουλάκης αποφασίζει.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Αν βρισκόσαστε σε ένα προσωπικό τετ α τετ με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ τι θα του λέγατε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε βρεθεί σε τετ α τετ αρκετές φορές με τον κ. Τσίπρα. Αυτό που θα του έλεγα σήμερα είναι να πάψει να επενδύει στην τοξικότητα και να αντιπαρατεθούμε με βάση τα προγράμματά μας. Και να αφήσει στην άκρη ο ΣΥΡΙΖΑ τις δολοφονίες χαρακτήρα εμού και της οικογένειάς μου. Του το έχω πει και δημοσίως στη Βουλή: είμαστε πολιτικοί αντίπαλοι, όχι εχθροί. Στον βούρκο πνίγεται, δεν ανθίζει η δημοκρατία. Η τοξικότητα «θρέφει» τους αντιπάλους της δημοκρατίας.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Γιατί αποφεύγετε μια απευθείας τηλεμαχία ανάμεσά σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Στη Βουλή αυτά τα τέσσερα χρόνια έχουμε κάνει πάνω από 80 αντιπαραθέσεις με τον κ. Τσίπρα. Νομίζετε ότι έχω πρόβλημα να κάνω άλλη μια συζήτηση; Όπως ξέρετε, υπάρχουν κανόνες που διέπουν τα debates της περιόδου, όπου συμμετέχουν συνήθως όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί.
Έχει μεγάλη σημασία στην απλή αναλογική να τους βάλουμε όλους σε ένα τραπέζι για να μας πουν ποια είναι αυτή η «προδευτική διακυβέρνηση». Τον κ. Ανδρουλάκη, τον κ. Τσίπρα, τον κ. Βαρουφάκη, να καθίσουν μαζί να δούμε: υπάρχει αυτή η προοδευτική διακυβέρνηση ή πρόκειται για μια φαντασίωση;
Η δεύτερη κάλπη είναι άλλη υπόθεση, γιατί εκεί υπάρχει το bonus και το bonus θα το πάρει ο πρώτος ή ο δεύτερος της αναμέτρησης του Μαϊου. Εκεί δεν υπάρχει χώρος για τρίτον. Ας δούμε, λοιπόν, τι θα γίνει μετά την πρώτη κάλπη. Η πρώτη κάλπη, πάντως, που είναι κάλπη της απλής αναλογικής, πρέπει να έχει debate με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Εφόσον το κόμμα σας είναι εκείνο που θα κόψει το νήμα της κάλπης στις 21 Μαΐου, τι θα κάνετε με την πρώτη διερευνητική εντολή που θα λάβετε; Θα την παραδώσετε αμέσως ή θα συζητήσετε για κυβέρνηση συνεργασίας με άλλα κόμματα εφόσον το επιτρέπουν οι συσχετισμοί;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω μια καθαρή πρόταση στους πολίτες και εξηγώ γιατί η αυτοδυναμία είναι αναγκαιότητα για τη χώρα. Η θέση μου, λοιπόν, είναι καθαρή και ειλικρινής. Θεωρώ ότι η κάλπη της 21ης Μαΐου θα καθορίσει τα πάντα. Θα είναι αυτή που θα ορίσει ποιος θα κυβερνήσει. Και όσο πιο ισχυρό είναι το μήνυμά της, τόσο πιο κοντά θα μας φέρει στη σιγουριά και στην πρόοδο.
Το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου είναι ο δρόμος για το μέλλον. Και το μέλλον μπορεί να έχει δύο όψεις: είτε θα φέρει την Ελλάδα πιο κοντά στην Ευρώπη, είτε θα θυμίζει σκηνές από ένα κακό παρελθόν. Έχω εξηγήσει τις παγίδες ακυβερνησίας και των περιπετειών που κρύβει η απλή αναλογική. Παγίδες που θα ακυρωθούν μόνο με ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα νίκης την 21η Μαΐου.
Τελευταία ο κ. Τσίπρας μιλάει για κυβέρνηση με ψήφο ανοχής. Για φανταστείτε μια κυβέρνηση που δεν διαθέτει πλειοψηφία αλλά ανοχή. Κυβέρνηση ανοχής είναι συνταγή αστάθειας και παραλυσίας, που στις συνθήκες αυτές οδηγεί σε καταστροφή.
Όσο για το δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, οι κινήσεις μου θα συμβαδίσουν με τις προβλέψεις του Συντάγματος. Θα παραλάβω κανονικά την εντολή -εκτιμούμε ότι θα είμαστε πρώτοι- την οποία θα μου έχει εμπιστευτεί ουσιαστικά ο ελληνικός λαός. Τα υπόλοιπα αφήστε να τα δούμε μετά το εκλογικό αποτέλεσμα.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Και αν δεν πάρετε αυτοδυναμία ούτε στην επαναληπτική εκλογή; Με ποιον θα συζητήσετε τότε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Τρέχετε πολύ. Έχετε προσπεράσει ήδη δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Επαναλαμβάνω: η καθοριστική κάλπη είναι αυτή της 21ης Μαΐου. Σε αυτή θα δείξουν οι πολίτες ποιον θέλουν στο τιμόνι της χώρας. Αναμένω την ετυμηγορία τους και με βάση αυτή θα πορευτώ.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Αποκλείετε συνεργασία με τον Κυριάκο Βελόπουλο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εχω αποκλείσει κατηγορηματικά οποιοδήποτε ενδεχόμενο συνεργασίας με τον κ. Βελόπουλο και την Ελληνική Λύση.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Μπορεί να αναζητήσετε στήριξη από μεμονωμένους βουλευτές άλλων κομμάτων αν σας λείπουν λίγες ψήφοι για την εμπιστοσύνη της Βουλής;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Απευθύνομαι με μια πολύ καθαρή πρόταση στους πολίτες. Κι αυτοί θα επιλέξουν αν θα την εγκρίνουν ή όχι. Δεν πρόκειται να επιχειρήσω να βρω τρόπο να παρακάμψω την ετυμηγορία τους. Σε αντίθεση με άλλους, έχω δείξει απόλυτη συνέπεια λόγων και έργων.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ότι είστε έτοιμος να προκαλέσετε «αποστασίες».
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το λέει ο ΣΥΡΙΖΑ που ολοκλήρωσε τη θητεία του με μία «κυβέρνηση-κουρελού» από βουλευτές ΑΝΕΛ, πρώην ΝΔ, Ποταμιού και Ένωσης Κεντρώων; Σήμερα θυμήθηκαν τις αποστασίες. Όπως σας είπα, έχουμε μια καθαρή πρόταση στους πολίτες. Και με βάση αυτή θα πορευτούμε.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Γιατί είναι «τερατογένεση», όπως λέτε, η συνεργασία των κομμάτων της αντιπολίτευσης, από τη στιγμή που η ενδεχόμενη κυβέρνηση που θα σχηματίσουν θα έχει πλειοψηφία στη Βουλή;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να πουν καθαρά από τώρα στους πολίτες το πρόγραμμά τους. Για να ξέρουν τις τους περιμένει. Να πουν για τις κλειστές τράπεζες του κ. Βαρουφάκη. Για το σχέδιο πληρωμών «Δήμητρα» και για το ποιος θα είναι Πρωθυπουργός. Αυτό που λένε είναι «ψηφίστε μας και θα σας πούμε μετά». Και μην έχετε καμία αμφιβολία ότι, αν το επιτρέπουν οι αριθμοί, μπορεί να δούμε τον κ. Τσίπρα στην πρωθυπουργία «από την πίσω πόρτα». Άλλωστε οι ίδιοι ομολογούν ότι ανάμεσα σε αυτά που λέγονται στην προεκλογική περίοδο και στην επόμενη μέρα «μεσολαβούν οι εκλογές». Δηλαδή, «μην ακούτε τι λέμε τώρα, μετά τις εκλογές θα είναι αλλιώς». Ενώ, πρόσφατα, έβαλαν μπροστά και τα σενάρια κυβέρνησης ηττημένων με την ανοχή κάποιων τρίτων Αυτό εσείς πώς θα το λέγατε; Και επαναλαμβάνω στους φίλους που ενδεχομένως σκέφτονται να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ, να σκεφτούν: μήπως ενώ ψηφίζουν Ανδρουλάκη, μπορεί να τους προκύψει Τσίπρας από την «πίσω πόρτα»; Και τονίζω προς τους απλούς ψηφοφόρους που θέλουν να συνεχίσουν τη ζωή και τη δουλειά τους σε συνθήκες ομαλότητας και προόδου: μήπως ενώ ψηφίσουν κάποιο κόμμα με στόχο τη συνέχεια, αυτή διακοπεί από μία ξαφνική περιπέτεια;
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Είναι η «επενδυτική βαθμίδα» ο νέος μεγάλος εθνικός στόχος της χώρας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η εθνική μας οικονομία αναβαθμίστηκε 12 φορές στη διάρκεια της κυβερνητικής μας θητείας, ώστε η χώρα να βρίσκεται σήμερα πολύ κοντά στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Εξέλιξη που, με τη σειρά της, θα σημαίνει και φθηνότερο δανεισμό για την Ελληνική Δημοκρατία, για τις επιχειρήσεις αλλά και για τα νοικοκυριά μας. Ο εθνικός αυτός στόχος, σε συνδυασμό με την ανάγκη ισχυρής εκπροσώπησης του τόπου διεθνώς, επιβάλλει πολιτική σταθερότητα σε ορίζοντα τετραετίας. Και αυτό μόνο η ΝΔ μπορεί να το εγγυηθεί. Γι’ αυτό και λέω με σιγουριά πως αυτοδύναμη Νέα Δημοκρατία σημαίνει επενδυτική βαθμίδα μέσα στο 2023.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Φοβάστε ότι μπορεί να υπονομευτεί ο στόχος της πολιτικής σταθερότητας από το γεγονός ότι, εξαιτίας του εκλογικού συστήματος, μπορεί να έχουμε μια κυβέρνηση ισχνής πλειοψηφίας, αλλά και από την αναστάτωση που μπορεί να προκληθεί από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου και τις ευρωεκλογές της επόμενης άνοιξης;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι. Πιστεύω ότι θα υπάρχει μια συμπαγής πλειοψηφία. Επίσης, η επίτευξη των εκλογικών μας στόχων και η ανανέωση της εμπιστοσύνης θα δώσει νέα ώθηση στη ΝΔ να εφαρμόσει το πρόγραμμά της. Οι δημοτικές εκλογές και οι ευρωεκλογές γίνονται μερικούς μήνες μετά τις βουλευτικές και στον απόηχο του αποτελέσματος που θα αποτυπώνει τους εκλογικούς συσχετισμούς, με τις ιδιαιτερότητες πάντα που κάθε αναμέτρηση έχει. Αν περιμένω κάπου αναταράξεις, θα είναι μάλλον στο χώρο της αντιπολίτευσης αν, όπως δείχνουν τα πράγματα, δεν επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες της.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Αν κερδίσετε τις εκλογές και τη δεύτερη θητεία στο Μαξίμου, προτίθεστε το 2027 να διεκδικήσετε να εκλεγείτε για τρίτη φορά Πρωθυπουργός ή θα δρομολογήσετε τις διαδικασίες διαδοχής σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Με πάτε τέσσερα χρόνια μπροστά. Από την πατρίδα μου, την Κρήτη, παρομοίασα την πρώτη μας τετραετία ως μία περίοδο στην οποία χτίζουμε ένα σπίτι. Έχουμε βάλει τα θεμέλια και αρχίζουμε να ανεβάζουμε τους ορόφους. Το σπίτι, όμως, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Για να οικοδομηθεί η σύγχρονη ευρωπαϊκή Ελλάδα χρειαζόμαστε μία τετραετία ακόμα. Και ελπίζω ότι στο τέλος της θα το έχουμε πετύχει.
Τώρα, στο άλλο σκέλος της ερώτησής σας, έχω να πω ότι πολίτες σού δείχνουν πότε έρχεται η ώρα να αποχωρήσεις. Αρκεί να τους ακούς και να μην μένεις κολλημένος σε μια καρέκλα. Για μένα, άλλωστε, υπήρχε επαγγελματική ζωή πριν από την πολιτική. Και είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχει και επαγγελματική ζωή μετά την πολιτική. Έξω από την πολιτική ή στις παρυφές της πολιτικής. Έχω πολλά ενδιαφέροντα.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Κάτι πιο συγκεκριμένο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα ήθελα κάποια στιγμή να διδάξω τα αντικείμενα τα οποία με ενδιαφέρουν. Θα μπορούσα σίγουρα να διδάξω ζητήματα Δημόσιας Πολιτικής. Να μεταφέρω την εμπειρία για το τι σημαίνει ηγεσία σε εποχές κρίσης. Θα μπορούσα, επίσης, να ασχοληθώ με ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα, με τα οποία εκ των πραγμάτων δεν προλαβαίνω να ασχοληθώ τώρα. Θα μπορούσα να ασχοληθώ με ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον πολιτισμό, την κλιματική αλλαγή, την πολιτιστική διπλωματία. Έχω πολλά ενδιαφέροντα πέρα και πάνω από την τρέχουσα ελληνική πολιτική.
Γρηγόρης Τζιοβάρας: Εκτός από τις δικές μας εκλογές έχουμε κάλπες και στη γειτονική Τουρκία. Μπορούμε να περιμένουμε θετικές εξελίξεις μετά την ολοκλήρωση των εκλογικών διαδικασιών και στις δύο χώρες;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Υπήρξε μια προσέγγιση μεταξύ των λαών μετά τους σεισμούς. Παίξαμε και εμείς τον ρόλο μας γιατί βοηθήσαμε αμέσως. Όχι μόνο εμείς ως κράτος, όλη η ελληνική κοινωνία. Είδαμε στη συνέχεια όντως μια αποκλιμάκωση, αν και το τελευταίο διάστημα και όσο πλησιάζουν οι εκλογές βλέπουμε και αντίθετα δείγματα, με δηλώσεις, χάρτες κλπ.
Μετά τις εκλογές δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι η Τουρκία δεν θα επανέλθει στη λογική της «γαλάζιας πατρίδας», η οποία επί της ουσίας αμφισβητεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Και με αυτούς τους τελείως προκλητικούς κι απαράδεκτους, γελοίους χάρτες, αμφισβητεί ευθέως την ελληνική κυριαρχία. Αυτό δεν πρόκειται ποτέ να γίνει αποδεκτό από την Ελλάδα. Αν η Τουρκία επιθυμεί όντως την προσέγγιση, πρέπει να δείξει συνέχεια και συνέπεια ώστε μετά τις εκλογές, αν μπορούμε, να πιάσουμε ξανά το νήμα έχοντας γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο.
Από την πρώτη στιγμή που ο ελληνικός λαός με τίμησε με την εμπιστοσύνη του επιδίωξα να έχω με την Τουρκία έναν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας και ένα ειλικρινές πλαίσιο ουσιαστικού διαλόγου με σκοπό να αντιμετωπίσουμε το βασικό ζήτημα το οποίο αποτέλεσε και την εστία των διαφορών μας με την Τουρκία εδώ και πολλές δεκαετίες, που δεν είναι άλλο από την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.
Και προφανώς προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να συζητήσει ουσιαστικά αυτή τη διαφορά είναι να μην προστίθενται και να μην μπαίνουν στο τραπέζι θέματα τα οποία καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί ότι θα συζητήσει με την Τουρκία. Όπως, παραδείγματος χάριν, ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου. Αυτά τα ζητήματα είναι έξω από το πλαίσιο οποιασδήποτε συζήτησης, δεν μπαίνουν στη ζυγαριά, δεν πάμε να κάνουμε ένα συνολικό «παζάρι» για «να τα βρούμε με την Τουρκία».
Αλλά και στην περίπτωση που δεν μπορέσουμε να λύσουμε τη διαφορά που αφορά στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, μπορούμε να συμφωνήσουμε με την Τουρκία ότι δεν χρειάζεται να έχουμε εχθρικές σχέσεις. Μπορούμε να συνεργαζόμαστε σε άλλα πεδία, έστω και αν συνεχίζουμε να διαφωνούμε στο ζήτημα αυτό. Αρκεί αυτό να μην εκδηλώνεται με επιθετικές συμπεριφορές όπως υπερπτήσεις ή συστηματική παραβίαση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.